HARDE AANPAK DELINQUENTEN MAAKT
MAATSCHAPPIJ JUIST ONVEILIGER
Daken komen moeilijk onder de pannen
Sportvliegtuig maakt
buiklanding
DRIE GEWONDEN
BIJ STEEKPARTIJ
ACHT DODEN IN VERKEER
Nederlandse actie
trekt de aandacht
TOERISME POLITIEKE
SPLIJTZWAM OP
SCHIERMONNIKOOG
Twee tankers
aan
de grond
BINNENLAND
.EIDSE COURANT
MAANDAG 9 JANUARI 1978 pageva 7 s
Scheidende
president
Arnhems
gerechtshof:
(Van een onzer verslaggevers)
ARNHEM „Een rechter ver
keert in een uitzonderlijk be
voorrechte positie. Je hebt tel
kens te maken met mensen die
in een noodsituatie verkeren en
zij komen vaak uit de laagste
maatschappelijke laag, uit een
'underdog'-positie. Je zult dan
als rechter een grote beschei
denheid in acht moeten ne
men." Dit is de 'geloofsovertui
ging* van de per 1 maart met
pensioen gaande president van
het gerechtshof in Arnhem, mr.
J. van Andel (70). „Het ligt er
maar a»» in welke omstandig
heden je terecht bent geko
men," meent hij. „Er zijn veel
mensen die geen of nauwelijks
kansen in de maatschappij krij
gen."
Er is in de benadering van een
verdachte veel veranderd, ver
geleken met twintig, dertig ja
ren geleden. „Dat kwam ook
sterk onder invloed van prof.
Pompe, die door sommigen nóg
wel als een wonderlijke idealist
wordt gezien. Met hem ben ik
het eens dat ieder mens, u en
ik, vertrouwen nodig heeft. Dat
heeft een crimineel óók.
Geef je een crimineel, na zijn
misdaad, geen vertrouwen dan
ben je bezig niet de maatschap
pij veiliger te maken, maar juist
onveiliger!
Zij die gevangen zitten zijn vaak
jonge mensen, zo tussen zeven
tien en vierentwintig jaar. Ze
komen meestal uit gebroken ge
zinnen, waarvan moeder prosti
tuee is en vader een alcoholist.
De persoonsdossiers zijn van
een eentonigheid, dat je er soms
nog weer van versteld staat dat
er nog iets van de jongen te
recht kwam.
Mensen die van hun geboorte af
niet gewenst zijn, die door hun
moeder verstoten zijn, die hun
eerste levensjaar door grootou
ders zijn opgevoed, die van kin
derhuis naar kinderhuis ver
voerd zijn, wat wil je 'daarvan
verwachten?"
Velen willen in ons land, dat
zulke delinquenten worden af
gezonderd en hard worden aan
gepakt, omdat ze niet (zouden)
deugen. Hofpresident mr. Van
Andel is het daarmee beslist
oneens.
„Juist als je je zó uitlaat over
medemensen, maak je de maat
schappij steeds onveiliger. De
harde üjn van stamp-ze-maar-
in-mekaar werkt juist zeer esca
lerend. Je hoeft van de harde
lijn geen enkel heil te verwach
ten. Eerder het tegendeel. Die
harde lijn heeft nog nooit en
nog nergens enige ontspanning
teweeg gebracht.
Dat geldt niet alleen voor het
strafrecht. Kijk maar eens naar
het midden-oosten waar Sadat
en Begin met elkaar overleggen
over vrede. Het met elkaar pra
ten,het weer vertrouwen in el
kaar krijgen, daar is wat van te
verwachten.Daar is ook wat van
te verwachten bij de bestrijding
van criminaliteit
De bestrijding daarvan door
veel politie en door er veel en
hard op te slaan en zware straf
fen uit te delen, is prcies het
paard achter de wagen spannen.
Daardoor maak je de maat
schappij hoe langer hoe onveili
ger."
Er bestaan overigens wel gevan
genissen in onsland met een
streng tot zeer streng isolerend
regime. De A-vleugel van de
Scheveningse strafgevangenis
bijvoorbeeld en 'De Rode Pan
nen' bij Veenhuizen. Daar wor
den gevaarlijke en agressieve
mensen vastgehouden.
