Principe-akkoord bereikt
over opsplitsing van KSH
Geen bezuiniging
bij sociale
woningbouw
3
Mgr. L. Bettazzi president van Pax Christi
Boek „Joden van kritiseert
houding van Pius XII en
,,Geef Zuidmolukse
leiders aanzien terug
WALDHEIM NIET
EENS MET PLAN
ISRAËLISCHE
TERUGTREKKING
OPVOLGER KARDINAAL ALFRINK
A 6
BINNENLAND/BUITENLAND
ZATERDAG 8 APRIL 1978 PAGINA 7
DEN HAAG (ANP) De regering en de gegadigden
voor overneming" van het KSH-concern hebben in
grote lijnen overeenstemming bereikt over de wijze
waarop deze overneming zal geschieden en de hulp
die de overheid zal geven om de operatie met zo
weinig mogelijk verlies van arbeidsplaatsen gepaard
te doen gaan. De industrie-bonden NVV en NKV
hebben dit voorlopig akkoord „bespreekbaar" ge
noemd. Helemaal tevreden zijn ze niet en daarom
willen ze de komende weken nog nader overleg
voeren met KSH, de kandidaten voor overneming
van dit bedrijf en de overheid. Het kader van het
CNV beoordeelt de plannen „globaal gezien posi
tief". De opsplitsing van KSH komt kort gezegd op
het volgende neer:
De vervaardiging van aardappelzetmeel en deriva
ten daarvan in het noorden des lands wordt overgeno
men door de coöperatie Avebe, die eveneens enkele
buitenlandse bedrijven van het concern zal overne-
De levensmiddelengroep, met uitzondering van
Honigs merkartikelen in Utrecht, gaat naar de centra
le suikermaatschappij CSM.
Wessanen neemt de tarwegroep over.
Het maïszetmeelbedrijf in Koog aan de Zaan
wordt overgenomen door een nieuwe vennootschap,
waarin Wessanen, Avebe, Suiker Unie en de overheid
deelnemen.
KSH-research zal gedeeltelijk worden voortgezet,
terwijl de activiteiten van Central Engineering, voorz
over niet elders onder te brengen, zullen worden
beëindigd.
Andere buitenlandse vestigingen dan die welke
Avebe overneemt, zullen voor de hoogst mogelijke
prijs worden afgestoten.
De nu nagestreefde oplossing biedt volgens de rege
ring uitzicht op behoud van vrijwel de totale indus
triële capaciteit. Alleen voor het bedrif van Honig
merkartikelen in Utrecht lijkt elk perspectief op
blijvende rentabiliteit te ontbreken. Van de 3.200
arbeidsplaatsen in ons land zullen echter enkele
honderden verloren gaan. Op korte termijn zullen er
buiten het tot verdwijnen gedoemde bedrijf in
Utrecht tussen de 75 en 125 moeten worden
opgeofferd, op een termijn van enkele jaren. Getracht
wordt echter tot afspraken te komen, waardoor de
betrokken arbeidsplaatsen zo veel mogelijk kunnen
vervallen door natuurlijk verloop of waarbij de men
sen zonder eerst werkloos te hoeven worden, direct
naar een baan elders worden bemiddeld.
Minister Van der Stee verwacht dat de overheid van
het door haar gegarandeerde bedrag van 131,5 mil
joen gulden verreweg het meeste terug zal krijgen.
Zij zal naar evenredigheid delen in de verliezen die
de bankiers zullen lijden.
De hoofddirectie van de Honig-merkartikelengroep en
de industriebonden NW en NKV en de voedingsbon
den FNV hebben aangekondigd zich sterk te zullen
maken voor het behoud van de Utrechtse vestiging
van Honig, waar 230 man werken.
Almelo (ANP) Be
richten als zouden
miljarden guldens be
zuinigd kunnen wor
den in de sociale wo
ningbouw zijn giste
ren door staatssecre
taris Brokx van
Volkshuisvesting naar
het rijk der fabelen
verwezen.
