ir loert op
tingparadij
ileilanden
Het Elizabeth Castle op een rots in de St. Aubin's Bay tegenover Jersey's hoofdstad St.
Helier.
LONDEN Hoewel het misschien maar een kwest
ie is van veel geschreeuw en weinig wol, gaat de
socialistische partij van Groot-Brittannië toch on-
derzoeken of op de Kanaaleilanden een rijke buit HOrtOQ EllZSuSth
geschoten kan worden. Labours partijbestuur ac
cepteerde dezer dagen het voorstel van één van
zijn extreem-linkse subcomités om twee socialisti
sche Lagerhuisleden naar Jersey en Guernsey te
sturen.
Hun uitstapje heeft tot doel te ontdekken op welke
manier Londen daar belastingen zou kunnen hef
fen. Labour heeft het vooral gemunt op fiscale
vluchtelingen uit Groot-Brittannië, die er een vei
lig onderkomen gevonden hebben.
De datum waarop de socialistische strafexpeditie
zal vertrekken, is nog niet bekend. Er is trouwens
weinig voor nodig om haar op de lange baan te
schuiven. De Kanaaleilandbewoners bereiden hun
in elk geval geen hartelijke ontvangst voor. Zij zijn
van plan hun rechten en vrijheden met hand en
tand te verdedigen.
St. Peter Port, hoofdstad van het eiland Guernsey, heeft een
kleine zeilhaven.
De constitutionele positie van de ongeveer 135.000
Britse eilandbewoners in de Golf van St. Malo is
hoogst ongewoon. Groot-Brittannië noemt hun
woonplaats gemakkelijkheidshalve "de Kanaaleilan
den". Een andere, geografische meer precieze bena
ming is de "Normandische eilandengroep". De mini
mumafstand tussen Engeland en de Kanaaleilanden
bedraagt 80 km, maar van buurland Frankrijk zijn
ze slechts 15 tot maximum 50 km verwijderd.
Van deze archipel vindt men op weinig gedetailleer
de landkaarten slechts de vier voornaamste eilan
den: Jersey, het grootste, ligt ongeveer 20 km voor
de Franse kust. Guernsey, het tweede' grootste,
bevindt zich wat verder af en meer naar het
noorden toe, zodat de Fransen het slechts bij zeer
helder weer met het blote oog kunnen zien. Sark
(Sercq in het Frans) en Alderny (Aurigny) zijn beide
ongeveer even groot en dun bevolkt. Alderney is
slechts 15 km verwijderd van Frankrijk. In de
omgeving van de vier voornaamste liggen echter
nog tientallen andere eilandjes verspreid, die bijna
allemaal onbewoond zijn. Vele ervan verschijpen
trouwens slechts bij laag water aan de oppervlakte.
Geografisch horen ze dus wel degelijk bij Frankrijk.
Victor Hugo, die 15 jaar in politieke ballingschap
doorgebracht heeft op Jersey en Guernsey, noemde
de Normandische archipel ''scherven van Frankrijk,
in zee gevallen en opgeraapt door Engeland". Ge
schiedkundig zijn die eilanden evenwel een onder
deel van Groot-Brittannië. Hun bewoners genieten
de Britse nationaliteit. En toch zijn ze onafhanke
lijk. Zelfs de EEG heeft er geen jurisdictie.
Hoewel de oorspronkelijke bevolking van de Nor
mandische Eilanden van Franse oorsprong- is, ligt
Engeland haar veel nauwer aan het hart dan
frankrijk. Wanneer je die mensen over het .main
land" hoort praten, moet je niet denken, dat zij
daarmee het Vasteland bedoelen, jzuia redruiken dit
Engelse woord in de betekenis van hoofdeiland en
hebben het dus over Engeland met over
frankrijk en de rest van ons continent.
En toch was honderd jaar geleden het Frans nog
de officiële voertaal van de Kanaaleilanden. Sedert
dien werd het dagelijkse leven er evenwel kompleet
verengelst. Franse straatnamen zijn alleen in ge
bruik gebleven om de aandacht en belangstelling
van toeristen gaande te houden.
Stel je deze eilandbewoners de vraag: „Wanneer
hebben de Engelsen jullie grondgebied ingepalmd?"
dan luidt het antwoord onveranderlijk: „In feite is
het andersom gebeurd. Wij hebben Engeland ver
overd op 14 oktober 1066. JCngeland is ons oudste
gebiedsdeel!"
Vóór die tijd waren de Ej
ingelijfd bij Normandië v
Veroveraar, Engeland in 1<
wierp. Willem volgde dezelf
eeuwen voordien: hij trok
eüanden naar Zuidoost-Engel!
