Artsen in actie om hartinfarct voor te zijn
Haute couture
Knipoog naar de lente
Zwembroek ook in effen-tinten,
92-176. O.- S--gSm
Bikini ook in gedessineerd.
92-170. IOr ff." f2.-
j Corduroy
jeans. 100%
katoen.
86-176.
100% Katoenen shirt.
122-176. ff." f2.-
Katoenen denim jeans.
122-176.16.' in-
Katoenen
jurkje in 2-
dessins.
92-146.
ft-
Vrolijk zwem-pakje.
92-140. fO.- ff'
Geruit katoenen smock-jurkje.
86-164. 16.- in-
Katoenen jurkje met smock.
86-170. fa- 20" 99
Leuk geruit rokje.
86-170. fa- 18:
Tekst: Tiny Francis
SOMMIGEN TEGEN
..WURGENDE GREEP" VAN
ONDERZOEKPROGRAMMA
Scherpe medische controle in een der onderzoek-ruimten om het menselijke response op bepaalde
chemicaliën te controleren. Video-recorders zorgen voor optimale overzichten in het mmi-hospitaal van
het bedrijf (Johnson Wax. Racine. USA).
Longcapaciteit wordt gemeten bij alle werknemers van Johnson Wax in Racine (USA)
ierlai
situat
t het
gem
heeft j
p dat
in dei i
ïeimzi
care afdeling (voor werkne
mers, die plotseling door een
hartinfarct worden getroffen)
met zuurstof apparatuur en
een monitor. Een technicus
kan bij een ongeval van elke
plaats in de fabriek via de
computer onmiddellijk gege
vens zenden naar het hospi
taal. Zo nodig is een ambulan
ce-auto buiten het gebouw in
4 minuten ter plaatse.
Alle werknemers vanaf 45 jaar
krijgen kosteloos een jaarlijk
se check up. Preventieve on
derzoeken voor 20-jarigen elke
5 jaar; 30-jarigen elke 3 jaar.
„Veel jonge mensen gaan niet
naar de dokter voordat ze wer
kelijk ziek zijn", zegt directeur
dr. Herrmann. „Soms vinden
we werkelijk iets op dê rontge-
nafdeling of elders. Dan stu
ren we de mensen met ver-
wijsbrief naar een betreffende
specialist. Wel doen we alle
onderzoeken zelf van paptests
tot oog- oor- en longonderzoek,
stofwisselings- en maagonder-
zoek met de modernste appa
ratuur. Maar concurreren met
een groot ziekenhuis doen we
niet. We sporen hier alleen
maar op". En- dit is het alge
meen streven: „avant la let-
tre", dus voortijdig weten wat
iemand boven het hoofd kan
hangen en daar een stokje
voor proberen te steken.
laatste vier weken! Deze borst
pijn meldde zich zonder duide
lijke extra cardiale oorzaak.
Hoge bloeddruk is een factor,
suikerziekte en de aanwezig
heid van vocht in de longen.
Als klachten telden ook mee:
Kortademigheid, hartkloppin
gen, het „zo maar" flauw val
len." De studie is uitgegaan
van de Erasmus universiteit
(waar Dr. v«d. Does ook lector
is), vakgroep huisartsgenees
kunde (Hoofd Prof. Dr. H. J.
Dokter) en de afdeling Cardio
logie van het Thorax Centrum
met als Hoofd Prof. P. G. Hu-
genholtz, epidemioloog.
is die 31% het hoogste wat ooit
in de wereld op dit gebied
gevonden is! De vraag is nu
of het niet de moeite waard
zou zijn dit tiental in het oog
te houden, in ieder geval eens
rustig met die mensen te be
spreken of ze er iets aan wil
len doen? Het zal er dan vaak
op neerkomen dat er veelal
een verandering van gedrag
moet worden geadviseerd. Het
belangrijkste is: niet roken, re
delijk eten, behoorlijke bewe
ging en meten van de bloed
druk eenmaal per twee jaar".
Borstpijn
„Welke zijn de typische ver
schijnselen van een aanko
mend haertinfarct"? Dr. v.d.
