000
Meerderheid Kamer
voor experiment
vi j f-ploegendienst
Bijlmer protesteert
egen parkeerkosten
is beter
dan genezen,
maar vereist
MR. A.M. DONNER:
Kruisinga
streeft naar
taakverdeling
binnen NAVO
iabylijkje
evonden
Partijpolitiek overheerste kabinetsformatie99
'n beetje beter
;ina MNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1978 PAGINA 9
Christina hoopt
fgen haar 31-ste verjaar-
I te vieren.
h een onzer verslaggevers)
BEN De rijkspolitie houdt
rekening mee, dat de baby,
gisteren dood is aangetrof-
in de Hogeveense Vaart
dagavond is geboren in een
p, die daar enige tijd heeft
gestaan, op ongeveer hon-
d meter afstand van de
kts waar het lijkje is aange-
Ifen. Uit de auto heeft men
hulp horen schreeuwen
r een vrouw.
[de sectie die patholoog-ana-
jn dr. Zeldenrust heeft ver-
jt, is gebleken, dat het hier
i pasgeboren meisje betreft,
irvan de geboorte op ondes-
Idige wijze heeft plaatsge
lden. Het kindje is levend
pren en is geheel naakt in
water gegooid. Niet vastge-
d kon worden op welke wij
jet hoofdje van de romp is
heiden. Dit kan gebeurd
door kruiend ijs, een
epsschroef, maar ook kan
prake zijn van een onthoofd-
voordat zij in het water
jcht kwam. Vastgesteld is
idat dit niet de doodsoorzaak
,de baby is geweest.
tandbeeld
foor v
arken
hHERTOGENBOSCH
I NP) Beeldhouwer
lees Jansen uit Dongen is
(pdra cht verleend een
oeer dan levensgroot
èeld te maken van een
ug met een toom biggen,
et standbeeld komt bij
:t provinciebuis in Den
oscb te staan,
et kunstcentrum in Til-
urg heeft dit meegedeeld.
let kunstwerk is een ge-
:henk van de vereniging
Bn varkenshouders van de
loordbrabantse Christelij-
e Boerenbond (NCB).
EST
tsenteam voor
ngerstakende
LF-gevangenen
ÏECHT (ANP) - De vijf
ledigers van de drie West-
se gevangenen uit de Rote
dee Fraktion (RAF), Fol-
s, Wackernagel en Schnei-
zijn bezig een team van
rouwensartsen samen te
len, dat in de loop van de
[ende week de ruim twee
en in hongerstaking zijnde
angenen zal bezoeken. De
ten zullen de drie verder be
nden bij hun hongerstaking
ook hun detentiesituatie na-
onderzoeken, aldus mr. P.
lakker Schut namens de vijf
dslieden.
gevangenen zijn hun honger-
ting begonnen uit protest te-
de isolatie waaraan zij in
huis van bewaring in Maa-
cht zijn onderworpen. Vol-
is de verklaring van de advo-
sn zijn de drie vastbesloten
i actie voort te zetten tot de
atie is opgeheven. De ge-
dheidssituatie van de gevan-
len zal over enige tijd zo
wachten de raadslieden in
kritiek stadium zijn geko-
n. Volgens een woordvoerder
het ministerie van justitie
;eren de drie thans elk vast
ïdsel. Ze drinken wel koffie,
melk. De gevangenen
an, zo zei hij, onder perma-
ïte medische observatie.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Een meerderheid in de Europese bijdrage aan een sociaal ver-
Tweede Kamer heeft de regering giste- antwoorde oplossing van de problemen
ren gevraagd het overleg met de Euro- van Hoogovens IJmtiiden zo spoedig
pese Commissie in Brussel over een mogelijk af te ronden.
In het spoeddebat dat de Twee-
de Kamer gisteren hield alvo
rens de ministers Van Aardenne
(Economische Zaken) en Albeda
(Sociale Zaken) naar Brussel
vertrokken diende socialist Van
der Doef, mede namens de
CDA-er Weijers, een daartoe
strekkende motie in.
In deze motie wordt gezegd dat
handhaving van een moderne
en levensvatbare staalindustrie
voor Nederland en Europa van
groot belang is en wordt ver
meld dat de werknemers bij
Hoogovens bereid zijn een deel
van de eigen koopkracht af te
staan voor het behoud van ar
beidsplaatsen bij Hoogovens.
