Leidse Courant | 1978 | 9 januari 1978 | pagina 8

NTV '78: toont
laatste stand
van techniek
in de tuinbouw

Omzet bloemenveilingen
met 17,7 procent omhoog

GRwEIMTE FRffIT
r EMEINI B<§LLEN

Tomaten van een
halve kilo zwaar
na stroomstoten

Vergelijkend onderzoek
alternatieve en gangbare
landbouwbedrijven bepleit

w

WEER GROTERE IMPORT VAN CITRUSFRUIT

LELIE ENCHANTMENT ZIT „IN DE VERNIELING'

PUBLIEK BEREID MEER TE BETALEN

LAND EN TUINBOUW

LEIDSE COURANT

MAANDAG 9 JANUARI 1978 PAGINA 8

IN SOWJET-UNIE

MOSKOU In de Sowjet-Unie zijn geleerden in staat geweest
tomaten te kweken van een halve kilo na ze te hebben
blootgesteld aan „speciale electrische ontladingen", aldus
maakte het persbureau Tass woensdag bekend.

In een bericht uit Alma Ata, de hoofdstad van de Sowjet-staat
Kazachstan in Centraal Azië, meldde Tass dat de tomaten waren
gekweekt in broeikassen en dat zij zo groot waren geworden
was het gevolg van „opvoering van de ontwikkeling der zaden
door middel van kunstmatige micro-lichtflitsen".

Het resultaat van die behandeling was „helderrode tomaten die
een halve kilo wogen en die beschikten over een hoger percenta
ge aan suiker en vitamine c dan gewone tomaten".

Er was ook met stroom geëxperimenteerd met druiven, aldus
het bericht, en dit had geieid tot een „verhoging der biologische
activiteit der vruchten die kan leiden tot het ontstaan van
nieuwe variëteiten".

Tèkst en uitleg op de NTV.

BLE1SWIJK - De fleurige af
fiches schreeuwen het van de
daken: op 31 januari start de
Nederlandse Tuinbouw Vak
beurs, beter bekend onder de
letterafkorting NTV. Het is
met recht een beurs en geen
kijkshow. Al zullen de groene
bedrijven zoals de steklever-
anciers en zaadfirma's voor
de nodige verfraaiing zorgdra
gen. Het hoofddoel blijft
evenwel het contact leggen
tussen de toeleveraar en de
tuinder.

Bij de klimaatregeling rukten
de computers verder op. Vrij
wel alle gerenommeerde in
stallatiebedrijven komen met
een of andere computer. De
mogelijkheden lijken onbe
perkt. Het huidige parade
paard van H. Hoogendoorn
BV uit 's-Gravenzande is de
Tuco 4A met elektrische,
schrijfmachine. Naast de tem
peratuur en ventilatie bedient
de computer ook de regenau
tomaat, de concentratiemeter,
de sturing van scherm- en ver
duisteringsdoeken, de belich
tingsinstallatie Volgens
het Instituut voor Mechanisa
tie. Arbeid en Gebouwen
(IMAG) zijn er zo'n 64 regel-
funkties in een kas. Nieuw bij
Hoogendoorn is de Tuco 2A.
Deze is geschikt voor bedrij
ven waar de klimaatregeling
zich tot zeven groepen be
perkt. Het apparaat is uitge
rust met een beeldscherm

maar er vindt geen automati
sche registratie plaats. Kortom
het goedkopere alternatief
voor de Tuco 4A.
De energiebesparing zal de ko
mende jaren in het middel
punt van de belangstelling
blijven staan. Enerzijds is dat
een kwestie van rassenverede-
ling en anderzijds een kwestie
van techniek. Menige kassen-
bouwer heeft rekening gehou
den met het aanbrengen van
scherminstallaties. Circulatie-
pompen kunnen geleverd wor
den met een variabel toeren
tal. Zolang de pomp op een
lager toerental kan lopen,
spaart men electrische energie
uit.

