Doek valt definitief over Nederlands grootste theaterman: René Sleeswijk Weer gastdirigenten bij Nederlands Kamerorkest in het nieuwe seizoen Kardinaal J. Suenens kondigt ontslag aan kerk wereld „HANDEN AF VAN ONZE RECHTSPOSITIE Hervormde synode schrijft regering over UCN-project Korte metten Relatief veel speelruimte voor katholieken in DDR P IPINNENLAND/ LEIDSE COURANT WOENSDAG 22 MAART 1978 PAGINA 7 Over het leven van de eerste en enige man die ons land aan een revue groot-formaat, bijna in de stijl van het Parijs van die dagen, heeft ge holpen en dit gedurende veertig jaar heeft volge houden is definitief het doek gevallen. De naam van René Sleeswijk (70) moet in één adem ge noemd worden met Wil ly Walden en Piet Muy- seiaar, die als Snip en Snap body hebben gege ven aan zijn groots ge monteerde voorstellin gen, welke niet ophiel den publiek te trekken. Zonder ooit een cent subsidie wierp hij tien tallen jaren achtereen het Amsterdamse Carré vol met de glitter van showorkesten, danseres sen en vedetten in cos- tumeringen, welke feeëriek schijnschoon verleenden aan wat in wezen van een Holland se nuchterheid zonder weerga getuigde, sket ches, liedjes en teksten waarbij een breed pu bliek zich thuis voelde: „Als u mij nou, juf frouw Snip" - „Zegt u dat wei, juffrouw Snap". René Sleeswijk vertelde waar hij dat kwijt kon, dat hij in wezen geen zakenman was, dat hij geboren was zonder financieel instinct, maar dat hij heel zijn leven door niets anders is gedreven dan door zijn liefde voor het theater. Hij zag in het theater een middel om de mensen plezier te bezor gen. In de diepste crisis van de jaren '30, toen geen zaken man nog een cent ergens se rieus in wilde stoppen, zette hij zijn „Nederlandse Revue" op, een probeersel waaraan hij zijn laatste cent besteedde. Voor elk jaar dat hij het vol zou houden, zou hij dankbaar zijn geweest. Toch schiep hij toen juist het wonder van een onwaarschijnlijke publiek strekker: Snip en Snap. Een voltreffer ontstaan uit het toe val. Door uitvallende artiesten was een gat van een kwartier in zijn voorstelling gevallen. Hij kon niet nog meer danse ressen en vedetten het podium opsturen. Waar moest hij die zo gauw vandaan halen? Hij droeg Willy Walden en Piet Muyselaar, die beiden in enige sketches stonden, op een jurk aan te trekken en een cros stalk, een samenspraak te fan taseren. Hetgeen geschiedde en veertig jaar lang niet meer van wijken wist. Dat drijven op zijn gevoel, de ze theaterman eigen, bracht hem er ook toe op oudere leeftijd al de vroegere zange res Corjrie Brokken te huwen. Hij heeft er van alles aan ge daan om haar een come back op het podium te bezorgen, waarom zij hem heeft ges meekt. Toen het hier niet luk te, omdat men op haar na wat AVRO-shows was uitgekeken, kocht hij haar in wat Duitse shows ia Toen was haar tijd ook daar voorbij. Connie ging rechten studeren in Utrecht en verscheen steeds minder in het kapitale Bussumse huis Ber- kenwoude. Onlangs trouwde zij een man veel jonger dan zij. Dit moet hem erg hebben aangegrepen, maar veel sprak hij er niet over. Hij raakte moeilijk ter been en frequen teerde artsen, maar bij wat hij nog aan vrije produkties in het theater regelde, daar ver scheen hij altijd op de repeti ties. Daar kon men hem zien zitten in die lege zaal met het rechterbeen omhoog, steunend op de rug van de voorbank. Niemand kon ook toen nog om hem heen. Hij werd door deze en gene regelmatig aangespro ken, maar veel meer dan een paar adviezen kon hij niet ge ven. Dan gingen regisseur