MOET DAT NOU ECHT, STEMMEN?
Verkiezingen
voor de
Provinciale
Staten
vaak naar achtergrond
verschoven door
politiek gekrakeel"
1
CDA-LUSTTREKKEM N, W. -A. BRINK:
Voor
vrouwen
taken te
over in de
J.
ontplooiing
STAD/REGIO
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 24 MAART 1978 PAGIN, TI
LEIDEN Vélen hoor je de laatste
dagen zeggen als hetoverde komende
statenverkiezingen gaat: „stemmen,
mij niet gezien. Waarvoor zou ik?"
Welnu, er zijn heel wat redenen
waarom het belangrijk is dat zoveel
mogelijk mensen woensdag 29 maart
van hun verworven democratisch
recht om hun stem uit te brengen ge
bruik maken. De aanstaande verkie
zingen zijn alleen maar in schijn min
der belangrijk dan de kamerverkie
zingen van vorig jaar. In werkelijk
heid zijn ze zeker zo belangrijk.
Op 29 maart wordt er gestemd voor de leden
die zitting nemen in de Provinciale Staten van
Zuid-Holland. De staten, zoals ze in de wande
ling genoemd worden, bestaan uit 83 volksver
tegenwoordigers die uit hun midden zes zoge
naamde gedeputeerde staten kiezen. Deze ge
deputeerden vormen samen met de door de
kroon benoemde commissaris van de konin
gin in de provincie (in Zuid-Holland is dat mr.
M. Vrolijk van de PvdA) het dagelijks bestuur
van de provincie.
Daar blijft het echter niet bij. Zowel provin
ciale als gedeputeerde staten doen nog veel
meer. Om wat te noemen: de provincie ver
vult een heel belangrijke rol bij de tot stand-
koming van bestemmingsplannen en streek
plannen (de kranten hebben er de laatste we
ken weer vol van gestaan). De provincie gaat
een steeds grotere rol vervullen bij de zorg
voor het milieu, zowel lokaal als regionaal. De
huidige taak die de gemeenten daar nog in
hebben (hinderwetzaken) komen meer en
meer bii de provinciale overheid te liggen.
Verder heeft de provincie het toezicht op het
financieel handelen van de 151 gemeenten die
Zuid-Holland rijk is. En last but not least is de
provincie (gedeputeerde staten)de beroepsin
stantie voor hen die om welke reden dan ook
de kous op de kop gekregen hebben van het ge
meentebestuur. Persoonlijke zaken zoals be
schikkingen inzake de bijstandwet maken
daar eenDelangrijk deel van uit.
Ook regering
Iedereen kan dus dagelijks met die provin
ciale overheid te maken krijgen en dus is het
ook zaak dat elke mondige burger in dat kader
als er verkiezingen zijn zijn stem goed ge
bruikt. Toch zijn de statenverkiezingen ook
nog in ruimer verband erg belangrijk. Men
ontkomt er met aan om aan deze verkiezingen
een zeker landelijk gewicht toe te kennen. Dat
komt niet in de laatste plaats voor het feit dat
het de provinciale staten in de elf provincies
van ons land de leden van de Eerste Kamer
kiezen. Deze beslist net als de Tweede Kamer
over alle wetsontwerpen die daar worden
aangenomen, alleen ontbreekt hierdoorgaans
de harde politieke confrontatie zoals in de
Tweede Kamer vaak plaatsvindt. Hoe belang
rijk die door de provinciale staten gekozer
Eerste Kamer is werd vorig jaar duidelijk
toen de senatoren, zoals ze vaan genoemd wor
den, de door de Tweede Kamer al aanvaardt
abortuswet alsnog verwierpen.
Met de komst van het kabinet Van Agt is
hier nog een extra dimensie aan toege
voegd. Het zal weinigen ontgaan zijn dat
de huidige christen-democratische-libe-
rale regering steunt op een zeer geringe
meerderheid in de Tweede Kamer. Geer
wonder dus dat alle partijen in spanning
afwachten wat 29 maart voor resultaat
oplevert. Krijgt dit kabinet ook in de Eer
ste Kamer via de provinciale staten een
meerderheid dan zit dit kabinet voorlopig
gebeiteld. Maar het kan natuurlijk ook
anders uitpakken...
