CDA
Pastoor
Van Vlasselaar
brak zijn pijpje
Sint Bernhard Chantal
tweede maal in asiel
„VIJF ONCEN
LOUTER ZILVER"
SINT AGATHAKERK
BESTAAT 75 JAAR
STAD/REGIO
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1978 PAGINA 5
Interieur, het middenschip van de kerk, aan de zijkanten de geschilderde kruiswegstaties. De
gebrandschilderde ramen vertonen bijbelse motieven.
De Agathakerk aan de Lissese Heereweg met op de achtergrond de pastorie
Op 28 november 1460 besloot Paus Pius II te Rome dat Lisse
een zelfstandige parochie moest worden. De Lissese parochia
nen die in die tijd voor hun zieleheil naar Sassenheim gingen,
moesten jaarlijks „Vijf oneen louter zilver" betalen aan de
pastoor van „Sassem". De Lissese parochie werd om ondui
delijke redenen gewijd aan Sint Agatha. De Heilige Agatha
is de meest vereerde heilige van de oude kerk. Zij is de
patrones van de stad Catania waar zij onder de vervolging
van Decius de marteldood stierf. Volgens de overlevering zou
haar sluier vlammen en lavastromen van de stad hebben
afgewend.
Het eerste kerkgebouw was de huidige Hervormde Kerk aan
het Lissese Vierkant. De onkosten van de kerk waren hoog.
In 1558 kostte het nieuwe orgel 129 pond en 15 stuivers. Het
orgel werd gebouwd door de orgelbouwer Jacob Werboutzen.
Rustige jaren in Lisse gingen snel voorbij. Tijdens de 80-jari-
ge oorlog veranderde die rust in krijgslawaai. Soldaten van
de Prins van Oranje trokken door Lisse en daarna stroopten
Spaanse huurtroepen het land af.
Na Leidens ontzet in 1574 was er van de Lissese kerk niet
meer over dan wat smeulende puinhopen. Toren en schip
werden in 1592 hersteld, de calvinistische predikant verzamel
de er daarna zijn gemeente. Van roomse aktiviteiten ontbrak
in die tijd elk spoor.
Maar het bloed kruipt waar het niet. gaan kan. Rondtrekken
de priesters bleven onder zeer moeilijke omstandigheden de
mis opdragen. Rond 1630 vestigden de eerste priesters zich
in de Bollenstreek. Bij de komst van een nieuwe priester
of bij het openen of verbouwen van een schuilkerk werden
toelatingsgelden betaald aan het dorpsbestuur. Ook bij de
komst van een nieuwe baljuw werden welkomstgelden be
taald. Daarnaast moest ieder jaar erkenningsgeld worden
betaald. Zo kochten de Lissese katholieken hun vrijheid. Op
15 mei 1795 werd er in Lisse om de vrijheidsboom gedanst.
Op 5 augustus van datzelfde jaar waarborgden „De Rechten
van den Mensch en Burger", de vrijheid van godsdienstuitoe
fening. Ter vervanging van de schuilkerk bij het Mallegat
werd in 1843 een nieuwe kerk gebouwd aan de Lissese
Heereweg, op de plaats waar de Agathakerk nu ook staat.
De Lissese katholieken waren vreselijk blij mét de nieuwe
kerk. De toren was wel wat kleiner, maar als je er vlak
onder ging staan, reikte hij toch tot de wolken. Een kleine
dertig jaar later bleek de kerk toch veel te klein om alle
communicanten te bevatten.