Zoals men weet staan bij Hoog
ovens vele honderden arbeids
plaatsen als gevolg van de neer
gang in de staalmarkt op de
tocht Hoogovens is
tot een forse capiciteitsvermin-
dering.
„Wij zijn van oordeel dat verlies
van arbeidsplaatsen bij Hoogo
vens zoveel als mogelijk is moet
worden voorkomen en dat een
actief overheidsbeleid daartoe
geboden is, waarin gezocht
wordt naar methoden van ver
deling van arbeid, aangepast
aan de specifieke situatie bij
hoogovens waarbij diverse mo
gelijkheden, zoals arbeidstijd
verkorting, vervroegde vrijwilli
ge uittreding, herplaatsing via
scholing en een experiment met
een vijfploegendienst kunnen
heeft vraagt financieel bij te
dragen.
Minister Albeda reageerde in
het algemeen gesproken positief
op de motie die hij „passend in
het beleid van de regering
noemde". Overigens is het uiter
mate onwaarschijnlijk dat bij
invoering van een (zelfs experi
mentele) vijfploegendienst door
Hoogovens steun van de Euro
pese Gemeenschappen wordt
verkregen. Dat bleek de minis
ters Albeda en Van Aardennen
tijdens een gesprek met Euro
pees commissaris Vredeling.
Gisteren is door provinciale sta-
worden betrokken en onderling ten van Noord-Holland ook nog
worden afgewogen", aldus Van
der Doef en Weijers, die het
billijk vinden dat de regering de
Europese Commissie die
daarvoor een fonds beschikbaar
eens grote bezorgdheid geuit ten
aanzien van de werkgelegenheid
bij Hoogovens. De Staten vin
den dat de continuiteit van het
bedrijf gewaarborgd moet zijn.
Onder belangstelling van
vele genodigden is gister
morgen de Tor Scandina
via als 750.000ste schip
door het Noordzeekanaal
gevaren, sinds het kanaal
102 jaar geleden geopend
werd. Nadat het schip een
spandoek kapot had geva
ren werden door tal van
genodigden speeches af
gestoken.
Overigens werd de geplan
de feestvreugde bijna ver
stoord door een Russische
tanker die net iets eerder
bij de sluis was dan de
Tor Omdat het echter niet
de bedoeling was. moest
de Rus blijven wachten en
kon de Zweed de
750.000ste worden.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Naar de me
ning van mr. A.M. Donner
heeft de partijpolitiek te veel
de kabinetsformatie beheerst.
Hij schrijft dat in een spe
ciaal nummer van het maand
blad A. R. Staatkunde. Mr.
Donner is staatsrechtgeleerde,
lid van het Hof van Justitie
der Europese Gemeenschap
pen in Luxemburg, was lid
van de staatscommissie Cals-
Donner voor de grondwets
herziening en voorzitter van
de commissie van drie voor
onderzoek van de Lockheed-
affaire.
Dat de kabinetsformatie op
zo'n verkrampte manier is ver
lopen is niet het gevolg van te
weinig regels, maar juist van
een te veel aan regels die in
de laatste jaren zijn opgesteld.
De vraag is niet of er meer
regels voor de formatie moe
ten komen, maar of niet enke
le regels naar de rommelzol
der moeten, regels die zijn be
dacht door mensen die soms
de indruk wekken dat ze van
voren niet weten hoe ze van
achteren leven.
De landspolitiek, schrijft mr
Donner, gaat hoe langer hoe
meer op in de partij- en be-
roepspolitiek. In plaats van te
beseffen dat ze land en volk
alleen maar vertegenwoordi
gen, lijken politieke partijen
en hun verkozenen zich, door
eigen propaganda op een
dwaalspoor gebracht, hoe lan
ger hoe meer met land en volk
te vereenzelvigen.
Wij maken ons vrolijk, aldus
Donner, over de zelfverheffing
waarmee een koning kon zeg
gen: L'état c'est moi (de staat,
dat ben ik) maar een parle
mentair en partijpolitiek op
treden dat uitgaat van „de
staat, dat zijn wij" verdient
met weinig minder spot en
afschuw te worden bejegend.
