CDA moet dieper graven
in sociale problemen
De laatste verrassing van
de .Sfinx van Wassenaar'
£etdóc(3ou4ci/rit
Kalm verloop van massale UC-demonstratie
Acties bij
KSH breiden
zich uit
binnenland
OUD-MINISTER BOERSMA:
DR.
KRUISINGA
BEGON ALS
HUISARTS
Stijgende
lijn CDA
Van Praag
opvolger
Tenhaeff
Geen crisis, wel
schade voor kabinet
„PROVOCATEURS" LOKTEN INCIDENT UIT
LEIDSE COURANT
MAANDAG 6 MAART 19781 PAGINA 5
Valse
honderdjes
WAALWIJK (ANP) -
Er lijn opnieuw valse
honderdjes ontdekt In
Waalwijk. Vrijdag
avond bood de 27-jarige
B. uit Heusden in de
gemeente Waalwijk op
het postkantoor een
briefje van honderd aan
om daarmee iets te be
talen. Het biljet bleek
vals te fijn.
Voor ondersoek Is B. tot
saterdagmorgen vastge
bonden en daarna, na
overleg met de officier
van justitie in Den Bo
sch, op vrije voeten ge
steld.
Wegdromen in
allerlei toe
komstfanta
sieën. Alleen
nog maar ge
rechtigd tot het
rijden op een
fiets mijmert dit
kleine jongetje
al over al die
dingen die hij
zal gaan doen
als hij eenmaal
groot is.
EUROPEES PROTEST
VAKBONDEN TEGEN
WERKLOOSHEID
UTRECHT (ANP) Vakcentrales uit heel West-
Europa zullen op 5 april samenwerken in het
kader van de Europese vakbondsdag tegen de
werkloosheid, die inmiddels tot zes miljoen perso
nen is opgelopen. In verband hiermee heeft de
Federatie Nederlandse Vakbewegingen afgelopen
zaterdag bepaalde afspraken gemaakt met de
Duitse vakcentrale Deutscber Gewerkschafts
Bund.
De samenwerking zal onder meer bestaan uit een
uitwisseling van sprekers. Zo zal voorzitter H. O.
Vetter van de DGB spreken op een FNV-bijeen-
komst in Limburg en gaat FNV-voorzitter Wim
Kok naar een DGB-vergadering in Saarbrücken.
Tot de samenwerking is besloten tijdens een be
zoek van een DGB-delegatie onder leiding van de
heer Vetter aan de FNV, afgelopen vrijdag en
zaterdag.
V erenigingsgebouw
Eikske afgebrand
HEERLEN (ANP) - Bij een brand
in het buurtschap 't Eikske in het
Limburgse Schaesberg is zaterdag
het verenigingsgebouw totaal ver
woest Voor de bouw van de huidige
parochiekerk deed het verenigings
gebouw dienst als noodkerk.
De politie van Schaesberg sluit
brandstichting uit Volgens de be
roepsbrandweer van Heerlen is de
brand vermoedelijk ontstaan door
een oververhitte kachel. De schade
wordt geraamd op minstens drie ton.
De streekparochie 't Eikske kwam
de afgelopen week in het nieuws
doordat de bisschop van Roermond,
dr. J. Gijsen, liet weten dat ongeveer
250 huwelijken die de door hem niet
erkende pastoor Ed Miedema van 't
Eikske sinds 1968 heeft bevestigd,
ongeldig zijn.
(Van onze parlementaire redactie)
UTRECHT „We zullen het vele intellect in het
CDA beter moeten aanboren om nieuwe, eigentijd
se oplossingen voor de sociaal-economische proble
men te zoeken. Een meer gebundelde aanpak is
nodig. Het denken over bijvoorbeeld de medezeg
genschap van werknemers zal in CDA-kring moe
ten worden gemoderniseerd. We zullen verder moe
ten, ook ai zullen we dan botsen met onze huidige
coalitiepartner, de WD. De komende jaren zijn
beslissend voor bet CDA. Deelgroepen als jongeren
en werknemers zullen zich weer met ons verwant
moeten voelen."
Dit zei drs. J. Boersma, oud-
minister van Sociale Zaken en
nu tweede kamerlid, op de za
terdag gehouden vergadering
van het algemene bestuur van
het CDA.