Romeinse veldheer heette J
Jand werd door Willem de
Normandië. Zijn Norman
het Angelsakisch de basis L_l|
Na de dood van Willem de Ver*
herhaaldelijk tot een scheid:
Normandië. inclusief de Nori
Engeland. In 1204 werd die bi-,
echter met dit verschil, dat de
den opteerden voor trouw aan de
°mdat zij hun eigen gewoonterecht
seerd op dat van de Normandische
26 niet onderworpen wilden worden aan
anaaleilanden
Willem de
ide en onder-
"al^ Julius Caesar
iandische
van die
lesarea". Enge-
igelijfd bij
iche taal vormde met
^moderne Engels,
ir kwam het
..ertogdom
ene eilanden, en
finitiefgemaakt,
idische eilan-
kroon.
Die autonomie werd sedertdien erkend door de
elkaar opvolgende Britse monarchen. Ze is nog
altijd van kracht De Kanaaleilanden, die Groot-
Brittannië niets kosten, beschouwen koningin Eliza
beth II in de eerste plaats als hertog (niet hertogin)
van Normandië. Als de Britse vorstin het eiland
Jersey bezoekt, wordt zij als zodanig toegesproken.
Hoewel ze bij Groot-Brittannië horen, zijn de Ka
naaleilanden geen deel van het Verenigd Konink
rijk. Omdat ze te dicht bij het hoofdeiland liggen,
kunnen ze bezwaarlijk als kolonies beschouwd wor
den. Officieel staan ze geclassificeerd als "gebieds
delen van de Britse Kroon". Daar komt nog bij,
dat Jersey en Guernsey weinig of niets met elkaar
uit te staan willen hebben. Beide eilanden leven
apart
Om het zacht uit te drukken:
de bewoners van Jersey en
Guernsey mogen elkaar niet
zo best. Hun vijandigheid
heeft vele oorzaken, waaron
der commerciële ruzies, smok-
kelaffaires en geschillen over
visgronden. Jersey is niet al
leen groter (het heeft een op
pervlakte van 115 km2), maar
ook rijker. Het telt nu 72.Q00
inwoners 10.000 meer dan
tien jaar geleden. Guernsey,
met een oppervlakte van
slechts 55 km2, heeft ruim
51.000 inwoners 6.000 meer
dan tien jaar geleden.
Het wederzijdse gebrek aan
sympathie gaat gepaard met
diepe minachting. Volgens de
inwoners van Guernsey is Jer
sey bevolkt met verwaande
snoeshanen, die de bijnaam
"kikkers" verdienen. Op
Guernsey wonen volgens de
"Jerseymen" niets dan lompe
boeren en koppige ezels. Hun
bijnaam is dan ook "donkeys". Elkaar helpen doen
deze eilanders zelden. Ook tijdens de Tweede Werel
doorlog, toen de Normandische eilandengroep het
enige door de Duitsers bezette deel van Groot-Brit
tannië was, is het nauwelijks tot enige samenwerk
ing gekomen.
Bruine koeien
Beide eilanden gaan al eeuwen hun eigen weg. Him
oude wetten zijn opgesteld in het Frans. Op politiek
en administratief terrein zijn ze kompleet onafhan
kelijk van de Britten.
Jersey en Guernsey worden elk bestuurd door een
eigen baljuw, benoemd door de Britse vorstin. Elk
eiland heeft een eigen parlement, waarvan de zittin
gen ingeleid worden in het Frans. Er zijn geen
politieke partijen. Jersey is sedert de tijd van de
Franken verdeeld in twaalf en Guernsey in tien
parochies, waarvan de bevolking afgevaardigden
kiest voor de „states", zoals de eigen parlementen
genoemd worden.
In het baljuwschap Guernsey zijn bovendien de
eilandjes Alderney, Sark, Herm en Jethou begrepen,
die respectievelijk 1400, 500, 50 en 8 inwoners tellen.
i i
St. Aubin's Bay is de mooiste zuidelijke baai van Jersey.
Deze administratieve regeling veroorzaakt nogal
wat wrijving tussen de kleinere eilanden en Guern
sey, met het gevolg dat hun wederzijdse afkeer zo
mogelijk nog groter is dan die welke heerst tussen
Guernsey en Jersey.
De twee grotere eilanden hebben goede bronnen
van inkomsten. Guernsey maakt ruime winsten met
de uitgave van eigen muntstukken en postzegels.