Bij het leggen van de
eerste steen voor een
complex woningen in
Almelo ging de be
windsman in op be
richten als zou de
volkshuisvesting sterk
gekortwiekt worden.
Juist in de sociale wo
ningbouw valt niet zo
heel veel te halen,
merkte Brokx op. Bo
vendien willen de be-
windslieden de minst-
draagkrachtigen zeker
niet de dupe laten
worden van eventuele
bezuinigingen.
gen zal niet de nek
worden omgedraaid.
Eerder zou worden ge
dacht aan een verho
ging van het aantal
woningen in de be
schutte sfeer. Het ver
anderen van de finan
cieringsmethode, want
dat is nu juist iets
waar binnen het de
partement over wordt
gedacht, houdt geens
zins een automatisch
verlagen van de aan
tallen in, aldus Brokx.
Nieuwe winkelwet 1 november van kracht
DEN HAAG (ANP) De nieu
we winkelsluitingswet treedt
op 1 november aanstaande vol
ledig in werking. Staatssecre-
1 taris Hazekamp van economi
sche zaken heeft dat gisteren
bekendgemaakt.
NEW YORK (AP) VN-secretaris-generaal Kurt Waldheim
heeft het Israëlische plan voor gedeeltelijke terugtrekking van
zijn troepen uit Zuid-Libanon gisteren ontoereikend genoemd.
In een te New York uitgegeven verklaring liet Waldheim weten
dat het plan niet beantwoordt aan een resolutie van de Veilig
heidsraad, waarin tot onmiddellijke en volledige terugtrekking
van de Israëlische troepen wordt opgeroepen.
Israël liet de Verenigde Naties donderdag weten dat het volgende
week met een gedeeltelijke terugtrekking van zijn troepen zal
beginnen. De eerste fase betreft echter alleen Israëlische militai
ren in de oostelijke sector van het Israëlische front in Zuid-Liba-
non. Deze troepen gullen de posities, die inmiddels door soldaten
van de VN-vredesmacht zijn ingenomen, verlaten maar nog niet
naar hun eigen land terugkeren. -Inmiddels neemt de spanning
in Zuid Libanon sterk toe. Twee Noorse pelotons van de
VN-vredesmacht zijn tijdelijk teruggetrokken uit posities in
district Kaoula, nadat zij gisterochtend vanaf de andere zijde
van de rivier Litani onder vuur waren genomen.
Nu breuk binnen kerk Zuid-Afrika
KAAPSTAD (DPA) Binnen de gereformeerde kerk van Zuid-
Afrika is gisteren een scherp conflict uitgebroken. Nadat eerder
deze week de blanke afdeling van deze kerk, de Nederduitse
Gereformeerde Kerk, de banden met de Nederlandse Gerefor
meerden verbrak, besloten de gekleurde en de Indiase afdelin
gen van deze kerk hun banden met de blanke afdeling te
verbreken.
De breuk was een gevolg van het besluit van de Nederlandse
Gereformeerden om het programma tegen racisme vein de We
reldraad van Kerken te steunen.
In een verklaring zeiden de niet-blanke afdelingen van de
gereformeerde kerk in Zuid-Afrika gisteren dat de Nederlandse,
beslissing „een rechtvaardig christelijk besluit tegen de ongerech
tigheid in Zuid-Afrika is".
Mies Bouwman eist geld
van Duitse televisie
WEST-BERLIJN Op 13 april
zal een civiele procedure be
ginnen die Mies Bouwman
heeft aangespannen om alsnog
betaling af te dwingen van
bedragen die haar zouden toe
komen op grond van de West-
duitse rechten voor haar tv-
spel „Eén van de Acht".
Op dit programma werd het
Duitse programma „Am lau-
fenden Band" van Rudi Carrell
gebaseerd. De Westdeutsche
Rundfunk (WDR) en Radio
Bremen - die voor het pro
gramma „Am laufenden Band"
verantwoordelijk waren - had
den van Mies Bouwman de
rechten voor West-Duitsland
verworven. Radio Bremen ver
klaarde echter in 1976 van plan
te zijn het programma te ver
anderen en er eigen ideeën in
aan te brengen. De betalingen
aan mevrouw Bouwman wer
den toen stopgezet. Deze wil zij
thans opeisen.
