Heer politie
n gemeenten
net Zuid-
nolukkers
Aangrijpend boek over
afschuwelijke tragedie
VAN AGT MAAKTE
MEESTE NIEUWS
PvdA in beweging
Advertentie plaatsen
in Time verliep niet
probleemloos
Geen oefeningen meer met anti-mij nbom
Veel meer voor snoep, vlees en huur; minder voor brood en zuivel
INNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 30 DECEMBER 1977 PAGINA 9
JITBREIDING
IET 75 MAN
Wagons
gekanteld
Door nog onbekende oor
zaak is gisteren bij Dord
recht een goederenwagon,
geladen met siagsteen, ge
kanteld. Er waren geen ge
wonden, maar wel was het
treinverkeer in de richting
van het zuiden tot vanmor
gen vroeg gestremd. Het
internationale treinverkeer
kon worden omgeleid. Het
lokale verkeer werd door
bussen overgenomen.
(Van onze parlementaire redactie)
EN HAAG De minister van binnenlandse zaken
teft toegestaan dat zeven gemeenten met grote j
lidmolukse wijken bun politiekorpsen uitbreiden.
eze gemeenten hadden sinds de gebeurtenissen in j
rente van afgelopen voorjaar al politiebijstand.
■t zijn de gemeenten Assen,
lilde, Epe, Capelle aan den
gel. Krimpen aan den IJssel,
erdam en Vught. In totaal
Joopt de uitbreiding 75 man.
kosten ervan bedragen op
arbasis rond 3,5 miljoen,
de gemeenten Assen en Epe
de uitbreiding van het korps
geruime tijd geleden van start
gegaan, in de andere kan ze nu
beginnen. In enkele gemeenten
wordt grote waarde gehecht aan I
de aanstelling van wijkagenten
voor de Zuidmolukse wijken..
Waar dat al gebeurd is bestaat
tevredenheid, ook bij de Zuid
molukse bevolking. Trouwens,
ook elders is het verschijnsel
van de wijkagent in opmars.
HILVERSUM (ANP) Naar
het oordeel van de televisie
kijkers heeft mr. Van Agt in
1977 het meest het nieuws be
paald. Dat blijkt uit een in
opdracht van het NOS-jour
naal ter gelegenheid van het
jaaroverzicht gehouden onder
zoek. Daaruit is voorts be
kend geworden, dat uit een
tiental opgegeven onderwer
pen de "Molukse gijzeling" de
meeste indruk had gemaakt
De vraag over de man of
vrouw van het jaar 1977 werd
'open' gesteld, zodat men dus
een eigen keus kon maken.
Maar van de ruim 800 onder-
Volgens tv-kijkers
vraagden bleek bijna 14 pro
cent daar zulke grote moeite
mee te hebben, dat er hele
maal geen namen naar voren
kwamen.
Van hen die wel een keus kon
den maken stemden 32,5 pro
cent voor Van Agt, 6 procent
meer dan voor de ex-premier
Den Uyl (26,4 procent). Zij
sprongen er duidelijk uit.
Want na hen volgden Wiegel
(3,5 procent), Johan Cruyff (2,6
procent), koningin Juliana en
Maurits Car ansa (ieder 2,2
procent) en hoofdinspecteur
Kalma (1,9 procent).
Van de opgegeven gebeurte
nissen haalde de "Molukse gij
zelingen" 34,3 procent, de reis
van Sadat naar Israël 22,1 pro
cent, de kabinetsformatie 13,8
procent, de vliegramp op Te-
nerife 13,3 procent en de acti
viteiten van de RAF 9 procent.
Slechts enkele procenten of
tienden daarvan waren wegge
legd voor de „werkgelegen
heid". de ontwikkelingen in
Zuidelijk Afrika, het kern
vraagstuk, de stakingen in Ne
derland en de strijd in de Oga-
den.
