Nu sijt wellecome
DENKEND
AAN
NAZARETH
man, die de streekt kent als zijn te dampen. Dan komt de kistenmaker
?rsenci kzak, had mij verzekerd, dat het handen en hout tekort."
zen po ide markt in Gent nog slechts Aan Rogge heb ik eerder gevraagd, of
tig minuten rijden was om in Naza- hij me het centrum
te komen. Zo vlak vóór Kerstmis laten
ananei
aal di
deze
Verdt
ie ue commerce van oeruia neooen oe roio s van oe KaartKampioenen een ereplaats boven de lambnzering gekregen,
in met opgeschoren nekken en met de gekende armoe van Nazareth in de poriën".
hoofdstuk
Heilige
dlk' ift kwam ik
?t sui ens ge naam
met de stad Gent
de cr1n. Ook maakt
hillen
-issel
ïaan
s kan
len in
apostel
g van de dor-
Zwijnaarde,
Pinte, Zever
de A14, die
zijn dorp kon
i. Hij keek me talmend aan en
zijn mededeling eerder ingegeven zei tenslotte: „Maar ge zijt reeds in het
een indrukwekkend groot geloof centrum. Hier, rondom de kerk is het
door enig benul van afstanden, centrum van Nazareth.. Nu ge het me
bij het naslaan van het desbetref- zo op de man af vraagt, moet ik toege
ven, dat we cr 'n
wansmakelijke
boel van gemaakt
hebben. Het is ei
genlijk niks hè.
Helemaal niks.
Verdomd"; Als hij
nogmaals zijn blik
heeft laten dwalen
over het plein,
langs de winkel en
de kroeg van
Damberd, zegt hij:
fillen het kerk
hof kan er mee
door. Daarmee
slaat ons dorp
geen gek figuur.
het Vlaamse Naza/eth hebben os e,i ezel i En het is nog te
voor de auto klein ook. Om de
twintig, vijf en
twintig jaar wor
den alle graven
omgespit, want ze
staan te dringen
bij het hek".
In de kroeg van
Zwarte Lola, be
zijden het raad
huis, drinken we
samen ons ver
driet weg. De lui
ken zaten welis
waar voor de deur
en de ramen,
maar Bertila Die-
ricks heeft de rof
fel van het dorstig
raadslid herkend
en ontsluit schie
lijk haar drenk
plaats. vat zal ze
op de. tijden, die
haar conveniëren,
nog volhouden tot
1 januari 1978.
Dan gaat voor
goed de knip op
Café De Commer-
■h staat Nazareth nu duidelijk op te. waar ze geheel in de geest van het
.JhUngaanwijzers, die ik passeer, bijbelse Nazareth gedurende meer dan
ter De Pinte", dat waarschijnlijk 25 jaar de dorstigen gelaafd en ver-
het' oog op het naderend carnaval kwikt heelt. In die periode heeft ze de
kilometer verderop moet liggen in geplaatste verteringen nauwgezet bijge-
rijkelijk ingevochten pastorale van houden op de toog, waarvan de boven-
„■se berusting en grootscheeps toren- kant een grote, grijze lei is. Op die
vertoon. Tijden lang rijd ik door een manier stonden de klanten hun leven
landschap, waarin de menselijke lang bij haar in het krijt,
having gerooid lijkt En dan opeens Bertila zeil had de deur van het twee
mjj trou
verwacht je
knotwilgen
weilanden,
blaarkop-
ze hoofdschuddend, „het is mijn hart,
dat er niet langer tegenop kan. Na elke
raadszitting slaat het steeds harder en
dansen de sterren voor mijn ogen. Ik
Kruif is een hele beste", stelt hij vast,
„en al zijn liedjes waren puntgaaf, met
een voorzang, een middenzang en een
eindzang op zijn Vlaams. Elk liedje
iir arhter ppr flauwe krommins od eeuwen oude café graag nog wat langer heb spijt meneer, veel spijt, dat ik hier moet eindigen op „sjuskewiet". Dat is
i J— Ui.t'nA^n Uoo/t U(f mnof hot ,*e Porie ..ril Tiillnn .mm rJ a Lon/J Don annV# J ,'o
weg moet. Maar het is Gods wil, zullen
we maar denken. Deken Rijkaard zei
het ook: „vrouw Bertila", heeft hij ge
zegd, „ge moet in dit donkere uur sterk
zijn."