Vanaf die dag komen de ver
plichte vakantie- en halve-dag-
sluiting te vervallen en mogen
winkels niet meer dan 52 uur
per week voor het publiek geo
pend zijn. Deze uren liggen tus
sen 5 en 17 uur op zaterdag en
5 tot 18 uur op andere werkda
gen, en bovendien tussen 18 en
21 uur op de wekelijkse - door
de gemeenteraad aangewezen -
koopavond. Naast de wekelijk
se koopavond worden vijf
koopavonden vóór Sinterklaas
en drie vóór 24 december mo
gelijk.
HONGERSTAKING IRAANSE STUDENTEN
In Amsterdam zijn gisteren een internationale delegatie
twintig Iraanse studenten een toestaat een onderzoek in te
hongerstaking begonnen uit stellen naar de situatie aldaar,
protest tegen de behandeling
van politieke gevangenen in In verschillende Europese lan-
hun land. Zij hopen met hun den worden al enige tijd soort
actie te bereiken dat de sjah gelijke acties gevoerd. De ei
sen zijn opheffing van het ver
bod op bezoek, een betere hy
giëne en berechting door een
burgerlijke in plaats van een
militaire rechtbank. Volgens
de studenten is de situatie in
Iran extra zorgwekkend ge
worden sinds in de hoofdstad
Teheran ongeveer 20.000 ge
vangenen massaal in honger
staking zijn gegaan uit protest
tegen hun lot. Protestdemon
straties die naar aanleiding
van deze actie in Teheran zijn
gehouden zijn door de regering
bloedig neergeslagen.
Ook CNV weinig
gelukkig met VAD-plannen
LEXMOND (ANP) Evenals de FNV is ook het CNV niet erg
gelukkig met wat er tot nu toe bekend is geworden over de
plannen die het kabinet heeft met de vermogensaanwasdeling
(VAD). „Voorzover nu bekend dreigen de plannen van het
kabinet in botsing te komen met de oorspronkelijke uitgangs
punten van de VAD", constateerde CNV-secretaris Hans van
der Meulen gisteren op een vakbondsbijeenkomst in Lexmond.
Naar zich laat aanzien komt het kabinet met twee voorstellen:
het eerste regelt de VAD voor de werknemers van bedrijven
waar overwinst wordt gemaakt. Het tweede voorstel bevat de
oprichting van een collectief fonds voor alle werknemers dat
grotendeels door de vakbeweging wordt beheerd. Dat fonds zal
zijn inkomsten niet uit overwinsten putten maar uit belastinghef
fing over alle winsten en dat is volgens het CNV lijnrecht in
strijd met de oorspronkelijke opzet van de VAD.
Guerrilla-leider Argentinië
wil wapenstilstand
PARIJS (AFP) De Argen
tijnse guerrilla-beweging Mon-
toneros heeft de regering in
Buenos Aires voorgesteld ge
durende de wereldkampioen
schappen een wapenstilstand
in acht te nemen.
Het aanbod werd gedaan door
Montoneros-leider Rodolfo Ga-
limbertiin een vraaggesprek
met het Franse weekblad l'Ex-
press. Om het bestand ook
werkelijk te doen plaatsvinden
vond Galimberti wel een recht
streeks contact met de Argen
tijnse regering noodzakelijk.
Ais dit niet gebeurt dan „be
houden wij ons de volledige
vrijheid van aktie voor". Ga
limberti sprak zich uit tegen
een boycot van de wereldkam
pioenschappen. Dat is geen
„realistisch beleid onder de ge
geven omstandigheden". Veel
meer ziet hij in het voeren van
propaganda-akties tijdens de
kampioenschappen.
