lerse goden
hebben
het goed
voor met
bedaagde
reizigers
Toerisme in
Bretagne
in
oliebrij
verstikt
In Ierland, de achtertuin van Europa, is de huifkar numeriek nog steeds overwinnaar van het gemotoriseerde welvaartsblik
Naast de tinkers maken toeristen steeds meer gebruik van deze bedaagde vorm van vervoer.
dan wel te verstaan. Dus de regen
jas beslist niet thuis laten).
Nog meer verrassingen wachten de
reiziger, als hij nog even aoorfietst
naar Achill Island, een stille oase
vol heide, die de berghellingen van
Slievemore bedekt. Het is een oude,
totaal verlaten streek met spook-
stadjes en aan de zeezijde de hoog
ste en steilste kliffen van Europa.
Rondom dit eiland worden ook
haaien gevangen.
Achill Island is een droomoord voor
rustzoekers, die leven in de ijzer-
sterke wetenschap, dat ze verderop
niks te zoeken hebben. Voör hen is
de Buckfield Inn op maat gemaakt:
een piepkleine herberg met geweien
aan de muur en opgezette minia
tuur-roofdieren op alle kasten. Er
staat een aftandse piano klaar voor
passerende muzikanten en de plan
kenvloer ruikt naar carbolineum.
De gast, die vier noten gespeeld
heeft (het hoeft niet per se Chopin,
of Beethoven te worden. Het mag j
ook best „Jan daar ligt een kip in
het water" zijn) wekt daarmee auto
matisch een vrouwtje van naar
schatting 300 jaar oud, dat zonder
enige bestelling af te wachten gelijk
welgemoed begint met het bakken
van eieren en het snijden van wit
brood. Met de thee (gitzwart en
ijzersterk), de marmelade en de bo
ter recht van de koe moet .dit kleine
godenmaal gehonoreerd worden
met zestig pennies, zeg twee gulden.
Daar komt een Nederlandse ober
niet eens voor uit zijn stoel. „Waar
achtig", denk je op zo'n moment,
„Ieren zijn voorwaar geen geldwol
ven. Zij zijn al bar tevreden met een
handje geluk en met een plotselinge
gast, die met hen uitgebreid wil
discussiëren over het weer".
En als je dan toch in Ierland bent,
zou je toch goed maf zijn, als je in
één moeite ook nog niet even een
bezoek brengt aan Connemara, de
grimmige bult op het lijf van Euro
pa, die als het mooiste landschap
van Ierland wordt beschouwd. De
Twelve Bens, een imposante berg
keten beheersen dit gebied, waar
eindeloze stenen muren de akkers
volgens een streng verdeel en heers
systeem hebben verkaveld. Conne
mara is spaarzaam bevolkt en het
openbaar vervoer is een uiterst ar
metierige verliespost. Er wordt dan
ook veel gelift door bewoners van
de streek, die uw gastvrijheid on
derweg graag belonen met een won
derlijk verhaal. Giet men daarna in
een plaatselijk café nog een whis-
kietje in het keelgat van de lifter,
dan kan de avond plus de corres
ponderende nacht niet meer stuk
gaan.
Vergeet in elk geval niet de Sky
Road te verkennen, deze serpentine-
weg ten westen van Cliften voert
bijna tot de hemelpoort en geeft de
berijder het opwindende idee, dat
hij los is van de aarde. Opzij ver
dwijnt het aquarellandschap lang
zaam in de mist; het laatste, wat je
ziet, zijn de rookpluimen uit de
kabouterschoorstenen van de witge
kalkte boerderijen. Daarachter
schittert de spiegel van de zee,
waarin het vocht van eeuwen eer
biedwaardige kringen heeft getrok
ken.
Na zo'n tocht smaakt de dun uitges
neden gerookte zalm in het enige
restaurant van Cliften opnieuw als
godenspijs. En de goden hebben het
hier goed met de reiziger voor: voor
een portie gerookte zalm, in Neder
land langzamerhand onbetaalbaar
er worden al prijzen voor betaald
tussen de 25 en 30 gulden vraagt
de Ierse restauranthouder nog
steeds een schamele bijdrage.
