rsoonlij
iuur: 5/
n. H. Hi
•87450.
nodigdj
Wj
CM
REDA - Laag hangen grauwe wolken boven het
jrabantse land. Rechts vari de doodlopende land-
htia ar? staat een eenzaam paard kleumend in het
ontb]ei'anc' dat in de verte is begrensd door een rij
inl tur® bomen. Links staat een serie prachtige
ilia's. Alom heerst een rustieke stilte die slechts
ordt geaccentueerd door het getsjilp van de vogels,
aanbellen aan de woning met het nummer 27
^Huurt deze stilte nog even voort totdat de tweedelige
^^ftur langzaam opengaat. En daar staat een heel
H^Kdere figuur dan de eigenlijk verwachte goedgekle-
man. Hij is gekleed in een slobberig blauw
ten fainingspak, de handen diep in de zakken en zijn
voor felliswaar goedgeknipte haardos zit uitzonderlijk
larrig. We zijn op bezoek bij de heer F. P. Derks,
plgens het telefoonboek dipl. ing. techn. dir.
phoonm. bedr. ABC. In den lande is hij beter
pkend als Frans Derks, scheidsrechter in het be-
iald voetbal, die er steeds weer in slaagt* in de
-, Tarrubliciteit te komen, al dan niet gewild. De laatste
Beerichten lieten weten dat hij zich actief in de
enten^htiek zou storten middels een spreekbeurt voor
233349IDA-jongeren in Den Bosch. Frans Derks voor het
IDA? En het is zo'n progressieve jongen? Een
bede reden om eens naar Breda te gaan
■RHMe eerst wat wazig kijkende ogen zijn opeens fel
y^jSauw. „De mensen kennen me nu zo'n dertien jaar.
Qn} al ïaren ben ik er ruiterlijk voor uitgekomen
welke kant ik sta. Maar nog steeds als ik zeg
dat de kant van het CDA is, schrikken ze op
n zeggen: maar je bent toch zo progressief? Nou
ti, dat ben ik ook. Is het CDA dan niet progressief?
mogsp is een etiket dat de socialisten zichzelf hebben
iniPgeplakt. Zij claimen de progressiviteit en wekken
79. 25* indruk dat geen enkele andere partij dat kan
jn. Maar dan wil ik wel eens weten wat progressief
Is het niet progressief wat er allemaal na de
veranderd is op sociaal gebied? Die verande-
zijn tot stand gekomen onder regeringen
alti3d christelijke partijen hebben meege-
Daarmee heb je dan meteen een antwoord
de steeds terugkerende opmerking dat „je niet
volledi£eet wat aan CDA hebt. Wat er in de
Tours fgelopen dertig jaar tot stand gekomen is, dót heb
aan het CDA".
Ik ben er trots op christen-democraat te zijn.
taarom? Omdat het CDA zo'n verdomd goed pro-
ggggpamma heeft. Het komt alleen te weinig in de
"^^ïbliciteit. Dat is ook wat ik tegen het CDA heb.
te zijn niet brutaal genoeg. Ze willen onder alle
PVeJnstandigheden fatsoenlijk blijven. Dat is natuur-
SC Tpk we* *e waarderen. maar als je, zoals Van Agt,
Y^renlang op je staart bent getrapt, doe dan eens
!A^~) lts terug. De public relations van het CDA zouden
Jyne-noeten worden verbeterd. Het komt nu allemaal
\Ty-fat stoffig over, ook doordat de jongeren te weinig
4\jÉorden gemobiliseerd. Laten die jongeren wat
Agressiever worden, zoals in de PvdA. Dan mogen
VvW2 kest eens stomme streken uithalen. Dat doet er
Vwiet toe. Als ik een publieiteitsprijs zou moeten
^[itreiken dan ging hij naar de Pvda. De socialisten
T^K-lebben het mooi voor elkaar met hun linkse indoc-
K_Vrans Derks staat op, begint te ijsberen en graait
Joor de zoveelste maal door zijn haar. Hij gaat er
needs minder uitzien als de gesoigneerde scheids-
E echter die 's zondags in benijde dan wel verguisde,
paar steeds veel besproken kleding over de velden
raat.
