snel
groeiend
Avoriaz
Versneden
verleden
HA
Utrecht Hoe sneller we leven
hoe meer er voor bet nageslacht
misschien kostbare zaken achteloos
worden weggeworpen. De
wegwerpmaatschappij, daar is onze
economie op gebaseerd. Hoe anders
bet vroeger was, wel moest zijn
omdat de welvaart er nog maar
was voor de happy few is op een
prachtige manier uitgebeeld op de
tentoonstelling Versneden Verleden
in bet Historisch Kostuum
Centrum aan de Loeft
Berchmakerstraat in Utrecht
Versneden Verleden toont hoe men
kledingstukken soms met grote
deskundigheid, soms inventief, soms
ruwweg voor. een nieuw doel
geschikt maakte. Versneden werd
er soms met alle gevoelens van
piëteit, die men maar denken kan.
De bruidsjapon, die van
grootmoeder op moeder en op
dochter ging, maar..wel
gemoderniseerd moest worden; de
doopjurk, zorgvuldig bewaard, die
aangepast werd aan de wisselende
mode. Men wilde het oude stuk
handhaven en toch met de tijd
meegaan. Versneden werd er uit
bittere noodzaak. Omdat het geld
voor nieuw materiaal ontbrak of in
tijden van textielschaarste, zoals we
die ondervonden in de laatste
wereldoorlog. Niet voor qiets
ontstond in de jaren dertig de
„mode" om twee materialen in een
japon te verwerken. Van twee één
maken was in die crisistijd een
deugd. Men kan zich afvragen of de
overgooier niet is ontstaan uit nood.
Mouwen slijten op de ellebogen en
onder de oksels. Wat was een
betere oplossing dan de mouwen
eruit te halen en de uitsnijding
opzij te verdiepen; de halslijn werd
aangepast en de overgooier was er.
In tijden van schaarste zoals de
oorlogsjaren begon ook het
oneigenlijk gebruik van textiel voor
kledingstukken. De bonte
boerenzakdoeken leverden
materiaal voor kinderpakjes en
blouses; de theedoeken vonden een
bestemming voor rokjes. Dekens
werden mantels en fraaie
gordijnstoffen leverden mooie
japonnen.
De jaren zeventig geven een
herhaling van dit beeld te zien,
maar nu vanuit heel andere
motieven. Protest tegen de
overvloed en nostalgie naar tijden,
die slechts uit de verhalen bekend
zijn. Dit verschijnsel, dat een mode
teruggrijpt op historische gegevens
zien we ook in het patchwork. Eens
de manier om van kleine, soms op
zichzelf waardeloze resten,
waardevolle objecten te maken.
Nog zijn „lappendekens" in vele
landen de manier om aan warm
dek te komen zonder er veel meer
in te investeren dan vlijt Maar in
onze moderne samenleving kregen
we „patchwork", bedrukte textiel.
Het effect werd nagebootst.
Ook na deze tentoonstelling blijft
het museum interessant. Er blijft
bijvoorbeeld te zien hoe een
kledingstuk, in dit geval een
kaproen, in de loop der tijden
verandert van een hoofddeksel voor
iedereen tot in de
laat-Bourgondische tijd de muts
van de hertog zelf.
Er is een kamer ingericht tot
kleermakerswerkplaats. Hier „zat"
de snijder op zijn tafel omringd
door vele scharen en strijkbouten.
Op zaterdagavond met het hele
dorp om zich heen om te worden
geschoren. In die werkplaats staan
verschillende typen naaimachines.
De jeugd van nu kent alleen de
elektrische, maar mag hier
experimenteren op een
handnaaimachine en een
trapmachine. De
kleermakerswerkplaats gaat over in
een winkel met een echte
ouderwetse toonbank. Hier wil men
te zijner tijd boekjes en kaarten
gaan verkopen.