Ze tapt nogmaals een blonde pils met
prachtmanchet en zet het glas zuchtend
op de lei. Ze zal haar oude vrienden
straks elke minuut missen: de mannen
van hiernaast, die het dorp besturen,
burgemeester Jules Boschem en zijn
Schepenen, de 7 leden van de C.V.P.,
de 7 leden van Gemeentebelangen en
de 5 liberalen. En alle matadoren, die
bij haar hun kaarten hebben geschud.
Foto's van de kampioenen hangen nog
steeds boven de lambrizering: mannen
met opgeschoren nekken en met de
gekende armoe van Nazareth in de
poriën. „Ik weet kweet niet, of ik er
goed aan doe om de zaak te sluiten",
roept Bertilla, „ik weet het niet. Mijn
hart slaat over en dat is niet plesant.
Maar straks breekt het misschien en
dan kunnen ze me naar de overkant
dragen."
Verderop, aan het einde van de Drap-
straat laat Maurice Mestdach tegen de
avond de vink zien, die hem met stra
lend gekwinkeleer heeft geholpen aan
de felbegeerde titel „Koning der Vin-
kenzetters 1977". Temidden van 239 ge
vederde vrienden, die lustig hun deun
tjes schuifelden, zag zijn vink kans om
gedurende één uur 2227 verschillende
wijsjes te fluiten en. daarmee zette hij
de kroon op het trainingswerk van
Maurice. „Vinken zetten", legt de ko
ning ut, „is bij ons in Vlaanderen een
geweldige sport. Het hele jaar werken
we naar de wedstrijden toe. Je probeert
je zo goed mogelijk voor te bereiden,
je geeft het vogelke goed eten en een
beste kooi. Maar dan nog is het een gok,
want een vink is geen machienke, maar
een beest. En dat vogelke heeft er geen
weet van, dat ik naast zijn kooi sta te
sterven van de angst. Gelukkig ging het
deze keer goed en had ie er zin in, toen
de jury voor zijn huiske kwam. Maar
voor hetzelfde geld houdt hij op zo'n
ogenblik zijn bek."
De secretaris van de Vinkenvereniging
van Nazareth, Marcel Schiettekatte, is
ook naar het stamcafé gekomen om
tekst en uitleg te geven. Hij wijst aller
eerst op de vink, luisterend naar de
naam Kruif, die dit jaar met 4472 lied
jes kampioen is geworden. Dat aantal
"1 Ah a hee{t neSen zittingen bij elkaar
-erjfe 's sïust ze& Mi- -men sterft In het hart van Nazareth staat de kerk, een geschuifeld, dit in tegenstelling tot de
"w met grote voortvarendheid. En wansmakelijk bouwsel, dat niet dètoneert koningsvink van Maurict, die zijn 2227
vooral in de winter, als het land begint bij de overige bebouwing in het centrum, beurten in één dag volmaakte. „Ja,
verzameling bizarre bouwsels,
irin uitverkoren Vlamingen hun rijk-
alleen hebben. De één heeft zijn.
ten belegd in een moskee, die oog-
blindend wit tussen de vliegdennen
rt; zijn buurman heeft zich ver-
anst in een tempel van tympanon en
t zuilen, die door Deense Doggen en
as e' rlijke Afghanen met gestrekte ach-
n kc wot gegroet worden. Ave, gij Bel-
zacht(jje frjer bij knapperend haardvuur
0 ove verwarmd buitenbad zijn neergestre-
lter f i. En terecht, want wie goed boert,
uitg< >rt thuis op de plattegrond van
e bla landeren.