Boersma zei dat het CDA zich
niet in een kleurloze midden
positie mag manoeuvreren. De
Tweede Kamerfractie heeft
élan genoeg om het CDA een
eigen gezicht te geven. Wel zag
Boersma een verschil met de
fractie van de Eerste Kamer.
Boersma, die zich een groot
voorstander van confessionele
politiek noemde, zei dat het
terugdringen van de inflatie
mede te danken is aan vier
jaren kabinet-den Uyl.
Bezuinigingen in de collectieve
uitgaven zijn nodig in het be
lang van de toekomstige werk
gelegenheid. We moeten echter
oppassen, zei Boersma, de
mensen bang te maken met
verhalen over bijvoorbeeld
aantasting van de WAO-uitke-
ringen. De grote vraag is of
overheid, werkgevers en werk
nemers er samen in zullen sla
gen tot verbetering van de
werkgelegenheid te komen.
Wanneer dat niet lukt, moet de
centrale overheid dan meer
beslissingsbevoegdheid krij
gen? Liever niet, zei drs.
Boersma. Maar we zullen goed
moeten beseffen dat de grote
uitzichtloosheid voor duizen
den werklozen niet ongestraft
kan blijven voortduren.
Nu de welvaart niet kan stij
gen, is naar zijn oordeel te
meer aandacht voor immate
riële zaken als vergroting van
de medezeggenschap geboden.
De werknemers züllen, ook
door andere samenstelling van
de raden van commissarissen,
meer invloed op de onderne
ming moeten krijgen.
Boersma zei dat als de pijnlij
ke bezuinigingen bij de over
heid niet slagen, de kans dat
het aantal werklozen tot
150.000 daalt minimaal is. We
zullen ons gelukkig moeten
prijzen, zei Boersma, als we
ons welvaartspeil in de ko
mende jaren kunnen handha
ven. De koppeling van sociale
uitkeringen aan het minimum
loon moet volgens hem „ten
principale" worden gehand
haafd.
Boersma geloofde niet dat de
collectieve sector, „waar we
hard voor geknokt hebben" -
moet worden teruggedrongen
ten voordele van de particulie
re sector.
Drs. R. Lubbers, na zijn aftre
den als minister van Economi
sche Zaken eveneens kamerlid
geworden, belichtte de drin
gende noodzaak van loonmati
ging en bezuinigingen in de
collectieve sector. Een deel
van onze koopkracht zal aan
de ontwikkelingslanden moe
ten worden overgedragen.
De eerste vergadering van het algemeen bestuur van het CDA.
De matiging is vooral geboden
in het belang van de werkgele
genheid. Want één percent
minder overheidskosten bete
kent één percent meer werk
op lange termijn. De nieuwe
werkgelegenheid moet o.a.
worden geschapen in de
dienstensector. In verband
met uitvoer van machines
naar ontwikkelingslanden zag
Lubbers ook mogelijkheden
voor de machine- en elektro-
industrie. Ook de bescherming
van het milieu (besparing
grondstoffen) en de energiebe
sparende maatregelen zullen
de werkgelegenheid bevorde-
(Van onze parlementaire redactie)
Den Haag - Dr. Roelof J. H. Krui-
singa (55), geboren in bet Groningse
Grijpskerk en opgegroeid in een
doopsgezind milieu, startte zijn
loopbaan in 1950 als buisarts. Na
enige Jaren aan de medische facul
teit van de Rijksuniversiteit te Gro
ningen te hebben gewerkt, promo
veerde bij in 1955 tot doctor in de
geneeskunde en werd keel-, neus- en
oorarts in Leeuwarden.
In 1960 zei Kruisinga zijn specialis
tenpraktijk vaarwel en werd Genees
kundig Inspecteur van de Volksge
zondheid in Friesland, kwam vervol
gens te werken aan het Ministerie
van Sociale Zaken en Volksgezond
heid en werd in 1964 Directeur-Gene
raal Gezondheidsbescherming en in
1965 Directeur-Generaal voor de
Volksgezondheid.
