Storm op zee eist
drie mensenlevens
I
Statenverkiezingen worden
iek-aan-nekrace PvdA-CDA
Statenverkiezingen opnieuw „genationaliseerd"
OPKOMST KIEZERS BESUSSEND
VAN AGT: REGERING WIL
KWETSBAREN NIET TREFFEN
Ajk gevonden
Baseer nieuw
kenteken op
postcode
■■iiunmmiii
rfBELANG PROVINCIE TEN ONRECHTE ONDERSCHAT
IN
INNENLAND.
LEIDSE COURANT
DINSDAG 28 MAART 1978 PAGINA 7
Van onze parlementaire
redactie)
)EN HAAG —Afgaande
op de opiniepeilingen
ran NIPO-VARA's Rooie
laan en Lagendijk-
AVRO kunnen de staten
verkiezingen morgen een
iek-aan-nekrace worden
ussen PvdA en CDA.
Velke van de twee groe
peringen morgenavond
ie grootste zal blijken te
:i jn zal in hoge mate van
le opkomst afhangen.
Vergeleken met de uit
slag van de Tweede Ka
merverkiezingen van 25
mei 1977 zullen de ver
schuivingen niet groot
rijn, zo wordt voorspeld.
Volgens onderzoeker drs. Mau-
ice de Hond (van het NIPO-
ïooie Haan-onderzoek) zal een
age opkomst met zich mee kun
nen brengen dat het CDA als
•tste groepering uit de bus
imt, een hoge opkomst daar-
itegen maakt de PvdA op-
tot de grootste partij. De
tond heeft dan ook prognoses
ppgesteld op basis van twee mo-
ijke opkomstpercentages (66
76 procent).
VVD lijkt een resultaat te
:n behalen dat vrijwel gelijk
aan dat van vorig jaar. Ten
ianzien van de resultaten van
spreken de beide bureaus
•lkaar tegen. NIPO-Rooie Haan
rwacht verlies, Lagendijk
:t. De Hond neemt aan dat
iet als de PvdA ook D'66 te
lijden zal hebben onder een
intueel lagere opkomst.
'olgens De Hond lijken CPN,
~1P en SGP zich iets te zullen
len van de teruggang van
>rig jaar. DS'70, dat dit keer
[echts in twee provincies mee-
MAASTRICHT (ANP) - De
bewering dat het huidige ka
binet er op uit is de sociaal
zwaks ten in de samenleving
te raken, is onwaar. Dit zei
premier Van Agt gistermid
dag in Maastricht tijdens een
groot opgezet CDA-familie»
feest waaraan honderden kie
zers deelnamen. Van Agt rea
geerde op uitlatingen „van ha
re majesteits oppositieleider
Den Uyl elders in Maastricht
gedaan". „Tot de sociaal
zwakken behoren de werklo
zen. In hun belang wil deze
regering de economie van het
land gezond maken om daar
door ruimte te geven aan bet
bedrijfsleven dat alleen
werkgelegenheid kan behou
den en tot stand brengen",
aldus Van Agt Elders in Maa
stricht zei Den Uyl dat het
kabinet-Van Agt een grote be
dreiging vormt voor het pro
ces dat gericht is op afbraak
van de traditionele machts
structuren. Het vertegenwoor
digt de van ouds bestaande
machtsgroeperingen met uit
sluiting van mensen uit de
lagere inknmpnoklagq^H Hij
noemde deze situatie gevaar
lijk en ontmoedigend. Hij
vond dat stemmen op zijn
partij opkomen voor de mach-
telozen ia. CDA-voonitter P.
Steenkamp zei in Maastricht
dat het programma van bet
CDA niet gericht is tegen dat
van de PvdA of VVD, maar
dat het naast de programma's
van die twee partijen
worden geplaatst Op vragen
antwoordde Stecakamp dat
fractieleider Aantjes niet
naar de PvdA lonkt, al
leen duidelijk wil maken dat
het CDA een eigen lijn volgt
en aan de Nederlandse samen
leving een ander gericht wil
geven.
