weekpuzzel door dr. Pluizer
dierenportret
/postzegels
oplossing vorige puzzel
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 4 MAART 197
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 9
Lettergroepenpuzzel
Van navolgende 60 lettergroepen:
aal - aar - age - arr - ber - boe - dem - der - dia - dig - eig - ela - els - emi
- ene - end - end - eng - fla - gel - gon - han - hel - iek - iek - ing - ing - ing
- ins - isp - jes - kac - lar - len - man - nen - neu - oek - oms - orn - ors -
pijp - ran - rst - rijn - rijp - sch - sch - sch - sho - sti - swo - tam - tan - tie
- tol - unk - uwt - ijks - yel
kunnen 20 woorden van 9 letters van navolgende betekenis worden gevormd. Bij juiste
oplossing geven de gezamenlijke beginletters een spreekwoord te lezen.
1 terechtwijzing
2 hoog denkbeeld van zichzelf
3 onzin, nonsens
4 veerkrachtig
5 voortreffelijkheid
6 zwak, mat
7 uitlooppoging (b.v. bij een
wielerwedstrijd)
8 grappenmaker
9 pauselijke zendbrief
10 van verre strekking
11 hoeklijn (meetkunde)
12 schertsende benaming voor een hoge
zwarte hoed
13 breedvoerig
14 tijdelijk verbod om een ambt uit te
oefenen
15 kleine handtrom
16 dikhuidig dier
17 evenzo
18 Europeaan
19 Historisch belastingpachter
20 vlug van inzicht
Hoe luidt het spreekwoord en in welk(e) antwoord(en) komt de letter „E" niet voor?
7
2
V
k fi
v
6
k a
7
Ik <4
8
9
k
10
11
h d
12
13
k 4
14
15
k A
16
h ml
17
18
L A
19
Ml
20
Menig bridgespeler heeft een zwak
voor een bepaald type uit- of te
genspel. Die voorkeur kan van ge
heel verschillende aard zijn.
Dwangposities oogsten vrijwel ie
ders bewondering (hoewel ze vaak
automatisch tot stand komen),
maar voor het overige is de varia
tie groot.
Smaken verschillen nu eenmaal en
wat voor de een het mooiste is,
noemt een ander elementair. Mijn
voorkeur gaat uit naar spellen
waarin zich troefpromotie voor
doet, met name indien dat gepaard
gaat met een, onder andere om
standigheden, als slecht bekend
staande verdediging, zoals het
spelen in de dubbele renonce.
Hét zal u ook niet verbazen dat
ik u graag het onderstaande spel,
uit de Engelse kampioenschappen
van het vorig jaar wil laten zien,
waarin zich het zeldzame geval
voordoet dat die troefpromotie op
832
^1095
OB 43
H V 10 7
A H 6 5 m B 10 4
v B 7 6 3 2 w OyHV
o 102 7 0HV8
+92 +AB854
♦V 97
A 8 4
o A 9 7 6 5
63
Zuid gever. Oost-west kwetsbaar.
Na driemaal pas, opende oost met
1 klaveren, zuid volgde met 1 rui
ten, west 1 harten, noord 2 ruiten,
oost 2 SA, zuid pas, west 3 schop
pen en oost 4 schoppen, einde.
Noord kwam uit met ruiten 3 voor
-heer èn -aas en west speelde de
2. Zuid vervolgde met ruiten 6, via
10 en boer voor de vrouw, waarna
hartenheer door zuid met het aas
werd genomen.
Zuid speelde ruiten 9 na en west
gooide hierop een klavertje af.
Zelfs als u de moed heeft opge
bracht de noord- en westspellen
nog niet te bekijken zal, na het
voorafgaande, duidelijk zijn hoe
het vervolg was. Zuid, Peter Little-
wood, die met Graham Jepson de
titel won, concludeerde uit het
afgooien van een klavertje op de
derde ruiten door west, dat deze
een niet' al te sterke vierkaart
schoppen had en speelde er op
dat zijn partner, met het oog op
hetgeen in de dummy lag, schop
pen 8 had. Hij speelde voor de
vierde maal ruiten en hoewel west
daar een hartentje op afgooide,
troefde noord inderdaad met die
8, waardoor oost moest overtroe
ven en er een troefslag bij zuid
promoveerde.
Zoals gemakkelijk valt in te zien
is dit het enige tegenspel waar
door het contract down gaat. In
alle andere gevallen komt oost te
eniger tijd met klaveraas aan slag,
incasseert hartenvrouw en via de
schoppensnit komt het contract
binnen.