en spelers weer het podium op en kon René Sleeswijk hen niet meer volgen. Het lopen viel hem zwaar, het tempo waarin gewerkt werd lag te hoog, of schoon het hetzelfde tempo was als waarin hij altijd ge wend was geweest te werken. Zijn zoon Hans had de zaken toen al goeddeels overgeno men, terwijl de andere zoon en naamgenoot als René van Vooren een eigen toekomst zocht als schrijver van teksten en als aangever van Piet Bam- bergen ging fungeren na de plotselinge dood van Fred Ple vier. Slees kon niet anders doen dan zich bij deze ontwikkelin gen neerleggen. Zijn ongenoe gen uitte hij vooral in de sfeer van zijn werk. Jarenlang moest hij voor zijn revue op tornen tegen kosten die per seizoen hoger de pan uitrezen. Intussen zag hij toneel en an dere vormen van theaterkunst en steeds beter gesubsidieërd worden. De hele lichte muze, de revue, die hij diende, viel daar niet onder. Telkenjare moest hij kappen in zijn pro gramma, wilde hij de toegang sprijzen betaalbaar houden, althans kunnen concurreren met het gesubsidieerde deel van het theater. Ooit begonnen met zeventig medewerkers, eindigde hij de laatste jaren met nog slechts twintig man. In de jaren '69-'70 draaide hij voor het laatst zijn eigen revue onder de titel „Toen en thans", duidelijk aangekondigd als een afscheid, dat Slees in zijn hart toen ook al genomen had, omdat zijn gemoed nog wel functioneerde, maar niet het lichaam dat nukken begon te vertonen. Toen brak voor hem de tijd van mijmeren aan over de gro te figuren met wie hij werkte - Lou Bandy, Buziau, Louis Davids, temeer toen een aantal jaren geleden de door zijn toe doen bij de Nederlandse Ope ra ondergebrachte Britse show „Showboat" de mist inging door bezuinigingsmaatregelen van de overheid. Hij bleef alleen achter in zijn villa in Berkenwoude, bleef vooral telefonisch in de weer om toch nog iets als een revue van de grond te krijgen, mis schien ook een musical. Hij wilde tot elke prijs voorko men, dat hij als „een oude zure man" zou worden afge schreven. Maar hij werd steeds minder opgemerkt in theaters, zijn le ven lang zijn arbeidsterrein. Hij stierf toen hij daar niet meer kon komen dan wel niet werd opgemerkt in de schaar se keren dat hij er nog wel rondscharrelde. TON OLIEMULLER llllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH Nu over het voortbestaan van het Neder lands Kamerorkest nog geen beslissing is genomen, kan niet worden verwacht dat al met succes valt uit te zien naar nieuwe vaste dirigenten die Goldberg en Zinman kunnen opvolgen- Er is wel gepraat met de naar Israël uitgeweken Rus Rudolf Barsjai maar die heeft weinig tijd voor een vast gastdirigentschap en het was nu juist zijn gastoptreden in het lopende winterseizoen dat artistiek heel weinig bevredigde. Er zijn trouwens vakatures die dringender ver vuld moeten worden. De aanvoerster van de alten is al vertrokken en de beide con certmeesters staan aan het eind van hun carrière. Natuurlijk vecht het Kamerorkest onder Bert van Mourik, de nieuwe zakelijk leider, voor zijn bestaan. Het pleit zal echter niet gewonnen worden met stemmingmakende, op zich wel humoristische advertenties waarvan echter de juistheid in twijfel kan worden getrokken. Het zal moeten komen van een overtuigend beleidsplan met voor stellen voor vernieuwing van repertoire en efficiënter exploitatie, bezinning op een taak in ons (gehele) eigen land met niet alleen vreemde gasten, op een wezenlijke taak in het nationale muziekleven en een noodzake lijke uitbreiding van het te geringe aantal