De Hond vertelde zaterdag voor
de radio dat uit het kiezerson
derzoek in de periode 20 februa
ri—20 maart blijkt dat gebeurte
nissen als het aftreden van mi
nister Kruisinga en de affaire-
Lubbers geen opmerkelijke ver
schuivingen in het kiezersge
drag teweeggebracht hebben.
Ook de start van de verkiezings
campagnes in die periode heeft
nog geen duidelijke sporen ach
tergelaten.
Maurice de Hond rekende zater
dag ook uit hoe de samenstel
ling van de Tweede Kamer eruit
zou zien als er nu voor de Ka
mer gekozen zou worden. De
PvdA zou haar 53 zetels hand
haven, het CDA zou op 50 51
zetels komen (nu 49), de WD
zou op 28 zetels blijven, D'66 7
zetels (nu 8). PPR 2 (nu 3).
OTTERDAM (ANP) - De
lotterdamse rivierpolitie heeft
aterdagmorgen in de buitenha
ven in Maassluis het lijk van
/leen onbekende man opgedregd.
politie vermoedt dat de man
drie maanden in het
kter heeft gelegen. Naar zijn
[entiteit wordt een onderzoek
;steld.
idustriéle
jroduktie sterk
gedaald
DEN HAAG (ANP) - De indus
triële produktie in ons land is
|n januari jongstleden sterk ge
lid in vergelijking met de
irgaande maand en in verge-
ing met dezelfde maand van
't vorige jaar.
•it blijkt uit de jongste index-
jfers van het Centraal Bureau
>r de Statistiek. Volgens deze
idexcijfers is de industriële
•roduktie in januari in vergelij-
met december jongstleden
•uim 4 procent en in verge-
jking met januari van het vori
ge jaar met bijna 4 procent
[edaald. Het voor seizoenbewe-
ig gecorrigeerde indexcijfer
'an de gemiddelde dagproduk-
ie van de Nederlandse industrie
pedraagt voor januari jongstle-
W den 114 vergeleken met 119 voor
december jongstleden en 118
Ivoor januari van het vorige
jaar-
Suggestie van Hagenaar:
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Hagenaar A.
van Baar heeft de ministers
Tuynman (verkeer) en Wiegel
(binnenlandse zaken) de sugge
stie aan de hand gedaan om het
nieuw in te voeren kenteken
systeem voor auto's te baseren
op de postcode.
De Hagenaar beoogt hiermee de
postcode een „persoonlijker"
karakter te geven waardoor de
ze eerder door iedereen ge
bruikt zal worden. In een van
daag verstuurde brief aan de
ministers zet de heer Van Baar
uiteen dat de nieuwe kentekens
gelijkluidend aan de postcode
van de kentekenhouders zouden
kunnen zijn, met dien verstande
dat aan het kenteken één letter
extra zou moeten worden toege
voegd. Een automobilist aan wie
de postcode 25 85 EN is toege
wezen zou volgens het voorge
stelde systeem het kenteken 25
85 ENX kunnen krijgen. Conse
quentie van dit idee is dat auto
kentekens persoon-gebonden
worden. Momenteel zijn ze gere
lateerd aan een voertuig. Dit
zou volgens de Hagenaar voor
delen opleveren voor de opspo
ringsorganen van politie en jus
titie.
Bovenkaak magnetisch
vastgezet
Een Amerikaanse tandarts, dr. Wil
liam B. Smith, is erin geslaagd een
17-jarige landgenoot opnieuw te
laten lachen en eten. Gregory Pie-
karz, vorig jaar leerling van een
middelbare school en nu muziek
student, had vorig jaar een auto
ongeluk gehad, waarbij vrijwel ie
der bot in zijn gezicht was gebro
ken. Nadat plastische chirurgen de
gezichtsbeenderen en de onder
kaak hadden hersteld, slaagde dr.