En voor de zoveelste keer neem je
het besluit om voorlopig niet verder
te reizen en eerst die onuitsprekelijk
mooie natuur diep in je herinnering
te etsen. Por het turfvuur maar wat
hoger en schenk de glazen nog eens
bij. Achter het stoffige raam gaat
de zon bloedrood en met dramati
sche statigheid kopje onder in de
Atlantische Oceaan. Nog een paar
seconden licht de Ardbear Bay op;
dan worden de heuvels aan de over
kant rigoureus uitgegumd en haakt
de dag voorgoed af van het eiland,
dat nog steeds als Doornroosje
wacht op het moment, waarop het
wakker zal worden gekust
Wat mij betreft behoeft men daar
mee geen haast te maken.
Bretagne beschikt. Dat wil dus zeg
gen dat maar liefst 750 kilometer
gespaard is gebleven; alle populaire
stranden van Zuid-Bretagne, met
name de zuidkust van Finistère, de
Morhiban, de Cöte d'Amour en de
Cöte de Jade, die zich uitstrekken
tussen de rede van Brest en die van
Nantes hebben geen druppel olie
gehad. En dat geldt ook voor de
kust van Paimpol oostwaarts tot
Saint-Malo, waaronder de baai van
Saint Brieux, de badplaatsen van de
Cóte d'Emeraude en een deel van
de Cóte de Granit Rose. Daar is de
situatie volkomen normaal en moet
een vakantieganger toch echt een
respectabel aantal glazen cider naar
binnen gieten om in de olie te ra
ken."
Majesteitelijk
Anton van 't Land vindt deze ont
wikkeling niet alleen alarmerend
voor zijn eigen portemonnee, maar
ook voor de beurzen van Bretonse
huisjesmelkers, die nu in hun maag
zitten met een enorme hoeveelheid
aanbiedingen in schitterende kust
gebieden, die in feite geheel olievrij
zijn gebleven. „Ik heb majesteitelij
ke vakantiehuizen van zo'n 500 gul
den per week, waarin je met zes
mensen vorstelijk kunt recreëren",
zegt hij, „maar ik raak ze aan de
straatstenen niet kwijt Want als
men eenmaal in paniek is, kost het
heidens veel moeite om vakantie
gangers te overtuigen van de waar
heid. Mijn vaste klanten weten ge
lukkig beter. Die wisten precies,
welke gebieden door de olieramp
getroffen zijn en hebben hun boe
kingen dan ook vrijwel niet geannu
leerd. Ze hebben thuis de kaart van
Frankrijk erbij gehaald en aan de
hand van de publicaties de streken
opgezocht, die de olie-plaag te ver
werken hebben gekregen. En in ne
gen van de tien gevallen bleek tot
hun opluchting dat de accommoda
tie, die zij gehuurd hadden, honder
den kilometers van de vervuilde
plaatsen lag. Maar voordat alle
klanten daar van overtuigd zijn is
de zomer van 1978 al hoog en breed
weer voorbij."
Anton van 't Land is enkele weken
geleden zelf naar Bretagne gereisd
om met eigen verbijsterde ogen de
verwoestingen te zien. „Het is inder
daad ellendig, wat je daar ziet",
geeft hij toe, „maar het toerisme
heeft onder die olieramp toch be
duidend minder te lijden dan flora
en fauna. De vakantieganger, die
deze zomer in Bretagne rondtoert,
zal verdacht weinig vogels meer
zien vliegen. En dat is natuurlijk
doodjammer. Maar of zijn vakantie-
plezier daardoor volledig bedorven
wordt, waag ik te betwijfelen."
Wind en getij
Oók Jean Gallot, directeur van het
Nationaal Frans Verkeersbureau in
Amsterdam, is zojuist teruggekeerd
van de Bretonse brijpotten, waar hij
de volgende zaken registreerde:
„het gebied, dat deerlijk door olie
vervuild is, beslaat nu 350 kilometer
langs de noordelijke kust van Finis
tère en het departement Cötes du
Nord. Aanvankelijk zag het er naar
uit, dat slechts 240 kilometer getrof
fen was, maar tijdens de recente
stormen werd een deel van de al
weer naar zee afgedreven olievelden
door wind en getij op de rotsige
kust geworpen, die tot op dat mo
ment nog gevrijwaard was gebleven
van olie.