diensten. Zo'n beleidsplan is weldra te ver wachten en dóór zal het heil van afhangen. De plannen voor het aanstaande wintersei zoen getuigen van fantasie maar het zijn noodoplossingen en geven geen zekerheid dat men beseft waar het bij een „nationaal kamerorkest" om moet gaan. Voor zover het nieuwe seizoen zich in het Haagse Congres gebouw zal afspelen, wordt het op 25 sept a.s. geopend en op 23 april 1979 gesloten door Antoni Ros-Marbó, de dirigent van het Nationale Spaanse orkest Hij begint met de enige Nederlandse compositie van het hele seizoen: „Omaggio a Sweelinck" van Jur- riaan Andriessen. Behalve de Haffner-sere- nade van Mozart geeft hij Beethovens twee de pianoconcert met de hier hoog gewaar deerde Portugese Maria Joao Pires als solis te. Volgend jaar komt deze gastdirigent met Schuberts vijfde symfonie, Mozarts Sinfonia concertante en een concert voor strijkers van Alberto Gin astera, dus weer in hoofd zaak stukken uit het grensgebied met de symfonieorkesten en geen echt kamerorkest- repertoire. Tweemaal zijn er vioolsolisten die tegelijk als dirigenten ontreden, een altijd wisselval lige formule. De Italiaan Salvatore Accardo draagt zelf vioolconcerten van Locatelli en Viotti voor en dirigeert op 16 okt verder werken van Vivaldi, Rossini en Paganini. De Mexicaanse violist Henryk Szeryng komt 26 febr. 1979 zijn 60ste verjaardag bij het or kest vieren met Bachs concert in a en Mozarts concerten K. 216 en K. 219. Philippe Bender van het Kamerorkest in Nice is er 30 okt. met Haydns La Passione en Honeg- gers tweede symfonie. Samen met zijn vroe gere leermeester Aurèle Nicolet speelt hij het concert voor twee fluiten van Cimarosa; Nicolet alléén geeft een fluitconcert van Devienne. De in ons land werkende Israëliër Yoav Talmi neemt ook twee concerten voor zijn rekening. Op 11 dec. geeft hij Wolfs Italieni- sche Serenade. Voor de Metamorphosen voor 22 strijkers van Richard Strauss is flinke versterking van buiten af nodig. Ver der gaan Haydns symfonie no. 89 en Mozarts klavierconcert K. 456 met Stephen Bishop- Kovacevich als solist. Op 9 apr. 1979 komt Talmi met Honeggers Pastorale d'Eté. Elisa beth Cooymans zingt Les Nuits d'Eté van Berlioz (waar de grote orkesten de laatste tijd ook erg mee bezig zijn!). Het Nederlands Vocaal Ensemble werkt mee in een Kyrie en de Vesperae Solemnes van Mozart. Een Bachconcert is er op 18 dec. onder Ivan Fischer met een sinfonia en de derde ouver ture-suite en Vera Beths in het vioolconcert in E. Nederlands Kamerkoor en Capella Amsterdam zingen met vocale solisten het Magnificat Om onduidelijke redenen (geen enkel orkest heeft een zo lange win tervakantie) wordt het Nieuwjaarsconcert op 9 jan. overgelaten aan The King's Singers met hun bekende formu le „van madrigaal tot close harmony". Te leurstellend is dat de enige Nederlandse dirigent Van Otterloo is, een heel bekwame, vaak onderschatte musicus maar echt een leider voor een groot orkest en bovendien geen jongere van wie het Kamerorkest voor de toekomst veel mag verwachten. Van Ot terloo komt 22 jan. met Hellendaal en Ho neggers vierde symfonie. Hij begeleidt Pier re Fournier in het bekendste van Haydns celloconcerten en in een werk van de Zwit ser Frank Martin. De Italiaanse Zuidslaaf Antonio Janigro zorgt voor de beide resterende programma's. Op 12 febr. komt hij met Respighi's antieke dansen en aria's en Verdi's strijkkwartet in meervoudige bezetting. De Cubaan Leo Brouwer is solist in gitaarconcerten van Giuliani en Villa-Lobos. Op 19 mrt. geeft Janigro Vaughan