te li zareth zelf mag zich trouwens ook
le s( heugen in de belangstelling van vele
11 ov. delingen, die hun holle herenhuizen
r0' Gent geruild hebben voor een optrek
1 een lt ejgen erf op (je schrale zandgrond.
met |3r ajs fa de dorpskom nader blijven
-"tig onzichtbaar en ligt Nazareth er bij
)r in de dagen, toen grauwe armoe de
k°ï luren van het decor bepaalde. Motre-
:1K n heeft de kasseien zorgvuldig inge-
net t en het Christusbeeld rechts van het
°y d naar de kerk heeft op zijn betonnen
lf ante] donkere zweetplekken.
de sokkel worden de mannen ge-
lemd, die op een oktoberdag in 1918
I or j de Edemolen op de romeinse heir-
le lan naar Oudenaerde in een Duitse
i nderJaag liepen en sneuvelden, voor-
it ze de vijand gezien hadden.
n Kcfet staat' er in huilende letters: zij
bben vol liefde voor het land gege-
ïi, zij ridders van het recht hun jeug-
ig leven, hun naam en daad, die het
ten !wejd dierf tarten, were voor eeuwig
iprent in onze harten." De namen vind
aan weerszijden van de verlepte
e w rans met de Belgische driekleur. V.d.
eede, Adolf, sergeant-majoor. Kamile
je Frez, August Coorevits, Gentiel Ghe-
jpière.Remi Chusseünck
e naam van Jezus van Nazareth ont-
'jn. reekt en bij navraag op het Gemeente-
1 ko ais in de Drapstraat blijkt, dat hij in
ou ft register niet voorkomt. Ik waag nog
lenJn poging op de begraafplaats, die de
erk aan drie kanten heeft ingesloten.
hare laar ook in die binnenzee van zerken
1 u ind ik zijn naam niet terug. Wel tel
wc t negen vers gedolven graven, die be-
iani ëkt zijn met kransen en bloemen, die
ieel og ruiken naar het leven,
epet legen doden in zo korte tijd. „Is dat
t en liet opmerkelijk veel voor een dorp met
üten >600 inwoners?", vraag ik aan René
ieï logge,
voorschrift van de bond. Een vink, die
dat niet doet en vals schuifelt, die noe
men wij een Waal. Un Wallon. AHA".
Secretaris Schiettekatte draait zich ter
stond om en wist zich de tranen uit de
ogen.
Meer is er eigenlijk niet te melden over
Nazareth, dat zijn naam te danken heeft
aan de povere grond, die de boeren
nauwelijks een bestaan bood. „Toen
onze voorvaderen een naam voor dit
dorp zochten", veronderstelt Rogge,
„hebben ze waarschijnlijk de bijbel er
op nageslagen en gelezen, dat het in
Nazareth ook geen vetpot was.' Zodoen
de".
Toch heeft de hemel kennelijk een zwak
voor het dorp, want het is één van de
weinige gemeenten op aarde, die in zijn
historie een mirakel beleefd heeft
Daarvoor moet je wel ver terug gaan,
maar het wonder is toch maar geschied.
Een koopman, die in de dichte bossen
van Oost-Vlaanderen verdwaald was
beloofde handenwringend aan de Heili
ge Maagd Maria, dat hij een kerk voor
Haar zou laten bouwen, wanneer ze
hem door de bomen een uitweg zou
wijzen. Toen zijn smeekbede per keren
de post verhoord was, ging hij gelijk
aan de slag. Maar telkens, als hij terug
keerde op de plaats, waar hij de bouw
materialen de avond tevoren had ach
tergelaten, bleek, dat de hele handel
enkele honderden meters na ar het
noorden verplaatst was. Dat herhaalde
zich vele malen, totdat de plek bereikt
was, die nu het centrum van Nazareth
is. Toen was het hout uitgewerkt en kon
met de bouw van de kerk worden be
gonnen.
Dit wonderlijke verhaal bracht prompt
een stroom van pelgrims in beweging,
die van heinde en verre naar Nazareth
trokken om de Maagd te aanbidden, die
zo duidelijk had laten blijken, aan wel
ke plek in Vlaanderen zij de voorkeur
gaf om te worden vereerd.
