Ramp
in
Tenerife
Sadats
stap
naar
vrede
Op 27 maart beleefde de
burgerluchtvaart op het paradij
selijke eiland Tenerife de
grootste ramp uit haar geschie
denis. Twee Jumbo's, een van
de KLM en een van Panam,
kwamen op de startbaan met
elkaar in botsing.582 doden
waren van die botsing het
gevolg; onder hen alle inzitten
den van het Nederlandse
toestel; veertien bemanningsle
den en 235 passagiers.
De onvermijdelijke schuldvraag,
nodig in verband met schade
claims van nabestaanden van de
slachtoffers,wees na een
minitieus onderzoek van de
gelufdsbanden in de richting
van een fout van de KLM-
gezagvoerder ,die zonder
duidelijke startvergunning aan
zijn start begon... Maar de
Panamgezagvoerder is schuldig
verklaard omdat hij zich op dat
moment niet op de startbaan
had mogen bevinden, terwijl de
luchthaven vanwege de verou
derde apparatuur en het gebrek
kige Engels in de verkeerstoren
eveneens voor een deel van de
schuld opdraait.
1977 was overigens een jaar
waarin ook andere veiligheidsas
pecten in de luchtvaart aan de
orde werden gesteld:de beveili
ging van luchthavens en
machines tegen kapingspogin
gen. De simpele kaping van de
Duitse Boeing na de start vanaf
Majorca heeft de vliegers nog
eens in actie gebracht.Landen
die geen scherpere maatregelen
nemen om kapingen te voorko
men lopen het-risico van een
boycot, evenals landen die
kapers een vrije toegang
verlenen.
1977 maakte in de luchtvaart
ook geschiedenis door de
eerste geregelde commerciële
supersonische vluchten tussen
de oude en de nieuwe wereld.
Vijftig jaar na de eerste vlucht
van Amerika naar Parijs, de
historische vlucht van Lind
bergh, begon Frans-Britse de
concorde, na eindeloos geharre
war over landingsrechten in
New York, zijn eerste lijndienst
en naar de grootste stad van
Amerika. Een nieuw tijdperk lijkt
aangebroken.
I
In de geschiedenis van het MiddenOosten zal 1977
vrijwel zeker een belangrijk jaar blijven: het jaar van
de doorbraak in de spiraal van geweld, een jaar
waarin een aantal vooroordelen overboord werd gezet
en een belangrijke stap werd gedaan op weg naar
vrede: de reis van president Sadat van Egypte naar
Israël. Het is nog te vroeg om de eerste echte
confrontatie tussen de leiders van Egypte en Israël op
zijn juiste waarde te schatten. Maar van directe,
concrete resultaten is de psychologische waarde van
dit bezoek groot. De wederzijds uitgestoken handen,
de gesprekken tussen de voormalige aartsvijanden
(harde woorden over en maar ook ontspannen
vrolijkheid tijdens het bezoek)hebben de barrière voor
echte onderhandelingen weggenomen. Het was voor
de toeschouwers en via de televisiebeelden waren
dit er honderden miljoenen een van die wonderlijke
en spannende gebeurtenissen die de loop der
geschiedenis ingrijpend kunnen beïnvloeden.
Natuurlijk zijn de feitelijke meningsverschillen niet
weggenomen. Dat bleek bij de uiteenzetting van de
standpunten voor het Israëlische parlement, dé
Knesseth. Israël dat dit jaar veel kritiek heeft
ondervonden door zijn vestigingspolitiek op de bezette
Jordaanoever, lijkt voorshands niet van plan
concessies te doen waarvan het overtuigd is dat die
ten koste gaan van veilige grenzen. En concessies van
Israël zijn voorwaarde waarmee Egypte het vertrouwen
kan terugwinnen van zijn Arabische buurlanden, die de
reis van Sadat met dreigementen, veel kritiek of op
zijn minst veel reserve hebben begroet. Maar de
Arabische landen die zelden konden komen tot een
gezamenlijke politiek tegen een gemeenschappelijke
vijand (Israël), slaagden natuurlijk ook niet in de
vorming van een gemeenschappelijk front tegen een
broederland (Egypte). De Palestijnse belangen verdelen
zelfs de Palestijnen, en zijn opnieuw niet in staat
gebleken de Arabische wereld te verenigen.
Israël en de Palestijnen, bewoners van hetzelfde land,
zijn allergisch voor elkaar.De Palestijnen hebben
gezworen Israël te zullen vernietigen, Israël noenjt de
Palestijnen ongeveer een evenbeeld van de nazi's.
Hienn ligt de uitzichtloze toestand in het Midden-
Oosten: het niet willen erkennen van eikaars
bestaansrecht. Tot zolang blijft vrede in dit gebied niet
meer dan een toekomstverwachting. Maar en dit is
de winst van dit jaar een verwachting die
onverwacht enige nieuwe levenskansen heeft gekregen.
Succes
voor
„Soldaat
van
Oranje"
Een verademing tussen al het harde nieuws was de
koninklijke première en het overweldigende succes -
ruim een miljoen bezoekers - van „Soldaat van Oranje",
de nieuwe speelfilm van Paul Verhoeven naar de
gelijknamige best-seller van Erik Hazelhoff-Roelfzema,
waarin deze zijn belevenissen tijdens de tweede
wereldoorlog beschrijft. De groepsfoto van een aantal
jolige Leidse studenten uit 1939, tekenend voor het
onbekommerde leven in die kringen vóór de Duitse
inval, komt aan het einde van de film weer aan de orde.
Maar dan zijn verschillende leden van het groepje
gesneuveld, gevallen in het verzet, waarin zij door twee
van hun oude studievrienden, die als Engelandvaarders
een gewaagde landing op de Nederlandse kust
uitvoerden, bijeengebracht waren.