„Je moet," meent mr. Van An
del, „voor een bepaalde groep,
van pak weg twee-, driehonderd
man, wel gevangenissen blijven
houden, hoewelJe maakt
daar de mensen wel beroerd
mee. Sinds anderhalf jaar is
hier in Arnhem de beoordeling
van mensen uit het gehele land
geconcentreerd wier voorwaar
delijke invrijheidstelling op het
spel staat.
Die mensen, zo blijkt me telkens
weer, zijn alle contacten kwijt
geraakt Zélfs die met bewaar
ders zijn er veelal niet Zulke
strenge gevangenissen zijn ui
terst isolerend. Daar maak je
mensen, zoals je een hond die
je opsluit vals maakt uiterst
gevaarlijk en agressief. Je roept
daarmee het gevaar over jezelf
uit!"
En de bescherming van de
maatschappij dan? Mr. Van An
del veert op: Je beschermt de
maatschappij juist helemaal
niet, want die kun je alleen
maar beschermen door die men
sen een behoorlijke behandeling
te geven. Ze moeten leren zich
te gedragen, zodat ze respect
krijgen voor het leven, de rech
ten en bezittingen van anderen.
Daar kun je de maatschappij
mee beveiligen en niet met
zwaar verkreukelde delinquen
ten die je zo maar, zonder meer,
in de samenleving terugzet! Ik
zeg daarmee niet dat deze men
sen straffeloos zouden moeten
zijn, allerminst, maar wél dat je
moet zorgen dat zij leren zich
in de maatschappij te handha
ven.
i Andel: delinquenten vooral hoop en vertrouwen geven
Ik meen dat je met hardere
straffen de misdaad zou (kun
nen) uitlokken. Die mensen ra
ken hoe langer hoe meer verbit
terd omdat ze door een lange
gevangenisstraf vervormen in
plaats van verbeteren. Een toe
neming van recidive is dan on
vermijdelijk.
Het publiek vertrouwt dit soort
uitspraken van de rechterlijke
macht helemaal niet of niet ge
makkelijk. Zou ér een vertrou
wenscrisis bestaan?
„Dat is wel een moeilijke vraag.
Soms heb je inderdaad de in
druk dat die bestaat Maar het
ligt eraan hoe je het bekijkt. De
politie heeft over het algemeen
weinig vertrouwen in de rech
terlijke macht Begrijpelijk, in
dien men ervan uitgaat dat de
handhaving van orde en veilig
heid te bereiken is door harde
maatregelen en hoge straffen.
Van de maatschappij uit heeft
de rechterlijke macht denk ik,
ook te weinig vertrouwen. Neem
de 'law and order' - mensen, die
wensen dat de rechterlijke
macht hard zal reageren op al
lerlei toestanden en dat ten kos
te van "alles" het gezag gehand
haafd blijft. Die mensen hebben
er geen begrip voor dat er mis
schien andere methoden zijn die
menselijker zijn en tot een beter
resultaat leiden.
Dan is er een groep (veelal)
jonge mensen die onbehagen
koestert tegen de rechterlijke
macht Zij vinden dat er reke
ning moet worden gehouden
met de ontwikkelingen in de
maatschappij. En verder dat de
misdeelde mens meer aandacht
verdient.
Elke groep heeft dus op haar
manier wantrouwen en elke
groep wil een verandering,
maar niet allemaal willen ze die
op dezelfde manier. Er zijn te
gengestelde belangen.
Ja, ik geloof dat er een vertrou
wenscrisis bestaat. Hoe je die
moet wegnemen weet ik niet In
elk geval niet door je als rechter
in een ivoren toren op te sluiten.
Dat komt nog steeds voor. De
eigengereidheid waarmee som
mige rechters mensen bejege
nen, vind ik volstrekt onjuist
En die verkleedpartij met die
toga en die befach, die
moest je eigenlijk niet hebben,
want de afstand tussen (straf)-
rechter en verdachte is al enorm
groot En een rechter behoeft
niet te stelen om aan zijn brood
te komen.Hij heeft een goed
salaris.
