SIMON CARMIGGELTZIET ZIJN
„KRONKELS" OP FILM TERUG
0
Startproblemen? U kunt
ze vaak zelfverhelpen.
TERUGBLIK
Shellhelpt
Shell helpt®
tiN'HilfJII'Mli
Sonja Barend wekelijks met
Sonja's Goed Nieuws Show"
TELEVISIE VANAVi
TELEVISIE ZATERD>
RADIO VANAVOND
RADIO ZATERDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1977
„Bij het nalezen van mijn „Kronkels" blijken de figuren daarin
allemaal iets teders te hebben. Door de beschouwende wijze
van filmen en het zonder nadruk acteren krijgt deze tederheid
alle kans. Dat is de reden waarom ik erg gelukkig ben met
de tv-serie die van mijn werk is gemaakt".
Aldus Simon Carmiggelt, se- bekijken van het resultaat van
dert jaren schrijver van de
cursiefjes in dagblad Het Pa
rool onder de naam „Kron
kel". over de verfilming door
VARA-tv van deze korte ver
haaltjes, die steeds over men
sen gaan en hun semi-tragi-
sche c.q. semi-komische we
derwaardigheden. Te begin
nen vanavond op Ned. II om
21.25 uur zullen deze vijf mi
nuten-filmpjes worden uitge
zonden telkens ter afsluiting
van de „Goed Nieuws Show"
van Son ja Barend.
Kenners van de „Kronkels",
welke veelal een literaire in
slag hebben, hielden hun hart
vast bij het vernemen van het
plan om deze schetsen naar
het leven in beeld te brengen.
Bij Carmiggelt staat er altijd
meer dan er staat. In korte
karakteristieken tekent hij
mensen uit Met weinig woor
den blaast hij ze een ziel in,
laat hij ze voor zijn lezers
leven. En in het kort aandui
den van situaties schept hij
mini-wereldjes die elke lezer
onmiddellijk herkent. Dit ver
schijnsel is moeilijk onder
woorden te brengen. Men kan
niet meer doen dat de werking
ervan vaststellen en zich ver
der alleen maar verliezen in
speculaties over de oorzaak
van dit effect. Dit is de hand
van de meester, die alles kan
vertellen over het ontstaan
van „Kronkels", maar weinig
verklaring weet voor het feit,
dat ze velen aanspreken om de
herkenbaarheid daarin van
mensen, veelal mensen die
geestig zijn in hen melanch
olie, geraakt door die tik van
zachte droefheid welke voor
velen bij het leven blijkt te
horen.
Zij die vooraf bezorgdheid
toonden over het verfilmen
van die uitgekristalliseerde
stukjes literair leven kunnen
zich verlaten op Carmiggelts
eigen getroffenheid van het
filmer Otto Jongerius.
Simon Carmiggelt: „Ik vind
dat Otto Jongerius de sfeer
helemaal te pakken heeft. Niet
alle „Kronkels" lenen zich
voor verfilming. Eigenlijk al
leen die welke een afgerond
verhaaltje bevatten. Daarvan
heb ik er veertig uitgekozen,
die door Jongerius zijn omge
zet in scenario's, waarin ik
hem de vrije hand heb gege
ven. Hij is heel zorgvuldig op
zoek gegaan naar de sfeer in
die stukjes en in de filmpjes
vind ik die sfeer weer terug,
die ik herken als de mijne. Je
moet de geschreven stukjes ui
teraard los zien van de filmp
jes. Je mag ze niet naast el
kaar leggen. Beide bezitten
hun eigen waarde. En dat
heeft naast het gevoelig filmen
van mensen en dingen ook te
maken met de inbreng van de
acteurs. De vader en zoon-
strip van Peter van Straten
bleek achteraf minder geluk
kig te zijn uitgevallen, maar
dat had er veel mee te maken,
dat de vader-tekst geschreven
werd voor Ko van Dijk, die
toen helaas verhinderd was.
Er werd toen een beroep ge
daan op Guus Hermus, die als
geboren melancholicus met de
tekst minder gemakkelijk uit
de voeten kon dan de vitalist
Ko van Dijk zou hebben ge
kund".
De kijker zal Guus Hermus in
deze tv-serie nogal eens tegen
komen, die een zeldzaam en
voelbaar fluïdum uitstraalt in
deze filmpjes vooral in die mo
menten waarin hij niets tot
weinig zegt. Merkwaardig
overigens is dat veel vlottere
figuren, zoals bijv. een Cees
Schilperoort, niet minder in
dit beeld passen als ze zich -
zoals Cees inderdaad doet -
onderschikken aan de situatie.
