Jan Borsboom koestert al
dertig jaar oude boeken en
wurmt er naar hartelust in
ECHERCHEUR VARKEVISSER
T LEEGTE
NOORDWIJK ACHTER
Pech
achtervolgde
Guido
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 DECEMBER 1977 PAGINA 5
Borsboom: „Als ik nu moest kiezen, zou ik weer boekverkoper worden
Jan Borsboom, een 61-
jarige jongeling die
voorlopig nog niet af wil
zijn van zijn roep als
feestvarken, is kennelijk
opgelucht als hij hoort
dat hij me liever "Bene
dictine kan serveren dan
de negende kop koffie.
Mevrouw Borsboom
vindt het alzowel beta
melijk en verdwijnt
enigszins moeizaam
naar de keuken om twee
koppen koffie in te
schenken: voor Jan en
zichzelf. De fotograaf
volgt zijn steenoude ge
bruik, omdat die dag en
nacht achter het stuur
schijnt te zitten: hij is zo
langzamerhand een co
lavergiftiging nabij. Jan
Borsboom is niet zo
maar iemand. Ook al
woont hij aan de Dr.
Lelylaan in het Leidse
Morskwartier (het enig
interessante in dit ver
band is, dat dr. Lely in
het demi-mondaine ver
leden een zekere droog
legging voorstond: hij
bewerkte de afsluiting
van de Zuiderzee door
middel van de Afsluit
dijk die thans nog snelle
vissers draagt en over
haar lichaam doelge
richte mensen van Hol
land naar Friesland
leidt en omgekeerd).
Jan Borsboom is boekhande
laar. Niet van dat milieu bepa
lende achter de toonbank met
de elektronisch gedreven kas
sa. O nee, Borsboom schuift
z'n gedrukte zaken niet in or
dentelijk gerangschikte vak
ken; geen categorie wordt bij
hem in de kraam met letters
aangeduid. Geen juffrouw
staat hem terzijde die min
stens voorbereidend weten
schappelijk onderwijs in haar
geestelijke bagage voert. Bors
boom doet het allemaal alleen.
Hij verdient niet slechts geld,
hij is een bijna verfijnde boe
kenwurm die onder de over
huifing van de Leidse Koren
beurs allegaartjes en soms ty
pografische wonderen aan de
man brengt. Tegenover het
stadhuis, dat in de nacht van
11 op 12 februari 1929 in be
vriezende omstandigheden als
een geflambeerd kleinood in
vuur en vlam een eeuwenoude
historie afsloot en nadien ont
luisterd en koudweg in zijn
ruïnes bleef staan tot de mar
meren verrijzenis aan het eind
der dertiger jaren.
Borsboom ziet de vlammen in
die ijzige nacht nog steeds
vóór zich. Hij maakt de in
druk, alsof hij er zó weer naar
toe zou willen. Een beginnende
zestiger, die uit de vurige on
dergang nog steeds het leven
wil peuren. Mevrouw Bors
boom overweegt het verleden
wat rustiger; de gezondheid is
ook een heel bezit. Zelf heeft
ze evenzogoed marktervaring:
„we hebben ons in het leven
niet verveeld", zegt ze. Haar
man Jan begon officieel in '48
met boeken op de markt. In
de oorlog had hij al tijdschrif
ten onder zijn berusting ge
had. Hij resideerde aan de Ou
de Rijn 23, in een huis dat
volgens zijn zeggen meer dan
300 jaar oud is, „van hout naar
steen gebouwd en nu vallend
onder Monumentenzorg. Daar
heb ik 33 jaar gezeten, ik ben
nog steeds eigenaar maar
sinds een jaar of 3 woon ik
beneden, in het Morsekwar
tier, vanwege de gezondheid
stoestand van mijn vrouw. De
laatste 6/7 jaar sta ik op de
zaterdag onder het dak van de
Korenbeurs en op de woens
dag zie ik tegenover Koore
man op de Nieuwe Rijn bij
mijn stalletje de intellectuelen
terugIk dacht zo: 's zater
dags zijn het de mensen die
willen lezen, de verzamelaars
de half-intellectuelen (in het
weekeinde zijn de studenten
meestal naar huis) die m'n
klanten zijn."