Williams en Mozarts Post hoornserenade en Han de Vries als solist in een hoboconcert van de Brit Rodney Ben nett. Aan wezenlijk repertoire-vernieuwing is het Kamerorkest dus bepaald nog niet toe en het zal er ook niet toekomen als het geen een of meer vaste dirigenten krijgt die be langstelling hebben voor het specifieke ka merorkestrepertoire en de daarmee samen hangende uitvoeringspraktijk. En dat is de enige reden waarom het Kamerorkest in een evenwichtig muziekbestel gehandhaafd zou moeten worden. J. KASANDER lllllllllllllllllllllimilllllllllllllllll! Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllïr Centrale rijkspersoneel: WAGENINGEN (ANP) - Het kabinet Van Agt moet ervan doordrongen zijn dat de vijf eentrales van overheidsperso neel één opvatting en een standpunt hebben en dat is: handen af van onze rechtsposi tie. Net als de kabinetten Bies heuvel en Den Uyl heeft deze regering de commissie-Lamers als een bezuinigingstoreador de arena ingestuurd om de kosten van overheidspersoneel te drukken. Als dat leidt tot een aanval op de rechtspositie van de ambtenaren, moeten die zich met alle middelen verzetten. Dat zei voorzitter J. Loman van de centrale van rijkspersoneel gisteren in Wageningen, waar de adviesraad van de centrale ver gaderde. Loman: „De ambtenaar is be reid met alle andere Nederlan ders offers te brengen om het hoofd te kunnen bieden aan de economische problemen. Maar wij weigeren te aanvaarden dat we dubbel worden gepakt. „De goede rechtspositie aldus Lo man is in een reeks van jaren opgebouwd en er zijn veel of fers voor gebracht. Die mag niet aangetast worden. SMID VALT AGENT AAN De Haagse politie heeft van nacht in de Eemstraat met de wapenstok een einde gemaakt aan het verzet van een 21-jarige Haagse zeeman en een 44-jarige smid, die probeerden te belem meren dat de 41-jarige echtge note van de smid werd meege nomen wegens het rijden onder invloed. Beide mannen vlogen de agen ten aan, waarbij één van de politiemannen door klappen van de smid een gescheurde lip op liep, terwijl ook een stifttand brak en een andere tand los raakte. Hij werd behandeld in het ziekenhuis Westeinde. In een brief aan minister-pre sident Van Agt heeft de her vormde synode er met de meeste klem op aangedrongen dat de regering bij haar be slissing ten aanzien van het ultra-centrifugeproject te Al melo, het gevaar van verdere proliferatie van de kernbewa pening als hoogste prioriteit» zal erkennen. Zelfs als dit offers zou vragen op commercieel, politiek en so ciaal terrein zijn wij ervan overtuigd - zo zegt de synode bij monde van haar praeses ds. G. Spilt en secretaris-gene raal ds. A. H. v.d. Heuvel - dat een principiële houding van de Nederlandse regering zowel bi] grote delen van ons volk .als in de derde wereld, als een bemoediging voor een verdere inzet voor vrede en veiligheid zal worden ervaren. Verdere deelneming aan de uitbreiding van Urenco is naar hun mening dan ook niet ver antwoord, tenzij de regering zekerheid kan verkrijgen dat leverantie van verrijkt ura nium aan Brazilië alleen ge schiedt als dat land de IAEA- veiligheidsvoorschriften op al le nucleaire materialen en in stallaties en een doeltreffend IAEA-beheer van het uit ura nium verkregen plutonium aanvaardt. De zorg om de proliferatie, aldus de brief, is juist de laat ste tijd in de kerken erg toege nomen. Daarom dringen de kerken steeds, nationaal en ook internationaal, krachtig aan op maatregelen, die verde re uitbreiding van de kernbe wapening willen voorkomen. Deze aandrang