Het is noodzakelijk dat het
parlement en de politieke par
tijen het landsbelang nastre
ven, zich daarop richten en
zich daarmee trachten te ver
eenzelvigen. Het wordt, vol
gens mr. Donner, bederf, wan
neer de partijpolitiek de land
spolitiek met zich vereenzel
vigt en het landsbelang ver
wart met de eigen inzichten en
belangen.
In meer dan een opzicht doet
naar het oordeel van mr. Don
ner het zittende kabinet Van
Agt denken aan het tweede
kabinet De Geer, dat aan het
eind van de jaren '30 werd
gevormd, nadat het laatste ka-
binet-Colijn onmiddellijk ten
val was gebracht. Een onver
wachte alternatieve oplossing,
aldus Donner, nodig geworden
door de onverzettelijkheid van
een dominerend staatsman
(toen Colijn, nu Den Uyl.-red.)
die zo overtuigd was wel zo
ongeveer te weten welke kant
het met onze samenleving op
moest, dat hij zich onmisbaar
waande.
Minister Kruisinga van defensie in gesprek met de ex-minister van
hetzelfde departement, Stemerdink. In de Kamer werd onder andere de
begroting voor defensie behandeld.
DEN HAAG Minister Kruisinga (Defensie) heeft
de Tweede Kamer beloofd met kracht te blijven
streven naar verdere taakverdelingen binnen de NA
VO. Snelle resultaten verwacht hij niet. „Er zijn pas
op langere termijn reële kansen", zei hij gisteren in
de volksvertegenwoordiging.
Het vorige kabinet heeft bij de
NAVO-parners sterk gepleit
voor taakverdeling en standaar
disatie. De bondgenoten waren
toen nogal argwanend. Ze
meenden, dat Nederland vooral
uit was op taak afstoting. Minis
ter Kruisinga maakte duidelijk
dat hij zeer behoedzaam zal
opereren. „Het woord taakver
deling moet je bij de bondgeno
ten omzichtig hanteren. En dan
zeg ik het nog vriendelijk," Vol
gens staatssecretaris Van Eeke-
len, die zich met materieel za
ken bezighoudt, moet niet onder
alle omstandigheden heil wor
den verwacht van standaardisa
tie. Hij zei, dat de gezamenlijke
aanschaf van wapens niet altijd
hoeft te leiden tot lagere prij
zen. „Open concurrentie kan
ook prijsdrukkend werken".
Minister Kruisinga overweegt
verder het aandeel van de Ne
derlandse strijdkrachten in de
verdediging van de noordflank
van het NAVO-gebied te vergro
ten. Hij gaat hierover binnen
kort praten met zijn Noorse col
lega. De minister zei gisteren in
de Tweede Kamer, dat het niet
uitgesloten is dat de verdediging
van dit gebied een nieuw zwaar
tepunt in onze defensie-inspan
ning zal worden, al blijft de
inzet van het Nederlandse leger
bij voorrang gericht op Cen-
traal-Europa.
Bezit van eigen woning gestegen
DEN HAAG Was het percen
tage eigen-woningbezit medio
1975 39,2, aangenomen mag
worden dat dit percentage nu
is gestegen tot ca. 40,5 k 41.
Wat de cijfers in de ons omrin
gende landen betreft dateren de
laatste cijfers van 1970: België
55 procent, West-Duitsland 34,
Frankrijk 45, Italië 53, Luxem
burg 57, Verenigd Koninkrijk
51, Ierland 69, Denemarken 47.
STERDAM De Amerdamse Bijlmerbewo-
s gaan vanavond massaal protesteren tegen
voor Nederland unieke feit dat mensen die
hen op bezoek willen komen binnenkort een
izienlijk aantal guldens kwijt zullen raken aan
leergelden. Het buurtcomité dat de actie orga-
eert, vreest hierdoor een nog grotere sociale
Utie dan al het geval is.
demonstratie houdt in dat ongeveer 10.000
to's gedurende 24 uur met in de 32 parkeergara-
1 onder de woonblokken zullen worden neer
pt, zoals verplicht is, maar op de verboden
chtstroken langs de wegen. Wanneer dit niet
'Pt wil men op den duur alle verkeer naar de
Bijlmer onmogelijk maken.