In het kabinet-De Jong (1967-1971)
was Kruisinga staatssecretaris van
Sociale Zaken en Volksgezondheid
(onder minister Roolvink) en in het
daarop volgende kabinet-Biesheuvel
staatssecretaris van Verkeer en Wa
terstaat Vanaf 1973 leidde Kruisinga
de CHU-fractie in de Tweede Kamer
en was daarmee een der oppositielei
ders tegen het kabinet-Den Uyl.
Sinds 19 december vorig jaar is
Kruisinga minister van Defensie in
het kabinet-Van Agt geweest. Het is
allerminst zeker of de heer Kruisin
ga nu, na zijn aftreden als minister
terugkeert naar de Tweede Kamer
om plaats te nemen in de CDA-frac
tie. In parlementaire kringen wordt
aangenomen dat Kruisinga de poli
tiek geheel vaarwel zal zeggen.
Den Haag Bij de gemeente
raadsverkiezingen in mei ko
men de christen-democratische
partijen in de meeste gemeen
ten met één CDA-lijst uit In
meer dan 600 gemeenten wer
ken KVP, ARP en CHU in de
gemeenteraden samen.
Het grootste succes boekt het
CDA in het noorden en oosten.
In Groningen, Friesland, Drente
en Overijssel is het bij de raads
verkiezingen haast overal CDA
wat de klok slaat. Minder suc
cesvol is het CDA in Brabant
en vooral Limburg. Daar doen
vele plaatselijke lijsten aan de
raadsverkiezingen mee.
De voorzitter van het CDA,
prof. dr. P. Steenkamp, deelde
zaterdag op de eerste vergade
ring van het algemeen bestuur
in dubbele samenstelling mee
dat per dag een ledenwinst van
zo'n 50 tot 60 wordt geboekt.
Het volgende congres van het
CDA zal volgend jaar januari in
Den Haag worden gehouden.
UTRECHT (ANP) - De studie
vereniging voor parapsycholo
gie heeft Prof. H. van Praag
met ingang van 1 maart be
noemd tot bijzonder hoogleraar
in de parapsychologie aan de
Rijksuniversiteit in Utrecht als
opvolger van de nu 84-jarige
prof. W. H. G. Tenhaef.
Prof. Van Praag is bijzonder
hoogleraar in de maatschappe
lijke stromingen aan de Land
bouwhogeschool in Wageningen.
Zijn benoeming aan de RU Ut
recht is tot stand gekomen na
overleg tussen de studievereni
ging en de rijksuniversiteit.
(Van onze parlementarie redac
tie)
DEN HAAG Vrijdagmorgen
kwam de Minister van Defensie
niet naar de ministerraad. Aan
het begin van de vergadering
kreeg vice-premier Wiegel een
brief bezorgd. Daarin liet dr.
Roelof Johannes Hendrik Krui
singa (55) weten te zullen bedan
ken als Minister van Defensie.
Na afloop van de vergadering
zweeg vice-premier Wiegel daar
over tegenover de pers in alle
talen. Eerst moest de ontslag
brief naar de Koningin en moest
worden gesproken met minister
president Van Agt, die zaterdag
morgen van vakantie in Marok
ko terugkwam. Zaterdagmiddag
om vijf uur begon de minister
raad aan een extra vergadering
van twee uur. Daar gaf Kruisin
ga de motivering voor zijn aftre
den. Zaterdagavond om twaalf
uur was bij ambteloos burger.
Vorige week dinsdagnacht liet Minister
Kruisinga door verticale toofdbewegin-
gen aan oplositieleider Den Uyl weten
dat hij het kabinetsstandpunt inzake het
neutronenwapen helemaal deelde. De
week daarvoor had Kruisinga voor het
front van de Tweede Kamer blijk gege
ven van een afwijkende opstelling. Het
was ongehoord dat hij en minister Van
der Klaauw (Buitenlandse Zaken) een
verschillende lezing gaven over het kabi
netsstandpunt. standpunt. Daarna is er
binnen de ministerraad een stevig rob
bertje gevochten en Kruisinga is in het
gareel getrokken.