Sterktenorm

In de kassenbouwsector kreeg
de voorgestelde sterkte norm.
NEN 3859. veel aandacht.
Prins NV uit Dokkum komt op
de NTV met een geheel nieuw
ontwikkeld warenhuis dat ge
heel zou voldoen aan deze
norm. Bovendien zijn de
nieuw ontworpen halfruits
luchtramen (twee- en drieruits)
uitgerust met het nieuwe, ver
stelbare PD-schommelmecha-
niek, waarmee alle luchtramen
tegelijk en vierzijdig gesloten
kunnen worden.

In de dubbele 3,20 m. verving
Prins de vakwerkligger door
een speciale ligger die slechts
veertien centimeter hoog is en

de schaduwvorming in belang
rijke mate beperkt. Direct on
der de goot kunnen schermin
stallaties aangebracht worden.
Alcoa Nederland BV uit Dru-
nen vestigt de aandacht op
zijn energiebesparende afdek-
profielen.

De radijsoogster die menig
maal in de IMAG-stand stond,
kunnen we nu aantreffen bij
H. J. van den Berg uit Lutje
broek. Nu nog zo'n apparaat
voor bosradijs. Hiervoor
brengt deze firma wel een
doordachte spoelmachine op
de markt.

Bij de sorteermachines zal de
belangstelling vooral uitgaan
naar de apparaten geschikt
voor vlezige tomaten. Vorig
jaar kwam dit nauwelijks uit
de verf. Biedt het wijkende
band-systeem mogelijkheden?
Verscheidene bedrijven haak
ten in op de teelt op kunstma
tige bodems. Nieuwkoop BV
uit Aalsmeer brengt een spe
ciale vochtigheidsvoeler voor
steenwolmatten en watèrcultu-
ren. Bij het bereiken van een
bepaalde grens wordt de regq-
nautomaat ingesteld. Men zegt
dat het waterniveau in de
steenwolmatten tot op een mil
limeter nauwkeurig te regelen

Voorlichting

pen en landelijke proefstations
op de NTV? Het IMAG vestigt
de aandacht op energiege
bruik en energiebesparing, het
beoordelen van schermdoeken
(energiebesparing, schaduw,
verduistering), druppelbe-
vloeiing, mechanisatie bij de
potplantenteelt en op de
IMAG-data-service (computer
programma's voor werkplan-
ning en bedrijfsbeheer). Het
Sprenger Instituut zal in zijn
stand voorlichting geven over
de houdbaarheid van snijbloe
men en tomaten, isolatie van
koelcellen, het juiste oogststa-
dium van bolbloemen en de
verwerking van enkele groen
tesoorten. Voorts kan men
hier algemene voorlichting
krijgen over koelen, bewaren,
verpakken etcetera. Het Con
sulentschap voor bedrijfsuit-
rusting en arbeid geeft advie
zen op het gebied van kassen
bouw, verwarming, watervoor
ziening, mechanisatie en ar-
beidsmethoden. Een en ander
in samenwerking met het
IMAG. Ook het Naaldwijkse
Consulentschap is aanwezig
met teelttechnici en bedrijfse
conomen voor de tuinbouw.
Actuele onderwerpen worden
toegelicht in de gezamenlijke
stand van het Naaldwijkse en
Aalsmeerse Proefstation. Teelt
van groenten en bloemen op
substraten, en de nieuwe ge
wassen: radijs, koolrabi, Chi
nese kool, rammenas etcetera.

DEN HAAG De omzet van
de twaalf bloemenveilingen,
aangesloten bij de Vereniging
van Bloemenveilingen in Ne
derland VBN, is het afgelopen
jaar met 220 miljoen of 17,7
procent gestegen tot ƒ1.470,5
miljoen.

Deze omzettoeneming, aldus
de vereniging, kwam voorna
melijk tot stand door prijsher
stel bij de snijbloemen. Deson
danks is de snijbloementeelt in
1977 naar verwachting gemid
deld niet winstgevend geweest.
De omzet van potplanten steeg
ook wel, maar dat hoofdzake
lijk door grotere aanvoer: van
prijsverbetering was hier nau
welijks sprake.

De vereniging verwacht in het
nieuwe jaar nog een forse uit
breiding van de potplanten
teelt. In mindere mate zal ook
de teelt van snijbloemen, voor
al gerbera en jaarrondchry-
santen, zich weer uitbreiden.
Bij de grootste bloemenvei
ling, die te Aalsmeer, steeg de
omzet van 20,7 procent tot
626,7 miljoen: bij nummer
twee, Honselersdijk in het
Westland met 18,6 procent tot
481,5 miljoen.