Jan Borsboom is begonnen als
krantenjongen, maar de mil
joenen moeten nog komen. Hij
liep met tijdschriften langs de
huizen. Later liet hij zich aan
moedigen door een zwager die
in de boeken zat: „Je koopt
een beetje goed, men maakt je
wegwijs, de veilinghouders ad
viseren je. Zo gaat dat. Maar
de veilingen worden voor ons,
boekverkopers, veel te duur.
De laatste tien jaar koop ik
uitsluitend particulier in. Tja,
die boeken. Goede boeken
worden duur, de Nederlandse
literatuur uit de jaren '20 tot
zeg maar '35 is zeldzaam aan
het worden. De naoorlogse tijd
reken ik niet mee. Zelf ben ik
een liefhebber van boeken
(een blik in een zijkamer le
vert het bijna verpletterend
bewijs van deze bekentenis);
ik lees veel en alles, de weten
schap alleen als ik het bevat
ten kan en anders vaderlandse
literatuur; ook politiek, ik ben
erg geïnteresseerd in de Ne
derlandse samenleving."
Borsboom levert gans Europa
Rechercheur P. Varkevisser: geliefd bij vriend en vijand
Wie de naam Varkevis
ser hoort, denkt onmid
dellijk aan Katwijk. Dat
kan niet missen. Maar in
Noordwijk heeft die
naam voor velen een ei
gen gezicht: dat van re
chercheur Pieter Varke
visser, bijna dertig jaar
lang politieel werkzaam,
maar nu toe aan zijn, bij
de politie gebruikelijk,
„functioneel leeftijdsont
slag", wat zeggen wil,
dat Pieter Varkevisser
60 jaar is geworden. Pie
ter Varkevisser laat na
de afscheidsreceptie op
woensdag 28 december
in „De Rank" aan de
Golfbaan (van 16.30 uur
tot 18.00 uur, en wedden
dat het uitloopt?) een ze
kere leegte achter. Var
kevisser was niet alleen
rechercheur, niet min
der was hij onkreuk
baar, menselijk, wijs en
verstandig, vaak een
toeverlaat, innemend.
Kan zou zeggen: geliefd
bij vriend en vijand. Wat
bij Varkevisser niet he
lemaal opgaat, omdat
hij geen vijand had.
Van een oud-politieman, die
als Varkevissers kronikeur op
trad, leerde ik dat Katwijker
Pieter Varkevisser na de be
vrijding in z'n geboorteplaats
een tijdje werkte bij de hulp
politie een typisch na-oor-
logs trekje. Daarop vertrok hij
naar Schiedam met een beetje
heimwee in zijn agentenge
moed. Toen er in '48 vacatures
rezen bij het Noordwijkse poli
tiekorps was Varkevisser er
als de kippen bij om te sollici
teren. En ja hoor, het lukte; na
voorbereidend werk van toen
malig korpschef mr. Warmoltz
in Katwijk verscheen Pieter in
Noordwijk, voorzien van de
beste referenties. Toen hij in
de algemene dienst verzeilde
bleek meteen al dat Varkevis
ser over contactuele en speur
derskwaliteiten beschikte.
Geen wonder, dat na enkele
jaren politieman Varkevisser
zich helemaal mocht wijden
aan het speurwerk, als recher
cheur. Dat was geen misgreep.