LEIDEN/DEN HAAG
„De belangrijkheid
van de verkiezingen
voor de provinciale sta
ten komt niet goed tot
haar recht, omdat de
grote politieke partijen
de verkiezingen aan
grijpen als een moge
lijkheid om met elkaar
te debatteren over de
landelijke politiek,
waarbij het provinciaal
belang naar de achter
grond wordt verscho
ven". Dit zijn de woor
den van mr. Nicolaas
Wilhelmus Antonius
Brink, lijsttrekker van
het CDA voor de kies
kringen „Leiden", Rot
terdam en Delft tijdens
de statenverkiezingen
van 29 maart. Mr. Brink
beheert in het team van
het zes-koppig College
van Gedeputeerde Sta
ten (3 x PvdA, 2 x CDA
en 1 x VVD) de porte
feuille van Cultuur en
Volksgezondheid.
„Duidelijk blijkt uit het ver
loop van de campagne die we
voeren, dat de burgers weinig
weten van de provinciale pro
blematiek en meer afgaan op
de politieke partijen waar zij
zien bij thuisvoelen, dan dat
zij kijken naar de politieke
Êrogramma's van de partijen,
ie onbekendheid met de ver-
kiezingen vloeit ook voort uit
de weinige aandacht die de
publiciteitsmedia aan deze
problematiek geven. Met
name bedoel ik in dit verband
de landelijke pers. Laatst was
ik op toernee in Alphen, waar
ik samen met oud-minister
Lubbers en mijn collega Buij-
sert (lijsttrekker van het
CDA in net oostelijk gedeelte
van Zuid-Holland - red.) voor
een voorlichtingsavond over
de komende statenverkiezin
gen kwam praten. Hoewel de
zaal behoorlijk veel aandacht
aan de problemen van de pro
vincie schonk, stond er de vol
gende dag in de landelijke
Eers alleen een verslag over
etgeen de heer Lubbers had
gezegd en er werd zelfs niet
vermeld dat er over de pro
vincie gesproken was"
„Kijk, aie mensen die op zo'n
informatie-avond komen, die
stemmen toch wel op ons.
Maar het gaat ons juist om de
thuisblijvers en daar moet de
pers iets aan doen. Ongeïnte
resseerdheid is een ernstige
zaak, omdat de bevolking niet
begrijpt, dat de rijksoverheid
bij het decentraliseren van
haar taken steeds meer taken
aan de provincie delegeert.
Dit is vooral het geval bij de
milieuwetgeving en op het
terreinvan de welzijnssec
tor".
„De mensen geloven nog
steeds, zoals zij in de geschie
denisboekjes van vroeger
hebben geleerd, dat we zo
tweemaal in het jaar een ver
gadering bezoeken. Maar het
ambt van gedeputeerde is
méér dan een full-time job
geworden. Behalve het aantal
maandelijke commissies die
we moeten bijwonen komen
we ook nog eens tweemaal in
de maand als lid van de Pro
vinciale Staten bijeen. In de
naaste toekomst zal het aantal
gedeputeerden door de té
drukke werkzaamheden van
zes op acht worden gebracht.
Daar ben ik erg blij mee".
Streekplannen
Neem bijvoorbeeld de kwes-
N. W. A. Brink.
tie van de streekplannen.
Slechts weinie mensen besef
fen welke invloed via de Pro
vinciale Staten op deze plan
nen wordt uitgeoefend. In
feite bepalen de streekplan
nen voor minstens een
periode van tien jaar de cul
turele opbouw en de leefbaar
heid van Zuid-Holland. De
'ruimtelijke vertaling van het
welzijnsbeleid voor de ko
mende jaren vindt plaats via
de vaststelling van de streek
plannen. Het is duidelijk, dat
dit voor iedere bewoner van
deze provincie uitermate be
langrijk is. Denk maar aan de
spreiding de bejaarden- en
verzorgingstehuizen. In Lei
den valt dit allemaal nog wel
mee, maar in andere steden
blijkt een enorme behoefte
aan dergelijke instellingen te
.bestaan. Voorts hebben we
erg veel invloed op de aanleg
van het wegennet, de vaar
routes enz. Ook aan het
museabeleid en de spreiding
van theaters zullen we de ko
mende vier jaar heel wat
iet
moeten sleutelen. Ik vind dal
de cultuur ook op het platte
land beoefend moet kunner.
worden. Ik ben een voorstan-,
der van zoveel mogelijk|
streekmusea en creativiteits
centra, zoals ze die in Amster
dam en Gouda in de vorm van
werkschuiten kennen.
Uitgangspunt
De heer Brink antwoordt oj
de vraag wat nu precies he
verschil tussen het pro-ljj
framma van het CDA en de
vdA dan wel de VVD is, het
volgende:
„Er is geen enkele partij, die
in haar programma iets
slechts heeft staan. Afkraken
daar houd ik niet van en ik)
vind dat ook niet christelijk.
