Aan overplaatsing
PTT-direktie valt
niet meer te tornen
£eidóe SouACtnt
MINIMUMPRIJS
JENEVER EN
VIEUX OMLAAG
Meer bevoegdheden
Enschedese politie
steeds meer voorstanders van vorming programcolleges
SFEER VAN OVERLEG HERSTELD"
Brazilië: meer
garanties nodig
DA en
vdA:
[ulp aan
uba
oortzetten
BLIJVEND OVERLEG
VAN BISSCHOPPEN
MET CNV EN NCW
Geldboete
geèist voor
ontduiken
leerplicht
STAAT DER NEDERLANDEN
-7ygy* LENING 10"7S
PER 1070/1003
Des Celles
moet land
verlaten
'OOR PROVINCIES EN GEMEENTEN
-INNENLAND
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
(Van een onzer verslaggeefsters)
Den Haag De demonstratie van honderden PTT-ers gisteren
in een winderig en regenachtig Den Haag heeft niet mogen baten.
Aan het principebesluit om de Centrale Direktie van de PTT over
te plaatsen van Den Haag naar Groningen valt niet te tornen.
Dit zei mevrouw Smit-Kroes, staatssecretaris van Verkeer en
Waterstaat gisteren na een twee uur durend gesprek met vertegen
woordigers van de vakbonden.
Onder de honderden demonstranten waren ook de protes
terende PTT-vrouwen. Aan de rouwkrans een lint waarop
duidelijk hun bedoeling staat: „Ons besluit is gevallen
Wij blijven met z'n allen."
vertegenwoordiger van de PTT-dienstencommissie
dt mevrouw Smit, staatssecretaris van verkeer en
erstaat. een petitie aan.
Aanvankelijk was het de bedoe
ling dat de bewindsvrouw en de
vakbonden apart een persconfe
rentie zouden geven, maar dat
bleek niet nodig. De staatssecre
taris en de vakbondsmensen
bleken elkaar te hebben gevon
den in een sfeer van overleg.
„Er wordt weer gepraat tussen
overheid en vertegenwoordigers
van de PTT-ers. Dat was met de
vorige staatssecretaris niet mo
gelijk. We hebben dan ook veel
bereikt", aldus een woordvoer
der van de Algemene Bond van
Ambtenaren. Waar over gepraat
zal worden is de manier waarop
en de termijn waarin de over
plaatsing zal geschieden. „Wij
zijn bereid mee te werken aan
een democratisch genomen be
slissing", aldus de bonden over
het indertijd door de Tweede
Kamer genomen besluit, „maar
willen wel onze wensen zo veel
mogelijk verwezenlijkt zien."
Een van die wensen is dat er
geen menselijk leed zal worden
veroorzaakt door de overplaat
singsplannen. Dat betekent con
creet dat er voor de PTT-ers die
in Den Haag willen blijven een
gelijkwaardige baan elders in
het Haagse bedrijfsleven moet
worden gevonden. Ook zal er
worden gesproken over het
voorkómen van fouten zoals die
in het verleden met de spreiding
van rijksdiensten zijn gemaakt.
De staatssecretaris is eventueel
bereid de overplaatsing op een
wat langere termijn te laten ver
lopen dan eerder de bedoeling
was. „Maar", zo erkende men
gisteren, „als een groot aantal
PTT-ers besluit hier te blijven
dan kan dat tot gigantische pro
blemen leiden." Over het aantal
jaren dat men voor de over
plaatsing wil uittrekken kon
men zich niet uitlaten; evenmin
kon er antwoord worden gege
ven op de vraag of er voor ieder
die in Den Haag wil büjven
ander werk zal kunnen worden
gevonden. In overleg tussen
overheid en vakbonden zal
daarop nader worden gestu
deerd. „En daar", aldus een
PTT-funktionaris „zit hem de
kneep." Om voor al die PTT-ers
werk te vinden zal in de huidige
werkgelegenheidssituatie een
ondoenlijke zaak zijn. En daar
de staatssecretaris ervan uitgaat
dat er geen menselijk leed mag
worden berokkend - hetgeen be
tekent werk voor de achterblij
vers - zal zij de gehele over
plaatsing nog moeten waarma
ken."