De tweede mogelijkheid tot troef
promotie, maar dan aan de andere
kant, doet zich voor als noord met
klaverheer start. Als hierop in oost
het aas wordt gelegd, kan zuid
later de derde klaveren troeven,
waarna de 8 van noord een slag
wordt.
Helemaal waterdicht is deze verde
diging echter niet. Als west de
klaverheer in de eerste slag duikt
gaat de grap niet op, maar men
moet als west van goede bridge-
huize komen om dat te doorzien,
vooral omdat de kans op een di
recte schoppensnit verleidelijk is.
door
C. J. de Feijt'er
Eén van de weinige Duitse studie-
komponisten, Paul Heuacker, was
een kleurrijke figuur. Wat hij pre
cies in zijn leven heeft uitgevoerd
is niet zo bekend - zeker is dat
hij (ook) journalist was. Een goed
schaker was hij niet, althans niet
in die zin dat hij toernooien afliep
om mee te spelen. Als studiekom-
ponist was hij jaren terug een
lachertje. Een van zijn scheppin
gen was een goed voorbeeld hoe
het NIET moest. Een beetje bon-
hommie en een vaatje buskruit.
Selman heeft hem indertijd eens
bezocht en was samen met de
Amerikaan Whitaker zijn gast.
Toen daar een eerste prijs studie
van Dr. J. Fritz ter sprake kwam
ontplofte hij bijna, want, zei hij,
het onderwerp waarvoor deze die
eerste prijs kreeg heb ik al jaren
voordien gepubliceerd en niemand
sloeg daar acht op. Daarvoor wer
den de bewijzen op tafel gelegd,
maar dat was nog uit de tijd dat
hij zijn scheppingen aan schaakre-
dakteuren van een willekeurig dag
blad afstond en daardoor werden
dat dan ééndagsvliegen. Hij was
wars van thema en schema, en
daardoor konden zijn studies bo
gen op grote originaliteit. In zijn
latere jaren heeft hij verschillende
heel goede stukken gemaakt. Om
een indruk van zijn stijl te geven
volgt hier een van zijn latere stu
dies:
P. Heuacker. Deutsche Schachzei-
tung 1953.
(Zie diagram nr. 1.)
f5.
Wit begint en houdt remise.
Om de algemeen geldende kompo-
sitieregels bekommert de auteur
zich niet zo erg en toch brengt hij
wat verrassends te voorschijn:
Pg2-f4f, Kh3-g4 2.Pf4e6,... en nu
komt de verrassing waar het om
gaat:
2..., Pa6-c7f! 3. Pe6xc7, f5-f4 4.
Pc7-a8ü, f4-f3 5. Pa8-b6, f3-f2 6,
Pb6-c4,... met de dreiging schaak
te geven op e3! 6..., Kg4-f4 7.
Pc4-d2,... en remise!
Een even verrassend spel, maar op
hoger plan, zien we in de volgende
studie:
P. Heuacker. Wiener Neueste
Nachtrichten 1929.
(zie diagram nr. 2.)
Wit: Ke6, Dc8, Pg7.
Zwart: Kal; pion: c2.
Wit begint en wint.
Zonder dat witte paard is de stel
ling theoretisch remise. De enige
winstmogelijkheid ligt in een bij
zonder verrassende paardzet: 1.
Pg7-h5ü, Kal-b2 Dc8-b7t, Kb2-
a2 3. Db7-a6t. Ka-b2 4. Da6-b5t,
Kb2-a2 5. Db5-fl!, Ka2-b2 6. Ph5-
f4!,... en wit wint. Als u dat moet
uitzoeken ben u een poosje bezig
om die paardzet te vinden, dat
verzeker ik u!
Wereldkampioen Harm Wiersma
heeft het er maar moeilijk mee. De
commercieel denkende Fries (over
igens is denken in geld een eigen
schap die de kleine jongens in de
topsport al bezighoudt) wil zijn
wereldtitel te gelde maken. Dat is
'zijn recht, meer nog zijn plicht
tegenover zijn gezin. Er moet
brood op de plank komen.
Maar dat valt niet eens mee. Met
een damrubriek, simultaanseances
en toernooien kom je het jaar toch
niet door: vandaar de oprichting
van Harm Wiersma Productions.