wordt nog ver sterkt indien het landen be treft, waar de militaire en eco nomische macht slechts een kleine bovenlaag van de bevol king ten goede komt. In dit verband, zo wordt gezegd mo gen ook in Nederland de stem men van de Zuidamerikaanse kerken en in het bijzonder die van de Braziliaanse bisschop pen niet ongehoord blijven. Volgens een enquête, die de Zweedse radio heeft gehouden onder de lutherse kerkbevol- king blijkt 97 procent vóór de toelating van de vrouw tot het kerkelijk ambt te zijn en drie procent tegen. Een gelijk soortige enquête onder de lu therse pastores leverde ook een meerderheid op, maar niet zo overtuigend: 54 pro cent van de geestelijkheid was voor, 42 procent tegen en vier procent had geen mening. „Barbaarse sloop" noemden de autoriteiten de activiteit van de parochianen in het dorpje Joane in het noorden van Portugal. Zij braken de negenhonderd jaar oude, in romaanse stijl gebouwde, dorpskerk af om plaats te ma ken voor een nieuwe kerk ruimte. De justitie zal een strafvervolging instellen. De meer dan negenhonderd gemeenten van de Reformed Church in de Verenigde Sta ten zullen in april en juni de 350ste verjaardag van hun kerk vieren. Op 7 april 1628 kwam dominee Jonas Michae- lius naar de Hollandse kolo nie Nieuw Amsterdam (nu New York) en stichtte daar een afdeling van de hervorm de kerk, afhangende van de classis Amsterdam. In 1972 werd de kerk zelfstandig. De kerk heeft bijna 360.000 leden, kent verscheidene onderwij sinstellingen en ontplooit zen- dingsacitviteit in onder meer Afrika, Saoedie-Arabië en het Verre Oosten. Dr. Oskar Saier (45) is be noemd tot aartsbisschop van Freiburg in West-Duitsland. Hij was een van de twee wij bisschoppen van het aartsbis dom, waaronder ook de dioce sen Mainz en Rottenburg val len. Hij volgt mgr. Hermann Schaufele op, die in juni is overleden. De Britse katholieken hebben in drie jaar de ruim vier mil joen gulden bijeengebracht, die nodig zijn voor de restau ratie van de katholieke West minster Cathedral in Londen. De bisschoppelijke vastenactie „Broederlijk delen" van het bisdom Antwerpen en ver scheidene basisgroepen van jongeren in het bisdom heb ben geprotesteerd tegen het reisverbod, opgelegd aan aartsbisschop Helder Camara. Volgens pastor Georg Waalf, van de parochie „Maximilian Kolbe" in West Berlijn hebben in alle Oosteuropese landen, uitgezonderd Polen, de kath olieken in de DDR de meeste moge lijkheden en de grootste speelruimte. Hij zei dit in een voordracht, getiteld „Katholieken in de DDR, problemen en kansen van een kerk in de diaspo ra. Volgens zijn opgave telt de DDR onge veer l.a^miljoen katholieken. Zij leven in bisdommen, die direct onder Rome staan, zoals Berlijn en Meiszen of vallen onder bisdommen, waarvan de zetel buiten de DDR ligt. Op enkele uitzonderingen na leven de katholieken in de diaspora en het grootste probleem voor de zielzorg is dan ook de vraag hoe hen te bereiken. De priesters en diakenen, van wie er momenteel ongeveer achthonderd zijn, moeten zelf op pad gaan. Volgens Walf gaat twintig tot vijfen twintig procent van de katholieken zondags naar de kerk, al is het percen tage in de steden wat lager. Ongeveer vijf procent van de kinderen wordt gedoopt. Hun aantal neemt af, omdat de ouders daartoe niet durven over gaan. „Dat wil ik mijn kind besparen" is hun argument. Ook het toedienen van het Vormsel levert geen problemen op, omdat dan gelijktijdig door de staat „Jugendwei- he" worden georganiseerd.Vele pries ters beschouwen die laatsten overi gens niet meer