Bijna 20 jaar is Varkevisser
rechercheur geweest, volgens
mijn bronnen opwaarts bewe
gend tot een man die voorbeel
dig was door zijn inzet, takt,
mensenkennis en vasthou
dendheid. Door deze samen
bundeling van kwaliteiten
bracht hij in de loop der jaren
talloze criminele zaken tot een
oplossing. Hoe deed Varkevis
ser dat nou? Gewoon, door uit
te munten in een taai volge
houden verhoortechniek en
feeling voor details. Daardoor
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
het kon niet uitblijven
struikelde menig figuur uit de
grootsteedse onderwereld, met
de ingehouden verwensing,
dat men zich in de kwaliteiten
van „zo'n stille uit een dorp"
deerlijk had vergist
Bij de recherche was Varke
visser ook belast met de be
handeling van kinder- en ze
denzaken, bijgevolg in aanra
king komend met huwelijks-
en gezinsmoeili j khedea In
dergelijke benarde toestanden
groeide Pieter Varkevisser
God bless him tot grote
hoogten. Uit zijn omgeving
hoor ik, dat iedereen hem
mocht, ook mensen die in ne
gatieve zin met hem te maken
kregen. Met zijn „klanten" kon
hij gemoedelijk praten, bij een
kopje koffie en een sigaretje.
„Hij pleegt geen verhoor, hij
praat alleen. Dat is zijn bijzon
dere talent", zo heb ik mij
laten verzekeren.
Daar gaat nu Pieter Varkevis
ser, de man die veel weet van
wel en wee achter Noordwijk
se gevels. Een Katwijkse
„biechtvader" durf ik hem niet
te noemen, maar hij moet in
heel wat zaken zijn „inge
sprongen". Zoals jaren gele
den, toen een reeds bedaagd
man, die met trouwplannen
rondliep, aan Varkevisser
kwam vragen, of die het al
dan niet raadzaam achtte om
met de eventuele bruid in de
huwelijkskotter te stappen.
Varkevissers advies blijft ge
heim, maar de trouwerij is wel
doorgegaan. Het kan dus ook
zijn, dat de bedaagde man Pie-
ters wenken in de lucht heeft
geslagen, maar gezien de so
ciale status en het gezag van
Varkevisser mag men het op
een gunstig advies houden.
Varkevisser en de jeugd. Voor
treffelijk samenspel. Naar zijn
„vaderlijk" vermaan is steeds
geluisterd. Niet zelden komen
ouders bij hem om 'm voor z'n
„strafrede" te bedanken. Zijn
openhartigheid wordt door
jong en oud gewaardeerd. En
achter zich had Verkevisser
een scala van prominenten
staan: leden van de rechterlij
ke macht, de kinderrechter,
justitiële autoriteiten, die van
zijn adviezen graag gebruik
maakten. Pieter Varkevisser
was steeds gewoon onver
bloemd voor zijn mening uit te
komen, daarvoor waarderen
chefs en collega's hem. Een
getapt man stapt op: bestuur
slid van de afdeling Noord
wijk en Omstreken (wat dat
ook moge zijn) van de Ned.
Politiebond, jaren als voorzit
ter, bestuurder van de Noord
wijkse Politiesportvereniging,
organisator van evenementen
in het bonds- en sportwerk.
Nu 60 jaar en daarom moet er
een punt achter worden gezet
Dat velen die punt zullen be
treuren zal volgende week
woensdag blijken.
m lettertjes: Engels, Duits,
Frans (gaat minder), Russisch,
Pools. Het doet er niet toe.
„Wat men zoekt is heel moei
lijk te zeggen, soms. Neem nou
een eenvoudig mensje, dat
opeens vloeiend Russisch
blijkt te kunnen spreken. Je
kijkt dat mensje aan en denkt:
wat zou er in die hersentjes
zitten. Zoals de oud-Neder
landse zegswijze luidt: je kijkt
de mens wel voor z'n kop,
maar niet in z'n krop. Ik be
doel maar: je kunt door nie
mand heenkijken, ook bij je
boekenstalletje niet. Ik heb
met m'n inkopen wel erg veel
geluk gehad. Ik kocht veel bij
de elite in Wassenaar, vaak de
meest uitzonderlijke werken,
schilderijen ook, etsen en gra
vures. Daar ben ik door opge
komen." De neerslag hangt in
de woonkamer: aquarellen, al
le oude Leidse stadspoorten in
gravures, terzijde van de „wa
gen-eiken" kast die Jan ooit
vol boeken kocht voor 50 gul-
„Ik heb een fijne collectie oud-
Leiden, in ansichten bijvoor
beeld, en alle Leidse Jaarboek
jes, dat is ook een heel bezit
tegenwoordig." Borsboom
schudt de 17e en 18e eeuwse
banden bijna uit z'n mouw.