Andere boekten de volgende
omzetstijgingen: Rijnsburg

In het nieuwe jaar wordt een forse uitbreiding verwacht van de potplantenteelt
(op de foto de Philodendron).

met 10,6 procent tot 153,5
miljoen; Berkel met 24,6 pro
cent tot 70,1 miljoen; Roelo-
farendsveen met 3,7 procent
tot 29,6 miljoen; Bemmel

met 15,5 procent tot 22,6 mil
joen; Groningen met 19,5 tot
20,8 min.; Vleuten met 6,3
pet. tot 20,7 min. Ook Grub-
benvorst, Tilburg en Leeuwar

den boekten stijgingen, terwijl
Beverwijk als enige van de
twaalf een omzetdaling had:
met 19,1 procent tot 12,7 mil
joen.

DEN HAAG De Stuurgroep
Alternatieve Landbouw pleit
voor een langjarig vergelij
kend bedrijfsonderzoek van
„alternatieve" en gangbare
landbouw. Het onderzoek
moet zowel gericht zijn op het
vaststellen van de verschillen
van beide landbouwmethoden
als op de verbetering van de
huidige gangbare landbouw.

Dit staat in een advies dat de
stuurgroep heeft aangeboden
aan do nationale raad voor
landbouwkundig onderzoek
(NRLO), een samenwerkings
orgaan van TNO, het ministe
rie van landbouw en visserij,
de landbouwhogeschool Wage-
ningen en de diergeneeskundi
ge faculteit van de rijksuniver
siteit in Utrecht. De raad heeft

het advies van de stuurgroep
overgenomen en voorgelegd
aan minister Van der Stee van
landbouw en visserij. De
stuurgroep bestaat uit een
aantal deskundigen van de
NRLO.

In het advies pleit de stuur
groep ook voor een onderzoek

naar de vraag of er meetbare
verschillen bestaan in de voe
dingswaarde en de kwaliteit
van gangbare en „alternatie
ve" agrarische produkten en
zo ja, of die voor de gezond
heid van belang kunnen zijn.
Voor de proeven zijn produk
ten nodig die onder gecontro

leerde omstandigheden zijn
geteeld, deze produkten ko
men beschikbaar bij het lang
jarig vergelijkbaar bedrijfson
derzoek. Die proeven kunnen
worden uitgevoerd in vier
landbouwproefbedrijven in de
Noordoostpolder en Oostelijk
Flevoland.

Gedurende de wintermaanden worden er
grote hoeveelheden citrusfruit ingevoerd. Er
is in Rotterdam een speciale citrusveiling.
Deze invoer bestaat uit mandarijnen, sinaas
appelen, citroenen en grape fruits. Een be
langrijke leverancier van mandarijnen (in
hoofdzaak Clementines) is Marokko. Door
het gunstige weer in Marokko wordt er een
belangrijk grotere mandarijnenoogst ver
wacht. De totale produktie wordt op ruim
200.000 ton geschat. De export was tot eind
december 40% groter als vorig jaar. De prijs
van de Marokkaanse Clementines steekt dan
ook gunstig af bij die van de Spaanse. Voor
de Marokkaanse Clementines wordt een in
voerprijs betaald van 80 cent per kilo, De
Spaanse Clementines moeten 94 cent per
kilo opbrengen. Sinaasappelen worden uit
een groot aantal landen ingevoerd, te weten:
Cuba. Griekenland, Israël, Spanje en Egyp
te. Naast de genoemde landen komt de
import van de z.g.n. navelsinaasappelen uit
Marokko op gang. De prijs van de sinaasap
pelen ligt tussen de 65 cent en 1,02 per
kilo. Citroenen komen vooral uit Italië en
van Cyprus. Voor grape fruits zijn Cyprus
en Israël de belangrijkste leveranciers.