Does somt op: „We hielden
negen factoren over uit de
meer dan honderd, die bij
droegen tot de mogelijkheid
van een hartinfarct in de naas
te toekomst, het mannelijk ge
slacht draagt bij als factor, de
leeftijd in jaren, bepaalde af
wijkingen in het cardiogram,
onstabiele angina petoris, dat
is een nieuw opgetreden of
reeds bekende, maar voor de
hartlijder typische pijn in de
borst met uitstraling naar de
linkerarm. Verder recent op
getreden andere borstpijnen
en recent is in dit verband de
In de maatschappij van nu
komt het tijdig opsporen van
gezondheidsbedreiging steeds
meer aan de orde. Voorbeeld
is het jarenlang bestaande
borstonderzoek voor de hele
bevolking, waarbij ook long
kanker kan worden geconsta
teerd. Deze screening is sinds
kort uitgebreid met onderzoe
ken in enkele gemeenten naar
baarmoederhalskanker en-
hart- en vaatziekten. Een prop-
hylactisch denken dus. Scree
ning voor preventie van an
dersoortige ziekten is voorals
nog een utopie. Men wil er wel
naar toe. Gaat men het groot
schalig uitvoeren eist dit om
organisatorische redenen
enorme voorbereiding, terwijl
ook de mening van sommige
artsen meetelt, dat zeniet
graag Nederland in wat zij
noemen de „wurgende
greep van een screeningspro-
gramma" zouden zien. Anders
ligt het bij bedrijven, die hun
werknemers gelegenheid wil
len bieden regelmatig een keu
ring te ondergaan. Steeds
meer worden de werkers,
vooral op hart- en vaatziekten
gecontroleerd. Grootschalig
onderzoek naar het hartin
farct, nummer een op de geva-
renlijst, staat dan ook het
meest in de medische belang
stelling. De „Commissie Op
sporing en Preventie van
Ischaemische Hartziekten",
voorzitter Dr. F. H. Bonjer,
cardioloog van het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden is
sinds 1971 bezig met het op
sporen v^n hartziekten. De
commissie heeft een relatie
met de Nederlandse Vereni
ging voor Arbeids- en Be
drijfsgeneeskunde. Het onder
zoek is erop gericht zoveel mo
gelijk bekende- of vermoede
risicofactoren in een research
programma op te nemen. De
gegevens worden routinematig
met een computer bewerkt tot
scores, die samen het risicop
rofiel vormen. Aan het einde
van een kalenderjaar worden
ze geschikt gemaakt voor ver
dere analyse van epidemiolo
gisch onderzoek. Het program
ma Wordt gefinancierd door
de bedrijven, aangevuld door
een subsidie van het Ministerie
van Volksgezondheid en Mi
lieuhygiëne. Aanleiding tot de
oprichting van de zogenaamde
„Cópih" was de duidelijke toe
name van het aantal hartin
farcten in 1965 tot 1968. Veel
bedrijven werden hierdoor
schichtig. Werkgevers en
werknemers gingen hun onbe
hagen aankaarten bij de eigen
geneeskundige dienst
Ongerust
Bedrijfsartsen maakten zich
ook ongerust en vroegen zich
af of het niet mogelijk zou zijn
het kwaad tijdig te keren. Een
gezamenlijk overleg in maart
1970 leidde tot het oprichten
van een informele werkgroep,
die uitmondde in de „Copih",
waarbij thans een groot aantal
Nederlandse bedrijven zijn
aangesloten. Ca. 108.000 werk
nemers worden jaarlijks beke
ken. De selectie van deelne
mende bedrijven en organisa
ties werden (vooral in het be
gin) beinvloed door de vooruit
strevendheid van de individue
le bedrijfsartsen en niet door
de aard of locatie van de be
drijven. De eerste tien be
drijfskundige diensten, die
zich enthousiast aansloten wa
ren: AMRO Bank, BGD De
venter, BGD -Tiel, Centrale
Werkplaats NS; DWM; BDG
Oostelijk GelderlandJlijksuni
versiteit Utrecht, Shell Neder
land; later volgden Esso en
nog veel meer. Het „Copih"-
►orden 1
baarh
staat j
an di
e ins);
rwijl
1 wor
/an d 1
tijd
;e kit
Zowel in de bedrijfssector als
in de particuliere praktijk
buigt men zich mondiaal over
het vraagstuk: hartlijden. Hoe
wel de geneeskundige zorg in
de USA globaal genomen an
ders geregeld is dan in Neder
land, blijkt men bij sommige
bedrijven al bijzonder alert.
Aan het twee verdiepingen ho
ge gebouw aan de Willow Ed.
64, Racine, waar het wereld
concern Johnson Wax is ge
vestigd, is een mini-ziekenhuis
verbonden. Aan het hoofd
staat een chirurg, bijgestaan
door twee artsen en 11 ver
pleegsters. Er is een intensive
dwar
I ond
tenfc
>eteki
tekos?
ie de
behs
NV.
Boven de 45 iaar regelmatig cardiogram maken in het mini-hospitaal van het bedrijf (Johnson Wax.