LISSE De Agathaparochie
kijkt met trots naar de Sint
Agathakerkaan de Lissese
Heereweg. Het bolwerk staat al
75 jaar garant voor de uitoefe
ning van het rooms-katholieke
geloof. Tot de maand juni staat
er elke maand een speciaal on
derwerp centraal in de viering
van het jubileum. Afgelopen
maand werd veel aandacht be
steed aan het gebrandschilder
de glas. In het verschiet ligt
nog een expositie over de eu
charistieviering. In de maand
maart wordt het „lijden van
Christus" overwogen. In de
maanden erna wordt geexpo-
seerd over de onderwerpen
doop en toren. Op 1 en 2 juni
staan vier eucharistievieringen
in het teken van het 75-jarig
jubileum. De Rotterdamse bis
schop Simonis komt dan naar
Lisse voor het opdragen van de
Heilige Mis.
Op een najaarsdag in 1877 brak
de toenmalige pastoor Van Vlas-
selaar zijn pijpje van schrik en
verrassing toen pastoor Fick
van Berkel en Rodenrijs hem
kwam zeggen dat hij zou zorgen
voor het geld voor de bouw van
een nieuwe, grotere kerk. Pas
toor Fick bezat het buiten „Roo-
sendael" in Lisse en trok zich
het lot aan van collega Van
Vlasselaar die zijn parochianen
niet meer kon herbergen. Archi
tect werd E. J. Margry uit Rot
terdam. De Haarlemse firma
Zuidhof sloeg proefpalen. Toen
alle bestekken en tekeningen ge
reed waren, werd de dag van
aanbesteding vastgesteld. Nu
moest pastoor Fick met de be
loofde 100.000 gulden voor de
dag komen. Maar de pastoor
was een oud en grillig man. Hij
weigerde zijn belofte schriftelijk
vast te leggen en eiste dat on
middellijk met de bouw van de
kerk werd begonnen. De nieuw
bouw kon toen geen doorgang
vinden omdat elke zekerheid
over het geld van de oude pas
toor ontbrak. Spoedig daarna
overleed pastoor Fick.
Zijn buitenhuis kwam na zijn
dood aan het kerk- en armenbe
stuur van Berkel en Rodenrijs.
In 1912 werd het huis aan de
toenmalige bewoner, dr. M. de
Graaf verkocht. Diens kinderen
hebben nog jarenlang naar de
vermeende schatten van pastoor
Fick gegraven
In de jaren na de mislukte
nieuwbouw werd ijverig ge
spaard voor de bouw van de
kerk. De opbrengsten van geor
ganiseerde bollenveilingen en
schenkingen liepen op. Pastoor
Van Vlasselaar slaagde erin in
de loop der jaren iets af te
breken van de muur die de re
formatie dwars door het dorp
had gebouwd. Op zijn gouden
priesterfeest wordt hij „De goe
de Herder" genoemd. Het kerk
boek vermeldde dan ook „In
den geheelen gemeente werd zo
wel door katholieken als on-
katholieken deelgenomen aan
het feest". Op 8 januari 1901
stierf pastoor Van Vlasselaar op
80-jarige leeftijd. De felbegeerde
Aagtenkerk heeft hij nooit mo
gen zien. Zijn nalatenschap was
een vruchtbare akker voor de
nieuwe pastoor B. J. Klekamp.
De nieuwe pastoor gaf een extra
impuls aan de nieuwbouwplan-
nen en in 1902 werd de bouw
aangenomen door architect Van
Groenendael uit Amsterdam. De
stichtingskosten bedroegen
ruim 136.000 gulden.
Noodkerk
Omdat de kerk gedeeltelijk op
de plaats van de oude kwam,
werd een houten noodkerk ge
bouwd. Met noodkerk en pasto
rie kostte het hele complex
165.000 gulden, voor die tijd een
fortuin. In mei van het jaar 1903
ging het kruis op de toren. Vier
maanden later werd de neo-goti-
sche kerk plechtig geconsa
creerd door Mgr. Van de Wete
ring uit Utrecht. De Agathakerk
werd al gauw „De kathedraal
van de bollenstreek" genoemd.
Met zijn 75 meter hoge toren
was hij dan ook de hoogste uit
de omgeving.