Smith erin een driedelig gehemelte
te bouwen, dat door uiterst krach
tige kobalt-samariummagneten op
zijn plaats wordt gehouden. Veer
tien magneetjes, elk maar half zo
groot als een asperientje, zorgen
ervoor dat de drie delen verbon
den blijven. Toch kan Gregory Pie-
karz vrij eenvoudig het kaakge-
deelte naar buiten schuiven om de
tanden te poetsen. De magneetjes
gaan mogelijk een mensenleven
lang mee. Dr. Smith laat zijn pa
tiënt hier zien hoe zijn ontwerp in
elkaar zit.
De Elba, die zondagochtend in de Noordzee is gezonken.
(Van een onzer verslag
geefsters)
TEXEL De storm die
de afgelopen dagen over
ons land, maar vooral
over zee raasde, heeft
aan drie mensen het le
ven gekost.
Vier mijl ten noordwest
en van het lichtschip Te
xel raakte zondagochtend
de Duitse kustvaarder El-
ba in ernstige moeilijkhe
den. Het schip had zeven
man aan boord. Eén man,
de 27-jarige Hans Döring
uit Hamburg, wordt ver
mist en is welhaast zeker
verdronken. Twee andere
opvarenden werden aan
boord genomen door het
Duitse bevoorradings
schip Unter Weser 36.
Hun gezondheidstoestand
is ernstig. De vier ande
ren zijn door een helicop
ter van de marinelucht
vaartdienst aan land ge
bracht. Om tien uur zon
dagochtend is de Elba ge
zonken.
Eerder die nacht was bij Vlie
land de 75-jarige Zwitser A.
Chasse uit Sandbankli over
boord geslagen en verdronken.
Hij was een van de drie opva
renden van het Nederlandse
huurjachtje Molly Mauk met als
thuishaven Enkhuizen.
De drie Zwitsers hadden het
jachtje zaterdagavond gehuurd
en waren op weg naar het
Schotse Edinburg. 's Nachts om
drie uur kwam het door de
storm in moeilijkheden op drie
mijl ten noorden van Vlieland.
Daarbij sloeg de heer Chasse
overboord. De reddingboot
Prins Hendrik uit Terschelling
heeft het scheepje op sleeptouw
genomen en de twee overleven
den op West-Terschelling aan
land gezet. Zij maken het goed.
Bij Westkapelle op Walcheren is
zondagmiddag de 27-jarige Duit
se sportvisser Robert Hutten uit
Mönchengladbach verdronken.
Hij zat met drie landgenoten te
vissen op het paalhoofd (een
Een van de gewonde opvarenden van de Duitse kust
vaarder Elba wordt in veiligheid gebracht.
golfbreker) bij Westkapelle. 's-
Middags kwam het water zo
snel op en de golven werden
door de harde wind zo hoog
opgezwicpt, dat het viertal be
sloot naar de kant te gaan.
Twee van hen slaagden daarin.
De twee anderen werden van
het paalhoofd geslagen. Een van
hen wist zich alsnog in veilig
heid te stellen. Robert Hutten
echter niet en ook omstanders
wisten hem niet meer te redden.
Tegen de avond heeft de politie
het lichaam van het slachtoffer
geborgen. Hutten kampeerde
met zijn vrouw en kind op een
camping bij Westkapelle.
Eveneens bij Westkapelle liep
zaterdagavond de Engelse coas
ter Cantium op een zandbank.
De kapitein weigerde alle sleep
boothulp. De twee te hulp ges
nelde sleepboten uit Vlissingen
keerden dan ook onverrichter-
zake terug naar hun thuishaven.
Bij hoog water 's'nachts is de
Cantium vlot geraakt en kon het
schip de reis naar Antwerpen
voortzetten.