£cidóc6omcwt
1 SlNDS de dag, dat de Partijraad van de PvdA zijn
voormannen Den Uyl en Van Thijn wilde dwingen de
kabinetsonderhandelingen met het CDA te verbreken, rom-
melt het volop in deze partij. Niet alleen op landelijk niveau
is men nog steeds druk in de weer om schuldigen te zoeken,
i meuwe strategische punten te bezetten en nieuwe taktieken
I uit te stippelen, maar ook gewestelijk en in een toenemend
j aantal afdelingen zijn de socialisten zeer onrustig geworden,
i Verschillende leidinggevende figuren in de partij hebben
dit al moeten ondervinden.
HeT gaat er daarbij vooral om, wie of welke stroming
1 de boventoon gaat voeren of naar de achtergrond verwezen
wordt. Ook al is lang nog niet precies duidelijk, wat er
politiek gaande is, zeker is dat een deel van het socialistisch
j establishment -de gevestigde orde in de PvdA- naar het
tweede plan moet verdwijnen. Maar welke strategie het
wint, welke taktiek gekozen wordt voor de komende jaren,
I daarachter staan op ieder niveau van de partij nog steeds
i grote vraagtekens.
Het gevecht om de macht in de PvdA is namelijk nog
lang niet ten einde. Integendeel: het zal, zo laat het zich
aanzien, nog heviger worden. Zeker wanneer straks de
verkiezingen voor de gemeenteraden en de Provinciale
Staten aan de orde komen. In sommige gewesten, zoals in
dat van Amsterdam, zijn nu al klappen gevallen, ook in
enkele gemeenten zijn bepaalde leidinggevende pers01160
weggemanoeuvreerd en wel zodanig, dat zij straks niet meer
aan bod kunnen komen.
GaAN de Reckmannen het winnen: de stroming, die
ontstaan is nadat partijraadslid Piet Reckman als woord
voerder van de linkse ontevredenen een breuk met het CDA
wilde forceren en de PvdA een ruk naar links wilde laten
maken? Of zijn het de mensen als Den Uyl, Duisenberg
en zelfs de zeer progressieve oud-staatssecretaris Meijer van
CRM, die de politieke redelijkheid en werkelijkheid willen
redden? Kortom: interne revolutie of evolutie?
Rotterdams imago
rerslechterd"
I oor
lirecteur
lotterdamse
/VVV dreigt
ontslag
(Van een onzer verslaggevers)
[OTTERDAM Tegen direc-
tur F. van Heezik van de Rot-
lamse VVV zijn ernstige be
waren geuit over diens optre-
Itn bij deze instelling. De onte-
Rtdenheid bij het stichtingsbe-
ttnr van de Rotterdamse VVV
Go hoog opgelopen dat men
■verweegt hem te ontslaan.
Ivolgens secretaris mr. O Bak
ker is hij verantwoordelijk voor
le aanzienlijke verslechtering
'an het imago van de VW bij
iet Rotterdamse bedrijfsleven.
)e VW is voor haar inkomsten
n belangrijke mate afhankelijk
an de giften van dat bedrijfsle-
en. Sommige firma's vinden
it Van Heezik zijn werk, met
feame het propageren van de
^tad naar buiten toe zo slecht
oet dat zij geen bijdrage meer
rillen leveren. Verder wordt
(an Heezik verweten dat hij
onder toestemming van het be
tuur 30.000 gulden uit de kas
van de VW voor zichzelf had
ipgenomen en dat terwijl de
VVV al kampte met een tekort
van drie ton. Volgens mr. Bak-
cer heeft Van Heezik het geleen
de bedrag slechts ten dele terug-
ïetaald. Twee jaar geleden
cwam Van Heezik in opspraak,
doordat hij als president-com
missaris van de NV Afvalver
werking Rijnmond een zelfde
«drag had geleend, terwijl al-
een de directeur en hijzelf
daarvan op de hoogte waren.
bestuur van de VW is ook
niet te spreken over de aanschaf
drie auto's zonder dat men
laarin gekend was. Mocht het
«stuur van de VW besluiten
(an Heezik te ontslaan - hij
rijgt eerst de kans zich te ver
ledigen - dan moet dat worden
goedgekeurd door het college
van B. en W. Volgens secretaris
Bakker zal het bestuur aftreden
als B. en W. een eventueel ont
slagbesluit afkeuren.