De firma Wiersma verzorgt bootrei
zen en personeelsavonden, kortom
zorgt voor ontspanning. Harm
Wiersma steekt daar tijd en geld
in, maar klaagt wat over het rende
ment. Bovendien is er dan nog de
zorg over de aanpak aan de basis.
Hij onderkent ook als wereldkam
pioen dat de „modale dammer",
dan wel de dammer die bij de
edele damsport moet worden be
trokken moet worden benotoid
Ook de landelijke bond heeft daar
oog voor. Ledenwinst staat bij elke
bond hoog in het vaandel. Daar
zijn ook publiektrekkende evene
menten goed voor.
De match Wiersma-Clerc bijvoor
beeld, door Wiersma toch nog ge
wonnen, was een geweldig spekta
kel. Clerc won in Hoogezand al
van Wiersma. Nu weer, en nog wel
in de tweede van de zes partijen.-
Knap van Wiersma dat hij toch
terugkwam.
We pakken in deze tweede partij
de draad op na 33e zet van wit
37-31 (zie diagram).
Deze zet moet Wiersma hebben
verrast. Op 21-26 komt 28-23 26x28
33x11 16x7 19x17 en wit wint 34.
2-8 3-8 lijkt me ook geen suc
ces: 31-26 35.32-28 4-10 wat an
ders? Op 21-26 volgt 28-23 17x30
35x24 26x37 24-19 13x24 29x20
25x14 38-32 37x28 33x2 met winst
36.34-30 25x34 37.39x30 10-14. Nu
mocht 21-26 niet door 23-19 26x37
CLERC
winst 38.24-19 13x24 39.30x10
15x4 40.35-30 9-13 (21-26? 43-39
26x37 28-37 28-22 17x19 38-32
37x28 33x2 en winst) 41.31-27
21x32 42.28x37 17-21 43.33-28 21-
26 44.30-24 18-22 45.28x17 12x21
46.23-19 4-10 47.29-23 21-27 48.43-
39 13,-18 49.23x12 8x17 50.24-20
nog remise geeft) 51.38-32 27x38
52.20-15 21-27 53.15x4 27-32
54.37x28 38-42 55.19-14 3-8 56.4-15
42-47? (Weer mis: 42-48 39-33 48-
43-21) 57.14-10 26-31 58.36x27 47-
36 59.39-33 36x4 60.10-5 8-13 61.5-
14 16-21 62.33-29 (stevent af op
een schitterend slot) 62. 21-27
63.28-22 27x18 64.14-9! en Wiers
ma geeft het op: hij staat gewoon
mat. Op de enige zet: 18-23: komt
29-18 13x22 9x36!
Uiteindelijk won Wiersma de
tweekamp nog met 7-5, daarmee
8000 gulden verdiend, Clerc incas
seerde 5000 gulden. Het initiatief
van De Volkskrant, sponsor van
deze tweekamp, heeft twee effec
ten: de profs krijgen geld voor hun
waar (de dammer-toeschouwers
waar voor hun geld) en er kunnen
nu, omdat het duo niet aan het
Kampioenschap van Nederland
meedoet, nog eens drie man naar
het wereldkampioenschap dat,
naar het lijkt van 1 tot 24 oktober
Chinchilla in zijn waarde hersteld
De ouderen onder u kennen vast
de chinchilla nog wel. Al is het dan
niet van uiterlijk dan toch wel van
naam. Tien tot vijftien jaar geleden
zagen een paar linke jongens kans
door middel van advertenties in
allerlei bladen en krantjes goedge
lovigen grof geld uit de zak te
kloppen, door hen chinchilla's, of
wolmuizen zoals de alledaagse
naam voor dit diertje luidt, te ver
kopen. In een schuurtje, een niet
gebruikte kamer of op zolder zou
men geld als water kunnen verdie
nen door het fokken van chinchil
la's voor de bontindustrie. Voor
een invest jring van enkele honder
den guldens was men binnen de
kortste keren miljonair. Voor pel
zen werden de meest onwaar
schijnlijke bedragen genoemd.
Voor het gemak vergaten deze
lieden te melden dat de reële
waarde veel lager lag en dat voor
de bontindustrie alleen de, qua
kleur en kwaliteit, topvachten in
aanmerking komen.