Jersey is minder sterk op het terrein van de munt
stukken, maar geeft ook mooie eigen postzegels uit.
Het is een erg vruchtbaar eiland met intensieve
bebouwing. De boeren van Jersey maken gebruik
van het feit, dat hun eiland afhelt van noord naar
zuid. Het hoogste punt is noordelijk gelegen en
bevindt zich 135 meter boven de zeespiegel. Hier
door brengt Jersey meer op dan Guernsey dat
precies andersom neigt en dus sneller afkoelt.
Jersey is gespecialiseerd in vroege aardappelen,
snijbloemen en groenten; Guernsey in kleine kasto-
maten en bloemen. Beide eilanden voeren hun
producten uit naar Groot-Brittannië en het Europe
se Vasteland. Hun veeteelt beperkt zich tot het
fokken van bruine koeien, die de naam van hun
geboorteplaats dragen. Guernsey's zijn echter iets
kleiner dan Jersey's. Hun vlees is minder fijn, maar
het vetgehalte van hun melk ligt hoger.
Toen de eerste Engelse pioniers de Atlantische
Oceaan overstaken naar de Nieuwe Wereld, namen
ze runderen mee van Jersey en Guernsey. Het was
trouwens een inwoner van het eiland Jersey, Sir
Philip Carteret, die een van de Amerikaanse Staten
New Jersey doopte.
Toerisme
Heel belangrijk voor de economie van Jersey en
Guernsey is het toerisme waarvan de opbrengst in
beide gevallen voortdurend stijgt. In Jersey bedroeg
ze afgelopen jaar 17 miljoen pond. (75 miljoen
gulden). De meeste bezoekers zijn Britten, maar er
kwamen toch ook 344.000 niet-Britse toeristen, on
der wie 280.000 Fransen, 23.000 Belgen en bijna
12.000 Nederlanders. De toeristische industrie van
Guernsey brengt gemiddels 9 miljoen pond (40
miljoen gulden) per jaar op. Het laatste beschikbare
officiële cijfer van de bezoekers, inclusief de Britse,
is ruim 300.000 in 1975.
Guernsey en Jersey spannen zich hard in om steeds
meer niet-Britse toeristen aan te lokken. Vanaf april
kan je tweemaal in de week rechtstreeks van Schip
hol naar Guernsey vliegen. Naar Jersey gaat het
voor wat de geregelde luchtlijnen betreft via Lon
den, maar in de zomer worden veel directe charter
vluchten ingezet.
Van Guernsey naar Jerseyv en vice versa kan je
overdag praktisch om het half uur in ongeveer een
kwartier overwippen in een klein passagiersvlieg
tuig, wat op zichzelf al een belevenis is, zowel bij
mooi als (misschien nog meer) bij slecht weer.
Wat het klimaat van de Kanaaleilanden betreft,
wordt nogal veel bedrieglijke toeristische propagan
da gemaakt, die het als „Zuid-Frans" probeert voor
te stellen, wat kennelijk voldoende is om domme
Engelsen te vangen. Op de Britse Kanaaleilanden
is het weer uiteraard hetzelfde als in Normandië,
zij het soms iets zachter, en minder nat. Er
groeien fraaie palmbomen, wat echter nog lang niet
betekent dat je het klimaat kunt vergelijken met
dat van de Azurenkust.
Ook wat de voordeligheid van een vakantie op de
Kanaaleilanden betreft, worden toeristen vaak om
de tuin geleid. Afgezien van de zwakte van het pond
sterling (en de ponden van eigen fabrikaat hebben
uiteraard dezelfde waarde als de „echte" Engelse),
is het dagelijkse leven er helemaal niet goedkoop.
Levensmiddelen en dergelijke kosten meer dan in
Engeland. Alles wordt tenslotte ingevoerd via het
hoofdeiland. Benzine, parfumerieën en nog een paar
andere dingen kosten er veel minder.
Hotels en restaurants zijn niet zo voordelig en goed
als men ons wil doen geloven. Bovendien mag je
niet vergeten, dat je op dergelijke piepkleine eiland
jes gauw alles gezien hebt. Je krijgt er gemakkelijk
claustrofobie omdat de mogelijkheden te begrensd
zijn, In het seizoen lopen andere vreemde bezoekers
je daar trouwens geregeld voor de voet
Op Guernsey heb je nog een ander nadeel: dit
eiland staat onder de sterke invloed van de Metho
distische kerk, die niet duldt dat je 's zondags een
Goedige bruine Guernsey-koeien grazen op het eiland Herm dat vlak bij Guernsey ligt en door het grotere eiland verpacht wordt.