Men krijgt soms de indruk,
dat in deze serie meer gezwe
gen dan gesproken wordt, en
toch voltrekt zich intussen
Guus Hermus speelt in diverse „Momenten" een met lichte melancholie doortrokken
rol.
onafwendbaar wat gebeuren
moet aan die mensen in dat
korte verhaal. Met uitzonder
ing misschien van Hetty Blok,
die tijdens een treinreis haar
huwelijk en in het bijzonder
het typische van haar man uit
de doeken doet. Die man doet
zijn mond niet open, kijkt al
leen maar naar buiten en soms
naar een mooi meisje, maar
staat ten voeten uit naar zijn
aard getekend.
Vooral in kroegen en kleine
winkeltjes komen de mensen
van Kronkel tot leven. Daar
worden zij zichzelf, praten zij
over zichzelf, geven zij zichzelf
bloot. Dat is ook zo aange
voeld door acteurs als Geor
gette Hagendoorn, Joan Rem-
melts. Riek Schagen, Maria de
Booy, Jan Retel, Fien Berg-
hegge, John Bluming, Hennie
Alma, Lou Steenbergen, Lou
Geels, Jan Lemaire, Bram
Biesheuvel en vele anderen.
Filmer Otto Jongerius zegt dit
te danken te hebben aan het
feit, dat Simon Carmiggelt een
volksheld is. Hij heeft niet in
bordpapieren décors willen
filmen in de studio. Het moest
allemaal echt zijn. Hij heeft
tientallen winkeltjes en bruine
kroegen afgelopen. Overal
kenden ze „Kronkel" en ieder
stelde zich direct beschikbaar
voor medewerking. Het is
soms moeilijk om acteurs te
krijgen voor kleine bijdragen.
Voor weinig tekst al die in
spanningen. Gewoonlijk voe
len de meesten daar niet zo
veel voor. Geheel anders werd
dit echter bij het noemen van
de naam van Kronkel. Zij
schikten zich direct geheel
naar de regie, nadat zij had
den vernomen dat Jongerius
na twee filmpjes toestemmen
de bewondering had geoogst
bij Simon Carmiggelt. Zo
slaagde Otto Jongerius erin
om met zijn artistieke en tech
nische staf eenheid van sfeer
te bereiken in alle afleverin
gen, ook al treden daarin tel
kens andere acteurs op.
Bij voorvertoning voor be
perkte kring van deze serie
onder de titel „Momenten"
bleek ieder persoonlijk aange-
Momenten"
misschien ook
in bioscoop
(Van onze radio- en tv-redac-
tie)
HILVERSUM De kosten
van de „Momenten", de ver
filmde „Kronkels" van Simon
Carmiggelt, bedragen rond
10.000 gulden per aflevering
van vijf minuten. Dit is de
VARA te duur, reden waarom
er na uitzending van de eerste
twaalf stuks mogelijk geen
nieuwe zullen worden ge
maakt, a/schoon de auteur in
tussen al voor veertig ver
haaltjes toestemming heeft
gegeven.
Han van Essen, hoofd amuse
ment VARA-tv, heeft daarom
contact opgenomen met de
Ned. Bioscoopbond teneinde
tot een gezamenlijke financie
ring te komen. De Momen
tenzullen dan ook vertoond
kunnen worden in de voorpro
gramma's van de bioscopen.
sproken dan wel getroffen
door de sfeer van de verhaal
tjes, een van warmte doortrok
ken melancholische humor.
Wie dat als kijker ook ervaart,
bevindt zich in het goede ge
zelschap van Simon Carmig
gelt zeli, die erg onder de in
druk was van de door hem in
het leven geroepen mensen.
Simon Carmiggelt: „Zoals ik
ze in mijn verbeelding rond
zag lopen, toen ik over ze
schreef, zo zag ik ze nu terug
op het scherm. Als ik mijn
stukjes schrijf, heb ik een be
paald beeld voor ogen van de
mensen waar ik het over heb.
In deze filmpjes heb ik al die
mensen weer herkend".