In een apart vertrekje wordt
getoond hoe men kostbaar textiel
het best kan bewaren niet op
kleerhangers en niet in het licht
cn hoe men het kan verstellen. Men
kan natuurlijk de gaten heel
eenvoudig met een „ikeneenjijtje"
bij elkaar trekken, maar men hoort
ze op stof te leggen en zo> te
vernieuwen.
De vaste tentoonstelling heeft ook
een plaatsje ingeruimd voor
Oosterse kleding en er is een
linnenkast van omstreeks 1900. Hier
kan men zien dat toen een
linnenkast voor een heel verder
leven werd gevuld.
De activiteiten van liet museum
strekken zich ook naar buiten uit
Er wordt advies gegeven bij
kostuumfeesten, studiepakketten
worden samengesteld, men kan
historische kostuumpatronen
krijgen. Bovendien kan men er
stage lopen en de bibliotheek
raadplegen.
De tentoonstelling Versneden
Verleden is tot en met 1 april te
bezichtigen in het Historisch
Kostuum Centrum, Loeff
Berchmakerstraat 50, Utrecht Open
donderdag, vrijdag, zaterdag en
zondag van 13—17 uur. Voor
groepen rondleidingen op afspraak
tel. 030 - 315397.
Gerard Croaé
e arrestee vervangt de auto in het straatbeeld van het vriendelijke wintersportplaatsje Avoriaz.
g fcvoriaz Zeventien jaren geleden stonden
jr alleen nog maar een paar schaapskooien,
leven jaar later kon men er de eerste
wintersporters ontvangen in een van alle
lomfort voorzien hotel en nu staat Avoriaz
loog in de Franse Alpen op de kaart als,
n len snel in populariteit groeiend vakantie-
lord. Het begon allemaal na de Olympische
ipelen in 1960 toen de Franse ski-kampioen
lean Vuarnet met lauweren beladen als een
leid in zijn woonplaats Morzine werd bin
nengehaald. Als dank voor de onvergetelij-
|e glorie die hij de Franse natie had be-
jorgd kreeg hij de concessie om op een 1800
jonderd meter hoger gelegen plateau een
Iki-centrum te stichten. Samen met een
Iven beroemde Franse sportman, de wiel-
fcnner Louison Bobet toog Vuarnet opge
wekt aan het werk, maar de heren hadden
neer verstand van hun sport dan van orga-
lisatie en de fraaie droom van een ski-cen-
rum verdween al spoedig in de ijskast
fotdat een geroutineerd zakenman zich met
iet project ging bemoeien, die bereid was
Ie hele opzet te financieren en meteen flink
litpakte door drie jonge architecten de op-
pacht te geven de bouwsels harmoniërend
net de omgeving te ontwerpen.
J; resultaat is, dat als men vanuit Morzine
kronkelige weg omhoog inslaat, men pas
1 laat Avoriaz in de gaten krijgt. Wat een
irig tegen de bergwand gegroepeerd pluk-
naaldbomen lijkt, blijkt achttien haar-
ldbochten verder een groep torenhoge
"ipartements-gebouwen te zijn met uit hout
•getrokken voorgevels, die het betonnen
:elet moeten camoufleren. Maar niet alleen
exclusieve architectuur, waarvoor de ont-
rpers met de Equerre d' Argent werden
iderscheiden, maakt Avoriaz tot een uniek
ikantieoord, men heeft in zijn uitbreidings-
lannen letterlijk met alles rekening gehou-
in en veel ervan al kunnen verwezenlijken,
in langlaufparcours van 30 kilometer, 150
iometer onderhouden ski-piste, waar zowel
beginnende kreukelaar als de veeleisende
'aaghals terecht kan, en 45 skiliften, die
'n 1800 personen per uur in alle windrich-
igen weten te vervoeren. Belangrijk ook
or gezinnen met kleine kinderen is wel dat
1 voriaz een twee hectare groot kinderdorp
ezit, waar de peuters onder leiding van
vee oud-skikampioenes de eerste beginse-
in van het zich voortbewegen op de lange
2 ij itten wordt bijgebracht en dat tevens een
rèche rijk is, waar men bij slecht weer het
:i leine grut kan bezighouden.
