Erfenis van bakker Andries en
het jonge weeuwtje Teunisje
Veiling Old-timers bracht acht ton op
h.
TWEEHONDERD JAAR WITTEMANNEN IN HOOGMADE
Aantal aansluitingen op
kabel-t.v. in Oegstgeest
is relatief zeer gering
WERKLOOSHEID
LICHT GESTEGEN
In toenemende mate is men tegen
woordig trots op een eeuwenoude af
komst. Hele geslachten verenigen zich,
zelfde naamdragers reüniëren (wat
een woord) en verre neven en magen
die elkaar nog nooit hebben gezien
schudden malkander de hand op fa
miliebijeenkomsten. Iets dergelijks
krijgen we morgen, 12 januari, te zien
in Hoogmade. Op de dag af is het dan
tweehonderd jaar geleden, dat Anto-
nia Jansdr. Bleeshorst, weduwe van
bakker Jan Enthoven, „ja" zei tegen
Andries Comelisz. Witteman, even
eens bakker. Dat gebeurde in 1778, in
Hoogmade vanzelf. Die Antonia heette
Teunisje, een vrouw die het met Ent
hoven niet best getroffen had, in die
zin, dat ze maar een paar dagen
mogelijk zelfs slechts één dag met
bakker Jan getrouwd kon zijn. Op 17
januari 1977 traden beiden in de echt,
maar vier dagen later kon men Jan
Enthoven al naar het graf dragen. Een
paar dagen vóór z'n trouwen had Jan
al z'n testament gemaakt; hij moet
toen al een ziek man zijn geweest.
Gepensioneerd Titus Brandsma-ULO-
hoofd („dat was in haar dagen nog pas
eens een beruchte school, daar aan het
Leidse Vrouwenkerkhof") Antonius (Toon
binnenshuis) Witteman, kan over de onget
wijfeld ongelukkige uren van bet-over-
grodtmoeder Teunisje niet meer wakker
liggen. „Ze zal het zonder meer best naar
de zin hebben gehad met bet-overgrootva
der Andries, die trouwens ook bakker was.
Aan hun huwelijk is het te danken, dat
de Wittemannen van vandaag even een pas
op de plaats kunnen maken om een twee
honderdjarige periode binnen Hoogmade
feestelijk af te sluiten. Overigens kwam
Andries uit Sassenheim, waar de Witte
mannen al tegen 1700 opdoken. Maar de
wortels van onze stamboom schijnen ge
schoten te zijn in Rijswijkse grond, waar
deze echt Zuidhollandse mensen al in de
15e eeuw, voornamelijk tuinierend in de
Schaepweypolder, gezinnen stichtten. Be
paald voetbalbloed zit er niet in de fami
lie", aldus de vorsende Wittemannen-ge-
nealoog Toon. „maar het toeval wilde wel,
dat in 1648 Cornells Meeszoon Witteman
trouwde met ene Annetje Jansz. Cruyff.
En maar tuinieren voor het beroep. De
Wittemannen ontwikkelden zich tot, zeg
maar, middenstanders, metselaars zitten
ertussen, rietdekkers ook".
Zo was Toons grootvader Teun (overleden
te Hoogmade in 1893) rietdekker, evenals
mijn vader Jan, maar die werd later win
kelier. Zelf ben ik in 1906 geboren in een
oude rietdekkerij". Oud-hoofdonderwijzer
Toon is wat dat betreft een buitenbeentje.
Na zes jaar Hageveld wilde hij arts wor
den, maar vader Jan zei: je wordt maar
netjes onderwijzer. „Nou, daar had ik nou
net geen zin in, maar ik heb het wel
gedaan en er toch nooit spijt van gehad
Drie dochters hebben in het onderwijs
gezeten en alle drie zijn ze met onderwij
zers getrouwd"
Nog even terug naar die Andries Witteman
van 1778. Toon Witteman vertelt erover.
„Op de één of andere manier moet Andries
gehoord hebben, dat Teunisje zonder bak
ker zat. Hij nam in 1777 de knapzak over
de schouder en begon de lange tocht van
Sassenheim naar Hoogmade, van klaphek
tot klaphek, langs de woeste wateren van
het Haarlemmermeer, dat ook wel het
Leidse Meer genoemd werd. Wat een rust
vergeleken met Sassenheim, met z'n Here-
weg, z'n postkoets, z'n drukke verkeer In
Hoogmade zag Andries rechts de Piespol-
der en de Does, links de Hoogmadese
polder met de boerderijen van de Zwetslo
ten, de Van Heterens. Aan de ene Van
Wieringen heeft Andries gevraagd waar de
bakkersvrouw woonde. „Doorlopen tot de
protestantse kerk", werd hem gezegd.