Drie Westduitsers liepen zondag
ter hoogte van het Scheveningse
Kurhaus met hun zeiljacht vast
op een golfbreker. De schip
breukelingen wisten op eigen
kracht het strand te bereiken
waar ze door de Haagse politie
met koffie en een warme dou
che weer op verhaal werden
gebracht
De storm heeft ook nog iets
goeds tot stand gebracht Door
de springvloed is zondagoch
tend de gestrande ponton Jakob
Everts losgeslagen. Al sinds 4
januari zat deze vast op de zee
dijk bij het Groningse Pieters-
buren. Tot nog toe was het ber
gers niet gelukt het gevaarte
vlot te krijgen.
(Van onze parlementaire redactie)
|>en Haag Dat de landspolitiek zo'n
«"langrijke rol heeft gespeeld in de cam-
voor de morgen te houden staten
verkiezingen is zeker niet onbegrijpelijk,
jiederland heeft een uiterst roerig politiek
r achter de rug: achtereenvolgens waren
r de val van het kabinet-Den Uyl over de
-ondpolitiek, de Tweede-Kamerverkiezin-
i en de langdurigste kabinetsformatie in
'Se Nederlandse geschiedenis een forma
tie die heel anders eindigde dan vele maan-
i werd aangenomen.
Het ligt dan ook voor de hand dat de
[rootste Nederlandse partij, de PvdA, die
üteindelijk buiten het kabinet bleef, de kie-
ers op 29 maart wil laten uitspreken dat
ij regeringspartij hoort te zijn. Ook kan
nen alle begrip opbrengen voor het feit dat
CDA en WD er veel aan gelegen is om
norgen van de kiezers te vernemen dat zij
ui na alles wat in de loop van het vorig
jaar gebeurd is met goed recht de coalitie
□jn gaan vormen.
Maar terecht wordt er door provinciale poli
tici van CDA en WD tegen geprotesteerd
als landelijke politici beweren dat het kabi
net-Van Agt de inzet van de statenverkiezin
gen zou zijn. En evenzeer is het juist dat
statenkandidaten van de PvdA het betreu
ren als hun kamerleden op verkiezingsbij
eenkomsten de show stelen met hun felle
betogen tegen het beleid van het kabinet,
hoezeer zij ook achter die betogen staan.
Het kan niet ontkend worden dat „de pro
vincie" in grote delen van het land nauwe
lijks tot de fantasie van de kiezers spreekt.
Dat geldt in het bijzonder voor provincies
met grote steden, zoals Noord- en Zuid-Hol
land. De provincie „leeft" het meest in Fries
land. Limburg en Zeeland. Ook in provin
cies als Drenthe, Overijssel en Gelderland
is sprake van een redelijke belangstelling.
Maar de provinciehuizen worden in het alge
meen niet door de burgerij gefrequenteerd
en in heel wat statenzalen zijn de publieke
tribunes tijdens statenvergaderingen slecht
bezet.
Vroeger waren statenvergaderingen inder
daad vaak zeer saaie bijeenkomsten. De
provincies hadden een zeer beperkte taak,
die vooral betrekking had op waterstaat en
landbouw. Ook het toezicht op besturen van
gemeenten en waterschappen is een oude
taak van de provincie, maar daarmee be
moeiden zich in feite alleen de leden van
het college van Gedeputeerde Staten, het
dagelijks bestuur van de provincie. Provin
ciale Staten kwamen vroeger slechts twee
maal per jaar bijeen; voor een derde verga
dering moest zelfs „ontheffing" van de rijks
overheid verkregen worden.