ij aar Avoriaz is nog niet tevreden met zijn
ij 500 bedden en er wordt nog steeds ge-
xjiij ouwd. „De moeilijkheid is" zegt de heer
■l\v chouten van Robex B.V. die sedert kort als
[ederlandse partner aan de snelle groei van
it wintersportoord meewerkt „dat er alleen
laar gebouwd kan worden als er geen
aeeüw ligt. Tussen eind april en begin
ecember als de eerste gasten komen moet
r koortsachtig worden gewerkt om de nieu-
'e appartementen op tijd af te leveren. En
at valt in het soms gure voor- en najaar
iet mee".
Festival
Avoriaz bezit sedert zes jaar ook zijn eigen
filmfestival gespecialiseerd op de „Cinema
fantastique", waarbij men meer kijkt naar
welke beroemdheden er voor deze gelegen
heid te strikken zijn, dan naar de kwaliteit
van de films. Het is dan ook moeilijk om
je in die periode een juist beeld te scheppen
van het dagelijks leven in Avoriaz. Verstart
het wintersportbeeld, dan kun je er donder
op zeggen dat Alain Delon zijn neus naar
buiten heeft gestoken. Alsof het afgesproken
werk is vergeet iedereen dan even de lange
latten en holt een meute van wel honderd
bont uitgedoste wintersporters achter hun
gevierde ster aan in de hoop ook maar één
woord met hem te kunnen wisselen. Delon
schijnt er aan gewend te zijn, want hij kuiert
onverstoorbaar verder door de sneeuw, zijn
gevolg buiten adem achterlatend als hij even
later weer ergens naar binnen verdwijnt
Niet alle leden van de uit louter beroemdhe
den op hun eigen terrein samengestelde
vijftienkoppige jury worden zo nagestaard.
Karei Appel bijvoorbeeld kan zich vrij onop
gemerkt door het dorp bewegen. Op onze
vraag waarom hij nu eigenlijk in de jury
van een filmfestival zat zei hij „Ik heb in
mijn leven zo'n 10.000 films gezien. Voor de
oorlog herinner ik me nog de filmpjes van
Mickey Mouse en bijvoorbeeld „Boys town".
Ik zie nog steeds een hoop films" en dan
raakt hij in discussie met mede-jury-lid Jane
Birkin over „La grande bouffe" een film,
die hij haat en die Jane juist geweldig vindt
en die ze al vier maal gezien heeft.
Jane Birkin komt zo in het gesprek heel wat
reëler en aardiger over dan in haar films.
Ze filmt nog maar weinig al krijgt ze een
hoop scenario's aangeboden. „Ik geloof dat
ik te oud word voor onbeduidende rolletjes.
Als ik ja zeg en twee weken met een niemen
Schilder Karei Appel in gezelschap van mede-ju
rylid zangeres en actrice Jane Birkin, wel een
bewijs hoe uitersten elkaar in deze festival-jury
ontmoeten.
Sterren
stralen
in
de jury-voorzitter William Friedkin slaan.
Friedkin kan na „The exorcist" wel als een
expert worden beschouwd in het fantasti
sche genre, dat als men het pakket films
in Avoriaz onder de loupe neemt voorname
lijk uit griezelwerk bestaat. Hij heeft een
uitgesproken oordeel en neemt geen blad
voor de mond. Hij vindt het een schande
dat United Artists een van zijn favorieten,
de Australische film „The last wave" van
Peter Weir zonder enige begeleiding naar
Avoriaz heeft gezonden en geeft hoog op
van David Lynch's „Eraserhead", waar hij
helemaal van ondersteboven is al betwijfelt
hij of het publiek bereid zal zijn daar geld
voor uit te geven aan de kassa. ,,Maar ja
dat dachten we aanvankelijk ook van „The
French connection" en hoe anders viel dat
uit". Over het vervolg op „The French con
nection" is hij minder te spreken. „Ik be
wonder John Frankenheimer als regisseur,
maar de film was overbodig, want alles was
al in deel 1 gezegd". Wat betreft het vervolg
op „The exorcist" is zijn oordeel nog grim
miger. „Het produkt van een derderangs
intellect" En daar kan regisseur John Boor
man het dan voorlopig mee doen.