TON
De VARA start vanavond met
een nieuwe show die wekelijks
gepresenteerd gaat worden
door Sonja Barend en die de
titel „Sonja's Goed Nieuws
Show" kreeg. Dat slecht nieuws
soms goed nieuws kan zijn
bleek bij de dood van Elvis: de
platenindustrie beleeft gouden
tijden. Daarom wordt al het
nieuws zo veel mogelijk van
twee kanten beken. In de show
zullen een aantal artiesten op
treden in allerlei genres. In de
eerste „Sonja's Goed Nieuws
Show" zien we Jenny Pisuisse,
die het boek „De vader van het
Nederlandse cabaret Jean-
Louis Pisuisse" schreef. Jaspe-
rina de Jong zingt het beroem
de liedje „De Franse Gouver
nante" en Simon Garmiggelt
praat m<t Sonja over „Momen
ten" de verfilmden kronkels die
ook vanavond hun première be
leven. Een feestelijke bijdrage
levert het Nederlands Blazers
Ensemble, die haar tien-jarig
bestaan viert.
Ned. II, 20.25 uur.
Wan Pipel
Pim de la Parra's „Wan Pipel"
(Eén volk) is een allészins merk
waardige film. Gemaakt door
een uit Suriname afkomstige
Nederlander (de la Parra) met
medewerking van een scenario
schrijver die ook voor het Ne
derlanderschap gekozen heeft
(Rudi Kross). Het is niettemin
een pleidooi voor eenheid bin
nen Suriname zelf, plus een op
roep tot nationale bewustwor
ding en terugkeer tot het moe
derland. „Wan Pipel" is in de
eerste plaats bestemd voor Suri-
namers. Het verhaal is een tot
symbolen teruggebrachte pro
blematiek van Suriname, een
Surinaamse jongen die moet
kiezen tussen een Nederlandse
vriendin en een Surinaamse.
Ned. II, 22.15 uur.
Sint-Nicolaas
Ook dit jaar komt Sint Nicolaas
weer in Nederland aan om zijn
verjaardag op 5 december hier
te kunnen vieren. Zijn stoom
boot meert af in Muiden waar
het Muiderslot voor Sint-Niko-
laas beschikbaar is gesteld als
residentie tijdens zijn verblijf.
De presentatie is van Wieteke
van Dort.
Zaterdag Ned. II, 11.30 uur.
Sonja Barend presenteert een wekelijkse show waarin van
alles aan het licht kan komen.
Protest tegen
uitlatingen in
VPRO-programma
(Van onze radio- en tv-redactie)
AMSTERDAM Het Neder
lands Auschwitz-comité heeft
in een telegram aan de VPRO
geprotesteerd tegen uitlatingen
in het programma „Embargo",
dat deze omroep vorige week
uitzond. Het comité zegt met
verontwaardiging te hebben
kennis genomen van een aanval
op het verzet in dit radiopro
gramma. „Het merendeel van
de overlevenden van de endlo-
sung zijn door het verzet ge
red", aldus het telegram.
In de Embargo-uitzending werd
door Ischa Meijer gezegd, dat
alle verzetsmensen onder nor
male omstandigheden in gevan
genis of psychiatrische inrich
ting zouden hebben gezeten.
Marianne Willemse met haar therapeutische poppen.
Van harte-actie voor Marianne Willemse
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Na een onderbreking van drie
jaar zal de VARA via de radio weer een „Van
harte-actie" op touw zetten. Het gaat dit keer ter
ondersteuning van de activiteiten van de 46-jarige
Zeeuwse mevrouw Marianne Willemse in Groede,
zelf gehandicapt, die voor gehandicapte kinderen
therapeutisch speelgoed maakt.
Marianne Willemse was aanvankelijk edelsmid,
maar kon door haar zwakke gezondheid haar
beroep niet meer uitoefenen. Bij toeval ontdekte
ze enkele jaren geleden haar talent om poppen
te maken, die erg bleken aan te slaan bij lichame
lijk en geestelijk gehandicapte kinderen. Mevrouw
Willemse „verstopt" namelijk therapie-oefeningen
in haar speelgoed, dat niet alleen door ouders,
maar ook door ziekenhuizen en inrichtingen graag
wordt afgenomen.
Henk van Stipriaan: „Het geld dat op giro 609.300
van de Van harte-actie binnenkomt, zal beheerd
worden door een stichting onder supervisie van
de Stichting Ombudsman. Door de nieuwe zend
tijd-indeling, kunnen we geen Van-harte-program-
ma van vijf kwartier achter elkaar meer realise
ren. We zullen nu zaterdag over de gehele dag
gespreid „inbreken" in andere programma's van
de VARA op Hilversum 1".
Autorijden is 's winters
lastiger dan in de rest van het
jaar. Vaak kom je zelfs niet eens
aan rijden toe, want vooral bij
koud en vochtig weer komen
nogal eens startproblemen voor.
In „Shell helpt',' deel 4 staat
daarom wat u moet doen als uw
auto niet start of slecht aanslaat.