Den Haag De internationale bestuursraad
van de r.k. vredesbeweging Pax Christi heeft
gisteren tijdens zijn jaarvergadering in Sche-
veningen de Noorditaliaanse bisschop Luigi
Bettazzi tot president gekozen met twaalf stem
men vóór en twee onthoudingen. Mgr. Bettazzi
(54), bisschop van Ivrea en sinds 1968 voorzitter
van Pax Christi Italië, volgt kardinaal Alfrink
op, die vanwege zijn leeftijd is afgetreden.
samenleving. Daartoe nam hij deel aan manifes
taties en demonstraties, onder meer om een
betere regeling te bewerken voor degenen, die
op gewetensgronden niet in militaire dienst wil
den. Ook zette hij zich in voor de priester-arbei
ders. Als voorzitter van de Italiaanse Pax Chris
ti bezocht hij in 1972 Vietnam en verschillende
malen Latijns-Amerika. In 1974 en 1976 nam hij
deel aan de gesprekken tussen Pax Christi
Internationaal en de Russisch-orthodoxe kerk.
Vorig jaar maakte mgr. Bettazzi wereldnieuws
door zijn „open brief'-wisselingtmet de Italiaan
se communistenleider Enrico Berlinguer, over
de houding van de communistische partij ten
opzichte van godsdienst, kerk en katholieke
organisaties. Ook aan de christen-democraten
had hij vragen gesteld.
In zijn in 1977 verschenen boek „Mens worden,
bekentenissen van een bisschop" schrijft hij hoe
hij vaak wordt betiteld als „handlanger van
links, rode bisschop, iemand die het communis
me zegent". Zeer indringend stelt hij in zijn
boek de vraag of de Italiaanse bisschoppenkon-
ferentie niet zózeer aan de leiband van het
Vatikaan loopt, dat de bisschoppen tamelijk
passief blijven, ook op het terrein van de sociale
problemen.
Evenals de overleden kardinaal Lercaro van
Turijn, wiens hulpbisschop hij jarenlang is ge
weest, pleit Bettazzi voor een arme kerk, arm
aan politieke steunpunten en economische mid
delen en zonder machtsvertoon. „Het zou droe
vig zijn," zo schrijft hij in zijn boek: „Wanneer
de geschiedenis ons tot een evangelische hou
ding zou dwingen in plaats van dat wij daar
zelf voor kiezen".
(Van onze correspondent P. Tummers)
ROME Bij het verschijnen van de
Nederlandse vertaling dezer dagen (bij
Unieboek in Bussum) van Sam Waage-
naars boek „Joden van Rome", zal in
Nederland, waarschijnlijk een soortge
lijke discussie ontstaan als in de Ver
enigde Staten en Engeland bij de ver
schijning der oorspronkelijke versie
„The Pope's Jews" en in Italië bij het
uitkomen van „II ghetto, sul Tevere"
(Het ghetto aan de Tiber). In zijn
beschrijving van ruim 2000 jaar joodse
historie in Rome komt ook een hoof-
stuk voor, gewijd aan de tweede werel
doorlog. De kritiek die Waagenaar
daarin levert op paus Pius XII en het
Vaticaan is niet mals.
Sam Waagenaar is een Nederlands
journalist die al ruim dertig jaar in
Rome woont. Hij werkte voornamelijk
voor Amerikaanse persbureaus en
heeft ook een vijftiental boeken en
fotoboeken op zijn naam staan. Het
boek „Joden van Rome" is een ge
schiedenisboek dat begint in 160 voor
Christus toen de Romeinen een militai
re missie naar Israël stuurden in ver
band met de inval van de Syriërs. Het
eindigt na de tweede wereldoorlog.
„Wat ik in mijn boek het Vaticaan
verwijt, is samen te vatten in drie
punten. Ten eerste was het Vaticaan
tijdens de tweede wereldoorlog heel
goed op de hoogte van de moordpartij
en die de nazi's onder de Joden aan
richtten.
Desondanks heeft noch de door een
Duitse „hofhouding" omgeven paus
Pius XII, noch zijn staatssecretaris
kardinaal Montini, de huidige paus
Paul us VI, ook maar één vinger uitge
stoken toen de Duitsers hun jodenver
volging in Rome en Italië hielden.