Echter niet voor lang. Na het kamerdebat
vloog Kruisinga eerst naar Noorwegen
om zich daarna opnieuw op zijn stelling-
name inzake het neutronenwapen te be
raden. Het resultaat daarvan ligt vast in
zijn ontslagbrief. Kruisinga zegt daarin
dat het al lang van hem bekend was dat
hij persoonlijk tegen de introductie van
het neutronenwapen is.Die persoonlijke
bezwaren hebben volgens de brief van
Kruisinga niet de doorslag gegeven voor
zijn optreden. Nee, stelt hij.het kabinet
gaat met zijn stellingname in tegen het
beginselprogram en verkiezingsprogram
van het CDA, het standpunt van de
CDA-kamerfractie en het standpunt van
de kerken. Dat acht Kruisinga politiek
niet verantwoord.
Er mag natuurlijk niets afgedaan worden
aan de gewetensworsteling waarme de
pacifistisch ingestelde Kruisinga het zich
de laatste weken niet gemakkelijk heeft
gemaakt Zeker een Minister van Defen
sie moet bij zijn geweten te rade gaan
als hij mede moet beslissen over de
eventuele produktie van een afschuwelijk
vernietingingswapen.
De moeilijkheid bij een man als Kruisin
ga is dat men nooit weet waar het gewe
ten begint te spreken en andere factoren
niet meer in het geding zijn. Niet voor
niets wordt hij wel de „Sfinx van Wasse
naar" genoemd. Voor de zóveelste keer
in zijn politieke loopbaan heeft Kruisinga
in ieder geval weer voor een verrassing
gezorgd. Nu door een onverwacht aftre
den. De vraag is, of dit tevens zijn politie
ke einde zal zijn. In de ruim twee maan
den dat het kabinet-Van Agt bestaat, is
Kruisinga een zeer storende factor ge
weest. Nauwelijks kan worden aangeno
men dat voor hem nog een rol in de
eerste linies van het CDA is weggelegd.
Aan de top van het CDA staat men niet
te dringen om de eigenzinnige en grillige,
tevens ergernis opwekkende Kruisinga
weer binnen het kringetje te halen.
Als het niet om zo'n ernstige zaak als
„het neutronenwapen en het geweten"
ging, zou het tragi-komisch solo-toneel
van de slechtste soort zijn.
De snelle afgang van Kruisinga kan de
eenheid van het kabinet ten goede ko
men. Dat zou dan voor de politieke stabi
liteit een voordeel zijn. Wanneer Van Agt
er gauw in slaagt een nieuwe man voor
Defensie te vinden, kan deze historie
gauw vergeten zijn.Het is te vroeg om te
stellen dat het kabinet - en dus de rege
ringscoalitie van CDA en WD - een deuk
heeft opgelopen. Het vertrek van Kruisin
ga betekent voor de VVD in ieder geval
een reden tot irritatie minder.
Het aftreden van Kruisinga roept vele
vraagtekens op. In het Kamerdebat zul
len alle antwoorden wel niet kunnen
worden gegeven. Zeker kan minister-pre
sident Van Agt de Tweede Kamer niet
laten weten wat er bij Kruisinga persoon
lijk allemaal heeft meegespeeld.
Bij de grillige en onpeilbare Kruisinga
komt men daar nooit achter. Een man
met grote kwaliteiten, die soms zo merk
waardig in de politiek manoeuvreerde,
dat hij als een super-opportunist werd
beschouwd. Hij voerde oppositie tegen
het kabinet-Den Uyl, maar steunde ent
housiast het regeerakkoord tijdens de
formatie-Den Uyl. Trouwens, terwijl hij
oppositie voerde, ging hij bij Den Uyl om
een ministerspost bedelen. Hij leurde met
zichzelf op het PvdA-congres. Als hij
maar Minister van Buitenlandse Zaken
kon worden. Toen dat niet was doorge
gaan, maar Jruisinga goed en wel op
Defensie zat, kwam het geschutter rond
een vrouwelijke staatssecretaris. Het
moest een WD-er worden, maar Kruisin
ga had iemand op het oog die geen lid
van de WD bleek. En de defensiespecia
list van de WD-fractie Ploeg, werd door
Kruisinga te licht bevonden. Nieuwe
wonde bij de WD. Dat Kruisinga als
minister onmiddellijk meer geld voor De
fensie eiste, werd hem in het kabinet ook
niet in dank afgenomen. In zijn eigen
partij, de CHU, was de ster van Kruisin
ga al gedaald. Maar hij was nu eenmaal
nummer één, dus zat er een ministerspost
voor hem ia Zij het dan voor nog geen
kwartaal.