Het wezensverschil tussen)
het CDA en de anderen is;
hierin gelegen, dat het CDA-
programma als uitgangspunt
net evangelie heeft. Hierin
zijn de waardepunten „recht-!
vaardigheid" en „naasten
liefde" vervat. We moeten O'
niet alleen streven naar de Li
rechtvaardige verdeling van de
financiën, maar ook naar het Li
lenigen van lichamelijke en né
geestelijke nood. Het is dan hc
ook geen toeval, dat ik bijzon-|ve
dere aandacht vraag voor al-ly^
cohol- en drugverslaafden.
Mij gaat het erom hoe vang ik "i
ze op en niet hoe voer ik ze af.
Voor deze vorm van leven is^Jj
eigenlijk maar weinig poli-'*'
tiek benul nodig, omdat leven m
en politiek in wezen hetzelfde P'
uitgangspunt hebben". m
OF
LEIDEN „Veel meer vrouwen zouden
zich in de politiek moeten storten. Vooral
nietwerkende vrouwen hebben overdag
voldoende uren over om zich te verdie
pen in politieke zaken, waar hun manne
lijke collega's met volledige banen vaak
niet aan toe komen". Marietje van der
Molen, (33) lijsttrekster van de PvdA voor
de provinciale staten in het district Lei
den is er van overtuigd dat met dein trede
van meer vrouwen in de politiek een
nieuwe kijk op de politiek zal ontstaan.
Met name in de gemeentepolitiek is het
voor fracties bijzonder zinvol wanneer
deze over zogenaamde „full-time-poli-
tici" kunnen beschikken. „In de tijd dat ik
in de Leiderdorpse gemeenteraad zat,
heb ik het als bijzonder zinvol ervaren dat
ik er overdag tijd in kon steken. Met Riet
(Uhlenbeck van D'66, waarmee de PvdA
in Leiderdorp samenwerkte - red.) stapte
ik naar het gemeentehuis om bij de amb
tenaren achtergrondinformatie te verza
melen. Vaak kwamen we aanzienlijk be
ter beslagen ten ijs dan onze mannelijke
collega's die aan het begin van de verga
dering voor het eerst hun stukken beke
ken", aldus de PvdA-lijsttrekster.
Marietje van der Molen is bepaald niet op
haar mondje gevallen. In de Leider-
dorpse gemeenteraad ontpopte zij zich tot
een volbloed politica, die felle discussies
over brandende zaken bepaald niet
schuwde. Het wekte dan ook enige ver
wondering toen zij vier jaar geleden
overstapte naar de Provinciale Staten, die
toch nog vaak gezien worden als een wei
nig actief gezelschap van oude heren. De
PvdA-lijsttrekster moet toegeven dat het
werk in de Provinciale Staten minder dy
namisch is. „Uiteindelijk vallen de beslis
singen in Gedeputeerde Staten. Wij kun
nen in veel zaken alleen achteraf GS op
de vingers tikken".
Prioriteiten
Op provinciaal niveau doen de politieke
tegenstellingen zich ook veel minder dui
delijk voelen. „Maar ze zijn er wel dege
lijk", aldus Marietje van der Molen. „Pro
grammatisch lopen de partijen niet zover
uiteen, maar als het op net stellen van pri
oriteiten aankomt, is het vechten gebla
zen. Gezien de opbouw van het provinci
aal bestuur is het voor ons heel belang
rijk, dat er van de zes gedeputeerden drie
van de PvdA zijn. Hierdoor hebben wij
veel zaken kunnen verwezenlijken van
Marietje van der Molen het feit dat in de
afgelopen vier jaar geen wegen zijn aan
gelegd in Zuid-Holland. „Er zijn alleen
maar fietspadenplannen gemaakt. Te
vens hebben wij net aantal uitbreidingen
van milieuvervuilende industrieën in
Zuid-Holland kunnen beperken". „Het is
jammer dat we de ontwikkeling in Noord-
wijk met de boulevardplannen niet heb-
Marietje van der Molen.
PVDA-L1JST-
MA RIETJE VAN
DER MOLEN:
ben kunnen tegenhouden. De apparte
menten en winkelgalerij die daar komen
tasten het gehele dorpskarakter van
Noordwijk aan", aldus de PvdA lijstaan-
voerster.