Veel priesters en zusters hebben welis
waar individueel uitstekend werk ver
richt om hun joodse medebroeders en
-zusters te helpen, maar dat hebben ze
niet gedaan in opdracht van het Vati
caan. Dat is het tweede punt.
Tenslotte zijn er na de oorlog „witwas
sers" aan het werk geweest, die pro
beerden de geschiedenis te verdraaien
en het trachtten voor te stellen, alsof
priesters en kloosterlingen, die verzets
werk hadden gepleegd, dit in opdracht
van het Vaticaan hadden gedaan.
Maar dat is niet waar".
VRIENDEN
Auteur Sam Waagenaar zet deze pun-
ten op een rijtje tijdens een gesprek
dat we met hem hebben op een zinvol
le plaats: bij de Portico d'Ottavia in
het voormalige ghetto van Rome, de
plaats waar Ottavius en zijn zoon Ti
tus in het jaar 71 de triomfantelijke
intocht der Romeinse legers gadesloe
gen, nadat ze .een jaar eerder de tem
pel van Jeruzalem hadden verwoest en
het Joodse volk hadden onderworpen.
De klaagmuur in Jeruzalem is het
enige overblijfsel van deze tempel.
In zijn zeventigste jaar is de in Am
sterdam geboren, maar sinds 1946 in
Rome wonende schrijvende globetrot
ter Sam Waagenaar milder maar niet
minder vastberaden geworden. „Onder
katholieken heb ik veel vrienden", zegt
hij. „Dat verklaart waarom mgr. A. C.
Ramselaar bereid was de Nederlandse
uitgave van mijn boek van een Ten
Geleide te voorzien".
Voor wat de conclusies aangaat stemt
Sam Waagenaars boek in grote trek
ken overeen met de strekking van Rolf
Hochhuths „De Plaatsbekleder" van
een aantal jaren geleden. Waagenaar
heeft echter dieper gegraven dan
Hochhuth. Met name over de joden
van Rome, waar de oudste joodse ko
lonie is gevestigd in enige stad ter
wereld buiten Jeruzalem, beschikt hij
over een gedegen oorlogsdocumenta
tie.
Zijn beschuldigingen aan het adres
van het Vaticaan over de houding die
dit tijdens de tweede wereldoorlog in
nam, vormen overigens slechts een
onderdeel van het boek. Het is veeleer
een beschrijving van 2000 jaar joodse
geschiedenis in Rome.
SYRIÈRS
Sam Wagenaar: „In het jaar 160 vóór
Christus stuurde Kanaan (Israël) een
missie naar het toen al machtige Ro
me, om er militaire hulp te gaan vra
gen tegen de invallende Syriërs. Daar
zijn de Syriërs nu nog mee bezig! Zo
kwamen de eerste joden in Rome.
Sindsdien zijn er altijd joden geweest
in de Eeuwige Stad. Ten tijde dat
Julius Caesar werd vermoord, waren
het er liefst vijftigduizend op het ogen
blik tienduizend.
Na de verwoesting van de tempel van
Jeruzalem trokken tal van joden al
dan niet vrijwillig, naar Rome. Het is
niet zo vreemd dat ook de apostelen
in hun tijd naar het toenmalige cen
trum van de wereld trokken. Tot het
jaar 325 deden zich geen moeilijkhe
den voor. De joodse godsdienst werd
als enige naast die van de Romeinse
goden geduld. Problemen rezen er
eerst nadat Constantijn om politieke
redenen christen was geworden. Eerst
werden de joden tegengewerkt. Vanaf
het begin der kruistochten is er sprake
van echte jodenvervolgingen.
In 1555 werd hier, op de plaats waar
we nu zijn, tegenover de Brug met de
Vier Hoofden, een ghetto gesticht.
Daar moesten alle joden van Rome bij
elkaar gaan wonen. Ze mochten een
aantal beroepen niet uitoefenen en na
zonsondergang mochten ze zich niet
meer op straat vertonen. Allerlei di-
scrimerende maatregelen waren op
hen van toepassing en dat in de stad,
waar de paus de opperste baas was.