De Tweede Kamer is vandaag het debat begonnen over
de eerste grote en omstreden beslissing, die het kabinet-Van
Agt heeft genomen: de uitbreiding van de UCN-fabriek te
Almelo teneinde, vanaf 1981, in staat te zijn verrijkt ura
nium aan Brazilië te leveren. Ter discussie staat hierbij de
vraag of het kabinet de beslissing te vroeg heeft genomen.
De garanties, dat Brazilië het beschikbaar komende splijt-
materiaal niet zal kunnen gebruiken voor andere als vreed
zame doeleinden, zijn immers nog niet voldoende. Brazilië
is namelijk - net als o.a. Frankrijk - nog niet toegestreden
tot het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens.
DAARNAAST spelen andere zaken een rol van betekenis:
de betrouwbaarheid van Nederland als verdragspartner in
de internationale verhoudingen, de werkgelegenheid en de
technische kennis, die voor ons land wel of niet behouden
blijft. Maar duidelijk is, dat de hoogste prioriteit dient te
worden gegeven aan de internationale veiligheid. Nederland
heeft zich in een lange periode op vele plaatsen in de wereld
ingezet om de kernwapenverspreiding tegen te gaan. Dat
moet zo blijven.
EeN pluspunt is in ieder geval, dat de regering van Brazilië
reeds begin 1976 een overeenkomst met o.a. de Internationa
le Organisatie voor Atoomenergie, de IAEA, heeft gesloten,
die verdergaande voorzieningen bevat voor het waarborgen
van het vreedzaam gebruik van te leveren materialen dan
gebruikelijk is. Zijn die afspraken voldoende? Te verwach
ten valt, dat de Kamer verdergaande garanties zal wensen,
waarna men onder een duidelijk voorbehoud goedkeuring
aan de kabinetsbeslissing zal geven.
DaT lijkt niet onredelijk, omdat ook reeds het
vorige kabinet anderhalf jaar geleden heeft ingestemd met
een overeenkomst die Urenco zou machtigen verrijkt ura
nium aan Brazilië te leveren. Maar dan moet in het debat
dat wellicht tot in de vroege uren van morgen zal duren,
toch ook wilde verf komen, waarom het kabinet-Den Uyl
die beslissing anderhalf jaar lang voor de volksvertegen
woordiging geheim heeft gehouden. Anders komt het debat,
gelet op recente Rode-Haan-uitspraken, in een onechte en
onjuiste politieke sfeer, waarvan uitgerekend oud-minister
Van der Stoel steeds zo'n afkeer heeft getoond.
IN HAAG De Tweede-Ka-
rfracties van PvdA en CDA
van mening, dat Cuba een
centratieland moet blijven
de Nederlandse ontwikke-
fssamenwerking. Dit blijkt
de schriftelijke opmerkin-
die beide fracties gemaakt
ben over een wetsontwerp
tussen Nederland en
ba gesloten overeenkomst in-
te technische samenwerking
ïd te keuren.
PvdA, die niet tegen de over
komst is, meent dat de ont-
tkelingshulp aan Cuba voort-
iet moet worden. Het CDA,
zich afvroeg waarom met
ene concentratieland wel en
andere niet een overeen-
nst wordt gesloten, wees
ip, dat de overeenkomst een
vloeisel is van het feit dat
Cuba enkele jaren geleden
ontwikkelingsrelatie is aan
gaan. „De bestaande ontwik-
ingssamenwerking tussen
de landen dient, zowel in het
lang van het ontvangende
ld als het donorland, te stoe-
op een overeenkomst", aldus
CDA-fractie.
chaefer:
ïagprijs te
o°g
N HAAG (ANP) Het twee
kamerlid Schaefer (PvdA)
cft ontdekt, dat nu al pakjes
ig met de nieuwe, verhoogde
ijs worden verkocht, Terwijl
datum van ingang van de
ijsverhoging 1 februari aan-
lande is. Vandaag stelde het
merlid hierover schriftelijke
igen aan minister Andriessen
financiën.