Om exact te zijn: de intense vervuil
ing loopt van de stranden van de
Pointe Saint Mathieu tot aan Per-
ros-Guirec. Men is daar echter met
man en macht bezig om de kostbare
zandstranden weer schoon te ma
ken. In het departement Finistère
zijn momenteel ruim 3500 militairen
en 2000 vrijwilligers bijna perma
nent in actie. Zij opereren vanuit 35
werkcentra en profiteren optimaal
van de gunstige weersomstandighe
den en de getijden. Afgezien van
deze mankracht beschikt men ook
nog over 100 pompen, 81 tankwa
gens, 84 vrachtwagens, 245 kipkar
ren, 28 wagons van de Franse
Spoorwegen, 3 vrachtschepen en 35
schepen uit diverse landen, welke
laatste tot taak hebben om de nog
op zee drijvende olievelden op te
sporen en met krijt te bespuiten.
Men probeert flora en fauna zoveel
mogelijk te sparen en daarom wor
den giftige bestrijdingsmiddelen
slechts in uiterste noodzaak ge
bruikt. Verwacht wordt, dat het hei
dense karwei van het afspuiten der
rotsen langs zee twee maanden in
beslag zal nemen. Daarna zal het
ergste leed geleden zijn en staat
Bretagne, zij het niet geheel onge
schonden, weer open voor liefheb
bers van rust, ruimte, een voortref
felijke Franse keuken en volop
strand en water, dat tegen die tijd
hopelijk zijn ergste wonden heeft
schoongelikt.
Mer. man en macht wordt gewerkt om de stranden voor het toeristenseizoen schoon op te leveren.
WIJN EN TRUN OP VOLLE ZEE
Beroemde wijnen als Bordeaux,
Port en Sherry zullen hoofdonder
werp van vele gesprekken en even-
zovele consumpties zijn aan boord
van het cruiseschip Danae van de
Griekse rederij Carras, dat op 15
september begint aan een rondreis
langs de bekendste wijngebieden
van Zuidwest-Europa. De Danae
vertrekt voor deze zilte trip naar
lokkende druiven vanuit Amster
dam, dat door Carras opnieuw als
thuishaven voor de zomermaanden
is verkozen. In de periode van 29
juni tot 20 augustus maakt de Da
nae vanuit de hoofdstad ook een
zestal dertiendaagse cruises naar de
Scandinavische wateren. Inlichtin
gen over deze reizen bij Zeetours
bv, Wilhelminakade in Rotterdam,
telefoon 010-858630.
RESERVEREN VOOR ZUIDEUR0-
PESE CAMPINGS
De Camping Reservering Centrale
in Nederland, Postbus 149 in Am
stelveen, telefoon 020-419710, be
schikt momenteel over ruim 300
adressen in Spanje, Frankrijk en
Italië. Tegen betaling van dertig gul
den reserveringskosten kan men
hier zijn kampeeradres boeken. Di
recteur Hans Mes zegt over zijn
succesvolle initiatief: „In Spanje
heb ik ontdekt, hoeveel Nederlan
ders elke dag opnieuw tevergeefs
een plek voor hun tent of caravan
zochten en met een auto vol huilen
de kinderen van de ene overvolle
camping naar de andere trokken.
Toch wordt er bijna niet door parti
culieren rechtstreeks vanuit Neder
land gereserveerd, omdat men
doodsbenauwd is voor taalproble
men. Daarom neem ik dat taakje
graag voor mijn rekening. Boven
dien weet ik, waar de diverse cam-
pingbezitters buiten het seizoen te
bereiken zijn".
Hans Mes heeft nu ook plannen om
zijn reserveringsketen verder uit te
bouwen naar Duitsland, Zwitser
land en Oostenrijk.