De situatie is nu geheel anders. In.de afgelo
pen tientallen jaren heeft de provincie aan
zienlijk meer taken en bevoegdheden gekre
gen. Ze speelt een wezenlijke rol in de
ruimtelijke ordening (met name via de op
en vaststelling van streekplannen), ze heeft
forse bevoegdheden op het steeds belangrij
ker wordende terrein van het milieubeheer
en ook op het gebied van het maatschappe
lijk welzijn is ze zeer actief geworden. Ver
der is het werk van de natte en droge
waterstaat (vaarwegen, dijken, bruggen, ve
ren, wegen) veel meer dan vroeger in de
belangstelling gekomen. De laatste tijd
neemt ook de taak van de provincie op het
gebied van het sociaal-economisch beleid
(o.a. werkgelegenheid) sterk toe. De provin
cies zullen eigen regionaal-economische
plannen moeten maken en krijgen daarvoor
ook een instrumentarium. Minister Van Aar-
denne (Economische Zaken) is van plan op
dit terrein tot een wezenlijke decentralisatie
te komen.
Was het werk van het provinciaal bestuur
vroeger veelal technisch van aard, vandaag
de dag moeten de staten tal van politieke
beslissingen nemen. De staten komen vrij
wel maandelijks bijeen. De politisering zal
ook blijken wanneer de voorzitters van de
nieuwe statenfracties na de statenverkiezin
gen bijeenkomen om te trachten samen een
provinciaal beleidsplan voor de komende
vier jaren op te stellen. In dat overleg zullen
onder meer prioriteiten gesteld moeten wor
den. De fracties die het over de inhoud van
het beleidsplan eens worden zullen de leden
van de nieuwe colleges van Gedeputeerde
Staten (GS) gaan „leveren"
Een zó sterke politisering als in de lands-
en gemeentepolitiek is in de provincies veel
al nog niet aan de orde. De provincie Gro
ningen was wat dat betreft in 1974 een
uitzondering, toen daar een links meerder
heidscollege werd gevormd. In datzelfde
jaar werd in Noord-Holland de VVD van de
collegesamenstelling uitgesloten. Het is nog
de vraag of dit verschijnsel van de politise
ring bij de collegevorming dit jaar in méér
provincies zal optreden.
Een belangrijke politieke taak van Provin
ciale Staten is vanouds ook de verkiezing
van de leden van de Eerste Kamer. Zoals
bekend vormen de statenleden het electoraat
voor de verkiezing van de Senaat. De huidi
ge wetgeving op dat gebied is verschrikke
lijk verouderd, waardoor het kan voorko
men dat de politieke samenstelling van de
Eerste Kamer in het geheel niet overeen
komt met de werkelijke politieke verhoudin
gen in ons land. Een voorbeeld hiervan is
dat D '66 nog tot 1980 njet in de Eerste
Kamer zal zijn vertegenwoordigd als gevolg
van de voor deze partij slechte verkiezings
uitslag van.1974.
Een in dit verband interessant aspect is dat
de CDA-WD-coalitie in de Eerste Kamer-in-
huidige-samenstelling over een zeer geringe
meerderheid beschikt: 39 van de 75 zetels.
Indien de verkiezingen van komende woens
dag voor CDA en WD niet gunstig zouden
aflopen zou dat over enkele jaren gevolgen
kunnen hebben voor de steun voor deze
coalitie (als die er in 1980 nog is) in de Eerste
Kamer.
De vreemde situatie doet zich voor dat een
(klein) deel van de kiesgerechtigde Neder
landers, hoe graag ze ook zouden willen,
morgen niet bij de stembus verwacht wordt
Dat zijn de inwoners van Oostelijk en Zuide
lijk Flevoland; hun gebied is nog altijd met
bij een provincie ingedeeld en de polders
zijn ook niet de (beoogde) twaalfde provincie
geworden. De politiek bewuste Flevolanders
zijn terecht boos over de omstandigheid dat
zij morgen niet kunnen stemmen, ook omdat
ze hierdoor niet de (wettelijke) indirect in
vloed op de verkiezing van de Eerste-Kamer
leden kunnen uitoefenen. Al jarenlang
wordt door bewindslieden van Binnenlandse
Zaken beloofd dat ze „spoedig" aan deze
situatie een eind zullen maken, maar tot
dusver is dat niet gebeurd.