Na uitspraak Europese Hof
DEN HAAG (ANP) Het on
verbindend verklaren van de
minimumprijs in Nederland
voor oude en jonge jenever en
vieux, dinsdag door het Europe
se Hof van justitie in Luxem-
brug, heeft gisteren al geleid
tot het loslaten van de mini
mumprijs van jenever bij een
aantal grootwinkelbedrijven.
Zo heeft Dirk van den Broek
de minimumprijs van 11.90 gul
den met ongeveer één gulden
verlaagd.
Ook gaat het bedrijf de overwe
gingen van de uitspraak van het
Europese Hof onderzoeken of
dit gevolgen kan hebben voor
de minimumprijs die bestaat
voor melk en brood.
Het Europese Hof deed de uit
spraak over de prijsmaatregel
nadat de rechtbank in Amster
dam in een proces van een grote
Nederlandse slijter tegen het
openbaar ministerie deze maat
regel wilde laten toetsen door
het Europese Hof. Als nu de
rechtbank in Amsterdam de uit
spraak van het Europese Hof
overneemt, verwacht directeur
Donia van het Konsumenten-
kontact dat dit tot een beperkte
drankenoorlog zal leiden. Donia
is wel verheugd over de uit
spraak, omdat hij vindt dat met
deze uitspraak een slecht instru
ment ongedaan wordt gemaakt
Maar er moet wel worden ge
zocht naar afdoende maatrege
len om de kleine winkelier te
beschermen aldus Donia. Hij
denkt daarbij aan fiscale en
subsidiemaatregelen.
UTRECHT (ANP) Zowel de
kerk als de vakbeweging schiet
tekort in de leniging van de
geestelijke nood, waarin veel
mensen als gevolg van sociale
omstandigheden verkerea
Kerk en vakbeweging moeten
daarom goed nagaan wat zij
samen of met wederzijdse steun
kunnen doen om in die tekorten
te voorzien.
Dit was een van de belangrijk
ste conclusies van het gesprek
tussen een delegatie van de bis
schoppen onder leiding van kar
dinaal Willebrands en een verte
genwoordiging van het CNV,
onder leiding van voorzitter
Lanser.
Tevoren hadden de bisschoppen
gesproken met een delegatie
van het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond.
Hieruit is een opdracht voortge
komen aan de secretaris-gene
raal van de kerkprovincie dr. P.
Vriens en de algemeen secreta
ris van het NCW, drs. H. Wijf
fels, om samen voorstellen te
doen voor een gestructureerd
overleg tussen bisschoppencon
ferentie en NCW. Kardinaal Wil
lebrands kwam na afloop van
beide gesprekken tot de slotsom
dat polarisatie niet nodig was.
Men is bereid met elkaar te
praten en de kerk kan daarin
een bijdrage leveren.
LEEUWARDEN Tegen een
echtpaar uit Sneek is gisteren
door de officier van justitie
voor de rechtbank in Leeuwar
den een geldboete geëist we
gens het ontduiken van de leer
plicht.
Het echtpaar gaat altijd 's win
ters op vakantie omdat de man
een ziekte heeft waardoor hij
niet tegen hitte kan. Als gebrui
kelijk hadden zij zoontje Jack
meegenomen en hem tien dagen
extra van school gehouden. Op
Jack's oude school gaf dat nooit
problemen, maar na de verhui
zing op de nieuwe school wel.
„Af en toe moet je eens voor
beeld stellen en iemand dag
vaarden", aldus gisteren de offi
cier. De advocaat vond dat deze
mensen niet anders kunnen, en
dat het daardoor anders ligt dan
bij mensen die vanwege „sta
tus" op wintersport gaan.
Fosgeenfabriek
toch niet dicht
DEN BOSCH (ANP) De Bra
bantse commissaris van de ko
ningin in Noord-Brabant J. van.
der Harten, heeft besloten de
fosgeenfabriek van General
Electric Plastics in Bergen op
Zoom niet te sluiten. De regio
naal inspecteur voor de volks
gezondheid, ir. G. van de Ploeg,
had om sluiting gevraagd.
Volgens hem is het onverant
woord te blijven werken met het
giftige gas fosgeen, zolang de
installaties niet zijn beveiligd.