Rogge heeft die tijd niet meer meege
maakt, wat hij spijtig vindt, want „Na
zareth kan best wat spektakel gebrui
ken. Er gebeurt hier nou ook werkelijk
geen malle moer".
Helaas, de devotie is in de loop der
jaren verdampt en ingedikt tot één jaar
lijkse ommegang in december. Dan gaat
men in een winternacht weer op zoek
naar het oude mystent en danst het
kaarslicht door de Drapstraat en over
het kerkhof
Toch ligt Nazareth de volgende morgen
nog steeas vierduizend kilometer van
Jeruzalem.
LEO THURING
In de eerste adventsweek ontbreekt het de reizi
ger in hotel Atlantis op Tenerife aan niets. Naar
adem happende vogelbloeroen (strelitzia's) staan
als welkomstgroet in kamer 918. Toch is deze
reiziger nog maar een voorbode. Reikhalzend
wordt al uitgezien naar de stille en heilige nacht
van kerstmis, die zoveel volkeren op het Westelijk
halfrond in beroering brengt Honderdduizenden
Amerikanen en Europeanen pakken hun koffers,
om de aanbidding van het Kind te gaan combine
ren met een zorgeloze vakantie.
Het tot de Canarische archipel behorende Tenerife
haakt fp-etig in op deze reisdrift. De feestdagen
veroorzaken daar een ongekende explosie in het
toerisme. Het.Nu sijt Wellecome" geldt niet alleen
de Verlosser, maar het wordt ook toegezongen aan
drommen vakantiegangers.
In een toeristencentrum als Puerto de la Cruz
blijft rond kerstmis en nieuwjaar geen van de
50.000 logeerbedden onbeslapen.
Op zo'n vier graden ten noorden van de kreefts
keerkring is, door vulkanische uitbarstingen, een
paradijs aan de oceaan ont
stegen, waar de zon en de
zee van onze dichter Mars
man nog altijd bliksemend
openspringen. Dit paradijs
bestaat uit zeven eilanden,
die al van oudsher „de ge
lukzaligen" worden ge
noemd, dank zij de bloe
menweelde, de eeuwige len
te en de zonneschijn. Tene
rife is het grootste en aan
natuurschoon het rijkste
van de zeven. Geografisch
horen de Canarische Eilan
den bij Afrika, maar zij
zijn niettemin Spaans.
Tenerife is gul met aanbie
dingen ter verstrooiing van
de gasten. Wie er kerstfeest
viert kan, naar keuze, een
ezeltje of een kameel berij
den. Het behoort evenzeer
tot de mogelijkheden om
haaievisser te worden of
om met een piratenschip
ter zeiltocht te gaan.
Alles is dus mogelijk, met
uitzondering van knus bij
een zijn rond de kerst
boom. In deze stortvloed
van profaan vermaak heeft
men wel enige moeite met
de boodschap des heils.
Toch worden die ook ruimschoots verkondigd. Zij
die er behoefte aan hebben om een zekere wijding
te ondergaan, kunnen terecht in basilieken en
kathedralen vol heiligenbeelden of in hotelzalen,
waar gemediteerd wordt.
Maar er is niets meer, dat nog herinnert aan de
grootste ramp in de geschiedenis van de lucht
vaart. Niemand spreekt meer over deze zwarte
zondag van de 27e maart, hoewel nog geen jaar
geleden in een klap 582 mensen zijn omgekomen.
Sin Retomo
De zon gaat op en onder boven een speeltuin in
de Atlantische Oceaan, door zeelieden in de oud
heid beschreven als „La Isla Sin Retorno", ofwel
het eiland zonder terugkeer.
'De Avenida del Generalisimo Franco is een fla-
neerstraat in de hotelwijk. Landgenoot Guus
Berck exploiteert er een spelonkachtige eetgele
genheid onder de naam „Bohemia". Wie de trap
pen afdaalt deinst wellicht terug, maar vluchten
is niet meer mogelijk. De smurfen, die men dacht
te hebben ontlopen springen met hun gekwaak de
toerist tegemoet. Nederlanders hebben deze zin
gende vorsen ingeblikt mee op reis genomen voor
de gewenste couleur locale.