Na een botsing met een
vrachtwagen,gisteren in
het centrum van Beverwijk,
raakte éen bus van de NZH
van de weg en kwam in een
Bus in vijver
vijver terecht. Zeven passa
giers raakten gewond. Twee
van hen moesten in een
ziekenhuis worden opgeno
men. Het ongeluk is ver
moedelijk ontstaan doordat
de vrachtwagenchauffeur
door rood licht is gereden.
AMSTERDAM (ANP) - In het
eerste nummer in het nieuwe
jaar van het Amerikaanse
weekblad Time (oplage 4,25
miljoen) zal een pagina-grote
advertentie worden opgenomen
van de Nederlandse Stichting
Vrije Relatierechten. In deze
advertentie wordt het Ameri
kaanse volk gevraagd toleran
ter te zijn ten opzichte van
homofielen.
Plaatsing van deze advertentie
- ondertekend door 25 vooraan
staande Europeanen - kost de
stichting bijna honderdduizeryi
gulden. Een groot deel van dit
geld werd op 8 oktober j.l. in
het Amsterdamse concertge
bouw bijeengebracht tijdens de
zogenoemde .Miami Nightma
re", het nachtconcert uit protest
tegen de „heksenjacht op homo
fielen" door de Amerikaanse
zangeres Anita Bryant.
De plaatsing van de advertentie
in de Nationale editie van Time
is 'de Stichting Vrije Relatie
rechten niet gemakkelijk afge
gaan. „De leiding van dit inter
nationaal zeer bekende week-
DISCRIMINATIE HOMOFIELEN
blad heeft het ons bijzonder las
tig gemaakt", aldus Coos Huy-
sen, voorzitter van de Stichting,
gisteren tijdens een persconfe
rentie in Amsterdam. Time eiste
onder andere van alle onderte
kenaars van de advertentie een
verklaring, waarin het gebruik
van hun naam werd bevestigd.
Ook bracht Time enkele kleine
veranderingen aan in de tekst
van de advertentie, waarin het
Amerikaanse volk erop gewezen
wordt, dat discriminatie van ho
mofielen in strijd is met de ele
mentaire mensenrechten.
Tot de ondertekenaars van de
advertentie behoren onder an
deren Simone de Beauvoir, Jean
Paul Sartre,. Günter Grass en
Felipe Gonzalez. Nederlandse
ondertekenaars zijn onder ande
ren de heer Geertsema, commis
saris van de koningin in Gelder
land, Bernard Ha:tink en de Pv-
dA-ers Ed van Thijn en Ien van
den Heuvel. Zittende regerings-
functionarissen in verschillende
Europese landen weigerden de
advertentie te ondertekenen.
Tot de weigeraars behoren ook
de Nederlandse bisschoppen.
MINI-PROJECTIEL TE GEVAARLIJK
Amsterdam (ANP) De mari
ne zal bij oefeningen op zee
feen gebruik meer maken van
le kleine explosieven, die wor
den gebruikt bij het vegen van
akoestische mijnen. Tot deze
maatregel is besloten, nadat in
maart en april van dit jaar
twee keer een dergelijk bomme
tje, met de afmetingen van een
aansteker, op vissersboten ont
plofte. In één geval werd een
visser ernstig gewond. Het
bommetje ontplofte in zijl
hand, kort nadat het uit zee
was opgehaald.
De zeer kleine explosieven
waarom het gaat, worden vanaf
mijnenvegers gelanceerd in se
ries van vijftien tegelijk. Per
uur kunnen 450 tot 900 van deze
bommetjes in zee tot ontploffing
worden gebracht. Omdat de ex
plosieven zeer kort na elkaar
ontploffen, is het moeilijk na te
gaan of enkele niet exploderen.
De ontploffingen op visserssche
pen dit voorjaar hebben de ma
rine echter duidelijk gemaakt,
dat sommige bommetjes inder
daad niet ontploffen.
De Raad voor de Scheepvaart
komt overigens tot de conclusie,
dat „het aantal weigeringen bij
dit soort explosieven niet gering
is". Zij beveelt op grond van het
gebeurde aan, vissers meer
voorlichting te geven over mo
gelijk op de zeebodem achterge
bleven onontplofte explosieven.