Naast de kerk stond het oude torentje. Op
de hoek van de Kerkstraat en de Houtladn
zag Andries de bakkerij. Hij zou er tot z'n
tachtigste wonen: Andries van 23 en Teu
nisje van 21 jaar".
Toon meent, dat op dat eerste gezicht
Teunisje wel gekleurd zal hebben, toen ze
de nieuwe bakker een hand gaf: „het was
immers een tijd dat men nog kon en mocht
blozen. Het tweetal trouwde in de
kerk aan het Kerkpad, naast de nog be
staande pastorie, de woning van Jan van
der Post. Hoogmade was in 1778 zonder
parochieherder, zodat waarschijnlijk een
kapelaan uit Roelofsarendsveen, Willem
Koster, hun huwelijk heeft ingezegend.
Voortaan was het dus bakker Witteman,
die 's morgens op de hoorn blies als het
brood gebakken was. Hij bakte het brood
van het meel, dat door schipper Ruygrok
van der Werve via Leiden uit Rotterdam
werd aangevoerd"
Wat was Hoogmade in 1778 helemaal?
Vijftig gezinnen, waarvan 15 bouwlieden of
boeren, 18 dagloners of daggelders. 4 mole
naars, een bakker en een herbergier. Ze
ventien jaar later kwamen de Fransen de
dienst uitmaken; Hoogmade zal met op z'n
grondvesten hebben staan schudden, maar
wel was er het voorval met Antje Krul.
dienstmaagd van de weduwe Zwetsloot,
die in het Regthuys voor de schout moest
verschijnen. Ze had de secretaris van de
baljuw (de rechter) met een tang de deur
uitgejaagd, met de woorden: „De deur uit,
jou donder, jou bliksemse Kees. De deur
uit De Kezen moeten de deur uit". Kezen
of Patriotten waren tegen het Huis
van Oranje en Antje was blijkbaar fel
Oranje-gezind. Toen de secretaris haar een
papier wilde overhandigen, riep Antje:
„veeg er je gat maar mee af*. Het kon niet
op, bij Antje Krul.
De Napoleontische tijd was voor het land
rampzalig, ook voor Hoogmade, waar veel
armoe heerste en waar de zorgen zich
opstapelden. Ook voor Andries en Teunisje
met hun groeiend gezin. Maar ze hebben
zich kunnen handhaven, zoals ook hun
nageslacht Zoon Cornelis werd kruidenier,
kleinzoon Teun rietdekker, achterklein
zoon Jan weer winkelier, in het oude Regt
huys aan de Baan dat door hem in 1906
werd gekocht. Diens zoon Piet en klein
zoon Koos winkelierden rustig verder: zes
geslachten Witteman in tweehonderd jaar.
Het oude Regthuys is verdwenen, ter plek
ke wordt nog gewinkeld in de Witteman-su-
permarkt en ernaast is hotel Van der Ploeg
verrezen. Toon Witteman heeft nog een
tekening van dat Regthuys, met links de
oude kolfbaan. In 1914 was dat allemaal
verleden tijd, weg waren de laatste resten
van een instelling die tot 1855 als rechthuis
was gebruikt.
Witteman, een familie met veel molenaars
en grutters, „witte mannen" misschien,
maar de naam heeft er niet mee te maken.
Toon Witteman: „In de Universiteits Bi
bliotheek in Leiden heb ik een verklaring
gevonden die slaat op het germaanse Vid,
dat is bos. Denk maar aan Vidukind;
bosbewoner, bosbewaker. dat moeten die
eerste Wittemannen zijn geweest, al lang
vóór de middeleeuwen. Een rustigé familie,
moet ik zeggen, zonder opvallende voorval
len. Jammer eigenlijk". Morgen gaan 24
nazaten van Andries en Teunisje (elf klein
kinderen van Teun, met vrouwen of man
nen, leeftijd: tussen de 60 en de 70) feesten
in Huize Van der Ploeg, in de geur van
het oude Regthyus. Toon zorgt voor een
dia-vertoning over het in folio's, foto's,
tekeningen en kwartierstaten vastgelegde
Witteman-verleden. „Misschien doen we
het in het najaar een beetje over. maar
dan met de kinderen van die kleinkinderen
erbij, een man of zeventig"
Talbot uit 1914
(LEIDSCHENDAM - De giste
ren in het Nationaal Automo
bielmuseum in Leidschendam
door Christie's gehouden vei
ling van vijftig oude automo
bielen heeft iets meer dan
800.000 gulden opgebracht
waarbij voor de kopers dan
nog 16% opgeld komt. Hoogste
opbrengst, 55.000 gulden, was
voor een 1930 Rolls-Royce
Phantom die nieuw, ondanks
de toen heersende economi
sche depressie, de destijds ka
pitale som van ruim 30.000
ridden kostte en waarvan er
in zes jaar tijds toch nog 1767
«jjn verkocht De .next best"
prijs, 40.000 gulden, was voor
een 6 cyl. Siddeley Special
1934, een roomblanke open
toerwagen met de beroemde
Vanden Pias-carrosserie. De
Engelse club van Siddeley-ei-
genaars «egt dat dit de enige
overgebleven toerwagen van
dit merk is. Eenzelfde bedrag
moest worden neergeteld voor
een 1954 Rolls-Royce Silver
Dawn die tot vorig jaar, van
af nieuw twintig jaar lang
door de particuliere chauffeur
T&n één Engelse familie is
bereden en onderhouden.