Als u de koplampen aanzet en
nog eens start kunt u aan het
licht zien waar het probleem zit.
Simpelnietwaar? En die
andere tips in 't boekje zijn net
zo simpel. Nog geen boekje
omvangen? Vraag er even naar op een
Shell verkooppunt.
Draait de startmotor de motor niet rond? Zet uw licht aan en start nog
eens. Als hel licht dan helemaal wegvalt zit waarschijnlijk de accuklem los.
Haal die even los, maak de pool schoon en zet hem weer stevig vast. Vaak
kunt u dan wel startenWat er andc's loos is vindt u ui „Shell helpt"deel 4.
IfH'Hiimi'll
Teleac
18.15 Les Gammas, les 9
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
NCRV
19.04 Pommetje Horlepiep, aft. 9
19.55 Wonderlijke wereld
20.20 Kojak, TV-serie
21.05 De rechter Is linker, TV-se-
rle
NOS
21.35 Journaal
21.50 Filippijnen, kerk en staat,
documentaire
22.35 Dagsluiting
22.45 Praten met de premier
IKON
22.55 Jeugd en agressie, afl. 5
(••ot)
NOS
23.20 Journaal
NEDERLAND II
den
18.55 Journaal
VARA
19.04 Vrouwenplaneet Medusa,
TV-aerle
19.30 Natuur en mens, natuurse
rie
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Sonja's Goed Nieuws Show
21.25 Momenten van Carmiggelt
21.30 VARA-Vlsle
22.15 Wan Pipel, speelfilm (1976)
NOS
24.00 Journaal
18.00 Nieuws uit
Westfalen
18.05 Zon, wl|n en d
TV-serle
19.15 Hier und Heut«|
19.45 Adamo zingt
20.00 Journaal
20.15 Drie dagen in een
film EN -
21.40 Het zevende zli guns
21.45 Actualiteiten ufclijke
22.10 Journaal D Le
22.25 The Conversserdei
kaanse speelfilm (19ïkge
00.15 Journaal s voc
-«me
zl
18.20 Comedy Capenwe*J
18.40 Mannen zond^11?
fllmlducht J®,.
19.00 Journaal
19.30 Buftenlandjourr*' a'
20.15 Petrocelll, T4-%r
21.15 Journaal 9teD
21.30 Dit Is uw leven j^,
22.35 Sport ft r
23.05 Tanzstunden, T~
23.50 Journaal 1
elegi
DUITSLAN
lid t<
nijn
18.00 Beertje Colargot de
18.15 Open school ewe
18.45 Dag aan dag i eri
19.10 Sportportret
19.45 Journaal mm
20.15 Allemaal beestji
20.40 De Tijger van rw
Westdultse speelfilm (m
22.15 R.K. uitzending f
22.45 Journaal T J
NEDERLAND I
11.30 Biologie
11.45 Geschiedenis
NOS
15.30 Journaal
NCRV
15.32 Bolke de Beer
15.40 Zolder, kindermagazine
16.50 Zo vrij als een vogel, TV-se-
14.30 Sesamstraat
15.00 Relsmagazlne
15.45 Noordrusslsch V
16.30 Gezondheldsad>
zlchtsveld
17.45 Journaal
17.48 Sport
DUITSLAND
l
DUITSLAND I
10.00 Journaal
10.05 Draalschl|f
10.25 Actualiteiten uit Bonn
10.50 Wat ben Ik, beroepenqulz
11.35 Bultenlandjournaal
12.20 Rondblik
12.50 Persoverzicht
13.00 Journaal
13.55 Programma overzicht
14.25 Journaal
13.00 Programma weel
13.30 Voor Joegoslav
tarbelders
14.15 Voor Spaanse
ders
14.58 Journaal
15.00 Lassie, TV-serle
15.25 Knutselrubrlek
15.35 De betovering,
Jeugdfilm H
16.10 Telemotor, autorfl
16.59 De grote prijs
17.00 Journaal
17.05 Spiegel der dcel^|
11.30 Aankomst Sint Ni t
14.30 Bonnie Scotlan
kaanse speelfilm (193iuv
16.00 Open school id-
HILVERSUM I
KRO: 18 00 Niet alles staat in de fol
ders toeristische inform PP 18.19
Uitz van de Boeren Partij. 18 30 Nws
'KRO 18 41 Marktberichten 18.44 (S)
Filmklapper. 19.30 (S) Edwin Rutten
lichte muz. 20.00 (S) In antwoord op
uw schrijven, verzoekplatenprogr. 22.00
(S) Als het kijkglas maar vol is, amus.
progr 22 25 Overweging. 22 30 Nws
2240 (S) Goal. sportprogr 23.55 Nws
HILVERSUM II
NOS: 18 00 Nws VPRO: 18.11 Embargo,
aetual. 18.45 God's Eigen Radiopro
gramma. betreft kunst e a. Nos: 19.50
Den Haag Vandaag. 20.000 S
Concertpodium: Radio Syf
o l.v. Helmuth Rilling. (c<
20.40 Kunstwijzer). 22.30 L
ra 23.00 (S) Met het oorf^.