Hij heeft daar nu een keer een
neus voor. Daar is 18e eeuwse
Johan Knoop uit Boskoop die
Afbeeldingen van de beste
soorten Appelen en Peeren le
verde en beschreef. Bijna om
van te smullen, zo komen die
vruchten op je af. Gedenkboek
van den Zuid-Af rikaansche
Oorlog: „als ik toen geleefd
had, had ik met de Boeren
meegedaan", vermoedt Jan,
die in '40 minder rancuneus
tegenover de Engelsen was en
graag naar de overkant was
gegaan, maar hij kwam niet
verder dan Katwijk. Het heeft
er niets mee te maken, met
Engeland en zo, maar Bors
boom voelt zich nog warm van
binnen worden als hij eraan
denkt dat-ie ooit een Bijbel in
handen heeft gehad waar bij
stond wat je mocht eten in de
maand dat je geboren was.
„Dat is m'n boekenleven: ups
and downs, geen tweede Ca-
ransa. Het is het mooiste vak,
maar je wordt er niet rijk in.
Ik heb een boterham. Ik ver
koop ook nog drop, suiker
werk en chocolaterie op ande
re markten. Woensdag 4 meter
boeken en 4 meter snoep en
drop in Leiden, elke week
dinsdag in Rijnsburg 4 meter
snoep, 8 meter snoep in
Noordwijkerhout op de maan
dag. Donderdag en vrijdag
vrij; vind je het niet genoeg?
Ik heb wel gepionierd. Ben
tevreden, ben nu zoetjesaan
bezig met afstappen, ik wil op
die brug geen honderd wor
den. Hou me ten goede: ik hou
van Leiden, een mooi stadje,
provinciaals, maar een lief
stadje. Ik ben gek op oude
boeken (hup, daar ligt weer
een stapel, op de glimmende
salontafel), maar die oude boe
ken verdwijnen als oude sol
daten. Sommige verkopers ha
len er voor mij onbegrijpe
lijk zelfs de prenten uit om
die te verkopen. Op die ma
nier blijft er van een boek
niets over. Dat is niet met
boeken omgaan. O nee. Als ik
ooit op aarde terugkom en
daar geloof ik in word ik
weer boekverkoper. Alleen zal
ik dan waarschijnlijk geen Jan
Borsboom meer heten. Maar
dat doet er niet toe; als er
maar boeken zijn."
Zelfs een eerste klas stam
boom heeft Guido nog
,m geen stap verder kunnen
brengen op de ladder van
zijn levensstandaard. Voor
de eerste maai heeft Gui-
32 do, een Duitse herder, dit
i kunnen ondervinden toen
hij door zijn eerste baas
werd afgestaan. Dit we-
ia. gens een allergie die hij de
an dochter des huizes onge
wild had bezorgd. Het ad
vies van de buisarts' aan
Guido's baas viel natuur
lijk negatief uit voor Gui-
do. Een spijtige zaak, maar
y in dit geval kon niemand
er iets aan doen. Op 27
september werd Guido
p dan ook aan bet Leids die
renasiel afgestaan. Voor
Guido zijn er twee onder
brekingen van zijn verblijf
in het asiel geweest.
