Handhaven koopkracht
en werkgelegenheid
Tien keer
limet vliegtuig
in vrije val
van 900 meter
QmU&QoMant
Vondelings boosheid
Vondeling had moeite
met opening Kamerdebat
Treinkaartjes straks
per computer
Man bekent na weken
poging tot moord
op eigen vrouw
Houdt minister
advies tegen over
middenschool?
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 23 DECEMBER 1977
GRONINGER ASTRONAUT
OCKELS:
De 31-jarige Wubbo Ockels (tweede van rechts) met de drie andere gekozen
Europese astronauten. Van links af de 33-jarige Zwitser Claude Nicollier, de 36-jarige
Duitser Uit Merbold, Wubbo Ockels en de 31 -jarige Italiaan Franco Malerba.
GRONINGEN (ANP) „Het zou toch
wel een enorme teleurstelling zijn ge
weest, als ik nu toch was afgevallen.
Ik was namelijk optimistisch en had
het idee, dat het niet mis kon gaan,
maar dat kleine beetje onzekerheid dat
je toch overhoudt, wordt kort voor de
uitslag net als bij een examen opeens
erg groot". Aldus de 31-jarige Gronin
ger kernfysicus Wubbo Ockels, die in
Parijs te horen gekregen heeft, dat hij
behoort tot de laatste vier kandidaten,
van wie er twee geselecteerd worden
voor een vlucht vermoedelijk in 1980
in een Europees ruimtelaboratorium.
De Groninger astronaut, werkzaam bij
het kernfysisch versnellerinstituut van
de rijksuniversiteit te Groningen (hij
hoopt het komend voorjaar nog te pro
moveren) heeft inmiddels een plakboek
aangelegd waarin hij illustratiemate
riaal van de verschillende proeven foto
grafeerde. Zo toont hij bijvoorbeeld fo
to's die van hem gemaakt werden, toen
zijn nierfunctie werd getest. Voor deze
proef kreeg hij een radio-actief jodium
ingespoten, waarna met behulp van
röntgenfoto's zichtbaar werd dat de jo
dium de nieren bereikte en vandaar
tenslotte de blaas.
Er werden in totaal, 32 röntgenfoto's
gemaakt. Op een van deze foto's werd
het enige „mankement" blootgesteld dat
deze Groninger heeft: een scheef
groeiende verstandskies, die er vermoe
delijk wel uitgehaald zal worden voor
dat de laatste opleiding begint.
De proeven en tests waaraan Ockels
moet deelnemen, hadden een zeer ui
teenlopend karakter. Zo moest hij voor
proeven met betrekking tot de gewicht
loosheid met een stuntvliegtuigje de
lucht in, waarbij door een enorme „val"
van het vliegtuig (van 1500 naar 600
meter) een situatie van gewichtloosheid
werd gecreëerd. Ockels moest die test
tien keer ondergaan: vijf keer met de
ogen open, vijf keer met de ogen dicht.
Ook de start van de Space Lab werd
gesimuleerd, nagespeeld. Het ging erom
te kijken of de kandidaat bewusteloos
raakte. „Ik lag in een centrifuge, die
werd rondgedraaid. Je kon niet naar
buiten kijken en daardoor voelde je ook
niet dat je draaide. Je werd alleen héél
zwaar. De eerste keer werd de start
gesimuleerd. De tweede dag de terug
keer in de dampkring. Een derde keer
werd de proef nog eens zittend gedaan".
De nu overgebleven kandidaten gaan
half januari in opleiding. Die opleiding
heeft plaats in Keulen, Bremen, Noord-
wijk en Houston. Eind april is de oplei
ding achter de rug en zullen drie astro
nauten in dienst treden van de ESA.