Friedkin is na „The sorcerers", uit de roula
tie genomen om nog eens nader bekeken te
worden, alweer bezig met een nieuwe film
„Brinks" over een bankroof in Boston in de
jaren dat bankrovers nog geen schurken
waren „Zij bestalen in feite alleen maar de
verzekeringsmaatschappijen, die de mensen
onder hoge premies gebukt lieten gaan".
Friedkin is als jury-voorzitter overigens van
mening dat er op een festival als dit geen
prijzen moeten worden uitgereikt. „Daar
voor is er te veel verschil tussen de films.
Zoiets kun je alleen maar doen als het
bijvoorbeeld om vijf „Hamlet"-verfilmingen
gaat".
Prijzen of geen prijzen, niemand zal zich er
in Avoriaz erg druk over maken. Het hele
festival is opgezet als toeristische attractie,
om veel sterren naar dat adelaarsnest boven
in de Franse Alpen te lokken, want voor
het publiek is er nauwelijks ruimte in de
twee kleine bioscoopjes waar de vertoningen
plaats vinden en men zal als niet-genodigde
meestal moeten volstaan met een gilmp van
Delon, een confrontatie met sterren als
Jeanne Moreau, Irene Papas of de haast
vergeten Myléne Demongeot in de be
sneeuwde straten van Avoriaz, waar arre-
sleeën het enige vervoermiddel vormen en
niet op dit klimaat berekende filmjournalis
ten als beginnende schaatsenrijders voort-
krabbelend hun weg zoeken van de ene
bioscoop naar de andere, van de ene rijk
voorziene maaltijd naar de volgende cock
tail-partij. Want niemand kan ons wijsma
ken, dat buiten het festival zo kwistig met
gratis lunches, diners en nachtelijke feesten
wordt gestrooid. Vandaar dat je tijdens dit
evenement nooit een zuiver beeld kunt krij
gen van het werkelijke wintersportgebeuren
in Avoriaz.
OTTO MILO
-
dalletje bezig ben, heb ik er genoeg van.
Maar weglopen kan ik nief vanwege mijn
contract. Vandaar dat ik wel eerst goed
uitkijk waar ik aan begin".
Over haar film „Je t'aime moi non plus"
zegt ze „Het was Serge Gainsbourgh's eerste
kans als regisseur. De producer had alleen
als voorwaarde gesteld, dat de titel gehand
haafd bleef. De film was maar 'n matig
succes. Men vond 'm mooi of verfoeide hem
(Ik behoorde tot de laatsten -M). maar ik
ben er van overtuigd dat hij van blijvende
waarde zal zijn. De Cinemathèque heeft hem
nu en de tijd zal leren of ik gelijk heb. „Over
haar tegenspeler Andy Warhol's Joe Dalles-
sandro zegt ze „Een heel vreemde jongen.
Je zou een keiharde professional verwach
ten, maar hij maakt eerder een wat hulpelo
ze indruk".
Het laatst heeft zij nog gespeeld in Agatha
Christie's „Death on the Nile" met een volle
dige sterrenbezetting. „Het was niet zozeer
wat je deed, dan wel dat je in de film zat
Ik speelde Bette Davis' kamermeisje en
sjouw de hele film door haar koffers. Het
meest onder de indruk was ik echter van
Maggie Smith, wat een geweldige collega!".
Terug naar Karei Appel, die inmiddels van
het onderwerp film is afgestapt en het óver
zijn eigen werk heeft. Hij komt juist uit
Canada waar hij in Hamilton, waar ze een
prachtig museum hebben, juist 300 Appels,
grafisch werk, heeft weggeschonken.