ANTIEKE FIETSTOCHT IN DRUNEN
Op 7 mei organiseert Lips Autotron
de vierde, antieke fietstocht rondom
Lips Autotron in Drunen. Ongeveer
veertig koene pedaleurs zullen dan
op rijwielen van tachtig jaar en
ouder (waaronder de Hoge Bi,
waarop de berijder ruim 2 1/2 me
ter boven de aarde balanceert) be
ginnen aan een route van 20 of 40
kilometer door Brabantse dreven.
Ook komen aan de start driewielers
van 1880 en later, tandems en de
beroemde Michaux-loopfiets. De
start is om één uur 's middags en
tussen vier en vijf uur vindt op de
binnenplaats van het Autotron het
Concours d'elegance plaats.
Anton van 't Land en collega
A. Dorreman zijn zojuist terug
van een inspectietocht langs
de vervuilde kust van Bretagne.
om een relatief kleine kuststrook
van Brest tot Paimpol. Dat zijn 350
kilometers van de in totaal 1100
kilometers kustgebied, waarover
„Por het turfvuur
op en schenk
de glazen bij"
Een uitstekend uitgangspunt is
Westport, waar een heuse edelman
zijn statig Westport House heeft
opengesteld voor bezoekers. Wel te
gen betaling, de sloeber. Ook vindt
men hier Ierlands eerste dieren
park.
Tussen Westport en Louisburgh ligt
de 14e-eeuwse abdij Morrisk Abbey,
een stenen Godsgeschenk, dat ver
dwaald lijkt te midden van boterge
le zandstranden en vervaarlijke
rotspartijen. Een adembenemende
dagtocht kan men ook maken door
zuidwaarts te fietsen (of in de huif
kar te hobbelen) en daarna noorde
lijk van Delphi weer door het lege
binnenland terug te rijden. In dit
gebied is men gegarandeerd een
eenzame fietser te midden van bal
kende ezels en wilde paarden.
Gaat men daarna verder noord
waarts en vervolgens in westelijke
richting op Mulrany aan, dan komt
men op het schiereiland Curraun
terecht, dat befaamd is door zijn
uitzonderlijk mild klimaat (nou ja,
uitzonderlijk. Voor Ierse begrippen
„Vakantiegangers
kunnen nog
uitzoeken"
PAKT JEUGDIGE
IN
Raad voor Toerisme
n allercharmantste brochu-
drukken, waarmee jeugdige
gepaaid worden voor
aan Denemarken. Dit
logboek bevat een kleine
woordenlijst (hyggelig. ge-
is), een plattegrond, inlich-
over boerderijvakanties,
en huifkarreizen,
strandtips,
en gebieden,
en recepten van ty-
specialiteiten. Dit gei-
jkje kan gratis besteld wor-
het Deens Verkeers Bureau,
Keizersgracht 518 in Amsterdam,
telefoon 020-226717.
Op datzelfde adres kan men ook
alle inlichtingen krijgen over een
zon-vakantie op het Deense eiland
Bornholm in de Oostzee. Men vindt
op deze vooruitgeschoven post der
luide oejebroeters en kleine vakan
tie-oase, waar een hoop te doen is.
Dit jaar is het ook mogelijk om deel
te nemen aan planten- en vogelex
cursies op het eiland. Kosten circa
585 gulden, exclusief bootreis naar
Bornholm. Voor dat geld krijgt men
een programma van dag- en half-
daagse excursies onder leiding van
deskundigen, bezoeken aan musea,
transferkosten van visa versa de
haven van aankomst of het vlieg
veld naar hotel en vol pension. Ter
mijn van 4 tot 10 juni. Men kan ook
rechtstreeks contact opnemen met
het Bornholm Kongresbureau, Snel-
lemarkt 13 DK-3700 in Ronne, Born
holm, Denemarken.