Wubbo Ockels hoopt er ook dan weer
bij te zijn.
fCaarsenverkoop
blijft gelijk
TILBURG (ANP) - De kaar
senverkoop in ons land is dit
jaar niet gestegen, maar gelijk-
5." (gebleven aan die van vorig
jaar. Volgens de Nederlandse
Vereniging van Fabrikanten in
de Kaarsenindustrie te Tilburg
(waarbij 22 fabrikanten zijn
(aangesloten), is er dit jaar voor
[ongeveer 55 miljoen gulden aan
kaarsen aangeschaft. Dat bete-
[kent gemiddeld 38 kaarsen per
*n.
kaarsenmakers zijn nogal
Tontrust over de weer toene-
ïende invoer van kaarsen. In
>75 was dat 41 procent, vorig
tr daalde dat even naar 38
icent, maar dit jaar liep de
ivoer weer op-tot 40 procent,
import-kaarsen (vooral uit
Oost-Duitsland en van mindere
kwaliteit), worden verkocht te
lgen prijzen waarvoor ze in Ne-
dUjlderland niet meer kunnen wor-
^iden gemaakt, vanwege de hoge
jloonkosten.
In het kaarsenverbruik heeft
zich dit jaar wel een lichte ver
schuiving voorgedaan. De vraag
naar robuuste stompkaarsen
heeft plaats gemaakt voor de
vraag naar slanke, gotische
i kaarsen. De kleuren die het
meest in trek zijn blijven rood,
olijfgroen, mokka, crème en wit.
Opvallend is dat de enige jaren
geleden zo veel verkochte oran
je kaars vrijwel geheel is ver
dwenen, aldus de kaarsenfabri
kanten.
gD'66 vraagt
■lastenverlich
ting
bedrijfsleven
"^DEN HAAG - De Tweede-Ka-
merleden Engwirda en Brink
horst (D'66) hebben aan de mi-
.nisters Van Aardenne (econo-
JJJJJ mische zaken) en Andriessen
(financiën) gevraagd bepaalde
belastingfaciliteiten te verle-
Ha^jnen aan het Nederlandse be
drijfsleven.
Aanleiding tot dit verzoek is een
brief van de Belgische overheid
aan het Belgische bedrijfsleven
waarin lastenverlichting voor de
ondernemers wordt aangekon
digd. De kamerleden vragen
of zich af of deze Belgische beslis
sing bevorderlijk is voor de con
currentieverhoudingen binnen
de Europese Gemeenschap. Zij
verzoeken de heren Van Aar
denne en Andriessen met hun
Belgische collega's over deze
kwestie te gaan praten.
De kamerleden vragen de be
windslieden of zij bereid zijn, in
afwachting van de resultaten
van die gesprekken, ook het Ne
derlandse bedrijfsleven zulke
faciliteiten te verlenen.
Turk in gracht
gegooid: Eis
3 1/2 jaar
AMSTERDAM (ANP) - De of
ficier van justitie bij de recht
bank in Amsterdam heeft giste
ren straffen tot drie en een half
jaar geëist tegen vijf jongelui
die de dood van de 44-jarige
Turkse gastarbeider Ibrahim
Uysal op hun geweten hebben.
De Turk werd op 9 september
bij wijze „van grap" over een
brugleuning in de Amsterdamse
Singelgracht gegooid. Hij ver
dronk nadat enige voorbijgan
gers hem vergeefs waren nage
sprongen. Hij liet in Turkije een
vrouw en vier kinderen na.
Dat Uysal niet zou kunnen
zwemmen was bij de vijf ver
dachten niet opgekomen. „Die
moet de gracht in" had hoofd
verdachte Jacob van U. (20) ge
dacht toen hij de kleine Turk
zag lopen. Geholpen door zijn
evenoude maat Joseph L. voeg
de hij de daad bij het woord,
aangemoedigd door de overige
drie. Eén hunner probeerde nog
een reddingsladder van de brug
los te maken toen hij in de
gaten kreeg dat Uysal dreigde
te verdrinken. Toen hij voorbij
gangers zag komen, ging ook hij
aan de haal.
Het gebeuren staat niet op zich
zelf. Tenminste drie andere ar
geloze voetgangers werden dit
jaar door baldadige jongelui in
het water gegooid. Steeds waren
er een of meer van het gisteren
voor de rechtbank verschijnen
de vijftal bij betrokken. Jacob
U. was er vrijwel altijd bij. Te
gen hem werd dan ook drie en
een half jaar geëist, Joseph L.
hoorde drie jaar tegen zich ei
sen. Tegen twee anderen werd
vier maanden en tegen de vijfde
een jaar geëist. De uitspraak is
op 5 januari.