Evenals de andere partijen in de Provin
ciale Staten beijvert de PvdA zich voor de
handhaving van het groene hart van Zuid-
Holland. „Vooral op dat punt blijkt dat
het stellen van de prioriteiten een belang
rijke rol speelt. Terwijl wij stellen dat ae
dorpskernen echt niet meer mogen uit
breiden, wil het CDA de dorpen toch een
beetje laten groeien. Dat is wel begrijpe
lijk omdat de christen-democraten op net
platteland de grootste aanhang hebben.
Centrumgemeente
Als Leids ingezetene interesseert Ma
rietje van der Molen zich in het bijzonder
voor de financiële positie van de ge
meente Leiden. „Nu Leiden weer een ar-
tikel-12-gemeente is geworden (wat bete
kent dat zij voor alle uitgaven goedkeu
ring van Gedeputeerde Staten nodig
heeft - red.) kun je je gaan afvragen of we
niet moeten komen tot een andere verde
ling van het gemeentefonds. Uiteindelijk
is Leiden een centrumgemeente. Zij moet
voor een groot aantal voorzieningen zor
gen, waar de omliggende gemeenten van
profiteren, zonder er één cent aan bij te
noeven dragen. Terwijl Leiden aan GS
overal toestemming voor moet vragen
kan Leiderdorp een kostbaar nieuw ge
meentehuis neerzetten. GS kijkt daaroij
alleen of Leiderdorp er in de begroting
geld voor heeft uitgetrokken", aldus Ma
rietje van der Molen.
De provincie Zuid-Holland met haar 151
gemeenten vindt de PvdA-lijsttrekster
veel te groot. „Een opdelen in gewesten
lijkt mij niet de gewenste oplossing. Dan
creëer je een nieuwe vierde bestuurslaag,
wat een en ander alleen nog maar onover
zichtelijker maakt. Ik zie veel meer heil
in een gemeentelijke herindeling. Met
name de financiële positie van Leiden zou
dit ten goede kunnen komen. Helaas
vrees ik dat de bewoners van de omlig
gende gemeenten geen Groot-Leiden
zouden willen, vandaar ons standpunt dat
er een andere verdeling van de financiële
koek moet komen".
Tweede Kamer
Een Tweede Kamerlidmaatschap wordt
vooralsnog niet door de PvdA-lijsttrek
ster geambieerd. „Ik word soms bevan-
fen door grote twijfels over mijn eigen
undigheid. Om de Tweede Kamer in te
gaan moet je wel echt gemotiveerd zijn..
Je bent minstens honderd uur per week
bezig met het kamerwerk, als je het goed
wil aoen. Je moet alle leuke dingen in het
leven laten schieten, en ik ben bang dat ik
daar niet ambitieus genoeg voor ben".
ELISABETH VOGELS
_,b<
LEIDEN/DEN HAAG Agrariërs ne
men een bijzonder plaatsje in het hart
van de VVD-lijsttrekker bij de aan
staande Statenverkiezingen in. Voor een
deel komt dat omdat de liberale voorman,
de 43-jarige Jan Noorland uit Nieuwer-
kerk aan den IJssel, tot 1976 zelfstandig
tuinder was. Maar ook om andere rede
nen krijgen de boeren en tuinders van de
VVD in Zuid-Holland bijzondere aan
dacht.
„Deze mensen leveren een grote bijdrage
aan onze betalingsbalans. Er zijn er in
deze provincie die in de agrariërs een be
dreiging voor het landschap zien door me
chanisatie en schaalvergroting en die
maatregelen bepleiten. Als vVD-man
duidelijke belangenafweging moet je
tot het stellen van regels over gaan als dat
absoluut noodzakelijk is", zo verdedigt
Noorland zijn liberale principes.