Het eerste uitstapje werd
gemaakt naar Hazerswou-
de. Na verloop van tijd
bleek echter dat de vrouw
des huizes toch wat huiver
ig voor de forse herder was
en daar maakte Guido mis
bruik van. Uiteindelijk
werd de vrouw zo door
Guido overheerst dat er
voor haar geen normaal le
ven meer mogelijk was. Na
weer een poosje in het asiel
vertoefd te hebben, maakte
Guido zijn tweede uitstap
je. Naar Katwijk. Na ver
loop van tijd echter, zou
Guido volgens zijn nieuwe
baas alle andere honden in
zijn buurt aanvallen. Terug
in het asiel werd dit door
beheerder Will Tiele gron
dig uitgetest. Honden ge
noeg in het asiel, zou men
zo zeggen. Uit niets bleek
echter dat Guido agressief
tegenover soortgenoten zou
zijn. Na ruggespraak met
Guido's baas bleek ineens
dat Guido ook achter iede
re passerende fietser aan
zou gaan. En zo zijn er
vele smoesjes te bedenken.
Wat ook de beweegredenen
van Guido's laatste baas
mogen zijn, een hond als
Guido krijgt hij van zijn
leven niet meer. Want be
halve het bewijs van een
smetteloos uiterlijk, de
stamboom, heeft Guido
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond
zoekt huis". In deze rubriek wordt een bond beschreven die
in bet asiel verblijft om daar een zekere dood tegemoet te
gaan.... tenzij bet dier een goedis vindt De in de rubriek
beschreven bonden zijn alle door hondenbezitters naar bet asiel
gebracht Om uiteenlopende redenen, vaak begrijpelijk maar
soms ook volslagen onzinnig. De in „hond zoekt huis" beschre
ven dieren zijn alle goed gezond, hebben een wormkuur
ondergaan en zijn volledig ingeënt Tegen betaling van ca. 60
gulden ten bate van zwerfdieren zijn ze at te halen. Adres:
Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden. Tel.: 131670.
Geopend di. t/m vr. 10.00—12.00 en 14.00—17.00 uur. Zaterdag
van 19.00—12.00 en 14.00—16.00 uur. Zondag en maandag geslo
ten.
ook nog twee certificaten
gehaald. Op gehoorzaam
heid en uithoudingsvermo
gen. Een goed getrainde
hond dus. Maar niemand
heeft er tot nu toe gebruik
van gemaakt, en juist als
Guido gebruik kan maken
van zijn speciale capacitei
ten, is hij op zijn est Wat
hem echter typeert is dat
hij bijvoorbeeld beslist niet
reageert op het commando:
„rustig bij de kachel!"
Daarom is het wenselijk
dat Guido's toekomstige
baas ook het certificaat
voor uithoudingsvermogen
in bezit heeft
Met zijn vier jaren is deze
hond in de kracht van zijn
leven en heeft dan ook de
daarvoor benodigde ruimte
erg hard nodig. Eén maal
per dag moet Guido beslist
helemaal afgedraafd wor
den in het bos of aan het
strand. Weer of geen weer.
Anders is er geen huis met
hem te houden. Ondanks al
zijn certificaten. Met kinde
ren (mits niet al te jong)
kan Guido best opschieten.
Evenzo met katten (wat
toch wel bijzonder is) en
andere honden. Het laatste
is door Will Tiele onomsto
telijk bewezen. Als Guido
ontzag voor zijn baas kan
opbrengen, de andere huis
genoten lief voor hem zijn,
(en niet bang, waar hij
overigens geen enkele aan
leiding toe geeft) en hij de
benodigde leefruimte krijgt
toebedeeld, dan heeft men
aan Guido de trouwste en
aanhankelijkste huisgenoot
die men zich denken kan.
Helaas heeft Blacky, de
hond van vorige week de
zoete smaak der overwin
ning nog niet mogen proe
ven. Hetgeen nog geen re
den geeft tot wanhoop,
want voor een hond als
Blacky zijn er nog alle kan
sen.
Ook om Agnes, het bijna
blinde keeshondje, heeft
niemand zich meer bekom
merd. Behalve dan de die
renarts die haar het verlos
sende spuitje toediende.
BART SPIJKER
Guido's nieuwe baas moet het nodige geduld voor de
mmrmmmwLVHMM