VOORZITTER Vondeling van de Tweede Kamer heeft
gisteren wat moeilijkheden met zichzelf gehad. We hebben
dat al meer mee gemaakt en steeds bleek, dat de Heer
Vonder ng er achteraf beter aan had gedaan zijn mond te
houden. Ditmaal had hij eigenlijk geen vergadering van de
Tweede Kamer willen laten houden (hoewel de Commissie
voor Sociale Zaken er nadrukkelijk om had gevraagd),
omdat het nieuwe kabinet zich nog niet had gepresenteerd.
Pas als het debat over de regeringsverklaring heeft plaats
gevonden, aldus Vondelings redenering, kan blijken of het
kabinet over „voldoende steun" in de Kamer beschikt.
Helemaal gepikeerd was de Kamerpresident over het feit,
dat de „primeur" van het debat met een nieuwe minister
niet in de Tweede, maar in de Eerste Kamer had plaatsge
vonden. Daar immers had de nieuwe minister van Finan
ciën, mr. Andriessen, dinsdag de belastingmaatregelen voor
.1978 verdedigd.
Vondeling sprak in dit verband van bijna een „ongeschre
ven wet", die een nieuw kabinet verplicht zich allereerst
met een regeringsverklaring aan de Tweede Kamer te
ppresenteren. Niemand zal hem deze stelling bestrijden: een
dergelijke procedure is sinds jaar en dag goed gebruikt
in Nederland. Maar Vondeling heeft twee zaken vergeten.
Hij ging volledig voorbij aan het feit, dat het initiatief om
het kamerdebat te houden uit de Kamer zelf is gekomen:
n.l. de kamercommissie voor Sociale Zaken, die er in
meerderheid vóór was. De Voorzitter van de Kamer heeft
quahtate qua toegang tot alle commissievergaderingen.
Daar had hij veel beter zijn bezwaren kunnen inbrengen.
Met zijn betoog, dat leek op het requisitoir van een Officier
van Justitie, wekte hij de indruk dat minister Albeda ten
onrechte achter de regeringstafel zat om een wetsontwerp
te verdedigen, dat op 1 januari 1978 kracht van wet moet
bezitten. Op Vondelings verhaal valt feitelijk weinig aan
te merken. Maar het houden van het betoog door Vondeling
in zijn kwaliteit als Voorzitter van de Kamer werd daardoor
niet gerechtvaardigd.
Het is kennelijk nooit goed. Of de wetgeving duurt te
lang, of - zoals nu - de Kamer handelt te snel. Staatkundige
gebruiken zijn er evenwel om, als het landsbelang dat
noodzakelijk maakt, van af te wijken. En dat is gisteren
- ondanks Vondeling - terecht geschied.
„PARLEMENTAIRE REGELS WORDEN
GESCHONDEN"
Van onze parlementaire redac
tie
DEN HAAG De voorzitter
van de Tweede Kamer, dr. A.
Vondeling, heeft gisteren aan
het begin van de vergadering
gezegd dat het hem moeite kost
de vergadering te openen. Hij
was namelijk van oordeel dat
de Tweede Kamer op het punt
stond om parlementaire regels
te schenden.
Het is namelijk sinds jaar en
dag gebruik om in de eerste
ontmoeting tussen Kamer en ka
binet in het openbaar te toetsen
of de vlag waaronder het nieu
we kabinet gaat varen door de
Kamermeerderheid wordt er
kend. Gisteren echter werd al
leen een debat gehouden over
het wetje tot beheersing van de
niet-CAO-inkomens.
Kamervoorzitter Vondeling
wees erop, dat deze week al
ministers zijn opgetreden in de
Eerste Kamer hoewel het voor
keursrecht altijd, en terecht,
aan de Tweede Kamer wordt
gegund. Of de ministers en het
nieuwe kabinet, waarvan zij
deel uitmaken, er terecht op mo
gen bogen dat zij „in voldoende
mate steun in de volksvertegen
woordiging zullen ondervinden"
is nog niet gebleken en zal pas
blijken tijdens het debat over de
regeringsverklaring die op 16
januari zal worden afgelegd.
„Onze leefregel is", aldus dr.