Over ziekte en sterfte werd hele
maal niet gerept. Toen de rage
voor bij was en vele brave borsten
veel geld en een illusie armer maar
wel een ervaring rijker waren, bleef
nog de chinchilla, een aardig en
vriendelijk huisdier, dat goed met
mensen op kan schieten. De chin
chilla is oorspronkelijk afkomstig
uit de bergstreken van Chili, Boli
via en Peru. Er bestaan twee ver
schillende soorten chinchilla's, een
groot en een kleiner slag, waarvan
de kleine chinchilla's bijna uitge
roeid waren. Omwille van zijn
prachtige zilvergrijze dichte vacht
waarover een zwart waas ligt, was
hij door de bontindustrie geweldig
geliefd. Hij is op het laatste mo
ment gered toen er in 1922 veer
tien paartjes in de Verenigde Sta
ten geïmporteerd werden, zodat er
een fokindustrie op gang kon ko
men. De grappige diertjes schijnen
nu in het wild weer in redelijke
aantallen voor te: komen, omdat
fokken goedkoper is dan in het
wild vangen en omdat chinchilla
bont een beetje uit de mode is.
De prijzen voor een chinchilla zijn
nu heel redelijk en variëren grof
weg tussen de zestig en honderd
vijftig gulden. De miskleuren, die
ren waarvan de vacht, waar het de
kleur betreft, niet aan de eisen
voldoet, zijn veel goedkoper.
Men moet wel in de gaten houden
dat chinchilla's niet zo makkelijk
zijn als cavia's. Men kan ze in de
kamer laten maar ze zijn razend
snel en maken een grote rommel.
Het zijn goede klimmers en hun
ontlasting laten zij net als ca
via's vallen waar het uitkomt.
Het mooiste is een ruim en goed
verlicht verblijf.
Voor een enkel dier kan een p;
gaaienkooi dienst doen
meerdere dieren is die echter
klein. Het is echt niet zo vreseli
moeilijk zelf een passende bewo
ning te fabriceren als men er maa
om denkt dat alles van metad
moet zijn. Chinchilla's zijn knagersj
en een houten constructie lejl,}
hoe goed geconstrueeerd ook, ta
nen de korste keren het loodje.
De chinchilla is een helder diertji
dat zich goed verzorgt. Zij nemei'
elke dag een bad. U dient daaron
een pan of iets dergelijks ip (e
graven om als badkuip dienst (e
doen, zodat zij aan hun behoefte
aan helderheid toe kunnen geven.,
Chinchilla's eten plantaardig voer,
Er is speciaal (prijzig) voer in de
handel, maar gemengd konijnen-
voer, hooi, blaadjes groen en al
en toe wat fruit gaan er in als
koek. Met groenvoer moet men nel
als bij konijnen een beetje zuinig
zijn. Wast u fruit alstublieft goed.
Kleine dagdiertjes worden snel
het slachtoffer van landbouwver
giften. In veel gevallen is een on
verklaarbare dood te wijten aan
niet goed gewassen fruit en groen-
Als u een nestje wilt fokken is dal
net zo eenvoudig als bij cavia's.
De natuur doet zijn werk en na 111
dagen is er een kant en klaar nesl,
Meestal worden er twee jongen
geboren, soms ook maar één. De
gemiddelde leeftijd van een chin
chilla ligt om en nabij de elf jaar,
terwijl uitschieters tot zeventien
jaar niet zeldzaam zijn. Van een
chinchilla heeft men dus langer'
plezier dan van een cavia.
Door het vervallen van de zegel
voor de verkiezing van het Euro
pees Parlement zijn de voor 14
maart a.s. geplande „Postcode"-
zegels de eerste bijzondere zegels
die de PTT in 1978 laat verschij
nen. Deze zegels worden uitgege
ven ter ondersteuning van de cam
pagne om de nieuwe Nederlandse
postcode voor algemeen gebruik
bij het publiek te introduceren, en
hebben een waarde van 40 en 45
cent.
Nadat veel landen binnen en bui
ten Europa hierin zijn voorgegaan
heeft ook de Nederlandse PTT in
1971 een begin gemaakt met de
invoering van een nieuwe postco
de voor algemeen gebruik. Deze
postcode zal het in de toekomst
mogelijk maken machines in te
zetten voor de postsortering. De
nieuwe postcode komt in de plaats
van de viercijferige code, welke in
1966 is ingevoerd ten behoeve van
de bundeling van de te verzenden
poststukken door grootgebruikers.