Toen Amsterdams jongste tuinstad in gebruik
werd genomen, lag het in de bedoeling dat alle
auto's, ook die van de bezoekers, tegen betaling
zouden worden ondergebracht in de parkeergara
ges onder de flats. Felle protesten leiden er in 1970
toe dat bezoekers de eerste zes uur gratis mochten
parkeren. Deze tijdsduur is echter onlangs terug
gebracht op vier uur. Voor elk volgend uur dient
men nu een gulden neer te tellen. Binnenkort gaat
het gratis parkeren helemaal verdwijnen en moe
ten de bezoekers een rijksdaalder per uur betalen.
Een weekend te gast in de Bijlmer zal dan tiental
len guldens kosten.
Voorkomen is be
ter Dat is niet al
leen een waarheid
als een koe - het is
zelfs de naam van
een werkgroep die
met name in ver
band met de loo-
daffaire in Arnhem
regelmatig in de
openbaarheid trad.
Voorkomen is altijd
beter en wat we er
in Nederland al
voor doen. is in
drukwekkend. Het
hierbij geplaatste
artikel in onze se
rie over de gezond
heidszorg geeft
een overzicht. On
der meer wordt
ingegaan op de
problemen die be
volkingsonderzoek
oproept. Daarover
is het laatste
woord nog niet
DEN HAAG „Zo gezond mogelijk".
Onder deze titel hield de Koninklijke
Maatschappij voor Geneeskunst vorig
jaar een congres over gezondheid en
preventie. En daarbij beloofden de ge
neesheren plechtig, dat zij zich niet
alleen zullen inzetten voor optimale
behandeling van de patiënten, maar
ook voor uitgebreide voorlichting over
gezondere leefgewoonten en verbete
ring van zogenaamde ziekmakende om
standigheden.
Staatssecretaris Hendriks van Volksge
zondheid, die ook even een kijkje kwam
nemen, zei bij die gelegenheid, dat het
voorkomen van ziekten alleen mogelijk
is na meer onderzoek om oorzaken op
te sporen. Dat is niet eenvoudig volgens
Hendriks, omdat veel ziekten mede ver
oorzaakt worden door psychologische
en sociale factoren. Daarom is er een
onderzoek nodig naar de mate waarin
ziekten en stoornissen voorkomen bij
bepaalde bevolkingsgroepen en naar de
omstandigheden, die daarbij een rol
kunnen spelen.
Als daarover gegevens zijn verzameld,
is het in de ogen van de nu oud-staats
secretaris de taak van de gezondheids
zorg de preventie aan te pakken. Ons
land zal dan eerst moeten beschikken
over een gesloten net van GGD's en
districtgezondheidsdiensten.
Zelfs als dat is gebeurd, is het nog zeer
de vraag of de sluizen wijd open zullen
gaan voor massale bevolkingsonderzoe
ken. Geneeskundig-hoofdinspecteur van
de volksgezondheid R. Drion waar
schuwde in zijn jaarverslag over 1975
voor al te optimistische verwachtingen
van de „10.000 kilometer beurt". Ze
moeten, zei hij, voldoen aan een aantal
eisen, zoals een redelijk inzicht in het
natuurlijke verloop van de ziekte. Ver
der zou er volgens Drion een goed
herkenbaar „vroeg stadium" moeten
zijn en zou de ziekte na de ontdekking
behandeld moeten kunnen worden. Wel
denkt Drion positief over het onderzoek
naar het voorkomen van bacteriën in
de urine bij zwangere vrouwen en jon
gere kinderen en naar aangeboren ont
wrichting van de heup bij pasgebore
nen. Mogelijkheden voor grootscheeps
onderzoek op te hoge bloeddruk en
borstkanker wordën getest Onderzoek
om suikerziekte op te sporen wordt nog
verschillend beoordeeld wat betreft
doeltreffendheid, aldus Drion.