Er is nog altijd een categorie
rechters, die de verdachten
graag vermanend, paternalis
tisch en feodaal toespreekt. Zo
van: „Had dat nou maar eerder
bedacht" en: „Ga heen en zon
dig niet meer". Opmerkingen
waarvan mr. Van Andel niets
moet hebben.
„Dit soort benaderingen vind ik
onjuist Dat is een walgelijke
benadering, waarover ik me al
tijd kwaad kan maken. Dat is
zó goedkoop en zó huichelachtig
alsof jezelf de brave Hendrik
bent Dat is volmaakt onzinnig.
Rechters, die zulke opmerkin
gen maken, hadden nooit straf
rechter moeten worden!"
Verdachten, die tegen een von
nis in appèl gaan, doen dat wel
omdat ze vinden bij de recht
bank onvoldoende te zijn (aan
gehoord) en lang niet altijd om
dat ze vinden te zwaar gestraft
te zijn. Zo'n opmerking vindt
mr. Van Andel heel begrijpelijk.
„Er wordt in feite mee gezegd,
dat de rechtbank het slecht
heeft gedaan. Het is uiterst on
bevredigend als een verdachte
het idee heeft gekregen dat er
geoordeeld is zonder dat hij vol
doende aan het woord is ge
weest"
Hoe geloofwaardig blijft een ar
rest of een vonnis als dit niet
aan het 'gesundenes Volksemp-
finden' beantwoordt? Daarover
moet de hofpresident lang na
denken.
„Het zijn vaak mensen die het
hardste schreeuwen en doen als
of zij dat "Volksempfinden' ver
tegenwoordigen. Als rechter
moet je niet alleen de maat
schappij beschermen tegen de
delinquenten maar die delin
quent moet je óók beschermen
tegen de wraakzucht van de
harde schreeuwers. Dat 'gesun
denes Volksempfinden' heeft al
tijd geleid tot fascisme. De Duit
sers waren er dol op en nu nog
wel een beetje.
Neem Strauss, die van de CSU
Hij zei in verband met de terro
risten, dat het volk maar eens
moest ingrijpen. Ja zeker, er
staat een 'C' voor zijn. partij.
Tja, die is gemakkelijk neerge
zet Dat christendom wordt
vaak misbruikt en die 'C' voor
je partijnaam garandeert niets
voor een werkelijk christelijke
benadering van de zaak."
Zou er zoiets bestaan als 'de
taak' van een rechter?
„Dat geloofik wel, ja. De rechter
heeft een taak, een conserveren
de taak. Je bent er voor om de
rechtsorde te beschermen, dat
althans kun je niet ontkennen.
Maar daarmee is niet alles ge
zegd. Als rechter moet je ook in
de gaten hebben dat er zich op
maatschappelijk gebied veran
deringen voordoen, al mag je je
er niet mee vereenzelvigen. Een
goed rechter zal er naar streven
tot een betere en rechtvaardige
re samenleving te komen.
Als het goed is, ben je rechter
met een slecht geweten. Aan de
ene kant ben je iets aan het
beschermen waarvan je je af
vraagt of die bescherming wel
altijd terecht is en anderzijds
ben je bezig met individuele di
kwijls misdeelde mensen, die je
uit de moeilijkheden tracht te
halen en een steun in de rug
mee te geven. Enerzijds moet je
ze bestraffen en anderzijds ben
je bezig met de individuele di
kwijls misdeelde mensen, die je
uit de moeilijkheden tracht te
halen en een steun in de rug
mee te geven. Enerzijds moet je
ze bestraffen en anderzijds
moet je ze hóóp geven. Vooral
hoop én vertrouwen geven!"
SCHIPHOL (ANP) Sportvlieger J. Vroom uit
Zandvoort heeft zaterdagmiddag een buiklanding
gemaakt op Schiphol. Zijn toestel, een eenmotori-
ge Commanche, werd licht beschadigd, de vlieger
zelf liep nog geen schrammetje op.
De 54-jarige sportvlieger was zaterdag met zijn
eigen toestel onderweg van Schiphol naar Hilver
sum toen hij ontdekte dat het landingsgestel van
de Commanche niet meer werkte. De wielen kwa
men maar half naar buiten. Omdat hij Schiphol
boven Hilversum verkoos voor een buiklanding,
vloog Vroom terug naar de Amsterdamse luchtha
ven.