De pastorie werd gebouwd in
een neo-renaissancestijl met tu-
dorbogen boven de grote ge
brandschilderde ramen. De
kerk is liturgisch met het koor
naar het oosten (het hëilige
land) gebouwd. Het koor was
rijkelijk voorzien van gebrand
schilderd glas dat volgens tradi
tie als „Biblia Pauperum" dien
de, een bijbel in taferelen voor
analfabeten. Parochianen droe
gen bij voor de communiebank,
het hoofdaltaar en de kruisweg
staties. De kruiswegstaties, het
lijden van Christus in 14 afbeel
dingen, sieren nu nog de wan
den van het imponerende ge
bouw.
De kerk van Klekamp torende
als symbool voor een zelfbewust
ontwakende gemeenschap bo
ven Lisse uit Velen zagen des
tijds iets van de zegevierende
kerk in de hemel in het gebouw.
De terugkeer van de kerk naar
zijn oorspronkelijke roeping is
voor velen in de loop der jaren
ontnuchterend geweest. Het ge
bouw werd wat het nu is; een
plaats voor de vieringen en een
bewaarplaats voor de liefde.
Toren
De toren van de Agathakerk is
voor het kerkbestuur altijd een
zorgenkindje gebleven. Spoedig
na de nieuwbouw kwam de to
renhaan naar beneden en be
landde in het kippenhok van de
pastoor. De haan moest voor
deze ongedisciplineerde daad
naar de sacristiezolder. Enkele
noodlottige kippen verdwenen
in de pan. In 1929 werd de toren
geheel afgekeurd door architect
Jos Cuypers en kreeg na een
interne verbouwing een pago
deachtige spits die de toren nu
nog siert. In 1914 kreeg de Agat
hakerk een nieuw orgel, de
fraaie koperen lichtkronen kwa
men in 1924.
De Lissese historicus A. N. Hul
kenberg schreef naar aanleiding
van het 500-jarig bestaan van de
parochie in 1960: .Terug
blikkend op alle strubbelingen,
het armzalig proberen, kan men
nauwelijks meer de moed op
brengen om verder te gaan. El
ke tijdgeest is vervangen door
een andere die weer moderner
is. Maar Christus blijft. Alleen
met hem zullen we de durf heb
ben om de toekomst onbekom
merd tegemoet te zien
Ed Olivier
Chantal is niet geheel raszuiver
Chantal door de politie van
Katwijk op het asiel gebracht.
Na langs de weg gevonden te
zijn. Dus veel gelegenheid
voor een degelijke opvoeding
is er niet geweest. Alle ingre
diënten om van Chantal een
fatsoenlijk huisdier te maken
zijn echter volop aanwezig.
Daar is slechts een milde, lei
dinggevende hand voor nodig.
En een beetje tijd.
Of Chantal een echte Sint
Bernhard is moet worden be
twijfeld, gezien haar afinetin-
gen. Haar lengte stemt wel
overeen met de voorschriften
maar haar hoogte wijkt daar
vanaf. Ze is niet hoger dan de
gemiddelde herdershond en
dat bewijst onomstotelijk dat
Chantal wat betreft haar ras
niet geheel zuiver op de graat
is. Ze heeft echter wel de
mooie dikke vacht, de lange
staart (die ze overigens mooi
„draagt"), en de prachtige kop
van de ras-sint Bernhard die
één van Chantal's ouders on
getwijfeld geweest moet zijn.
Ook de kleuren van Chantal
stemmen overeen met wat het
hoort te zijn: bruin, wit-zwart
Chantal is (waarschijnlijk van
nature al) goed gehoorzaam.
Ook als ze aangelijnd is, blijft
ze bijzonder handelbaar. En
van „bijten naar kinderen" is
tot nu toe niets gebleken.
Oscar
Oscar, de hond van vorige
week, is diep teleurgesteld. Hij
mocht tot nu toe geen enkele
reactie op zijn verschijning in
deze rubriek in ontvangst ne
men. En hij zit er nu al het
langst van aJle honden die zijn
lot tijdelijk delen. Is er nu echt
niemand die hem wil heb
ben?