Racine.- USA)
project wordt uitgevoerd op
basis van vrijwilligheid, de uit
komsten zijn vertrouwelijk; de
huisarts krijgt de gegevens te
horen.
Dr. Bonjer:„We kunnen met
twee groepen te maken krij
gen, de groep met ernstige af
wijkingen die „op passende
wijze" door de huisarts wor
den opgevangen en nog door
verwezen, zodat „op passende
wijze" op hun klachten kan
worden gereageerd. En de
groep van mensen met matig
verhoogde bloeddruk, die door
bevonden verschijnselen kan
didaat zouden kunnen zijn
voor het hartinfarct. De laat
ste groep kan worden begeleid
derzoek „Imminent Mayacar-
dio-infarctio Rotterdam) opge
zet. Aan 15 deelnemende huis
artsen werd gevraagd alle
mannen ouder dan 20 en vrou
wen boven de 25 jaar, die met
bepaalde (mogelijk voor een
hartaandoening verdachte)
klachten op het spreekuur
kwamen in zijn totaliteit 1214
proefpersonen in de studie in
te sluiten. Na lichamelijk on
derzoek en uitvoerige anamne
se maakte men een cardio
gram en stelde een onderzoek
in naar bepaalde stoffen in het
bloed (enzymen), waarvan een
verhoogde bloedspiegel op de
aanwezigheid van het hartin
farct zou kunnen wijzen". Alle
mensen, die bij het eerste art
s/patiënt contact geen hartin
farct hadden, mar dus wel ver
dachte klachten uitten, werden
gedurende tien maanden ge
volgd. Het bleek de onderzoe
kers mogelijk om van de
groep die werkelijk en hartin
farct kregen in de vervolgpe-
riode een groep af te scheiden,
die een risico liep van 31% om
in de naaste toekomst een har
tinfarct onder ogen te zien.
Dat betekent dus dat drie van
de tien mensen uit de afge
scheiden groep die kans lopen.
„Helaas weten we niet welke
drie van de tien dit betreft",
zegt Dr. v.d.Does spijtig. „Wel
door de bedrijfsarts". Minder
te spreken is Dr. Bonjer over
wat hij noemt „commer
ciële instellingen" voor harton-
derzoek. Hiervan zijn er een
paar in Nederland. De onder
zochte wordt met een bundel
cardiogrammen onder de arm
naar huis gestuurd, waarvan
hij de betekenis niet weet. Hij
staat met zijn eventuele „drei
gend" hartinfarct mooi in de
kou.
Paal en Perk
Het mankeert aan follow up.
Soms durft hij niet naar zijn
huisarts met de papieren, om
dat hij zich op eigen houtje
heeft laten onderzoeken. „Aan
deze commerciële instellingen
moet paal en perk worden ge
steld", vindt Dr. Bonjer. Bij
zonder interessant is het re
cente onderzoek naar een op
komst zijnd hartinfarct door
een huisarts, E. v.d. Does en
een epidemioloog J. Lubsen
(met behulp van de Hartstich
ting), waarop ze beiden kortge
leden promoveerden. „We heb
ben geprobeerd of het moge
lijk is mensen die een ver
hoogd risico lopen op het krij
gen van een hartinfarct in de
naaste toekomst, in een vroeg
stadium op te sporen", vertelt
Dr. v.d. Does. „Daartoe werd
net zogenaamde „IMIR" (on-
voor
uitrij
:>a tiert
l De
ljard
B
Natuurzijde
cocktail ensem
ble met witte
nopjes op rose
fond (foto links).
Boothals en on
derkant van de
ruime tuniek zijn
gesmokt. Wit
gehaakt mutsje
(Guy Laroche).
Foto rechts:
Ivoorkleurige
wollen tailleur
van Jean Patou.
bestaande uit
twee delen en
een meterslange
scarf Veel
plooien.
inpal
- -ê(
llenl
latiéi
ver
oude
Iets
.Acacia Decurrens" is de officiële naam voor de lieve
zonnige mimosa, lentebode, die echter het hele jaar dbor
te krijgen is. dank zij de noeste vlijt in de kassen. Toch
vallen we het meest voor de mimosa als het voorjaar in
zicht komt Mimosa is een begrip, geënt op verblijf in
zuidelijke streken, waar ze zich in hoge bomen trosvormig
over oude muren pleegt te buigen. In Nederland verkoopt
men mimosa in kleine bosjes, gewikkeld in papier of
helemaal vierstopt in plastic. Het beste is ze in knop aan
te schaffen, open verkocht blijft ze korter staan. De kleine
steeltjes moeten een beetje worden afgeknipt en op warm
water gezet met daarin opgeloste speciale mimosa-kristal.