[Niemand heeft te zeggen dat het CDA geen be-
Itaansrecht heeft. Deze partij wordt geattaqueerd
fp irreële gronden. Geloof zou niets met politiek
te maken hebben. Ik heb nooit begrepen waarom
ook de christelijke partijen hebben meegekletst over
deconfessionalisering van de politiek. Wie ontzegt
christenen het recht zich te verenigen en politiek
te bedrijven „vanuit het Evangelie", om Aantjes te
citeren. Ik zal hem dat niet nazeggen, want het is
mij wat te nadrukkelijk. Het klinkt allemaal wat
zoetzappig. Ik kan mijn geloof wel op een andere
manier kwijt. Maar wie ontzegt christenen dat
recht?"
„Ook wil men wel wijzen op schandalen uit het
verleden, zoals de heksenverbranding, de beelden
storm en de kruistochten... Elke samenleving heeft
in zijn geschiedenis goede dingen en zwarte plek
ken. Die zijn goed voor de geschiedschrijvers. De
kinderen op school zouden ze meer moeten leren
over de eeuw waarin ze leven, waarin een heel
ander wereldbeeld aan het ontstaan is".
Maar wat moeten ze dan aan met de schandalen
uit het zeer recente verleden? Met een gezicht alsof
hij niet weet wat er bedoeld wordt, vraagt Derks
om een nadere verklaring. Wel, de koopsompolissen
bijvoorbeeld en de zaak-Lubbers...
Opnieuw verrijst Derks uit zijn zetel.„Dat zijn geen
schandalen en er is niets immoreels aan, ook al
probeert de oppositie het als zodanig te doen voor
komen. Heel begrijpelijk, maar binnen de Partij van
de Arbeid hopen ze wel dat niemand van hen zo'n
polis zal hebben. Laat ik je eerlijk zeggen dat het
me spijt dat ik er geen twee of drie heb. En wat
Lubbers betreft; dat is helemaal geklets in de
ruimte. Eerst was dat zo'n goede minister. Is 'ie dat
nou niet meer? Hij heeft niets immoreels gedaan
en wat mij betreft mag hij dat geld houden. Ik moet
toegeven dat het weinig aannemelijk is dat PvdA-
mensen een koopsompolis hebben, terwijl binnen
het CDA veel zakenmensen zitten die gewend zijn
met geld om te gaan, bestaat de PvdA-fractie voor
een groot deel uit omhooggevallen onderwijzers e.d.
Die zijn zich al rotgeschrokken toen ze van 30.000
gulden per jaar opeens naar een ton gingen. Ze
vallen helemaal achterover als er bedragen worden
genoemd van een paar ton, zoals bij Lubbers. Maar
wat Lubbers heeft gedaan is daarom nog niet
immoreel of illegaal. Weet je wie ik immoreel vind?
Die lui van de belastingen. Hoe kunnen zulke
gegevens uitlekken? Die lieden hebben een ambtsge
heim. Het lijkt wel of er een beweging aan de gang
is die wil aantonen dat links alleen maar goed is
en dat alles wat slecht is in het midden zit. Maar
als je diep in het hart van politici kijkt, zui je zien
dat ze allemaal „ondeugend" zijn. Dat geldt trou
wens niet alleen voor politici. Laten al die fatsoens
rakkertjes hun mond maar houden, want zijn we
er met onze kruideniersgeest niet allemaal op uit
de belastingen te bedonderen?"
Frans Derks heeft een zeer uitgesproken mening,
over allerlei zaken en personen. Van Agt vindt hij
bijvoorbeeld dat deze wat brutaler moet worden.
Dat hij zich niet moet laten verleiden voor de Duitse
televisie verkeerde dingen te zeggen. „Als hij die
taal niet goed beheerst, dan moet hij erop staan
dat het interview hem in het Nederlands wordt
afgenomen. Dan zetten die moffen er maar een
vertaling onder". Dat Van Agt zijn vrouw in het
publiek bedankte vindt Derks het goed recht van
de minister-president. „Den Uyl hoefde dat niet te
doen. Zijn vrouw was altijd overal bij. Liesbeth was
vaak nog meer premier dan Joop. Eugenie van Agt
daarentegen was niet overal bij. Zij bleef thuis
omdat ze een paar jongens te verzorgen heeft,
terwijl haar man altijd maar weg was en is. Dat
is best een bedankje waard".