„PUTTEN OP DE VELUWE"
PUTTEN In de nacht van 30 september op
1 oktober 1944 beschoot een Veluwse verzets
groep tussen Nijkerk en Putten een Duitse
legerauto. Het succes ervan was slechts gedeel
telijk. Als represaille staken de Duitsers in
Putten honderd huizen in brand en voerden
ze 600 Puttense mannen tussen de 18 en de
50 jaar weg. Van deze mannen zijn er 552 in
Duitse concentratiekampen om het leven geko-
Velen in ons land zullen zich dit drama nog
herinneren, ze zullen de schok nog voelen die
deze afschuwelijke gebeurtenis, die zoveel Put
tense gezinnen in diepe rouw dompelde, veroor
zaakte.
Over deze tragedie is niet veel gepubliceerd,
ook (tot dusver) niet door prof. dr. L. de Jong,
die in' zijn verslaglegging nog niet aan het jaar
1944 is gekomen.
Vandaag verscheen bij De Walburg Pers in
Zutphen een boek dat geheel aan de tragedie
in Putten is gewijd. Het is geschreven door
Koos Groen en Willem G. van Maanen en heet
„Putten op de Veluwe, het spoor terug naar
de tragedie van 1944".
In het eerste deel van dit boek wordt het drama
beschreven, mede aan de hand van interviews
met (oud-)inwoners van het Veluwse dorp. Het
tweede deel bevat een analyse waarin dieper
ingegaan wordt op de achtergronden. Het boek
je loopt parallel met de tv-uitzending die de
VARA vanavond aan de gebeurtenissen in Put
ten wijdt. Verscheidene gesprekken, die in de
tv-uitzending worden gehouden, worden in het
boekje woordelijk weergegeven.
Zoals bekend is al vóór de uitzending en de
verschijning van het boekje vanuit een deel van
de Puttense bevolking fel verzet aangetekend
tegen de inhoud ervan. De aanleiding daartoe
was het interview dat een van de schrijvers,
de in Putten wonende Willem G. van Maanen,
met het Veluws Dagblad had.
Van Maanen legt verband tussen de geloofshou
ding van veel inwoners van Putten (zoals men
die tegenkomt in de Hervormde Kerk ter plaat
se, die tot de Gereformeerde Bond in de Neder
landse Hervormde Kerk gerekend kan worden)
en de grote sterfte onder de weggevoerde Put
tense mannen. Op pagina 52 schrijft hij: „De
streng orthodoxe opvatting van de berusting,
het fatalisme, de voorbeschikking, of hoe men
het noemen wil, uitgedrukt in het Veluwse
„alles geet zoas 't goan mut" moet toch wel
degelijk een rol hebben gespeeld bij houding
en gedrag van de Puttenaren in het concentra
tiekamp, en trouwens evenzeer bij de achterge
blevenen in het dorp, zowel in de oorlog als
daarna, toen eenmaal duidelijk werd dat de
meeste weggevoerden niet zouden terugko
men".
En even verder: „Met de term „schuld en
boete" is de Puttense tragedie misschien nog
het bondigst samengevat. Daarmee wordt dan
beslist niet bedoeld dat er in het drama een
bepaalde schuldige zou zijn aan te wijzen (de
veelgesmade commandant van de groep die de
aanslag op de Duitse legerauto pleegde bijvoor
beeld), voor wiens daden de Puttenaren dan
gezamenlijk dienden te boeten; er wordt alleen
gedoeld op het begrip van de eeuwige schuld
die de mens van zijn geboorte af met zich
meedraagt en waarvoor hij moet boeten. De
deportatie en de dood van de Puttense mannen
werd toen al, maar ook tot op de huidige dag,
door veel F*uttenaren beschouwd als een straf
van God, en die straf werd en wordt dan weer
opgevat als logisch gevolg van Gods liefde: God
heeft Zijn oog op het gelovige Putten laten
vallen en daarom straft hij het".