De waard vertelt met gepaste trots dat hij zojuist
zangeres Astrid Nijgh en haar gevolg van een
frisse dronk voorzien heeft. Zij zorgde voor enter
tainment aan boord van het cruiseschip Black
Prince, waarmee talloze landgenoten Tenerife aan
doen voor het maken van excursies.
Het is duidelijk: Holland spreekt een woordje mee
in de ontwikkeling van het toerisme op de eilan
dengroep. Kerstdiners raison van 1500 peseta's
met Canarische volksmuziek en andere zaken,
staan de gasten te wachten. Als de legioenen
eenmaal een nieuw reisdoel hebben ontdekt dat
aan al hun wensen tegemoet komt, kan bijwijze
van spreken geen macht ter wereld hen tegenhou
den. Terwijl de geraamten van de twee Boeings
nog op het vliegveld lagen, kregen de reisbureaus
Hoe blikt een eiland, waar zich op 27
maart de grootste ramp in de geschiede
nis van de luchtvaart voltrokken heeft
terug op het jaar 1977?
Een van onze redacteuren vloog, om op
deze vraag antwoord te krijgen, naar
Tenerife, waar de startbaan van het
vliegveld „Los Rodeos" perfect is gere
pareerd. Het nieuwe asfalt is het enige
dat nog aan de ramp herinnert.
Een subtropisch eiland bereidt zich voor
op de viering van kerstmis en oud en
nieuw met volledige bezetting. Het toe
risme bloeit er als nooit tevoren in een
paradijselijke omgeving.
Het vliegveld van Tenerife met de oude verkeerstoren
al telefoontjes te verwerken van mensen, die ge
hoopt hadden dat andere vakantiegangers hun reis
geannuleerd zouden hebben.
De ramp op Tenerife is een toets geworden voor
de vraag of dergelijke verschrikkingen het toeris
me een halt kunnen toeroepen, al is het dan maar
'tijdelijk. Deze vraag moet ontkennend beantwoord
worden. Van stagnatie schijnt alleen sprake te zijn
als concreet aanwijsbare factoren, zoals levensge
vaar, molestaties of ander ongerief, de toerist gaan
bedreigen. Het leven gaat dus gewoon verder,
zoals voor de miljoenen iedere dag rustig in hun
auto stappen, hoewel er jaarlijks vele duizenden
in het verkeer omkomen.
Nachtclub
Tenerife telt zo'n acht zoet- en zoutwaterzwemba
den en kunstmatige eilanden. Hier zullen duizen
den mensen hun kerstdagen in de zon doorbren
gen onder uit Afrika ingevoerde palmen en op
kunstmatige zandstrandjes. Surrealistische bed
dingen met brokken lava en rolstenen geven be
schutting tegen de wind.
Kort na de ramp met de Boeings is de zoveelste
fase van dit San Telmoparadijs gereed gekomen
en feestelijk ingewijd: een kunstmatige meer met
als middelpunt een café-restaurant in Spaanse
stijl, bereikbaar via bruggen die krom staan van
de rusticiteit.
Diep onder de gebouwen is een nog niet geheel
afgewerkte nachtclub. Wanden, tapijten, plafonds
en door een futurist ontworpen stoelen, die als
voorhistorische dieren op de vlakte samenscholen,
alles uitgevoerd in het zwartste zwart dat maar
voorhanden is. Het lijkt allemaal op een chapelle
ardente van ongekende afmetingen, die meer neer
slachtigheid opwekt dan welke rouwkamer ook.
Het ligt in de bedoeling, om hier zo spoedig
mogelijk de eerste flamenco-dansgroepen te laten
optreden en het bezoek aan deze nachtclub te
verheffen tot een topattractie van .ia Isla Sin
Retorno".
Leo J. Leeuwis