Gezien het al geconstateerde feit dat
de belangstelling voor het werk van de
provincie niet zo groot is als de provincie
verdient, is het geen wonder dat de opkomst
bij statenverkiezingen geringer is dan die bij
kamerverkiezingen. Ook de personen van de
lijsttrekkers spreken de kiezers minder aan.
Zeker in het Westen van het land zijn deze
lijsttrekkers nogal eens volslagen onbekend.
Het is opvallend hoe groot het aantal verkie
zingsaffiches is waarop de naam van de
lijsttrekker niet vermeld staat.
Bij de statenverkiezingen van 1974 was de
opkomst 75 procent (een al heel wat hoger
percentage dan dat van 1970 dat 68 be
droeg). Ter vergelijking: bij de kamerverkie
zingen van 1977 was de opkomst 87,57 pro
cent
Aan de statenverkiezingen van morgen ne
men alle bekende nationale groeperingen
deel. In twee provincies gaat het ook om
enkele provinciale partijen: in Groningen de
Groninger Bond en in Friesland de Fries
Nationale Partij en de „Lijst-Wartena". Van
deze groeperingen is alleen de FNP op dit
ogenblik (relatief vrij sterk) in de staten
vertegenwoordigd
Tenslotte dan toch nog de nationaal-politie-
ke aspecten van deze statenverkiezingen.
Ongetwijfeld zien de partijen, zoals al ge
zegd, deze verkiezingen als een graadmeter
voor de nationaal-politieke ontwikkelingen.
In 1966 luidde de uitslag van de statenver
kiezingen in zekere zin zelfs de val van het
kabinet-Cals in.
De ervaring leert dat een minder goede
opkomst de uitslag voor de PvdA niet ten
goede komt In dat licht is het begrijpelijk
dat Den Uyl dezer dagen te kennen gaf al
met een percentage van rond 30 procent
(1977: 33,83 procent) redelijk tevreden te
zijn. Interessant is de vraag of CDA en WD
erin zullen slagen hun gezamenlijke percen
tage van vorig jaar (rond 50 procent) te
halen. Als dat omlaag zou gaan zou het
psychologisch niet staatsrechtelijk en fei
telijk een ongunstige invloed op de positie
van het kabinet kunnen uitoefenen.
Tot dusver wordt aangenomen dat er voor
de grote partijen een stabilisatie plaatsvindt
D '66 zal naar alle waarschijnlijkheid verder
Vergelijking statenverkiezingen
1974 met kamerverkiezingen 1977
in percentages
1974
1977
PvdA 20,54 33,83
CDA 30,88 31,90
WD 19,00 17,94
D '66 1,05 5,44
SGP 2,42 2,13
PPR 5,29 1,69
CPN 3,53 1,72
GPU 1,70 0,95
PSP 1,35 0,94
BP 3,10 0,84
DS 70 1,48 0,72
RPF 0,64
Het opkomstpercentage was in 1974 74,54,
in 1977 87,57. Bij de statenverkiezingen
van 1974 was de opkomst het grootst in
Friesland (80,4 procent) en Overijssel
(80,5 procent) en het laagst in Limburg
(66,8 procent).
Na de statenverkiezingen van 1974 wer
den door de staten 27 CDA-gedeputeer-
den gekozen, 26 van de PvdA, 10 van de
WD, 2 van de PPR en 1 van de CPN.
groeien en de perspectieven voor kleine
partijen als de PRR, de PSP, DS '70 en de
BP zijn ronduit ongunstig. Unaniem zijn alle
politici, landelijk en provinciaal, in hun
wens dat alle kiesgerechtigde Nederlanders
die een oproep ontvingen woensdag hun
stem zullen uitbrengen (eventueel bjj vol
macht). Daarmee dienen ze het belang van
hun provincie en dat van de democratie.
E. J. MATHIES