Is dit een verkeerde analyse? Putten enigszins
kennende zeg ik: nee. Dit alles heeft vast en
zeker een rol gespeeld. En toch is deze analyse
onvolledig, de schrijver heeft zich hoewel op
recht, toch nog wat te weinig verplaatst in de
geest van die Puttenaren die zondag aan zon
dag naar de Oude Kerk, de Nieuwe Kerk en
de Zuiderkerk in het dorp trekken. Bovendien
mag men niet uit het oog verliezen dat in het
verzet tegen de Duitse overheerser ook veel
Gereformeerde Bonders een dappere rol heb
ben gespeeld. Ook het aspect van de besloten
heid van het Veluwse dorp Putten tóen is een
factor, zoals de journalist H. J. Idema (eveneens
weggevoerd, maar één van de weinige overle
venden) aantoont.
Ten slotte een vraag waarmee ik het wat
moeilijk heb: waaróm dit boek, waaróm deze
tv-uitzending? Objectief gezien zijn dit boek en
deze uitzending belangwekkend, zowel voor de
buitenstaanders als voor de jonge generatie
Puttenaren. Maar ik kan me ook voorstellen
dat er veel oudere Puttenaren zijn die vinden
dat op deze wijze oude wonden opengereten
worden. Men mag immers niet vergeten dat er
heel wat oudere inwoners van Putten zijn die
nog bezig zijn het afschuwelijke drama inner
lijk te verwerken. Dat zij met vrees naar het
boekje en de uitzending uitzien begrijp en
respecteer ik, zonder dat ik mij' hiermee schaar
achter het felle protest in o.a. de gemeenteraad.
Zoals uit bovenstaande is te concluderen sta
ik een beetje ambivalent tegenover het boek
van Groen en Van Maanen. Ondanks genoemde
aarzelingen kan ik dit aangrijpende boek over
deze vreselijke tragedie ter lezing aanbevelen.
EVERT MATHIES
Kood Groen en Willem van Maanen
„Putten op de Veluwe", uitgave De Walburg
Pers Zutphen; 18,50.
Chauffeurs
lichtten
bedrijf op
APELDOORN - In de afgelo
pen dagen heeft de Apeldoornse
politie vijf chauffeurs (24 tot 51
jaar) van een Apeldoorns tran
sportbedrijf aangehouden die
ervan worden verdacht hun
werkgever voor een bedrag van
ongeveer 40.000 te hebben op
gelicht.
Uit een onderzoek bleek dat tie
mannen geld bemachtigden
door dieseloliebonnen te verval
sen. De chauffeurs betalen hun
benzine die ze in het buitenland
tanken nooit contant, maar be
schikken daarvoor over speciale
bonnen, die zowel de chauffeur
als de pomphouder moeten on
dertekenen. De mannen kregen
bij vervalsing veel medewerking
van Italiaanse pomphouders.
Doorgaans werd 100 liter meer
opgegeven dan in werkelijkheid
werd getankt Van de winst, on
geveer 50 gulden, ging 20 gulden
naar de pomphouder en 30 gul
den staken de chauffeurs zelf in
de zak.
De zaak kwam aan het licht
toen de boekhouder van het be
drijf argwaan kreeg bij de onge
woon hoge prijzen die genoteerd
werden voor verbruikte diesel
olie.
Boeken niet
goedkoper
AMSTERDAM (ANP) Even
als de rechtbank in Amsterdam
vindt het gerechtshof in de
hoofdstad dat boeken in ons
land niet onder de door de uit
geverijen vastgestelde prijzen
mogen worden verkocht. Het
grootwinkelbedrijf Maxis, dat
boeken tegen lagere prijzen ver
kocht, is daarmee opnieuw in
het ongelijk gesteld.
De vereniging van boekhandela
ren en vijf grote uitgeverijen
hadden Maxix in mei van dit
jaar voor het gerecht gedaagd,
omdat dit bedrijf zich niet hield
aan de prijsbinding. Maxis werd
door de rechtbank in Amster
dam in het ongelijk gesteld. In
hoger beroep kreeg Maxis giste
ren ook van het gerechtshof te
horen dat boeken niet beneden
de vastgestelde prijzen over de
toonbank mogen, tenzij Maxis
kan aantonen dat de boeken
niet in Nederland zijn inge
kocht. Dwangsom: 50.000 gulden
per overtreding.