Naast de import van citrusfruit is er de

aanvoer van Hollandse appelen en peren. In
de week tussen Kerstmis en Nieuwjaar was
de aanvoer van beperkte omvang. Hier is
inmiddels weer verandering in gekomen. De
belangrijkste perenrassen zijn Conference
en Doyenné du Cornice. De veilingprijs voor
deze beide soorten is nagenoeg gelijk en
komt op gemiddeld 1,30 per kilo. De be
langrijkste appelsoorten zijn: Goudreinette,
Golden Delicious, Cox en Jonathan. De kwa
liteit van de appelen wordt over het alge
meen beter omdat de aanvoer uit de koelhui
zen groter wordt en die vanuit de bewaar-
schuren afneemt. Voor de Golden Delicious
liggen de noteringen het laagst, te weten op
94 cent per kilo. Cox werd het beste betaald
nl. 1,77 per kilo, de andere twee soorten
brachten gemiddeld 1,25 per kilo op. Voor
importappelen ligt de gemiddelde prijs op
1,65 per kilo.

Groente-gewassen

De aanvoer van andijvie wordt van een
steeds geringere omvang. Dit zal nog enkele
weken voortduren voordat hier verandering
in komt. De prijs is al enige weken nagenoeg
gelijk gebleven en ligt op gemiddeld 1,67

per kilo. Voor de schaars aangevoerde spi
nazie liep de prijs op tot 4,27 per kilo. De
grote belangstelling, die er rond de feestda
gen voor radijs bestond, is iets afgenomen,
waardoor de prijs wat lager uitviel, nl. 74
cent per bosje. Aanvoer en prijs zullen
waarschijnlijk weinig verandering onder
gaan. Het steeds kleiner wordende aanbod
van rode paprika's wordt tegen oplopende
prijzen verkocht. Gemiddeld ligt de prijs op
4,60 per kg. Door het sterk wisselvallige
weer krijgt de prijs voor prei weinig gele
genheid om aan te trekken, gemiddeld
brengt de prei 60 cent per kilo op. Voor sla
is er sprake van dalende prijzen, deze kwam
vorige week op 17 cent per krop terecht. Er
wordt op grotere aanvoeren gerekend en een
toenemende concurrentie. Herstel lijkt daar
om niet mogelijk. Door het ruimere aanbod
van spruiten is de prijs verder gedaald en
kwam op 50 cent per kilo terecht. Alleen
ander weer kan hier op korte termijn veran
dering in brengen. Enkele noteringen van
kleine gewassen: raapstelen 14 cent per bos
je, knolselderij 28 cent per kilo. peterselie
28 cent per bosje en selderij 40 cent per
bosje. Tot slot is het misschien toch nog wel
eens goed om, te melden dat de veilingprijs
voor aardappelen op 11 cent per kilo ligt.

Het publiek blijkt bereid wat meer voor 'n bloemetje te betalen.

Bij oppervlakkige beschouwing van de cij
fers zou men tot de conclusie kunnen ko
men, dat de laatste week van het jaar
vergeleken bij die van het vorig jaar, wel
opperbest is geweest. De prijzen lagen aan
zienlijk hoger terwijl de aangevoerde hoe
veelheden weinig verschil te zien gaven,
zodat deze weinig of geen invloed op de
prijzen konden uitoefenen. Nadat de kerst
week behoorlijke resultaten had opgeleverd,
deed die van het oudejaar daar weinig voor
onder. De prijzen verschilden weinig met die
van de voorgaande week. De zachte weers
omstandigheden lieten ook niet na invloed
ten goede uit te oefenen en de handel bleek
goede belangstelling te bezitten voor de bloe
men. In het algemeen verliep het regelmatig
aan de veiling.

De totale omzet aan de CCWS beliep
9.406.491.52 tegen 6.245.017,68 in dezelf
de week van het vorig jaar. Er waren dagen
dat de vraag groter was dan het aanbod,
hetgeen uiteraard de prijsbepaling ten goede
kwam. Het publiek blijkt wel bereid te zijn
een behoorlijke prijs voor bloemen te beta
len. De afsluiting van het jaar in de,bloe

menteelt geeft dan ook wel redert tot dank
baarheid, afgezien dan van de stormschade
waarmee het nieuwe jaar voor veel kwekers
aanving.