BART SPIJKER
r
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond
zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond beschreven die
in het asiel verblijft om daar een zekere dood tegemoet
te gaan.tenzij bet dier een goed tehuis vindt. De in de
rubriek beschreven honden zijn alle door hondenbezitters
naar het asiel gebracht. Om uiteenlopende redenen, vaak
begrijpelijk maar soms ook volslagen onzinnig. De in „hond
zoekt huis" beschreven dieren zijn alle goed gezond, hebben
een wormkuur ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen
betaling van ca. 60 gulden ten bate van zwerfdieren zijn
ze af te halen. Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan
6b, Leiden. Tel.: 131670. Geopend di. t/m vr. 10.00—12.00 en
14.00—17.00 uur. Zaterdag van 10.00—12.00 en 14.00—16.00
uur. Zondag en maandag gesloten.
„Chantal bijt onze kinderen".
Dat was de kreet die werd
geslaakt op 23 januari door de
inmiddels niet meer zo nieuw
bakken baas van de Sint Bern
hard Chantal. Bijna drie
maanden heeft Chantal lief en
leed met haar baas en het
daarbij behorende gezin ge
deeld. Zo op het eerste gezicht
meer leed dan lief gezien de
bovenstaande klacht. Die mis
schien niet al te serieus moet
worden genomen, omdat na de
eerste nacht die Chantal weer
in het asiel doorbracht er de
volgende morgen zich een cen
timeters dikke laag uitgevallen
haar in haar hok bevond. En
dit feit zou wel eens de werke
lijke reden kunnen zijn waar
om Chantal weer aan het asiel
werd afgestaan.
De aanvankelijk dol enthou
siaste baas van Chantal werd,
zoals zo vaak gebeurt, ver
blind door de charmes van de
Sint Bernhard, en zag daar
door de nadelen die aan elke
hond verbonden zijn, niet. Na
delen zoals de hoeveelheid
eten die een dergelijk dier ver
orbert, het onderhoud van
Chantal's vacht en de tijd die
men beschikbaar moet hebben
om haar uit te laten. Een na
deel van secundaire aard is de
ruimte die men voor een hond
als Chantal in huis beschik
baar kan stellen. Vaak is deze
niet toereikend. De voordelen
wegen er echter ruimschoots
tegenop. Zoals bekend is de
Sint Bernhard een van de
trouwste honden die men kan
vinden. Van huis uit een groot
kindervriend en bovendien
een hond waar de echte lief
hebber meer van kan maken
dan zo maar een hond. De Sint
Bernhard is namelijk bijzon
der goed af te richten. Dit
laatste impliceert echter niet
dat dit ook het geval is bij
Chantal. Daar is nog weinig
van te zeggen, al was het al
leen maar vanwege haar leef
tijd. Ze is pas een jaar oud en
heeft in die tijd bovendien
weinig gelegenheid gehad iets
daadwerkelijks te leren. Want
toen ze op 23 januari naar het
asiel werd gebracht was dat
nu niet bepaald een plaats die
haar onbekend voorkwam.
Op 1 november 1977 werd
(De gastvrijheid, aa schrij
vers van deze rubriek ver
leend, behoeft niet te beteke
nen dat hun meningen altijd
overeenkomen met ons
standpunt weergegeven in de
commentaarrubriek.)
Verkiezingen
in zicht
De verkiezingen komen weer
in zicht, zowel voor de
Provinciale Staten als voor
de gemeenteraden. Bij beide
gaat het om het vormgeven
van de samenleving en zal
er gevraagd worden een
politieke keuze te maken.
Een verantwoorde keuze
omdat hierdoor het beleid
voor de komende vier jaren
bepaald gaat worden. De
staten en de raden zullen
hun vierjaarlijkse periode
volledig „uitzitten".