De fosgeenfabriek was vorig
jaar december op last van de
heer Van der Harten gesloten
nadat vijftien kilo fosgeen was
ontsnapt. Begin januari besloot
een meerderheid van gedepu
teerde staten het bedrijf toe
stemming te verlenen het be-
.wuste onderdeel weer op te star
ten.
(Van een onzer verslaggevers)
ENSCHEDE De hoofdcom
missaris van de Enschedese po
litie heeft met betrekking tot
de aanhouding van verdachte
personen een dienstorder uitge
vaardigd, waarvan hijzelf zegt
dat deze niet in directe zin
wordt ondersteund door een
wet. „Ik heb het toch gedaan",
aldus hoofdcommissaris Val
ken, „omdat ik mijn personeel
niet in de kou wil laten staan"
De heer Valken gelooft dat de
Hoge Raad hem in het gelijk zal
stellen als het tot een juridisch
conflict zou komen. Het gaat om
een interne dienstorder, waarin
het personeel van het Ensche
dese politiekorps de opdracht
krijgt om verdachte personen,
waarvan vermoed wordt dat zij
in het bezit zijn van vuurwapens
of van wie geweld te verwach
ten is, uitgebreid bij aanhouding
te fouilleren en zonodig in de
boeien te slaan. Het PvdA-ge-
meenteraadslid Rengers heeft
inmiddels laten weten dat door
het optreden van de hoofdcom
missaris burgerlijke vrijheden
kunnen worden aangetast.
bedrag open bedrag
koers de koers wordt na de inschrijving op dinsdag 31 januari 1978
vastgesteld aan de hand van de koersen en bedragen waartegen
is ingeschreven (tendersysteem)
rente jaarlijks op 1 maart
aflossing in 15 jaarlijkse termijnen van 1 maart 1979 af
vervroegde aflossing is vanaf 1 maart 1988 mogelijk tegen
de koers van 103%
schuldbewijzen nominaal f 1.000 (CF of K)
schuldregisterinschrijvingen van tenminste f 100.000
inschrijving 31 januari a.s. van 9 tot 15 uur
door tussenkomst van bank of commissionair in effecten
onder opgave van het bedrag en van de koers waartegen men
wil deelnemen
storting 1 maart 1978
toewijzing uitsluitend aan inschrijvers die hebben ingeschreven tegen de
vastgestelde koers (gereduceerde toewijzing mogelijk) of tegen
een hogere koers (toewijzing ten volle)
afrekening vindt plaats tegen de vastgestelde koers
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De 29-jarige
Wim des Celles moet uiterlijk
volgende week zondag Neder
land verlaten hebben. Dat heeft
staatssecretaris mevrouw
Haars van Justitie gisteren be
slist. Naar haar mening is Des
Celles gezond genoeg om te rei
zen en is er geen aanleiding
hem nog langer in Nederland te
laten verblijven.
De stichting „Nu of Nooit" in
Heerlen die maandenlang ge
probeerd heeft om voor de sta
tenloze Des Celles een verblijfs
vergunning te bemachtigen, had
als laatste redmiddel gepro
beerd uitwijzing te voorkomen
door te wijzen op zijn gezond
heidstoestand. De staatssecreta
ris heeft toen gelast Des Celles
te laten keuren.
Energiebedrijven
behalen grote
winsten
DEN HAAG De winstont-
w ikke ling van een aantal elek
triciteitsbedrijven is zo groot,
dat er beslist ruimte voor ta
riefsverlaging aanwezig moet
worden geacht, aldus de Ver
eniging Krachtwerktuigen. De
vereniging (eigenaren van ener
gie gebruikende zware appara
ten) heeft de winst ontwikkeling
berekend van negen provinciale
elektriciteitsbedrijven en van
drie gemeentelijke bedrijven.
Gezamenlijk hebben deze be
drijven in 1976 een winst be
haald van 180 miljoen gulden,
wat per kilowattuur neerkomt
op 0,4 cent gemiddeld. De win
sten zijn volgens de Vereniging
Krachtwerktuigen vergeleken
met die vóór de energiecrisis
zeer hoog. In 1972 bedroeg de
gezamenlijke winst van de
twaalf bedrijven 80 miljoen gul
den.