Vondeling, „een kabinet heeft
het vertrouwen van de Kamer
zolang niet het tegendeel is ge
bleken. Die stelling geldt ook
vandaag. Minister Albeda (So
ciale Zaken) draagt als het ware
het hele nieuwe kabinet hier
voor uw eerste ontmoeting op
zijn schouders binnen. Vandaag
al vertegenwoordigt hij het ka
binet. Ik denk niet dat het de
bedoeling van de Kamer noch
van de regering is om deze voor
stelling als een soort probeersel
van het kabinet in een verre
provincieplaats te beschouwen".
Daarom hoopte Kamervoorzit
ter Vondeling dat slechts voor
één keer van de parlementaire
regels zou worden afgeweken en
dat voortaan eerst de regerings
verklaring van het nieuwe kabi
net wordt afgewacht alvorens
het parlement over andere za
ken met het kabinet in discussie
treedt.
AUTOMATISERING BIJ NS
UTRECHT (ANP) Bij vierhonderd loketten van de Spoor
wegen wordt over een periode van vier jaren de kaartver
koop ge-automatiseerd. Loketcomputers zullen de verouder
de apparatuur vervangen.
Deze automatisering en die
van onder meer de dienstre
geling van p'ersoneel en ma
terieel, aktiviteiten op de ver-
keersleidingsposten e.d.
brengen tot 1982 een vermin
dering van 250 arbeidsplaat
sen met zich mee, aldus de
Nederlandse Spoorwegen.
Een en ander is vastgelegd in
een zogenaamde contouren
schets, die nog met de On
dernemingsraad van NS en
de vakbonden bestudeerd
moet worden. Het totale pro
ject gaat 35 miljoen gulden
kosten.
Alleen al door automatise
ring van de kaartverkoop op
de stations zullen honderd
administratieve banen ver
dwijnen. De andere 150 ba
nen vervallen bij diverse on
derdelen van het bedrijf, on
der meer ook bij de informa
tiediensten op de stations.
Van de 400 loketcomputers,
die tot 19Ó2 worden geplaat
st, zullen er dertig recht
streeks op de centrale com
puter in Utrecht aangesloten
zijn. Daardoor kunnen direkt
buitenlandse reizen gereser
veerd worden.
Blokken-
automaat
(Van een onzer verslagge
vers)
HOOGHALEN - De voor
al de laatste jaren sterk
gestegen inbouw van open
haarden en de daardoor ge
stegen behoefte aan brand
hout heeft geleid tot de
eerste openhaard blokke-
nautomaat in Nederland.
Ze staat aan het einde van
de wandelroute door de
Staatsbossen bij Hoogha
len en is het „geesteskind"
van ir. A. C. A. Kuhn van
Staatsbosbeheer.
Na het inwerpen van enke
le guldens, al naar gelang
de gewenste hoeveelheid
blokken en het openen van
eën van de zestien vakken
kan de wandelaar zijn
houtblokken achter in de
auto laden. Volgens ir.
Kuhn is het niet.de bedoe
ling meer van deze automa
ten te plaatsen. „Deze auto
maat moet men zien als een
stukje service jegens de
wandelaars. Als ze dat wil
len kunnen ze wat produk-
ten mee naar huis nemen
die uit deze bossen afkom
stig zijn".
Ans Das exposeert van 27 de
cember t/m 19 januari aquarel
len bij Kon. B. van Mentz BV,
Paviljoensgracht 20 Den Haag.
Experiment met looproutes
naar school
ROTTERDAM (ANP) Om de
gang van kinderen naar school
veiliger te maken, heeft Rotter
dam looproutes naar twee
schoolgebouwen in het zuide
lijk stadsgedeelte uitgezet. Het
gaat hier om een experiment,
dat volgens de verkeersdienst
van de Maasstad voor het eerst
in Nederland wordt uitgevoerd.
De routes zijn door ronde witte
stippen aangegeven. Waar over-
gestoken moet worden zijn witte
)r t rechthoeken aangebracht. Al
leen daar mag worden overge-
-r stoken. De routes zijn uitgezet
"v in een straal van vijfhonderd
*3 meter rond het schoolgebouw
naar de gebieden waar de mees-
-- te kinderen wonen.