Daar kwam zijn toestel op een van de kleinere
baneh binnen twintig meter tot stilstand en Vroom
kreeg de complimenten van de rijksluchtvaar-
dienst voor zijn geslaagde landing.
GOES (ANP) Drie mannen, een nit Goes en
twee uit Heinkeaszand zijp dit weekend gewond
geraakt bij een steekpartij die zich afspeelde in
het toilet van een bar in de Goese binnenstad.
Twee van hen, de 18-jarige C. T. en de 21-jarige
J. 1. W. beiden uit Heinkeaszand, werden naar
het ziekenhuis gebracht met steekwonden. De
derde, de 27-jarige A. J. G. uit Goès moest de
hulp van zijn huisarts inroepen.
Bij het onderzoek door de politie zijn geen steek
wapens te voorschijn gekomen. Ook is er over het
motief nog geen volledige duidelijkheid. Volgens
de politie gaat het hier om een wraakoefening van
de twee jongens uit Heinkenszand tegenover de
Goesenaar, die vier jaar geleden betrokken was
bij een auto-ongeluk, waarbij het zusje van een
van de twee om het leven kwam. Het onderzoek
door de politie van Goes wordt voortgezet
HEENVLIET (ANP) Met een
snelheid van ongeveer tweehon
derd kilometer per uur is een
automobilist uit Oostvoorne
met zijn auto zaterdagavond in
het Zuidhollandse Heenvliet uit
de bocht gevlogen en tegen een
boom gebotst.
De man. de 45-jarige H. P. Leen-
tjes, was op slag dood. Bij ande
re verkeersongelukken in het
weekeinde kwamen zeker nog
zeven mensen om het leven. In
Tilburg overleed het 1-jarige
dochtertje van mevrouw Wijnen
uit Someren aan hersenletsel in
het ziekenhuis. Het meisje zat'in
het kinderzitje achterin de auto
van haar moeder die op een
kruispunt geen voorrang kreeg
van een andere auto en in de
flank werd aangereden. In het
Gelderse Lichtenvoorde werd
een 73-jarige fietser overreden
toen hij met zijn fiets een voor-
rangsweg opreed en overreden
werd door een vrachtauto. Bij
een aanrijding tussen een 56-ja-
rige vrouw op de fiets en een
19-jarige motorrijder in Tiel
werden beiden dodelijk ver
wond.
VUURVRETERS TE WATER
Op de vijver van het recreatie-oord De Beekse Bergen zijn
waterskier Maarten Smelik uit Apeldoorn en speedbootbestuurder
Chris van de Bergh uit Soest er gistermiddag in geslaagd door
een 72 meter lange, brandende, tunhel te varen. De hitte in de
tunnel bedroeg 1500 graden Celcius. Smelik en Van de Bergh
vestigden drie verschillende records met deze actie, die werd gade
geslagen door een veelkoppig publiek en waarvan de opbrengst
bestemd was voor een opvangcentrum voor zeehonden
VOOR HOMOFIELEN IN VS
DEN HAAG De advertentie die de Nederlandse stichting vrije
relatierechten in het Amerikaanse tijdschrift Time magazine heeft
geplaatst, is in de Verenigde Staten niet onopgemerkt gebleven.
Dit zegt Koos Huijsen, woordvoerder van de stichting. In de
advertentie wordt geprotesteerd tegen de behandeling van homo
fielen in de Verenigde Staten.
Op het moment dat de advertentie in Time verscheen, in de eerste
week van januari, was Huijsen in Amerika. Hij is geïnterviewd
voor radio en televisie. Het dagblad New York Times wijdde in
de hoofdredactionele kolommen aandacht aan de ingezonden mede
deling uit Nederland.
Met de advertentie wordt geprobeerd de homofilie uit de zedelijk
heidswetgeving te halen en naar de sfeer van de mensenrechten
over te hevelen, aldus HMUIJSEN. Hij verwacht dat de advertentie
een steun in de rug zal zijn van de „Civil rights"-beweging in de
Verenigde Staten.
De advertentie, die ook aandacht heeft gekregen in het Franse
dagblad Le Monde en de Zwitserse Neue Züricher Zeitung, heeft
bijna een ton gekost en is gefinancierd uit de opbrengst van een
nachtconcert. Dat concert is door de stichting begin oktober in
het Amsterdamse Concertgebouw georganiseerd.