Nieuw in het rijtje bevolkingsonderzoe
ken is de test op kanker in de baarmoe
derhals. Veel gemeenten hebben het
afgelopen jaar een begin gemaakt met
een dergelijk onderzoek, waarbij over
het algemeen vrouwen zijn betrokken
in de leeftijd boven 25 jaar. Een strijd
punt is vaak nog het bedrag dat de
vrouwen zelf moeten betalen voor het
onderzoek. Dat is afhankelijk van subsi
die door de betrokken gemeenten en is
daarom van plaats tot plaats verschil
lend. Aangezien de onderzoeken zich
meestal uitstrekken over een periode
van drie jaar kan pas tegen het eind
van het volgende jaar iets meer worden
gezegd over het algemene nut
In de medische wereld wordt verschil
lend gedacht over het effect van bevol
kingsonderzoeken. Veel artsen zullen de
scepsis van Drion niet delen en wijzen
juist op gunstige resultaten van bijvoor
beeld het röntgenologisch borstonder
zoek, waarbij veel afwijkingen aan het
licht worden gebracht Terwijl het oor
spronkelijk vooral bedoeld was om
longtuberculose op te sporen, zijn het
nu vooral hart- en vaataïwijkingen, die
door het röntgenapparaat worden gere
gistreerd. Ook worden via deze onder
zoeken steeds meer longgezwellen aan
het licht gebracht Daarom is het be
langrijk, zeggen de artsen, dat men zich
regelmatig laat doorlichten.
Bedrijfsgeneeskundige diensten spelen een
belangrijke rol bij ziektepreventie.
Behalve bevolkingsonderzoeken spelen
ook de keuringen een belangrijke rol bij
ziektepreventie. De belangstelling voor
particuliere of bedrijfsgerichte keurin
gen blijkt hand over hand toe te nemen.
Het biometrische Centrum in Eindho
ven, dat grotendeels werkt voor Philips,
heeft uitgerekend, dat de particuliere
belangstelling voor een grote „doors-
meerbeurt" jaarlijks stijgt met zo'n
twintig procent. Het centrum houdt zich
uitsluitend bezig met metingen. Diagno
se en behandeling worden aan de huis
arts overgelaten.
Bij de meeste bedrijfskeuringen gaat
het in de eerste plaats om het opsporen
van mogelijke hart- en vaatziekten. In
artsenkringen wordt vaak gesproken
over een epidemische ontwikkeling van
een ernst en omvang zoals sedert het
verdwijnen van cholera niet meer is
voorgekomen.
Bij de preventie speelt de tijdige ont
dekking van de aan het individu onbe
kende risico's, die tot een hartinfarct
- i
00
gezondheidszofg
om ons heen
kunnen leiden, een grote rol. Verder
houden de bedrijfsgeneeskundige
diensten zich bezig met minder prettige
gevolgen van werk, zoals mogelijk ver
giftigingen door chemicaliën, en het
voorkomen van arbeidsongevallen door
het stimuleren van een betere beveili
ging.
Ook de medische sportkeuring ver
schaft vaak meer duidelijkheid over de
fysieke staat van de gemiddelde burger.
Vaak geschieden deze tests door keu
ringsbureaus, die zijn verenigd in de
federatie van medische sportkeurings
bureaus in Nederland. Vrijwel alle spor
torganisaties eisen van hun leden bij
deelname aan een wedstrijd een bewijs
van goedkeuring van een dergelijk bu
reau. Vaak geldt: geen keuring, dan ook
geen wedstrijd.
Een belangrijk aspect bij ziektevoorko-
ming is de voorlichting. Landelijke
campagnes over snoep- en leefgewoon
ten moeten ons het besef bijbrengen,
dat we ons lichaam best een beetje
beter in de gaten mogen houden. Het
wordt namelijk steeds duidelijker dat
het ontstaan van hart- en vaatziekten,
maar ook kanker - de meest gevreesde
volksvijanden - heel veel heeft te maken
met leefwijze.
In verschillende plaatsen zijn georgani
seerde groepen aan de slag gegaan om
het preventielicht helderder te laten
schijnen, onder andere via gezondheids
voorlichting en -opvoeding op lagere
scholen. Zij houden zich vooral bezig
met voorlichting over mond- en li-
chaamshygiëne, gezonde en ongezonde
voeding, roken, alcoholgebruik en
drugsgebruik. Daartoe wordt gebruik
gemaakt van folders, brochures, kleur*
bladen, kinderstrips, documentatiemap
pen, affiches en wandplaten van het
stedelijke orgaan ter bevordering van
gezondheidsvoorlichting en opvoeding
in Den Haag.