Noorland was ook de man aie als enige
VVD-gedeputeerde in Zuid-Holland ae
stelling huldigde „Handen af van Wate
ringen toen het ging om de discussies
over de bouwlokaties in de provincie. „Ik
kom zelf uit 't glas. Dan weet je maar al te
goed wat het betekent om tussen hoop en
vrees geslingerd te worden. We moeten
deze mensen de zekerheid van hun be
staan niet ontnemen. Datzelfde geld t voor
de omgeving van Voorhout. Ik ben van
mening dat als de stadsvernieuwing niet
voldoende vlot er nieuwe bouwlokaties
onvermijdelijk zijn. Je kunt de mensen
zoals nu niet in de stad laten wonen. Maar
het bollengebied mag daardoor niet aan
getast worden. Er zijn in de provincie
toch wel stukken grond te vinden die
minder kostbaar zijn", zegt VVD-lijst
trekker J. Noorland. .Als we de duurste
grond tot bouwlokatie bestemmen heb
ben we ook nog eens lokatiesubsidies no
dig om de woningen betaalbaar te laten
zijn. Ik geloof dat we de belastinggelden
toch wel beter kunnen besteden'
Werkgelegenheid
Zoals vrijwel elke partij in deze tijd
maakt ook de VVD een belangrijk punt
van de werkloosheidsbestrijding Ge
vraagd naar de concrete maatregelen die
hii daarbij in gedachten heeft zegt de libe
rale lijsttrekker voor Zuid-Holland: „Al
lereerst vind ik de relatie tussen overheid
en bedrijfsleven op sommige punten voor
verbetering vatbaar. Vergunningsproce
dures moeten we zo kort mogelijk hou
den. Verder moeten ze in Den Haag op
het Binnenhof voortdurend duidelijk ge
maakt krijgen dat de werkgelegenheids
problemen niet alleen in het noorden van
net land voorkomen, maar ook in deze
provincie vlak bii het regeringscentrum
nijpend zijn". Volgens de heer Noorland
zou de provincie een taak toebedeeld
moeten krijgen in het kader van een regi
onaal economisch beleid: .Als de rijks
overheid zo veel miljoen wil uitgeven ten
behoeve van de werkloosheidsbestrijding
zou er aan Gedeputeerde Staten ge-
VVD~LUST-
.r>
vraagd moeten worden waaraan dat geld
het beste besteed zou kunnen worden. Weni
hebben nogal wat nodig ten behoeve van
de verplaatsing van hinderlijke bedrij-V<
ven, het activeren en stimuleren van ge-m
meenten, het scheppen van nieuwe inau- la
strieterreinen of het helpen bij de inrich-|de
ting daarvan", stelt de heer Noorland. Ni
„Met een beter instrumentarium ehoi
meer rijksgeld zou er veel meer op dit ter-op
rein te realiseren zijn". re
tot
Verschillen
In een bestuursclub als het college van "1'
Gedeputeerde Staten van Zuid-Hollands
is het vaak moeilijk politieke verschillend
tussen de partijen haarscherp te omlij
nen. Dat blijkt ook als de VVD-lijsttrek-
ker wordt gevraagd naar de specifieke
verschillen tussen zijn partij en de. groot
ste concurrenten, de PvdA en het CDA.;
„Het is meer een verschil in principes",,
zegt Noorland. „In een liberale partij als)
'de mijne staat de vrijheid van net indi
vidu hoog aangeschreven. Mensen moe
ten zich naar eigen inzicht kunnen ont
plooien. Pas als de nood daartoe dwingt
moet je er toe over gaan zaken te regelen.
De PvdA en in mindere mate ook het
CDA zijn daar eerder toe geneigd dan
mijn partij".
Wensen
Als belangrijke wens voor de directe be
stuurlijke toekomst van Zuid-Holland
heeft Jan Noorland de uitbreiding van
het aantal leden in het college van Gede-U»
puteerde Staten van zes naar acht. „Wijl
nebben hier met z'n zessen (3 PvdA-le-l
den, twee CDA-ers en één VVD-er) meer
dan een volledige dagtaak. Het is voor ïe-f
der van ons een slopend bestaan: je hebtl
als gedeputeerde met zo'n 151 gemeenten'
in aeze provincie te maken en dat is geen!
kleinigheid. Zeker niet als je bedenkt dat
daar ook nog eens twee van de grootste
steden uit ons land bij zitten: Rotterdam
en Den Haag" Een uitbreiding van het
aantal gedeputeerden zou bovendien de
verdeling van deze zetels onder de grote
partijen gemakkelijker maken. Het CDA
neeft nu nog twee zetels in de staten meer
dan de VVD, maar heeft twee maal zoveel
leden in GS. „Voor de VVD is er veel aan
gelegen in het nieuwe college met twee
gedeputeerden te komen", zegt Noorland.
Daarvoor zal echter een voorsprong op
het CDA in de nek-aan-nek-race noodza
kelijk zijn Als het aan Noorland zelf ligt
keert hij weer terug in het college. „Opae
zelfde portefeuille (gemeentefinanciën.J
waterschappen, bijstandwet. agrarische
zaken, monumentenzorg) maar ik heb
ook best interesse voor de portefeuille
economische zaken en milieubeleid" (een
van de belangrijkste items van de VVD).
Deze portefeuille is in feite vakant omdat
de huidige PvdA-gedeputeerde die deze
zaken behartigt na 26 maart niet in de Sta
ten terug zal keren.
ARJEN BROEKHUIZEN