(Van onze parlementaire redactie)
EN HAAG Het ziet ernaar uit dat de fracties
de op 29 maart te kiezen staten van de elf
ovincies en de fracties in veel op 31 mei te kiezen
oeenteraden zich direct na de verkiezingen zullen
m bezighouden met de opstelling van een beleid-
rogramma voor hun provincie of gemeente. Uit de
)twerp)modeIverkiezingsprogramma's van PvdA,
•A en WD blijkt dat het programmatisch denken
ads 1974 veld gewonnen heeft en de „oude" manier
collegevorming streven naar afspiegelingscol-
?e zonder beleidsprogram aan de kant gezet
1 ardt.
zijn verschillende methoden om tot de vorming
a een college van gedeputeerde staten of van
irgemeester en wethouders te komen. In de eerste
aats is er het vertrouwde afspiegelingscollege-oude-
jl. In zo'n college zijn de fracties op basis van de
rkiezingsuitslag zo evenredig mogelijk vertegen-
aordigd. Bij de vorming van een afspiegelingscolle-
plegen alle fracties in de nieuwe staten of raad
elkaar aan tafel te gaan zitten om te bezien of
iet eens kunnen worden over de verdeling van
zetels in het dagelijks bestuur van provincie of
sneente én over de kandidaat-gedeputeerden of
Wethouders. De vraag of deze mensen een homogeen
illege zullen vormen is niet aan de orde, want in
Se collegevormingsbesprekingen wordt niet of nau-
elijks over de inhoud van het te voeren beleid
sproken.
te tweede variant, die meer en meer in zwang komt,
die van het programcollege. Als die mogelijkheid
wordt gekozen, komen de nieuw gekozen fracties na
de verkiezingen bijeen om té trachten met elkaar
eerst een beleidsplan voor provincie of gemeente voor
de komende vier jaren op te stellen. De fracties die
het over dit beleidsplan eens worden gaan vervolgens
het nieuwe college samenstellen, de fracties die zich
er niet mee kunnen verenigen vallen buiten de colle
geboot.
De derde mogelijkheid is die van het meerderheids
college. In die conceptie worden direct na de verkie
zingen van staten of raad door een meerderheid de
andere fracties van de collegevorming uitgesloten. In
1974 werden dergelijke meerderheidscolleges ge
vormd in de provincie Groningen en in o.a. de
gemeenten Leiden, Rotterdam, Groningen, Schiedam
en Vlaardingen. In Rotterdam bijvoorbeeld beschikte
de PvdA na de raadsverkiezingen van 1974 over een
zodanige meerderheid in de gemeenteraad dat zij,
gesteund door de kleine fractie van de PPR, de dienst
kon uitmaken, waardoor, volgens de Rotterdamse
socialisten, het mogelijk werd een homogeen beleid
overeenkomstig het PvdA-verkiezingsprogram te voe
ren.
De opstelling van beleidsprograms had in 1974, in
tegenstelling tot de situatie in 1970 en daarvóór, in
vrij veel provincies en gemeenten plaats. In de ge
meente Apeldoorn deed zich het merkwaardige feit
voor dat de leiders van alle fracties wel begonnen
aan de opstelling van een gemeentelijk beleidsplan,
maar er middenin in bleven steken, waarna men er
van afzag. Apeldoorn kreeg zo het ouderwetse afspie-
met wethouders van alle grotere frac
ties, van PvdA tot Binding Rechts. Dat falen in de
opstelling van een beleidsplan maakte het beleid van
het gemeentebestuur er niet doorzichtiger op en na
de raadsverkiezingen van dit jaar zal het wel anders
gaan.
Het is wel duidelijk dat de PvdA dit jaar nog'
krachtiger dan in 1974 zal vasthouden aan haar eis
dat er colleges moeten komen die op basis van een
beleidsplan(program) werken. Dat zal ook tot uiting
komen op het staten- en raadscongres dat de PvdA
volgende maand zal houden.