De 1906 Renault, in die tijd de
meest populaire wagen van
Europa, met lak en bekleding
nog helemaal origineel en met
«en opstapje naar het dak
waarop ruimte voor reserve-
Wiel en bagage en voor en
achter koperen olielampen
veranderde voor 38.000 gulden
van eigenaar. Laagste prijs
was 3800 gulden voor een 1939
oimca Cinq waarvan de Fiat
Topolino het prototype was
De super-gestroomlijnde 1970
Lamborghini, de enige nieuwe
wagen en enkele jaren geleden
nog tot de top van de sportwa-
De 1906 Renault
gens behorend, was jammer
genoeg niet tijdig op de vei
ling.
Panhard
Het Nationaal Automobielmu
seum kocht op de veiling die
door mr. Patrick Lindsay
voortreffelijk werd geleid voor
13 duizend gulden een veertig
jaar oude Panhard Dynamic
waarvan alleen de mechani
sche voedingspomp vervangen
was door een electrische. Een
zeldzaam exemplaar vanwege
het in het midden geplaatst
stuurwiel dat drie in plaats
van twee ruitewissers nodig
maakte. De klanten bleken het
hier begrijpelijkerwijs niet
mee eens en in volgende mo
dellen verscheen het stuurwiel
weer links of rechts, op zijn
Engels of op zijn continents,
wat de klant verkoos.
De veiling van de ruim twee
honderd jaar bestaande vei-
lingfirma, die zoals bekend
sinds kort ook een filiaal in
Amsterdam heeft, trok behal
ve honderden Nederlandse
autoliefhebbers ook verzame
laars uit Frankrijk en Enge
land. Na afloop werden buiten
het terrein van Louwman en
Parqui nog wat koopjes van
andere autoverzamelaars aan
geboden, zonder bijkomende
kosten ditmaal.
OEGSTGEEST Slechts 63 procent van de wo
ningen in Oegstgeest is aangesloten op de centra
le antenne inrichting van Multivisie. Dit percen
tage is «eer laag. I.anrielifr keent men veelal
boven de 75 procent, bet percentage dat Multivi-
sie in Oegstgeest bad verwacht. Dit werd gisteren
door de heer EL van Hoeven van Mul ti visie
bekend gemaakt tijdens een commissievergade
ring in Oegstgeest om de tariefsaanpassing van
een Lv.-abonnement nogmaals te bespreken.
De tariefsverhoging schoot vorige maand met
name bij het CDA in het verkeerde keelgat
Commissielid Van Hazel (CDA) verwoordde gister
avond nogmaals de teleurstelling: „Terwijl sommi
ge inwoners van Oegstgeest nog maar net zijn
aangesloten worden de tarieven al verhoogd Te
meer daar er gevoelens zijn van een ,/iiet algehele
tevredenheid over ontvangst en beeldkwaliteit ter
wijl ook de taneven afwijken van andere gemeen
ten." Het CDA is dan ook voorstander van een
halvering van de tariefsverhoging. Namens Multi-
visie werd meegedeeld, dat de verhoging te laat
werd aangekaart maar dat een tariefsvergelijking
met andere gemeenten erg moeilijk was. Mede
gezien de hoge investeringskosten noemde hij het
bedrag van het Oegstgeestse abonnement (12,85
per maand) niet zo hoog.