„Ik heb nog zo'n vierhonderd doeken voor
mezelf gehouden, waarmee ik nu eerst een
deel van de Verenigde Staten ga afreizen
om later ook nog tentoonstellingen in België
en Skandinavië te houden. Duitsland? Daar
heb ik geen contacten. Ik ben vroeger wel
eens in Keulen geweest, maar verder ken
ik het land niet. Ik woon nu al 30 jaar in
Parijs en 20 jaar ook in New York." Wat
hem het meest verdriet is wel, dat men in
Nederland zo moeilijk doet „Ik had ze 100
van die 400 doeken willen schenken, maar
de zaak is nog steeds niet rond. Ik geloof
dat ze in Nederland bang voor persoonsver
heerlijking zijn en liever de boot afhouden.
In Frankrijk doet men aan heldenverering,
ook voor de grote verliezers, maar de littera
tuur is voor hen toch nummer één. In
Amerika is men meer in schilders geïnterès-
seerd. Je wordt uitgenodigd om lezingen te
houden en dan zie je ze zich afvragen „Wat
zit er in die goser?". In Europa is me dat
nog nooit overkomen".
Ook al zit ze niet in de jury, de 15-jarige
Jody Foster is wel elke voorstelling op een
van de voor de jury gereserveerde plaatsen
te vinden. Jody, in Nederland het best be
kend door een klein rolletje in Martin Scor
sese's .Alice doesn't live here anymore",
„Bugsy Malone" en als het vreemde meisje
in „The little girl who lived down the lane"
heeft zojuist in Parijs een singeltje van haar
onder de aandacht trachten te brengen. In
Avoriaz brengt ze, als ze geen films kijkt,
haar tijd door op de ski's en daar is ze zo
te zien hard ^an toe. Jody zou je het best
kunnen omschrijven als een oud kind. Ze
praat met kennis van zaken over het film
vak, is in staat om, als haar moeder een
keer toestemming heeft verleend, alleen de
pers te woord te staan maar je krijgt de
indruk met een oude al wat vermoeide
professional te maken te hebben inplaats
van een tiener. Geen wonder, want Jody
heeft van haar derde jaar af in commercials
opgetreden en staat sedert haar zevende al
bijna onophoudelijk voor de filmcamera. Op
de vraag wat ze over tien jaar denkt te doen
zegt ze dan ook „Dan ben ik waarschijnlijk
grootmoeder of ik heb me om een andere
reden uit het vak teruggetrokken".
Het klinkt allemaal niet vrolijk, maar ze
leeft helemaal op als ze over Alain Delon
begint. „Ik heb hem nu twee keer ontmoet
en ben helemaal weg van hem. Maar toen
ik hem vertelde dat ik best een film met
hem zou willen maken, reageerde hij daar
niet op." Over politiek wil ze niet praten al
zegt ze dat ze Jimmy Carter „een aardige
man" vindt en als het gesprek op regisseurs
komt, noemt ze Martin Scorsese „The grea
test" al is hij zo zenuwachtig, dat hij na elke
film in het ziekenhuis moet worden opgeno-
Jody ontvangt ook veel „fan-mail" maar ze
wordt er gek van als ze na een promotie-toer
door Japan plotseling 2000 brieven ont
vangt". Amerikanen zijn heel anders. Die
schrijven gewoon „Ik mag je niet. Kun je
een foto sturen". Fransen zijn wéér anders,
die sturen je hun levensgeschiedenis op zes
velletjes". Het is duidelijk dat Jody het
allemaal wel gezien heeft en ook wel eens
net als andere meisjes van haar leeftijd „een
gewoon leven" wil leiden. Maar of ze daar
met alle aanbiedingen die ze krijgt wel ooit
in zal slagen?
Mocht men enige twijfels hebben over de
deskundigheid van de jury, dit kan nooit op
Jody Foster geniet op de lange latten van een
ontspannen moment in haar jonge maar steeds
druk bezette leven.