„Het ergste leed in Bretagne is nu wel geleden."
ben we zo'n 500 klanten aan een
privé-adres kunnen helpen. De
meesten waren oude bekenden, die
elk jaar, bij ons terugkomen, omdat
onze manier van bemiddelen hun
bevalt. Ze nemen de moeite om elk
jaar naar ons kantoor in Hillegom
te komen en daar een keuze te
maken uit de vijftien albums, waar
in de aanbiedingen in geheel Bre
tagne tot in de kleinste details ver
meld staan. Wij opereren op een
volledig individuele basis, sturen
geen folders rond en vragen aan
liefhebbers om bij ons de diverse
vakantiemogelijkheden te bespre
ken. In de praktijk blijkt dat zowel
de huurder als ons uitstekend te.
bevallen."
Wat Van 't Land beduidend minder
bevalt is de volledige windstilte, die
na de derde maart is ingetreden in
de boekingen van Bretagne-reizen.
„Sinds die fatale dag", zegt hij,
„hebben we niet een nieuwe klant
meer gezien. Normaal zouden we nu
op zo'n duizend boekingen moeten
zitten. Maar het zijn er nog steeds
een krappe vijfhonderd. Dat is af
schuwelijk, want de mensen, die
zich door de reportages in kranten
en weekbladen laten afschrikken,
beseffen niet, dat het in feite gaat
,.x Hf
V -
publicaties, die op gang
na de stranding van de
mammoettanker Amo-
vriliz op 3 maart 1978 op de
kei bn van de Franse kust van Bre-
181 dreigt voor het toerisme in
.pulaire vakantiegebied desa-
gevolgen te krijgen. Sinds
maart is de boekingsgolf
hui's^eze s*reek vrijwel tot stil-
gekomen en hebben annule-
van gealarmeerde Bretagne-
de kaartenbakken
uyvi uw. o in geheel Europa
Majl tot op de bodem leeggezo-
:ends.
AG
Bu
ië
rampzalige ontwikkeling",
Anton van 't Land,
Entege aan het Palet
sinds zes jaar de enige
andse speciaalzaak is in op
gesneden privéreizen naar
ne. Entege heeft voor ons
alleenvertegenwoordiging
agentschappen in dit gebied
luurt vakantieonderkomens,
iëren van boerderijen tot vil-
ssershuizen, villa's en stokou-
>telen. „In de eerste drie
len van dit jaar", aldus direc-
an 't Land, „hebben we uitste-
(u geboekt. In die periode heb-
kale bergen, balkende ezels, roerloos water. De
in slaap gewiegd door de goden.
de sompig groene achter-
Europa, is de enige stek
waar de huifkar het nu-
nog steeds glansrijk wint
gemotoriseerde welvaarts-
deel van deze krakende
met een onwaarschijnlijk
is al vele generaties
eigendom van de „tin-
de melkwitte, door weer en
geteisterde Ierse zigeuners,
stad naar stad en van dorp
trekken om een karig
bij elkaar te schrapen als
en handelaar in de
vreemdsoortige zaken.
1 steeds groter wordend
gevormd door toeristen
haast, die in hun vakantie
wensen terug te schake-
de laagst denkbare versnel-
met één intens luie paarde-
hun weg door de groene
zoeken. Hun enige kop-
het vinden van een plek voor
want voor de rest zijn ze
ingespannen. Bedden,
en voedsel sjouwen ze
op hun piepende bult mee. Voor
deze razend populaire vorm van
toerisme zijn momenteel 375 woon
wagens met paarden beschikbaar,
die door acht Ierse bedrijven ver
huurd worden. Je kunt zo'n dolro-
mantisch spulletje met vijf slaap
plaatsen in de ketellapperswoonwa
gen huren voor zo'n 80 tot 90
pond per week in het hoogseizoen
en voor 60 pond in de stille vakan
tieperioden.
Haastige spoed
De reiziger, die wat sneller vooruit
wil komen in Ierland kan ook een
fiets huren. Er zijn bijna honderd
adressen, waar je een redelijke toer
fiets kunt huren. Kosten ongeveer
anderhalf pond per dag. Het is
daarna wel een zaak van leven en
dood om consequent en voorbeeldig
links te houden, want anders krijg
je de huurprijs er gegarandeerd niet
uit en wordt de vrolijke fietser door
een oude Bommel-schicht tot mon
ster zonder waarde verfrommeld.