Sinds kort heeft Oegstgeest zes zenders in het
tv.-pakket: Ned I en EI, Duitsland I, II en II en
België Vlaams. Stations uit Frankrijk en Engeland
kunnen niet worden aan geboden wegens te mati
ge ontvangstkwaliteit Binnenkort wordt ook Kat
wijk aangesloten op de mast in Oegstgeest De
huidige Katwijkse ontvangstmast is in een ge
meenschappelijke regeling overgenomen. Mogelijk
zal deze mast als reserve-ontvangstinrichting
dienst gaan doen.
LEIDEN De werkeloosheids in de Leidse regio bij mannen is
in december licht gestegen met 61. Aan het einde van het vorig
jaar bedioeg het aantal bij het Gewestelijk Arbeidsbureau geregi
streerde werkzoekende mannen 2294. Bij de vrouwen is de werk
loosheid üi december gedaald met 71. In deze categorie stonden
eind december 767 werkzoekenden geregistreerd.
De stijging bij de mannen is voornamelijk toe te schrijven aan
de rust in de weken voor Kerstmis. Vooral in de bouw werden
minder werknemers aangenomen. Van de 61 werkloze mannen,
zoeken er 49 werk in de bouw. Bij de vrouwen verbeterde de
situatie in bijna alle beroepsgroepen. Het meest echter in de sector
kantoor. Het aantal werkloze vrouwelijke werknemers in deze
sector verminderde met 45.
Vergeleken met eind 1976 is de situatie bij de mannen thans
gunstiger, terwijl de werkloosheid bij vrouwen groter is. In decem
ber 1976 werden 2427 mannen werkloos, eind 1977 waren het er
2294. Bij de vrouwen groeide de werkloosheid met 80.
Ook de situatie bij de schoolverlaters is gunstiger te noemen. Nog
steeds daalt het aantal ingeschreven schoolverlaters. Eind 1977
stonden 402 jeugdigen tot en met 22 jaar geregistreerd. Eind 1976
waren dat er nog 495. Het aantal schoolverlaters was eind 1977
ook lager, namelijk 62 tegen 97 aan het einde van 1976. Het aantal
werkloze vrouwelijke schoolverlaters was ook iets lager dan in 1976,
namelijk in 1976:135 en in 1977: 124.
De afgelopen maand daalde de vraag naar arbeidskrachten bij de
mannen met 225 en bij de vrouwen met 104. Vergeleken met 1976
is de vraag naar arbeidskrachten thans veel groter Eind 1977
werden 1059 mannelijke werknemers gevraagd en 210 vrouwelijke
Eind 1976 werden 593 mannelijke werknemers en 189 vrouwelijke
gevraagd. Nog steeds sluit de vraag naar arbeidskrachten niet aan
op het aanbod De vraag gaat in hoofdzaak uit naar de categorieën
beroepsbeoefenaren die niet als werkloos zijn geregistreerd
In de diverse gemeenten van het werkgebied van het Gewestelijk
Arbeidsbureau Leiden waren de werkloosheidscijfers als volgt:
mannen .vrouwen
Alkemade
Katwijk
Leiden
Leiderdorp
Oegstgeest
Rijnsburg
Valkenburg
Voorschoten
Warmond
Zoeterwoude
Overigen
41 (40) 18 (22)
247 (241 79(86
1595 (1549) 497 (537)
85 (81) 52(58
87 (90) 41(40)
39 (42) 11 (13)
14 (13) 4(6)
121 (112) 36 (45)
21(23 11 (12)
27 (25) 14 (15)
17 (17) 4 (4)
2294(2233) 767(838)
Tussen haakjes de cijfers van november 1977
Fiks
na
winst
nieuwe
leider
(van onze korfbalmedewerker)
HOOGVLIET - Door een 7—9
overwinning op RWR, de ploeg
met het minste aantal verlies-
punten in de derde klasse A
van de microkorfbal com petitie,
beeft Fiks de leiding overgeno
men van Fluks.
De start van de
ploeg was nogal mat, zij kwa
men na drie minuten met 1—0
achter en wisten pas na 11 mi
nuten gelijk te komen. De laat
ste periode van de eerste helft
nam Fiks voor het eerst ruim
afstand van de tegenstander
(3—6) waarna de rust kwam bij
4—6
In de tweede helft kwam Fiks
danig in de problemen. RWR
wist de achterstand weg te wer
ken (7—7) en leek door te sto
men naar een voorsprong toen
Fiks aanvallend volkomen stil
viel. De vakwisseling bracht
echter een sterkere aanval voor
de korf, die tweemaal scoorde
en een 7—9 overwinning tot
stand bracht De doelpunten
werden gescoord door Robert
v d. Kraan (5), Nico den Hollan
der (2), Reinetta Anholts en Aad
Knetsch.