De minister van Defensie, dr. R. J. Kruisinga heeft ontslag
gevraagd en gekregen. Daarmee is de tijdbom, die het jonge
kabinet-Van Agt bedreigde sinds de kamerdebatten over
het neutronenwapen, gedeeltelijk onschadelijk gemaakt.
Schade is desondanks toch toegebracht doordat de vroegere
positie van de heer Kruisinga als fractieleider van de CHU
niet volledig buiten beschouwing kan blijven.
Men kan niet zeggen, dat de heer Kruisinga het onschuldige
slachtoffer is geworden van een meningsverschil. Integen
deel. Het behoort tot de goede gewoonten in Nederlandse
kabinetten, dat deze één politiek beleid in de volksvertegen
woordiging verdedigen. Die eenheid van beleid is essentieel
en daarin passen geen persoonlijke opvattingen. Als die
afwijken van het kabinetsbeleid en zij zijn van zo ernstige
aard, dat de betrokken minister het regeringsbeleid niet
voor zijn verantwoordelijkheid kan nemen, dan moet hij
daaruit de consequenties trekken.
Het is de fout van de heer Kruisinga geweest dat hij
dit niet heeft gedaan op het ogenblik, waarop dit noodzake
lijk was. In het overleg tussen regering en Staten-Generaal
behoort de regering met één mond te spreken. Dat is niet
gebeurd in het beleid ten aanzien van de neutronengranaat,
omdat de minister van Defensie een afwijkend standpunt
vertolkte en het daarbij deed voorkomen alsof dit het
standpunt van het kabinet was. Dat tijdens die discussie
door een stroom van interrupties grote verwarring is ont
staan, doet aan de feiten niets af.
De brief waarin dr. Kruisinga aan de Koningin zijn ontslag
heeft aangeboden bevat elementen, die de verwarring nog
kunnen vergroten. Immers een opmerking van Kruisinga
over de door hem verdedigde opvatting in het kamerdebat
over de neutronengranaat, is nu in een nog vreemder
daglicht komen te staan. Hij zei toen: „De minister van
Buitenlandse Zaken verzoekt mij nog eens te zeggen, dat
dat ook zijn standpunt is en dat hij dat in de aanvang
duidelijk heeft gezegd". Indien Kruisinga ontslag neemt
omwille van het kabinetsstandpunt over de neutronengra
naat, zoals hij nu zegt, dan heeft hij die zin nimmer namens
zichzelf én minister Van der Klaauw kunnen uitspreken,
zoals hij toen zei.
Het is overigens goed, dat de heer Kruisinga - hoewel wat
laat - de eer aan zichzelf heeft gehouden. Zijn positie binnen
het kabinet én naar de Kamer toe was wel uiterst zwak
geworden.
Directeur Van Hoek van het KSH-bedrijf in Foxhol (rechts) samen met
vakbondsman Wolthers op weg naar een vergadering van de personeel
sleden.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM In navolging van hun collega's in Koog aan
de Zaan, Foxhol en Veendam zijn gistermiddag ook de Utrechtse
en Nijmeegse werknemers van het in moeilijkheden verkerende
levensmiddelenconcern Koninklijke Scholten Honig (KSH) overge
gaan tot bezetting van hun bedrijf.
De acties, die vrijdag begonnen nadat bekend was geworden dat
KSH surséance van betaling moet aanvragen, zijn inmiddels uitge
groeid tot wat door de Voedingsbonden „de eerste concernbezetting
uit de geschiedenis" is genoemd. In de productiebedrijven van KSH
te Nijmegen, Tilburg en Rotterdam zijn actiecomité's gevormd die
de gang van zaken nauwlettend in de gaten houden.
Minister van Landbouw, Van der Stee, heeft inmiddels toegestemd
in een gesprek met de betrokken bonden, die zich alle achter de
acties van de werknemers van KSH hebben gesteld. Tijdens dit
onderhoud zullen de bonden vooral aandringen op maatregelen om
de buitenlandse vestigingen van KSH voor ondergang te behoeden.