SCHIERMONNIKOOG (ANP)
De opvatting van een deel
van de Schiermonnikoogse be
volking dat het toerisme op dit
eiland moet worden afgeremd
heeft geleid tot een scheuring
in de politieke groepering
„Schiermonnikoogs Belang".
Voorstanders van een bevorde
ring van het toerisme hebben
zich van deze groepering afge
scheiden en gaan onder de
naam „Partij Liberalen" zelf
standig de komende gemeente
raadsverkiezingen in. Ter verde
diging van de stelling dat het
vreemdelingenverkeer moet
worden afgeremd, worden voor
namelijk milieu-argumenten
aangevoerd. De nieuwe .Partij
Lineralen" wil een intensieve
propaganda voeren om Schier
monnikoog meer bekendheid te
geven en streeft naar de „bouw
van nieuwe bungalows, hotels
en kampeerboerderijen zonder
daarbij de natuur, de stilte en
de ruimte op het eiland aan te
tasten". Het aantal stemgerech
tigde kiezers bedraagt 450.
(Van een onzer verslaggevers)
Terneuzen - Dichte mist heeft
er afgelopen nacht toe geleid
dat op de Westerschelde ter
hoogte van Terneuzen twee tan
kers uit de koers zijn geraakt
en aan de grond gelopen. Het
gaat om de 40.000 ton metende
ertstanker „Mineral Gent" en de
binnenvaarttanker „Benetank",
beide uit België. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet
voor. Doordat de twee schepen
aan de zijkant van de vaarroute
terecht zijn gekomen leverden
zij voor het overige scheepvaart
verkeer geen hinder op. Aange
nomen werd vanmorgen dat zo
wel de Mineral Gent als de Be
netank vandaag nog vlot zouden
komen.
(Van een onzer verslaggevers)
Tegelen De dakpan is een schaars modeartikel
geworden. Veel huiseigenaren zijn zwaar gedu
peerd nadat de storm beeft huisgehouden onder
hun keramische dakbedekking. Voor de bouwma-
terialenhandel en dakpannenfabrikanten is het
onmogelijk om alle gevraagde modellen dakpan-
nen te leveren. De fabrikanten hebben gemiddel
de levertijden die variëren van zeker 7 maanden
tot zelfs meer dan een jaar. Vele pannen, die
vroeger onze daken sierden, blijken niet meer in
produktie te zijn. Door de grote variatie in woon
vormen door laagbouw en de zucht naar nostalgie
is de dakpannenfabrikage in Nederland in het
nauw gekomen.
De enorme schaarste kan niet gedekt worden door
invoer uit het buitenland. Ook al blijkt in de
praktijk dat Nederlandse fabrikanten dakpannen
uitvoeren om hun eigen produkten weer in te
voeren tegen een 25 tot 30 procent hogere prijs.
De bouw raakt „dakloos" en de huiseigenaren
zwaar gedupeerd.
„Als u in september van dit jaar 2500 keramische
dakpannen wil hebben, moet u toch tot mijn spijt
wachten tot 1979", aldus een bouwmaterialenhan
del in Deventer. We proberen overal dakpannen
te krijgen, tot in het buitenland toe, maar de toch
veel gevraagde oudere keramische modellen zijn
bijna niet meer te krijgen. Dat wreekt zich vooral
bij stormschade, wanneer juist de 2,2 kilogram
zware keramische modellen zwaar te lijden heb
ben. De in produktie zijnde betonpannen zijn 5
kilogram zwaar en hebben minder last van de
stormschade. Maar de vraag is juist groot naar
keramische dakpannen. Voornamelijk vanwege de
grote vraag naar laagbouw en de renovatie op
grote schaal in Nederland.
Verschillende dakdekkers bedrijven zitten met de
handen in het haar. Door schades aan daken is
aan de vraag naar vooral oudere soorten pannen
niet meer te voldoen. De groothandel en de fabri
kanten kunnen niet bijspringen. Door voorraden
van enkele gangbare soorten dakpannen konden
nog mensen na de stormschades van 23 op 24
december geholpen worden. Na de jongste storm
schade dreigt de zaak in het honderd te lopen.