Dat defensie-minister Kruisinga bij zijn afscheid
geen woorden van dank kreeg, is voor Derks een
heel andere zaak. „Een schande, zegt Den Uyl. Die
man moet zijn mond houden want die wilde als
formateur Kruisinga ook niet in zijn kabinet. Maar
van mij had Kruisinga ook geen woorden van dank
gekregen. Afgezien van zijn houding tijdens de
formatie, waarin hij zonodig met iedereen vriendjes
werd, heeft hij zich tijdens zijn ministerschap niet
aan de spelregels gehouden. Als je minister bent
moet je loyaal zijn tegenover je collega's.
Ruzies vecht je binnenskamers uit, maar naar bui
ten toe treed je eensgezind op. Dat vergt een stukje
zelfdiscipline dat Kruisinga niet heeft kunnen op
brengen. Politici zijn zo mogelijk nog ijdeler dan
scheidsrechters".
„Weet je wie ik goeie mensen vind in de politiek?
Marcus Bakker van de CPN en Jan Schaefer van
de PvdA. Dat zijn mensen die ergens bloedwarm
voor kunnen lopen. Jan Schaefer is voor mij trou
wens de enige echte socialist in de PvdA. De
anderen houden zich allemaal bezig met elitair
gezwam. Als ze allemaal zo waren als Schaefer,
werd ik morgen nog lid van de PvdA".
Derks is tegen de neutronenbom („We hebben al
genoeg vernietigingstuig"), maar vóór uitbreiding
van de ultracentrifugefabriek in Almelo. „Brazilië
krijgt die rommel toch wel. Al was het van het
socialistische Engeland. Maar als wij niet meedoen
raken we op technisch gebied reusachtig achter".
„Tegen" klinkt het ook uit de mond van Derks als
't gaat om abortus. „Maar 't is iets puur persoon
lijks. Zeg niet dat vrijere sex een verwildering van
de maatschappij is. Laten we eerlijk zijn: vroeger
gebeurde het ook maar dan stiekem. Dat er nu meer
over gesproken wordt is goed, want nu kan er meer
gedaan worden aan goede voorlichting. Dat wil
echter niet zeggen dat we abortus moet legaliseren.
Samen zijn we verantwoordelijk voor die vrijere
sex. Als er een „ongewenst" kind wordt geboren
moeten we er ook samen voor zorgen. Er zijn
trouwens duizenden mensen die zo'n kind willen
adopteren. Bewogen artsen? Kom nou... Legalise
ring van abortus leidt tot verloedering. Als je dat
toelaat is de weg naar de gaskamers dichtbij".
Tijdens de spraakwaterval van Derks passeren veel
onderwerpen de revue. Ontwikkelingssamenwer
king bijvoorbeeld. „Dat hebben de socialisten zichi
ook al toegeëigend. Maar laten we wel wezen: de
eerste ontwikkelingswerkers waren de missionaris
sen en zendelingen. Mensen die na honderden jaren
missioneren hun sporen hebben verdiend en weten
waarover ze het hebben. Maar als ze hier komen,
volkomen berooid, moeten ze bedelend hun hand
ophouden om hun werk te kunnen voortzetten. Hier
wordt dan op hoog niveau gebakkeleid over hulp
aan Cuba, waar ze het vergeleken met de rest van
de wereld nog zo rot niet hebben. Eigenlijk zou
iedereen zijn eerst-verdiende gulden in de week een
speciale pot moeten stoppen. De baas doet er nog
een gulden bij en dat gaat naar de Derde Wereld.
Of de belasting mag van mij nog met twee of drie
procent omhoog. Als ik maar weet dat het naar de
allerarmsten gaat. Zoals de mensen in Mali bijvoor
beeld, die moeten leven van een handvol rijst."
Al pratend springt Frans Derks van het ene onder
werp op het andere. De looneisen (als het zo
doorgaat gaan we bankroet. Wim Kok weet dat,
want die kan rekenen"), de multinationals („daarvan
moeten we het hebben, van een gezond zakenleven.