Ook het CDA is nu aanzienlijk positiever in zijn
advies om met programcolleges in zee te gaan. In
het onlangs verschenen model gemeente- en provin
cieprogram staat de conclusie dat het CDA „de
vorming van een college zonder program onverenig
baar vindt met de onderliggende gedachte van het
goed functioneren van onze lokale en provinciale
democratie". „De mondiger geworden burger, die bij
tijd en wijle ook kiezer is, moet een zo groot mogelij
ke invloed kunnen uitoefenen op de beleidsbepaling
van het bestuur".
Toch kan men een verschil tussen PvdA en CDA
onderkennen. Het CDA vindt dat na de verkiezingen
onderhandelingen over het program geopend moeten
worden met in principe alle staten- of raadsfracties
als deelneemsters. Daarbij moet wèl voorkomen wor
den dat er teveel programmatische concessies worden
gedaan.
De PvdA echter legt een veel forser accent op de
duidelijkheid van het program. Als die duidelijkheid
met véél fracties bereikt kan worden, akkoord, maar
in een aantal gevallen is dat volgens de PvdA niet
mogelijk. Daarom heeft de PvdA nogal eens moeite
met de WD als „coalitiegenoot".
Bij de WD staat de vorming van een afspiegelings
college nog steeds voorop, maar de liberalen zijn
beslist niet gekant tegen de opstelling van een beleids
plan, als dat maar geen exclusief effect heeft. Ook
moet het volgens de WD mogelijk zijn dat de aan
het college deelnemende partijen elkaar op één of
meer punten, waarop tijdens de programonderhande
lingen geen overeenstemming bereikt kon worden,
vrijgelaten.
In het deze week verschenen geschrift van de Prof.
Teldersstichting „Liberalisme in de jaren tachtig"
schrijft de Gelderse commissaris der Koningin, mr.
W. J. Geertsema: „Voor mij staat vast dat in de nabije
toekomst het besturen op grond van een tevoren
overeengekomen programma niet meer uit ons staat
kundig bestel weg te denken zal zijn, met andere
woorden alle colleges van GS en een groeiend aantal
colleges van B. en W. zullen programcolleges zijn.
Provinciaal en gemeentelijk beleid is niet meer uit
de losse hand te voeren, als men tenminste streeft
naar een integraal beleid waaraan een meerjaren
planning ten grondslag ligt. Men zal ernaar moeten
streven tot een zodanig program te komen dat daar
voor een brede steun in provinciale staten of gemeen
teraad te vinden is".
„Het is mijn vaste overtuiging dat afspiegelingscolle
ges (mr. Geertsema bedoelt hier: afspiegelingscolleges
met een program, red.) meer in overeenstemming zijn
met ons staatkundig bestel dan de meerderheidscolle
ges die men helaas steeds meer ziet verschijnen en
echt niet alleen in grote steden. Indien zoveel moge
lijk burgers iets van hun opvattingen terug willen
kunnen vinden in het beleid van de dagelijkse bestu
ren van de lagere publiekrechtelijke lichamen dan
zijn zij bij afspiegelingscolleges het meest gebaat
Meerderheidscolleges betekenen een bewuste vormge
ving aan het polarisatiemodel in het politieke denken,
het zoeken naar datgene wat scheidt Afspiegelings
colleges daarentegen verzinnebeelden duidelijk het
harmoniemodel". Tot zover Geertsema, wiens denken
over deze zaken als richtinggevend voor de WD
gezien kan worden.
De balans opmakend is de verwachting gewettigd dat
na de beide verkiezingen van dit voorjaar in alle
provincies en in honderden gemeenten gestreefd zal
worden naar een afspiegelingscollege-met-program,
oftewel een programcollege dat qua samenstelling de
verhoudingen in de raad zoveel mogelijk weerspie
gelt. De PvdA zal in de onderhandelingen de duide
lijkheid in het op te stellen beleidsplan sterk accen
tueren en, waar dat volgens haar nodig en mogelijk
is, streven naar een meerderheidscollege.
Deze ontwikkeling zal tot gevolg hebben dat de
„kabinetsformaties" in provincies en gemeenten dit
jaar wel eens aanzienlijk boeiender en inhoudelijk
beter zullen verlopen dan in het verleden vaak het
geval was. Het zal bij de onderhandelingen in de
provincie- en gemeentehuizen ongetwijfeld gaan span
nen!
E. J. MATHIES