De grote schaarste aan dakpannen dateert niet
van vandaag of gisteren. Het is een langlopend
proces, waarmee ook de baksteenindustrie te kam
pen heeft gehad. Fabrikanten zijn nu al volgeboekt
tot meer dan een jaar. Sommige fabrikanten ne
men zelfs geen nieuwe orders meer aan. De vraag
naar dakpannen is door diverse oorzaken niet bij
te benen. De Nederlandse dakpannenindustrie pro
duceerde vorig jaar 50 miljoen dakpannen. Zij
hoopt die produktie op te voeren tot 54 miljoen,
waarmee echter nog lang niet aan de vraag kan
worden voldaan.
Dertig jaar geleden stonden in Nederland 32 dak-
pannenfabrieken te roken. Zij produceerden 125
tot 150 miljoen dakpannen per jaar. Overigens een
druppel op een gloeiende plaat in die tijd vanwege
de opbouw na de tweede wereldoorlog. Twintig
jaar later waren en zijn er nog 8 fabrikanten over.
Zij produceren samen 50 miljoen dakpannen,
maSr daarbij dient gezegd te worden dat 3 tot 4
fabrieken zich hebben toegelegd op de zwaardere
betondakpan.
De sanering en de sluiting van fabrieken had
natuurlijk zijn oorzaken. De heer Verhaag, direk-
tielid van een der grootste dakpannenfabrikanten
in Nederland, de N.V. Jos Kurstjens te Tegelen,
legt uit waarom: „De fabrieken konden geen fat
soenlijke prijs meer maken voor hun produkten.
Ze moesten omschakelen op andere produktieme-
thoden, de bouw ging in serie werken en de
fabrieken werden daarbij aan een prijzensysteem
gebonden. Bovendien vonden de fabrieken geen
mensen meer die in het klei wilden werken. Bui
tenlanders werden aangetrokken, ziekteverzuim
was erg hoog, kortom, een dakpannenfabriek
bleek geen haalbare kaart Slechts enkele fabrie
ken hielden, door modernere productiemethoden
het hoofd boven water. In de zestiger jaren kon
de gemiddelde produktie nog worden opgevangen
door de hoogbouw en de betonconstructies, maar
in de jaren zeventig werd de vraag naar kleipan-
nen weer groter. De produktie bleef daarom ver
achter. De mensen willen weer laagbouw. Op een
rijtje van vier huizen gaan 1.000 Weipannen en
600 betonpannen, op een bungalow, wellicht 2 tot
5.000 Weipannen. De vraag is niet meer bij te
benen."
„Om onze afzetmoglijkheden te behouden, zijn wij
in de jaren zestig de buitenlandse markt gaan
opzoeken. We verkopen de produkten in heel
Europa Bij ons is het zo dat we tweederde in
het buitenland verkopen en éénderde aan het
binnenland. In totaal hebben de Nederlandse fa
brikanten 15 miljoen dakpannen vorig jaar afgezet
in het buitenland. In het buitenland kunnen we
ook buitenlandse prijzen vragen. Hier zijn we al
vijf jaar aan prijzen van Den Haag gebonden. Wij
exporteren zelf naar het buitenland en importeren
dezelfde pannen weer. Op dat moment kunnen wij
ook buitenlandse prijzen vragen. „Wie niet horen
wil, moet maar voelen."
Prins Bernhard
Argentinië
(Van een onzer verslaggevers)
Bl'ENOS AIRES Prins Bern
hard is gisteren voor een pfrive-
bezoek van 20 dagen in Argenti
nië aangekomen. De prins zal
daar de gast zijn van eigenaren
van een groot boerenbedrijf in
het gebied van Tierra del Fugo,
in het uiterste zuiden in de
buurt van Kaap Hoorn.
Op het vliegveld van Buenos
Aires werd hij gisteren ontvan
gen door de Argentijnse chef
van het protocol, de directeur
van de luchthaven en functiona
rissen van de Nederlandse am
bassade. Hij zou vandaag naar
de plaats Ushuaia vertrekken
om aan boord te gaan van een
schip van een Amerikaanse na
tuuronderzoekers-expeditie.