De eerste arbeider die zegt dat hij het hier niet goed
heeft, neem ik mee om hem eens wat te laten zien")
en de gastarbeiders („die moeten we goed begeleid
terugsturen naar hun eigen land en het geld dat
we hier aan hen besteden daar aanwenden om
werkgelegenheid te creëren").
En opeens weer -iets heel anders aansnijdend: „We
hebben de mooiste koningin van de wereld. Ze is
lief en eerlijk, 't Is onvoorstelbaar wat die vrouw
op haar leeftijd allemaal doet. En met zo'n wijsheid.
Vondeling mag dan zeggen dat zij in de republiek
de eerste president mag zijn; van mij mag ze blijven
zitten. Als koningin (ze doet trouwens veel meer dan
zitten). Ik ben ervan overtuigd dat Beatrix het ook
goed zal doen. En Bernhard mag dan een foutje
hebben gemaakt, hij heeft toch ook flink wat orders
uit het buitenland meegebracht. Ik heb overigens
een hekel aan mensen die nooit wat fout doen. Zo'n
grijze massa mensen die allemaal even braaf zijn.
Verschrikkelijk".
„Wat ik fijn vind is dat het paleis in Den Haag
weer open gaat. Ik houd van die romantiek, van
wat franje. Daarom houd ik ook van Prinsjesdag,
van carnaval en het Rijke Roomse leven met zijn
wierook en zijn latijn. En ik ben niet de enige. Want
waarom zitten de kerken dan zo vol tijdens de
nachtmis, ook met niet-katholieken?"
„Dat mis ik ook een beetje in het CDA. Het
bourgondische van de KVP-beneden-de-rivieren.
Dat kennen de protestanten niet zo. Boven de
rivieren nemen ze zichzelf zo verschrikkelijk se
rieus. Iedereen houdt mekaar in de gaten. Er zal
nog wel wat begrip ten opzichte van elkaar moeten
groeien voordat de CDA-federatie wordt omgezet
in een fusie. Maar dat is begrijpelijk. Het is tenslotte
niet niks om verdeeld christelijk Nederland in één
partij bijeen te brengen. Dat naar elkaar toe groeien
hoeft van mij niet zo zoetsappig te gaan. Er mogen
best een paar klappen vallen. Ik zeg maar zo: waar
het stil is daar stinkt het"
„Christendom is voor mij humanisme met een extra
tintje. Als het humanisme faalt, heeft een christen
altijd nog iets wat ik niet kan omschrijven omdat
iedereen zijn eigen Lieve Heertje heeft".
„Ik vraag me echter wel af waar ze zijn, die
miljoenen die op het CDA hebben gestemd. Den
Uyl mag dan zeggen dat hij de verkiezingen heeft
gewonnen, maar dat is zeer betrekkelijk. Eenderde
stemde op hem, eenderde op het CDA. Maar waar
zijn ze allemaal? Het is toch zeker geen schandvlek
te behoren tot de partij die altijd voor stabiliteit
in de Nederlandse politiek heeft gezorgd? Maar
misschien zijn het wel van die mensen die zeggen:
Ik ben katholiek maar ik doe er niets meer aan.
Dat zijn voor mij geen katholieken".
Frans Derks is met zijn 47 jaar bijna aan het eind
van zijn scheidsrechterscarrière. Betekent zijn duik
in de politiek dat hij een politieke loopbaan am
bieert?, ,Als ik het zou willen, zat ik er morgen in",
zegt hij zelfverzekerd. „Ik heb er echter geen tijd
voor. Ik moet een bedrijf leiden en ook nog een
beetje leven. Maar als we het nog even over de
politiek hebben: ik ben verduveld blij dat het CNV
weer is gekomen met het idee van de maatschappe
lijke dienstplicht. Dat moet het CDA maar overne
men. Ik praat zelf in de bajes, praat met druggebrui
kers. Sommige mensen verklaren me voor gek.
Anderen vinden me een nuttig mens. Dat vind ik
zelf ook".
LONNEKE VAN KOOT