5 De nieuwe maatregel betekent
niet, aldus een woordvoerder
van de verkeersdienst, dat de
kinderen zonder op te letten
hun weg naar en van school
kunnen maken. Ze zullen bij het
oversteken goed moeten blijven
uitkijken. De uitgezette routes
kunnen volgens hem echter wel
bijdragen tot de verhoging van
de verkeersveiligheid, omdat
als iedereen er zich aan houdt
niet meer lukraak wordt
overgestoken. Als het experi
ment bevredigende resultaten
oplevert, overweegt de gemeen
te bij meerdere scholen dergelij
ke routes uit te zetten. Het idee
is afkomstig uit West-Duitsland.
Over de resultaten van deze be
schermingsmaatregel daar is
nog weinig bekend.
DORDRECHT ANP - De rijk
spolitie te Dordrecht heeft na
langdurige verhoren klaarheid
kunnen brengen in de poging
tot moord op 28 november van
de vrouw van de technisch ma
nager O.
Deze had, naar hij oorspronke
lijk verklaard had, twee man
nen gehuurd om zich van zijn
vrouw te kunnen ontdoen. De
mannen zouden haar, nadat zij
bewusteloos geraakt was, in het
water hebben geduwd. O. zelf
zou daarna medelijden gekre
gen hebben en haar nog op tijd
uit het water hebben kunnen,
'halen. Thans is gebleken, dat de
man zelf zijn vrouw in het water
gegooid heeft. De vrouw kwam
door het koude water bij en
moest ontdekken, dat zij door
haar eigen man eruit geholpen
werd, die „toevallig ter plaatse
was".
De rol van de twee mannen, die
O. gehuurd had, is volgens de
rijkspolitie beperkt gebleven tot
het bewusteloos afleveren van
de vrouw aan haar man. In
verband met deze zaak is nog
een man gearresteerd. Deze zou
O. in contact gebracht hebben
met de twee ontvoerders. De
vier zijn inmiddels voorgeleid
aan de officier van Justitie te
Dordrecht
Kabinet Van Agt in Catshuis
door onbekenden waren dichtgeketend. Het
opschrift „Van Agt eruit" noch de kettingen
hielpen echter iets. Van Agt was er met zijn
vijftien ministers toch op tijd in.
METAALBONDEN IN EERSTE OVERLEG:
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG De vakbonden in de metaalindus
trie verlangen handhaving van de koopkracht,
een onverminderde werkgelegenheid in hun be
drijfstak en opname van het hoger personeel in
de c.a.o. Zij hebben dit de werkgevers gisteren
duidelijk gemaakt in het eerste gesprek over een
nieuwe c.a.o. voor de groot-metaal. De onderhan
delingen zullen op 11 januari worden voortgezet
Het eerste gesprek, dat gistermiddag in de Raad
van Overleg voor de Metaalnijverheid (ROM)
plaats vond, had nog slechts een oriënterend ka
rakter omdat de vakbonden pas kort voor het
begin hun eisenpakket hadden ingediend. Volstaan
werd dan ook met het vragen en geven van
toelichtingen op dat pakket. Het werd gisteren
trouwens al wel duidelijk dat de eis van handha
ving van de werkgelegenheid, vast te leggen in een
arbeidsplaatsen-overeenkomst (R.P.O.) het grote
probleem zal worden tijdens de komende onder
handelingen.
De metaalwerkgevers, hebben onlangs reeds ge
zegd niets van zo'n overeenkomst te moeten heb
ben. In die overeenkomst moet volgens de bonden
als hoofdzaak staan, dat in beginsel geen mensen
mogen worden ontslagen in de metaalnijverheid
en dat openvallende plaatsen allemaal weer moe
ten worden vervuld. De werkgevers willen deze
garantie niet geven, zij willen in geval van tegen
slagen zelf uitmaken hoe groot het werknemersbe
stand kan blijven. De vakbonden zijn realistisch
genoeg te onderkennen dat zich problemen kun
nen gaan voordoen en dat wellicht een individuele
onderneming ontheffing van het ontslagverbod
moet kunnen krijgen. Maar de vakbonden willen
dan wel haarfijn weten of ontslagen nodig zijn
en of er nog mogelijkheden zijn om afvloeiingen
te voorkomen of te beperken. De leden van de
vakbonden zijn zo nódig bereid een deel van hun
loon (maximaal 1,5 procent) af te staan om in de
kosten daarvan bij te dragen.