Aan snijbloemen werd afgelopen week voor
8.955.836,84 omgezet, aan potplanten
375.317,60. Bij de vergelijkende cijfers van
voorgaande week moet rekening worden
gehouden met de kerstdag minder veilen. Er
waren bepaalde uitschieters in de gemiddel
de prijzen zoals de jaarrond troschrysanten
63 cent tegen 34 in dezelfde week van het
vorig jaar en van de normaal chrysanten
2,17 en vorig jaar 1,37.

Ook de gerbera deed het goed met gemid
deld 87 cent, vorig jaar 66. Opvallend ook
de baccara met 1,11 tegen 75 cent. Nog
enkele gemiddelde prijzen met tussen haak
jes die van' het vorig jaar: Amerikaanse
anjers 43 (39), freesia met aanvoer van ruim
vijf miljoen, 27 (21), irissen 35 (36), leliekel
ken 79 (86), lelietakken 1,02 (85), gerbera 87
(66). anthurium 2,21 (1,45), grote rozen 92
(53), kleine rozen 52 (32) sonia 83 (48), belin-
da 53 (33), snijgroen 1,76 (1,16), tulpen 28 (22),
geplozen jaarrond chrysanten 81 (67), idem

normaal 36 (38).

De enige bloem die een prijsdaling te zien
gaf was de leliekelk. (zie ook elders op deze
pagina).

In de potplanten ging het aanvankelijk niet
zo best, maar uiteindelijk kwam er toch een
keer ten goede zodat de kwekers niet onte
vreden zijn. De handel is weer in wat rusti
ger tijden aanbeland nu de feestdagen voor
bij zijn. Het ziet er momenteel niet ongunstig
uit in de gang van zaken in de bloementeelt,
ook al geven de toenemende verwarmings-
kosten wel zorgen. De potplanten hebben
voor nieuwe perspectieven gezorgd. Tot de
laatste maand van het jaar werd voor een
bedrag van 14.669.323,00 aan potplanten
omgezet hetgeen 4.607.177,15 oftewel ruim
45 procent meer is dan gedurende de elf
maanden van 1976.

Ruim de helft van deze potplantenomzet liep
vip het bemiddelingsbureau hetgeen iets
minder is dan in 1976. De gunstige omzetont
wikkeling in de potplantenhandel aan de
CCWS zet zich nog steeds voort en het vijf
dagen veilen van de potplanten blijkt goed
aan te slaan.

Wat de geleerden drie jaar achtereen hebben
voorspeld is eindelijk dan toch uitgekomen:
de prijzen van de populaire oranje lelie
Enchantment zitten volledig „in de vernie
ling". Het heeft velen verbaasd dat het
zolang heeft geduurd. De telers bleven maar
uitbreiden, maar hoe lang het kruikje ook
te water ging, het brak niet. Maar nu is het
dan zo ver. Vandaag is het areaal van
Enchantment 770 ha, en dat is niet minder
dan 66% van het totale lelie-areaal dat in
Holland wordt geteeld. De prijzen van deze
lelie zijn in elkaar geklapt en het is de vraag
of dat geen invloed zal hebben op de prijzen
van de andere lelies. Tot nu toe valt dat mee.
En voor nieuwe rassen als de sterke en
fraaie gele Connecticut King en de dieprode
Purate, die op het water een grote houd
baarheid heeft - de eerstegenoemde trou
wens ook - bestaat van deze zijde van de
leliekwekers grote belangstelling. Voor de
zgn. schubbollen betaalt men 2,50 per stuk
alsof het een habbekrats is, terwijl plant
goed van deze lelies van de hand gaat voor
de kleinigheid van 30,— tot 35,— per
kilo. In de statistiek van dit jaar waren deze
twee rassen nog niet opgenomen, maar insi
ders menen te weten dat èn van Pirate en
•van Connecticut King zo langzamerhand al
25 ha staat. Daar komt nog bij dat in de
diverse weefselkweek-laboratoria de jonge
plantjes de buisjes uitpuilen. Binnen vrij
korte tijd kan van deze lelies dan ook een
fors areaal staan,, terwijl tal van afnemers
in binnen- en buitenland alleen maar bij
geruchte van deze lelies hebben gehoord.
Voordat grote aanbod van straks is geen
markt en een specialist als ing. P. Schenk,
die als veredelaar aan een van de grootste
leliekwekerijen is verbonden, heeft het on
langs op een vergadering in Hillegom kei

hard gezegd: de producenten van Connecti
cut King en Pirate krijgen straks ook een
dreun-van-heb-ik-jou-daar. De klap zal zelfs
nog harder aankomen dan die welke de
telers van Enchantment nu moeten incasse-