Het is de bedoeling dat dit voorlichting
slijntje verder reikt dan de kinderen.
Men probeert ook de ouders te berei
ken. Er zijn reeds gemeenten die via de
afdeling bevolking aan vaders die aan
gifte kunnen doen van de geboorte van
een kind een mapje met adviezen over
voeding en verzorging van de baby
meegeven. Verder wordt veel materiaal
gedistribueerd via zuigelingen- en kleu
terbureaus, vormingswerk en schoolart
sen. En dan zijn er ook nog in het oog
vallende affiches, die worden opgehan
gen in wachtkamers, buurthuizen, apo
theken, ziekenhuizen en vormingscentra
om de burgers bewust te maken van
de noodzakelijkheid van een gezondere
en dus preventief gerichte leefwijze.
Ook de schoolgezondheidszorg houdt
zich intensief bezig met preventie. De
schoolarts rekent het tot zijn taak „het
kind te beschermen tegen de gevaren
en bezwaren van schoolbezoeken", en
verricht werk op medisch, preventief en
sociaal-geneeskundig gebied. De school
arts heeft een hele waslijst werkzaam
heden, waartoe behoren: hygiënisch toe
zicht op het schoolgebouw, toezicht op
de gezondheid van het schoolpersoneel,
voor zover dat gevaar zou kunnen ople
veren voor de kinderen, periodiek on
derzoek ter voorkoming van tbc, het
immuniseren (inenten) tegen besmette
lijke ziektes en adviseren over plaatsing
van een kind op een school voor buiten
gewoon onderwijs.
Dan is er nog de schooltandverzorging.
Die wordt ift diverse gemeenten ver
schillend uitgevoerd. Soms wordt een
onderzoek ingesteld en worden kleine
behandelingen verricht, soms wordt al
leen het gebit onderzocht en wordt de
behandeling overgelaten aan de gezin
standarts. In sommige gemeenten wordt
gebruik gemaakt van een gemengd sys
teem: tot de vijfde klas behandelt de
schooltandarts, terwijl in de zesde
wordt doorverwezen. Niet alle gemeen-'
ten verlenen overigens medewerking
aan de schooltandartsdienst. Zo zijn er
gemeenten die meer heil zien in voor
lichting over tandbederf, onder het mot
to dat informatie nuttiger is dan alleen
maar gaatjes vullen.
De inentingsacties, die op de scholen
worden gehouden, zijn heel direct pre
ventief gericht Vrijwel alle kinderen in
Nederland hebben kennis gemaakt met
injecties tegen pokken, difterie, kink
hoest polio en tetanus, terwijl de man-
tou-prik op de onderarm bij tbc-contro-
le ook overal wordt doorgevoerd. De
zuigelingen krijgen deze prikken mees
tal toegediend op, onder controle van
de kruisverenigingen staande, consulta
tiebureaus.
De inentingen zijn slechts een klein
onderdeel van de totale sociale en medi
sche begeleiding van de zuigeling tij
dens de groeiperiode. Tot die begelei
ding horen verder zogenaamde moeder
en kleutercursussen, en huisbezoeken
van een wijkverpleegster vóór en na de
geboorte.
Zwangere vrouwen kunnen daarnaast
gebruik maken van zogenaamde prena
tale zorg, die wordt gegeven door huis
artsen, vrouwenartsen en vroedvrou
wen. Dit omvat algemene voorlichting,
periodiek onderzoek en preventieve
maatregelen, die een normale ontwikke
ling van het kind en een normaal ver
loop van de zwangerschap bevorderen.
Verschillende kruisverenigingen doen
daar nog een schepje bovenop door
zwangerschapgymnastiek te verzorgen.
De inspecteurs van de volksgezondheid
zorgen er tenslotte voor dat onze eigen
preventieve zorg niet wordt doorkruist
door zorgeloosheid van buitenaf. Zij
zorgen voor toezicht op hygiëne en mi
lieu-omstandigheden en tikken vervuil
ers op de vingers.
ARVID V.D. WOLF