Dat ghetto, inclusief zijn vele voor de
joden vernederde voorschriften, heeft
bestaan tot 1870. Tijdens het fascisti
sche bewind van Mussolini werden
onder Duitse druk opnieuw rassenwet
ten ingevoerd. Ze werden echter maar
half uitgevoerd en leidden ook niet tot
een jodenvervolging. Die begon pas
toen de Italiaanse oppositie midden in
oorlogstijd de zijde der geallieerden
koos en Hitler-Duitsland Rome bezet
te".
HERSTELPLICHT
Waagenaar vertelt dan hoe op 16 okto
ber 1943 de eerste razzia plaatsvond
waarbij duizend joden werden opge
pakt. Zij wachtten twee weken op hun
transport naar de gaskamers in Polen.
„In die twee weken heeft de Duitse
mgr. Hudal geïntervenieerd bj de Duit
se opperbevelhebber. Paus Pius XII
heeft echter niets gedaan voor zijn
naaste buren. In Turkije zat tenminste
nog een nuntius,mgr. Roncalli, de late
re paus Johannes XXIII, die de moed
had de Duitse ambassadeur Von Pa
pen de les te lezen om hetgeen de
nazi's hun gevangenen aandeden. Ook
dat wijst erop dat de leiding der kath
olieke kerk drommels goed op de
hoogte was van hetgeen er in de ver-
nietingskampen gebeurde", aldus Sam
Mgr. dr. A. C. Ramselaar heeft intus
sen duidelijk erkend, dat de houding
van de leiding der katholieke kerk
tijdens de tweede wereldoorlog niet
juist is geweest. Hij schrijft in zijn
inleiding: „De christenheid gaat gelei
delijk beseffen dat de kerk ondanks
veel graduele verschillen toch in haar
geheel een herstelplicht heeft ten aan
zien van het joodse volk". En: „...Een
andere pijn wordt veroorzaakt bij het
lezen en presenteren van dit boek. Dat
is de tweespalt die door ieder christen
heengaat bij de aanblik van een ver
ziekte kerkorganisatie en de overal
opkomende nieuwe impulsen voor een
authentiek christendom.... Zonder op
zet wordt het relaas van Sam Waage
naar een onthulling van het ziekte
beeld. Oook daarvoor verdient hij op
rechte dank".
Russische vlootoefenino;
o
De Russische marine houdt momenteel op 200 mijl ten westen van Schotland in de Atlantische oceaan
een grootscheepse oefening in het bestrijden van onderzeeboten. Op de foto het 40000 ton metende
vliegdekschip Kiev. Rechts boven een vliegtuig van de Engelse Royal Air Force.
AANBEVELING OP BESLOTEN HOORZITTING:
DEN HAAG (ANP) - De regering moet de
Zuidmolukse leiders betrekken bij het Moluk-
kenbeleid. Daarmee krijgen zij de status terug
die hun ontnomen is door het „denigrerende"
beleid dat tot nu toe gevoerd is. De leiders
moeten ook de kans krijgen hun idealen te
bepleiten bij de Verenigde Naties.
Dat zijn twee suggesties die het Landelijk Comi
té Zuid-Molukken (LAC) gisteren op tafel heeft
gelegd bij de bijzondere Kamercommissie voor
de Molukse problematiek. Die hield gisteren in
Den Haag een besloten hoorzitting.
Volgens waarnemend voorzitter prof. H. Baudet
van het LAC heeft zijn organisatie een „goed
en openhartig,, gesprek gehad met de kamerle
den. Die mening deelt de stichting „Door de
Eeuwen Trouw" die ook gehoord werd.
De stichting die zich inzet voor het lot van de
Zuid-Molukkers, wil dat de regering erkent dat
de Zuid-Molukkers in 1950 recht op zelfstandig
heid hadden. „Alleen op die basis kan er een
dialoog op gang komen,,, aldus voorzitter W. de
Vries.