Er is één verschil: het proces met deze
rassen zal korter maar ook heviger zijn. Het
is natuurlijk zo: je kunt maar niet voor het
vaderland gaan produceren als je er niet
gelijk voor zorgt een markt te creëren. De
twee genoemde lelies zullen straks hun weg
heus wel vinden, maar dan moeten de
broeiers in binnen- en buitenland wel eerst
weten welk vlees ze in de kuip hebben. Dat
moet nü duidelijk gemaakt worden. Dat
gebeurt niet omdat de kwekerslust zó groot
is dat er geen bol bij de exporteurs terecht
komt. In het bollenvak huldigt men het
standpunt: eerst doen en dan denken, zo zei
de heer Schenk. Zo bouw je geen markt op,
maar je voldoet wel aan alle voorwaarden
om een dreun te veroorzaken waarvan de
nagalm tot in Wladiwostok te horen zal zijn.
Toch is de lelie, ook qua export, een van
de snelst groeiende bolgewassen. Terwijl de
hoofdgewassen als tulp, narcis en hyacint
al enkele jaren freewheelen, neemt de ex
port van lelies fors toe. Een tweede groei-ar-
tikel is de Hippeastrum (Amaryllis) waarvan
met name het areaal in het Westland stor
machtig toeneemt. Begrijpelijk overigens,
want niet alleen de bol vindt kopers voor
goede prijzen, maar ook de bloem brengt
veel geld op. Een cultuur dus waar het mes
van twee kanten snijdt!

De exportwaarde van leliebollen bedroeg
vorig ijaar 17.000.000,— en de verwachting
is dat er dit jaar voor 20.000.000,— over
de grensen is gegaan. Veruit het grootste
deel van de in Holland geteelde leliebollen

blijft in het binnenland. Die worden in hét
Westland, in Rijnsburg, in de bollenstreek,
in Aalsmeer, e.d. bij miljoenen door de
bloemkwekers in de kassen geplant. Zo
werd in 1976 al voor 60.000.000,— aan
leliebloemen geveild. Dit bedrag werd be
taald voor 100.000 stuks taklelies en
31.000.000 leliekelken. De eerste negen
maanden van 1977 werden al 110.000.000
taklelies aangevoerd. Dat is maar liefst 41%
meer dan in de vergelijkbare periode van
1976. De prijs daalde dit jaar echter fors:
met 20%. In 1976 werden van januari t.e.n.
okt. 27.500.000 takken Enchantment aange
voerd en die brachten gemiddeld 0,36 per
tak op. Dit jaar bedroeg het aanbod in deze
periode 39.300.000 stuks die voor een gemid
delde prijs van 0,31 per tak van de hand
gingen. We signaleren hierboven alleen de
aanvoercijfers van de CCWS in Honselers
dijk, waar ook een zeer groot deel van de
geproduceerde kelklelies wordt aangevoerd.
Van januari t.e.m. oktober van dit jaar ruim
17 miljoen kelken van L. longiflorum. Ge
middelde prijs: 0,53 per kelk tegen 0,41
in het vorig jaar. De stijging van de prijs
van kelklelies is - we zeiden dat al eens
eerder - een gevolg van een geringer aanbod,
omdat de bollen die uit Japan geïmporteerd
moeten worden steeds duurder worden. In
Japan weet men ook wat inflatie betekent!
Om nog even op de twee nieuwe rassen
Pirate en Conecticut Kint terug te komen:
er is hiervan binnen afzienbare tijd dus een
groot aanbod op komst, terwijl de markt,
ervoor nog „gemaakt" moet worden. Er is
niets tegen maar alles voor, wanneer men
daar vandaag mee gaat beginnen. Of zou
men eerst een opdoffer van jewelste moeten
krijgen voor men wakker wordt? Voor 1980
zullen we het wel weten