Het nadeel van deze code was
echter dat er regelmatig verande
ringen plaats vonden en deze der
halve niet geschikt was voor alge
meen gebruik. De nieuwe postco
de is een z.g. alfa-numerieke code,
dat wil zeggen dat zij bestaat uit
vier cijfers en twee letters, bijvoor
beeld 1234 AB. Het viercijferige
gedeelte duidt de woonplaats aan,
terwijl het lettergedeelte een verfij
ning voor de bestelzijde aangeeft.
In overleg met de PTT hebben de
gemeenten woonplaatsen vastge
steld, en daarvan ook de begrenzin
gen. Vele woonplaatsen zijn echter
zo groot dat ze voor de PTT niet
als werkbare eenheden kunnen
worden beschouwd. Ook hier is
overleg gepleegd met de gemeen
ten om deze woonplaatsen in te
delen in wijken of districten.
Een aantal gemeenten, o.a. Am
sterdam, Zoetermeer en Rijswijk,
Campagne voor postcode
wegwijzering. Het viercijferige deel
van de postcode is dan ook de
woonplaats of het wijkgedeelte.
'Achter deze vier cijfers van de
nieuwe postcode zijn twee letters
geplaatst, de z.g. letter- of alpha-
combinatie. De eerste letter geeft
een aantal bij elkaar gegroepeerde
straten aan, de tweede letter geeft
een onderverdeling van de eerste
letter aan en wel zo dat groepen
percelen in één lettercombinatie
worden ondergebracht. Vanaf 1
maart 1978 zal het publiek worden
gevraagd de postcode te gaan ge
bruiken. Hiervoor is een campagne
ontworpen, welke start met een
brief aan alle Nederlanders, waar
bij een aanvraagkaart voor een
postcodeboek, dat gratis op de
postkantoren verkrijgbaar is. Daar
naast zal het publiek speciale co
debriefkaarten ontvangen om fami
lie en relaties van de eigen postco
de op de hoogte te stellen. Het is
de eerste keer dat de PTT postze
gels ter ondersteuning van een
actie van de Post doet verschijnen.
Op beide zegels is het woordmerk
weergegeven dat speciaal voor de
actie ter introductie van de postco
de is ontwikkeld en gebaseerd is
op de tanding van een postzegel.
De twee handen symboliseren het
gebruik van de code door het
brede publiek, waarbij de bijzonde
re tekst wordt gevormd door het
woord „Postcode". De zegels zijn
uitgevoerd in rood en blauw, en
ontworpen door Renè van Raalte
met Gert Dumbar uit Den Haag.
Het drukken in rasterdiepdruk was
in handen van Joh. Enschedé en
Zonen te Haarlem.
Behalve door de uitgifte van deze
twee drukwerkzegels zal geduren
de het jaar 1978 ook via TV, radio
en pers uitgebreid aandacht be
steed worden aan de invoering van
de postcode voor het publiek.
Voor het volgende onderwerp nu
naar Usland, waar op 8 maart twee
bijzondere zegels zullen worden
uitgegeven. De eerste van deze
herdenkingszegels heeft een waar
de van 50 kr. en is gewijd aan de
IJslander Thorvaldur Thoroddsen
(1855-1921). Thoroddsen bracht
het tot professor in de natuurlijke
historie aan de Universiteit van
Kopenhagen. Ook was hij auteur j
van het boek „Beschrijving van
IJsland", bestaande uit vier delen.
De tweede zegel heeft een waarde
van 60 kr en is gewijd aan de
eerste IJslandse feministe, en wel
Briet Bjarnhédinsdóttir (1856-
1940). Zij was in 1885 de eerste
IJslandse vrouw die redactioneel
medewerkster was aan een dag
blad. In 1911 smaakte zij de vol
doening haar streven beloond te
zien met de toekenning van gelijke
rechter aan de IJslandse vrouwen.
De zegels werden gedrukt door de
drukkerij van de Franse PTT.
Op 13 april as. zal de postadmini-
stratie van West-Berlijn een bijzon- j
dere zegel in de waarde van 90
pf. in omloop brengen. Dit ter
gelegenheid van het 75-jarig be
staan van de Amerikaanse Han
delskamer in Duitsland. De Ameri
can Chamber of Commerce in Ger
many, wat de officiële naam is,
werd in 1903 in Berlijn opgericht.
Op de zegel ziet men het embleem
van de A.C.C., naar ontwerp van
de Grafische Afdeling van de Bun-
desdrückerei in Berlijn, waar de
zegels ook gedrukt werden in de
kleuren donkerblauw en rood.