Van Huiten
Mali
naar
LELYSTAD (ANP) Michel
van Huiten, staatssecretaris
van Verkeer en Waterstaat in
het kabinet-Den Uyl, vertrekt
begin januari naar de noord-
westafrikaanse staat Mali.
Hij neemt zijn gezin mee. Van
Huiten wil daar enkele jaren het
ontwikkelingswerk gaan bege
leiden. Voor deze taak geeft hij
zijn kamerzetel voor de PPR op.
Zijn vrouw legt haar functie in
het bestuur van de Zuidelijke
IJsselmeerpolders neer.
GELD WORDT ANDERS BESTEED
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG Naarmate de Nederlan
ders meer zijn gaan verdienen, zijn ze hun
geld op een andere manier gaan besteden.
Een onderzoek van het Centraal Bureau
voor de Statistiek op dit punt heeft uitge
wezen, dat men veel meer geld is gaan
uitgeven voor suikerhoudende artikelen,
voor vlees(waren) en vis, en voor de wo
ning. Daarentegen is de consumptie van
brood en gebak, van zuivelprodukten en
van schoeisel duidelijk minder geworden.
Een andere opvallende zaak is, dat men
minder is gaan uitgeven voor huishoude
lijke hulp. Deze is vervangen door huis
houdelijke apparaten.
Zówel in 1963/1964 als in 1974/1975 heefl
het CBS nagegaan, op welke wijze werkne
mersgezinnen van vier personen hun geld
besteden, het zogenaamde budgetonder
zoek. Het deelde daartoe de gezinnen in
drie groepen in: werknemers die nog net
in de verplichte ziekenfondsverzekering
vallen (in 1964 minder dan 10.500 gulden
inkomen, in 1974 minder dan 28.000 gul
den), werknemers in de middeninkomens
groep (in 1964 tot 16.000 gulden, in 1974
tot 40.000 gulden) en werknemers met ho
gere inkomens (boven 20.000 gulden in 1964
en boven 50.000 gulden in 1974). Voor allen
kan worden gesteld, dat de inkomens in
die periode van ruim tien jaar met circa
150% zijn gestegen.
De vergelijking van de consumptieve uitga
ven op de onderzochte momenten tonen
markante ontwikkelingen in het consump-
^iepatroon^Mjlijk^uiOi^^
van het CBS. Zo valt de verbruikstoename
op van suikerhoudende artikelen en dran
ken. Ze bedraagt voor de drie groepen
resp. 82, 64 en 79%. Ook de uitgaven voor
vlees, vleeswaren en vis zijn bij alle drie
inkomensgroepen sterk gestegen en wel
resp. 48, 38 en 31%. De bestedingen aan
overige voedingsmiddelen (o.m. de beste
dingen in restaurants e.d.) zijn het sterkst
toegenomen bij de lagere inkomens (95%),
voor de middeninkomens was het percen
tage 39 en voor de hogere 28. De consump
tie van brood, gebak, meelprodukten, oliën,
vetten en zuivelprodukten is teruggelopen.
Daarbij valt vooral op de consumptieda
ling van oliën en vetten (resp. 30, 27 en
18%). Voor de groep zuivelprodukten is de
daling resp. 10,11 en 2%.
Spectaculair is de consumptiestijging voor
de „woning". Deze is voor een groot deel
toe te schrijven aan de stijging van de
uitgaven voor huren, onderhoud en tuin
(resp. 82, 61 en 191%). De artikelgroep
„kleding, schoeisel en opschik" heeft geen
aandeel gehad in de groei van de consump
tie. Integendeel, de bestedingen hieraan
zijn teruggelopen met resp. 10, 21 en 35%.
Deze daling doet zich vooral voor bij de
post schoeisel en opschik. Wat de „huis
houdelijke dienstverlening en reiniging"
betreft valt het op, dat de uitgaven hieraan
door de gezinnen met hogere inkomens
met bijna 26% zijn gedaald. Opmerkelijk
is in dit verband, dat de uitgaven voor deze
inkomensgroep aan huishoudelijke appara-
en en gereedschappen relatief sterk is
gestegen (31%). Dit wijst op een vervanging
van huishoudelijke hulp door huishoudelij
ke apparaten.