Van veel belang is het dus
hoe deze organen er in hun
samenstellingen zullen
uitzien. Ook het CDA zal
erop uittrekken, niet met
„schone beloften" en politie
ke leuzen, maar met verant
woordelijkheid en erkenning
van de gelijkwaardigheid van
alle mensen.
In het bijzonder het C.DA
heeft hierin duidelijk een
taak omdat het zich gebon
den acht aan de oproep van
het Evangelie tot dienst aan
God de Schepper en daarin
tot dienst aan de naaste.
Zijn schepsel. Daarbij zal
zich de situatie voor kunnen
doen dat de belangen van
de sterken moeten wijken
voor de behoeften van de
zwakken.
Juist op dit punt zullen
C.D.A. bestuurders dienen te
beseffen dat door hun beleid
het imago van de christen-
demokratische politiek wordt
waargemaakt of niet. Het
gaat niet om de macht maar
om het dienen. Dat wil
zeggen dat het in de eerste
plaats zal gaan om de
mentaliteit van waaruit men
de voorkomende zaken
tegemoet zal treden. Vanuit
de gedachte aan solidariteit
zal het C.D.A. inhoud moe
ten geven aan het oplossen
van strukturele of aktuele
problemen en daarmede
moeten tonen dat het C.D.A.
niet een grauwe middengroe
pering is maar een levende,
appellerende groepering die
zich laat voortstuwen door
een opnieuw gevonden
ideaal.
Dit alles lijkt hoog gegrepen,
toch ben ik ervan overtuigd,
dat wij met dit. soms ver
guisde. C.DA voor onze
hedendaagse maatschappij
van veel betekenis kunnen
zijn. Dit geldt zeker ook voor
de politieke benadering van
de plaatselijke situatie.
Konkrete mogelijkheden
liggen er op het terrein van
de bejaardenzorg. Doch niet
alleen de ouderen, maar ook
de jeugd zal onze aandacht
vragen. Het particulier
initiatief zal zijn kansen
moeten krijgen en worden
gestimuleerd. Daarbij zal de
eigen verantwoordelijkheid
gerespecteerd dienen te zijn.
Ook gezondheidszorg en
sociale zorg zijn delen van
de maatschappelijke samen
leving waarin het C.DA
inhoud kan geven aan zijn
opdracht en uitgangspunt. In
het totale welzijnsbeleid zal
de aandacht van het C.DA
in het bijzonder gericht
moeten zijn op de zwakke
ren en hen die niet langer
door de samenleving geac
cepteerd dreigen te worden.
De bevordering van onderlin
ge samenwerking en solidan-
teit zal in de politieke bena
dering door het C.DA
duidelijk aan de dag moeten
worden gesteld. Op het
terrein van huisvesting zal
het C.D.A. moeten streven
naar een eerlijke verdeling
van beschikbare en nog te
bouwen woonruimte. Voor
alleenstaanden, waaronder
ook de werkende jongeren
te begrijpen zijn, zal zelf
standige woonruimte ge
pland en gebouwd moeten
worden zodat de geconsta
teerde tekorten kunnen
worden ingelopen.
Tenslotte zullen er maatrege
len getroffen moeten wor
den. waarmee voorkomen
kan worden dat met wonin
gen speculatiewinsten ge
maakt worden, door make
laars of particulieren, waarbij
dezen gebruik maken, mis
schien zelfs misbruik, van de
mogelijkheden die ontstaan
bij het bevorderen van de
z.g.n. doorstroming van
woonruimte in het kader van
gemeentelijk beleid. Ver
spreid over het land zijn
deze ergerlijke zaken gesig
naleerd.
Ook in Leiderdorp speelt dit
thans. In dit dagblad is
daaraan reeds aandacht
geschonken.
C. Gordijn
namens P.C.G. en K.V.P.
Leiderdorp