Omdat z<
hun eigen
digd aan
over Britse
zelfs van
landen gespaard
ben trouwens
santenkraam v;
Op Jersey best;
sedert 1928.
momenteel
overdrachtsl
worden eveni
Guernsey v^
Dit eiland
4 miljoen
is een ware hel voor
bannelingen, die op
i wonen om te ontsnap-
de vaderlandse fiscus,
i, heffen beide eilanden
1 geen penny verschul-
de onderhandelingen
!e EEG heeft Londen het
egen, dat de Kanaalei-
BTW. Ze heb-
i met de hele
iting nog maar
y bedraagt ze
het inkomen. Er is geen
nkingen en dividenden
lelast Afgelopen jaar heeft
miljard pond belasting geind.
boekea met een overschot van
miljoen gulden^
De bewonersTan Sark betalen helemaal geen in
komstenbelasting. Die medaille heeft echter ook een
minder prettige keerzijde: op dat eilandje worden
geen auto's geduld. Er valt weinig te beleven of te
kopen en de wegen kunnen er erg modderig zijn.
Het is een vreedzaam plekje zonder enige geluids
hinder, maar het heeft zelfs geen eigen ziekenhuis.
Guernsey en Jersey trokken de laatste,jaren talrijke
miljonairs aan. In hun vaderland zouden zij gewel
dig hoog aangeslagen wordert Yan een belastbaar
inkomen dat boven de 21.000 pond (90.000 gulden)
gaat, staat de Brit over de top 83 percent af aan
Vadertje Staat.
Door samenvoeging van zijn belastbaar inkomen en
de opbrengst van investeringen kan hij zelfs ge
dwongen worden 98 percent van zijn geld in de
schatkist te storten. Het is dus geen wonder, dat
steeds meer Britten met hoge inkomens, waaronder
bekende acteurs en actrices, popsterren, auteurs en
industriëlen op de loop gaan.Zij vluchten naar
Ierland, de Verenigde Staten, Zwitserland,
Frankrijk en de Kanaaleilanden, die toch wei be
hoefte hebben aan nieuw bloed.
Selectief
Het voortdurend stijgen van hun bevolking dwingt
Jersey en Guernsey evenwel een systeem van selec
tieve immigratie toe te passen, omdat er gewoon
stellen, dat hun inkomen tenminste 10.000 pond per
jaar in belasting moet opbrengen aan het eiland.
In feite betekent dit, dat hun bruto-inkomen tenmin
ste 50.000 (225.000 gulden) dient te bedragen. Voor
dergelijke aspirant-immigranten worden jaarlijks
niet meer dan 15 woningen beschikbaar gesteld.
Guernsey beperkt de immigratie door de verkoop
van huizen te regelen via een open en een gesloten
markt. De laatstgenoemde is uitsluitend bestemd
voor mensen, die al op het eiland wonen. Niet meer
dan 2.000 eigendommen per jaar komen op de open
markt. Dergelijke woningen kunnen 50.000 tot
500.000 pond kosten. Dit zijn bedragen, dié de eerste
de beste Brit zich niet kan veroorloven.
De linkervleugel van Groot-Brittanniës Labourpartij
gelooft, dat de uitzonderlijke constitutionele positie
van de Kanaaleilanden en de aanwezigheid van
talrijke bannelingen van het Britse belastingstelsel
de schatkist in Londen jaarlijks berooft van wel
450 miljoen gulden. Het is echter onwaarschijn
lijk, dat Londen deze „gebiedsdelen van de Kroon"
zijn fiscale wil zal kunnen opdringen. De bestaande
rechten en vrijheden zijn al veel te oud om nog
gewijzigd te worden.
Wel is een nieuwe Britse wet mogelijk, waarbij ieder
die van Groot-Brittannië verhuist naar een van de
Kanaaleilanden, volledige belastingplichtig zou blij
ven waar hij vandaan komt Het kan de extreem
linkse. socialisten van Groot-Brittannië bitter weinig
schelen of een dergelijke maatregel werkelijk de
moeite zou lonen, wat trouwens sterk betwijfeld
wordt. Extreem-links houdt van campagnes „om de
rijken uit te persen".
De Kanaaleilanden bieden trouwens het voordeel,
dat Labour er hoe dan ook geen kiezers kan
verhezen, aangezien er geen politieke partijen zijn.
Op de Normandische archipel bestaan wel vakbon
den, maar het is de afwezigheid van professionele
politici, die deze eilanden dubbel aantrekkelijk
maSkt' ROGER SIMONS