Vliegverkeer niet
gehinderd door
acties in
Frankrijk
SCHIPHOL (ANP) - De drie
Nederlandse luchtvaartmaat
schappijen KLM, Martinair en
Transavia hebben gisteren geen
hinder ondervonden van de
stiptheidsacties van de Franse
verkeersleiders.
Transavia had slechts twee kor
te vertragingen ondervonden.
Bij KLM en Martinair gingen de
vluchten naar de Spaanse zon,
die via het Franse luchtruim
lopen, zonder vertragingen van
Schiphol weg. De stiptheidsactie
van de Franse verkeersleiders is
gisteren begonnen én zal vol
gens de aankondiging tot 5 ja
nuari duren.
VRAGEN VAN PvdA:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De PvdA-Tweede Kamerleden Konings en Van
Ooijen willen van minister Pais van onderwijs weten waarom
hij (zoals wij gisteren hebben bericht) een stokje heeft gestoken
voor de publikatie van een advies van de innovatiecommissie
middenschool. De oppositie is verbaasd en bezorgd over de
beslissing van de bewindsman om dit advies voorlopig geheim
te houden.
In schriftelijke vragen aan de WD-minister wijzen de kamerleden
erop, dat de innovatiecommissie een onafhankelijk adviesorgaan
is, waarvan de adviezen en rapporten tot nu toe altijd zo snel
mogelijk in de openbaarheid werden gebracht.
In PvdA-kring gaat men er vooralsnog van uit, dat de minister,
wiens partij niets van de middenschool moet hebben, in paniek
heeft gehandeld. Gezegd werd, dat als hij hier een gewoonte van
gaat maken van een kwalijke ontwikkeling kan worden gesproken.
De onafhankelijkheid van de commissie zou dan ernstig worden
apppptast.
Kalma
(Vervolg van de voorpagina)
Het PSP-Kamerlid Van der Lek
reageerde gisteravond zeer hef
tig op de beslissing van de pro
cureur-generaal in de zaak-Kal-
ma. „Het is toch te gekdat
iemand kan worden geloosd op
grond van het argument dat col
lega's hem niet meer zien zitten.
Dat is een volstrekte omkering
van de bewijslast". Volgens Van
der Lek is hier wel degelijk de
vrijheid van meningsuiting in
het geding. „De procureur-gene
raal spreekt dit tegen, maar dat
is een ontzettende truc".
Diep verontwaardigd toonde
Van der Lek zich over het argu
ment van de procureur-generaal
dat Kalma's collega's het niet
verantwoord achten om Kalma
gegevens te. verschaffen over
terroristische activiteiten. „Hier
mee wordt de suggestie gewekt,
dat Kalma zou sympathiseren
met.terroristen. Dat is een onge
looflijke versimpeling. Het is ui
terst kwalijk dat de procureur-
generaal dit argument fn zijn
brief overneemt", aldus Van der
Lek.
„En als er binnen het korps
wordt gezegd „hij eruit of ik",
dan vindt ik dat de leiding maar
moet zeggen: ga jij dan maar".
Volgens de procureur-generaal
bestaat er bij de commissaris
van de gezamenlijke recherche-
afdelingen en de commissaris
van de zeden- en kinderpolitie
en bij het overgrote deel van de
leden zo niet alle leden van
het executieve deel van de ze
den- en kinderpolitie het voor
nemen om indien Kalma op zijn
huidige post wordt gehand
haafd, ontslag te nemen of over
plaatsing aan te vragen. De
kans is groot dat bij het aanblij
ven van Kalma de Rotterdamse
politie twee leiders van de re
cherche zal verliezen en de ze-
den- en kinderpolitie zal worden
ontmanteld.
De procureur-generaal zegt de
in het geding zijnde belangen
van Kalma zorgvuldig te hebben
overwogen. Hij heeft evenwel in
aanmerking moeten nemen dat
Kalma binnen de recherche en
vreemdelingendienst in een geï
soleerde positie is komen te ver
keren en dat hij daartoe in be
langrijke mate zelf heeft bijge
dragen