23.05 Aktual. overz. Radio C
krant van morgen; 23.21
vandaag; 23 52 Even op i
yoga. 23.55 Nws.
HILVERSUM
NOS: 1803 De vacatureba).
NOS-maal VOO 19.02 (S?
landse top-40. VPRO: 20.0
vrijdag-op-drie. 23.02 (S)
Musipa. AVRO- 1 02 (S) Ra
2 02 (S) Blues. Ballads er
7 00 (S) 'n Nachtje AVRO.
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) Met Hans op
muz. en tips. (7.30 Nws. 7.41 Dingen
van de dag). 8.30 Nws 8.36 Gym. voor
de huisvrouw. 8.45 (S) Z.O. VARA s
Zaterdagochtendshow. 10.30 Nws. 10.33
•(S) Z.l. 12 26 Meded 12.30 Nws. 12.41
'In de Rooie Haan. 14.30 (S) Nederland
se Artiesten revue. 15 30 Nws. 15.33
Kinderen een kwartje? 16.00 (S) Het
zout in de pap. 17.30 Nws. 17.32 Dingen
van de dag.
HILVERSUM II
ochtend-editie. 9 00 Coulissen
'Waterstanden) 10 00 De tien om kin
dershow. 10 30 Aktua-Sportcafe. (11 00
Nws.) 11.30 Kom eens langs in Ham-
dorf. OVERHEIDSVOORL.: 12.49 Infor
matie voor het bedrijfsleven. 13.00 Nws.
1311 Aktua II 13.30 Voorzi
baar. 14 30 Met de beste w
Lichte orgelmuz. 16.00 Nws
parade 17.55 Meded.
HILVERSUM
NCRV 7.02 (S) Pop Stati;
Happy Sound. 8.45 Eerlijk 'J*
(S) In. 10.03 (S) Muz bij de df
Los Vast (13.30-14 00) Vip-Je
(S) Bij Barend 16.03 (S) Spqn
HILVERSUM IV
NOS 7.00 Nws AVRO: 7.02js1
NOS: 9.00 AVRO (S) Li
Amoureuse. 9.40 Episoden
•van Peter-Paul Rubens 10.0s'
'op vier 11.30 (S) Pistachein
14.02 't is historisch. 14.3 g
Eerlijk gezegd heb ik nogal
moeite met een teievisie-avond,
die de keus laat tussen een re
portage van „formationdance"
en gewoon kunstrijden op de
schaats op het ene en mini-voet-
bal op het andere net. Ik vind
dat geen echte, en dus ook geen
erg eerlijke keus. Maar goed.
Bij die strijd tussen Oost- en
Zuid-Nederland konden wij dus
weer eens constateren dat mini
voetbal wat weg heeft van wa
terpolo op de begane grond of,
zo u wilt, van ijshockey zonder
stick. Met het gewone voetbal
verschilt het ook in zoverre, dat
er nogal veel doelpunten vallen:
negen-vijf, er zijn echter ook
overeenkomsten, de herhalingen
blijven herhalingen en ook de
commentaren wijken weinig af
van wat rond de grasmat ge
bruikelijk is: „Dat is Adje Grau-
mans, wel familie, geen broer".
En ook blijft de bal rond.
Bij de NOS keerde Jack van
Belle weer. Niet met „Zienswij
ze", een programma*
naar ik meen, een jal
met zoveel nadruk voo
vouwde, maar met „Ui
Een sterk uitgedunde
want het gaat nu niet»<
een heel forum vanL
deskundigen, maar te|!
één persoon, al blijft
meten tijd vrijwel dezt
ze keer kon men dus«-
uur lang Van Belle iiL
horen en zien met prou
les Quispel over de vr"
kun je leren leven mt
Ik neem aan, dat hef
mand zelf afhing of hij^
aan had of niet.
„Hier en nu" schonk
zeer terecht veel aam
de opzienbarende reis
dent Sadat naar IsraëJ
me een interview met
zen minister van buit
zaken, Abba Eban wfcj
kader van die reporïr
belang.
HERMAN HOI*