De bonden achten het eveneens van nationaal belang dat de
werkgelegenheid bij KSH behouden blijft. „Het zou een onaan
vaardbare misser zijn als KSH te gronde ging" stelde een zegsman
van de vakbond NW.
Service-station
voor caravans
NUNSPEET Za- drijf Servall terecht pen,'waar elk type
terdag is in Nun- met hun huis op wie- caravan van boven
speet het eerste cara- len voor groot onder- tot onder gecontro-
van servicestation houd en een veilig- leerd wordt,
van Europa geopend, heidskeuring. Er is
Caravanbezitters een complete servi- Het hedn f kan
kunnen bij het be- ce-eenheid ontwor- duizend
caravans per
jaar verwerken. Be
halve voor een onder
houdsbeurt van een
caravan, kan men bij
Servall ook voor een
polyester-boot te
recht Bij de service-
eenheid heeft men
ook een kijk- en
koopeenheid ontwor
pen, waar van alles
op dit terrein te vin
den is. Ter gelegen
heid van de opening
bood het bedrijf het
Nederlandse Rode
Kruis een caravan
aan. Deze caravan
werd in ontvangst ge
nomen door de lan
delijk voorzitter van
het Rode Kruis, die
vertelde, dat de cara
van als zogenaamde
snelwegambulance
langs de rijksweg bij
Vianen geplaats zal
worden. De caravan
die er nu staat is aan
Een beeld van de demonstratie in Almelo. Naar schatting 25 vervanging toe zodat
30.000 mensen namen deel aan dit protest tegen uitbreiding van <"t een welkome gift
(Van een onzer verslaggevers)
ALMELO Het optreden van een klein
aantal heethoofden is er de oorzaak van
geweest dat de massale demonstratie sater
dag j.L tegen het UC-projekt in Almelo niet
xonder incidenten is verlopen. Een uur na
dat de kilometers lange stoet xich op weg
had gegeven naar bet uraniumverrijïtings-
complex aan de Planthofsweg brak een
aantal door de organisatoren van de demon
stratie als „provocateurs" omschreven Jon
geren door de afzetting, die was gevormd
door de ordedienst Zij bestormden het hek
waarachter het fabriekscomplex gelegen Is.
Verder echter dan bet afrukken van een
niet want uit het niets verschenen man
schappen van de mobiele eenheid van de
Rijkspolitie, die sonder veel moeite de op
gewonden demonstranten konden beteuge
len en verdere vernielingen voorkwamen.
Enkele demonstranten werden gearresteerd,
terwijl een Duitse fotograaf tot twee keer
toe aan bet hoofd gewond raakte door
projectielen, die vanuit de menigte naar de
politie werden gegooid.
Tenminste 35.000 mensen, opder wie zeker
vijfduizend Duitsers, waren zaterdag naar
Almelo gekomen om onder de leuze „UC
weg ermee" te demonstreren tegen het ura-
Nederland en Engeland. Om half drie pre
cies vertrokken de demonstranten van wie
sommigen een vredig slapende baby in de
kinderwagen mee voerden in een kilometers
lang lint naar het fabriekscomplex, waarin
honderden manschappen van de mobiele
eenheid bleken te zijn verscholen. Van de
zijde van de autoriteiten was de uitdrukke
lijke instructie uitgegaan dat de politie niet
zou mogen provoceren, om op deze manier
een veldslag te voorkomen. Maar aan de
andere kant zou niet worden toegestaan dat
de demonstranten vernielingen aanrichten
aan het fabriekscomplex. Afgezien van een
paar beschadigingen aan het hek, kan wor-
slaagd. Niet alleen burgemeester Schneiders
van Almelo toonde zich tevreden over het
verloop van de demonstratie, ook de organi
satoren waren dat, zij het dat men zich
geërgerd had aan wat genoemd werd „onbe
heerst optreden" van de bereden politie aan
het slot van de demonstratie". Met dit laatste
werd bedoeld dat achterblijvers door de
politie te paard zeer nadrukkelijk gemaand
werden door te lopen en niet te blijven
rondhangen bij het fabriekscomplex. Aan
dit optreden was een arrestatie van een
demonstrant voorafgegaan door twee re
chercheurs in burger, de man werd met
handboeien om afgevoerd naar de fabrieks-