zo zeer als een wereld beschouwelijke zaak, maar meer als een voorwaarde om toegang te hebben tot bepaalde beroepen. Ook het aantal kerkelijke huwelijkssluitingen loopt terug. Niettemin meent pastor Walf, dat er voor de kerk in de DDR hoopvolle aspecten zijn. De priesters behoren tot de meest vrije mensen, die er in de DDR zijn, volgens hem. Ook de actie ve deelneming en het getuigen is groot bij veel katholieken en op het semina rie van Erfurt volgen ongeveer hon derd theologanten de priesteroplei ding. En wat het geloofsklimaat betreft con stateerde pastor Walf, dat onder be wust levende volwassenen een zoeken te constateren valt, waarop „de andere zijde" geen antwoord geven kan. Der gelijke mensen komen vaak tot geloof, ook als is het wellicht langs omwegen. R.k. Molukkers willen goede pastorale begeleiding Bij de ongeveer 2.300 rooms-katholieke Moluk kers in ons land (voornamelijk Zuidoostmoluk- kers) bestaat behoefte aan goede pastorale begeleiding Dat is de conclusie van een delegatie van de r.-k. kerk van de Molukken, die Nederland bezoekt. De delegatie, pater P. Resubun (vica ris-generaal van het bisdom Amboina) en pater J. van de Made, heeft gesproken met kardinaal Willebrands in Utrecht. Volgens de beide paters zou de pastorale bege leiding gestalte kunnen krijgen in de vorm van 'huisbezoeken aan de r.-k. Molukkers en in het opleiden van eigen mensen voor het vormen van een eigen pastoraat. De delegatie zal be leidsadviezen opstellen, die voorgelegd zullen worden aan de Nederlandse bisschoppen. De Belgische kardinaal Sue nens zal volgend jaar zijn ont slag indienen als aartsbis schop van Mechelen-Brussel. Dat heeft een woordvoerder van de kardinaal maandag in het aartsbisschoppelijk paleis te Mechelen meegedeeld. De Belgische kardinaal heeft overigens al eerder laten blij ken dat hij op zijn 75-ste ver jaardag (juli 1979) ontslag zal nemen. De kardinaal gaat daarmee in op een suggestie van paus Paulus, die van oordeel is dat bisschoppen op hun 75-ste hun ambt moeten verlaten. Kardi naal Suenens heeft sinds 28 februari door de Verenigde Staten gereisd. Hij keerde af gelopen zaterdag van die reis terug. In kerkelijke kringen in België verwacht men niet, dat de paus kardinaal Suenens zal vragen nog enige tijd aan te blijven. De verhouding tussen paus en Suenens is sedert de ongezouten kritiek van de kar dinaal op de Romeinse curie enkele jaren geleden aanzien lijk bekoeld. Bij de voorbereidingen voor de opvolging speelt de Belgi sche taalstrijd een grote rol. Na de Franstalige kardinaal Suenens, die overigens uitste kend Nederlands sprak, zou nu een Nederlandstalige aarts bisschop benoemd dienen te worden, ook al wordt van hem verlangd,, dat hij het Frans als' tweede taal volkomen beheer st. De laatste eeuw is overigens door het Vatikaan rekening gehouden met de taalgevoelige Belgen. Om de beurt werd een Franstalige en dan weer een Nederlandstalige benoemd. Kardinaal Mercier was Fran stalig, zijn opvolger Van Roey Nederlandstalig en Suenens weer Franstalig. Inmiddels zijn twee bisschop pelijke raden een Franstali ge en een Nederlandstalige bezig met de eerste voorberei dingen voor de benoeming door de paus van een opvol ger. Zij hebben een werkplan opgesteld, dat voorziet in de beschrijving van de situatie in- het aartsbisdom Mechelen- Brussel en een prognose van de te verwachten ontwikkelin gen. Op basis daarvan bren gen zij advies uit voor even tuele kandidaten voor opvol ging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1978 | | pagina 7