Caransa:
vermoedde
dat ze me
zouden pakken9'
GERINGE HOOP OP CENTRAAL AKKOORD
Nederland
beleeft
eerste grote
ontvoering
De beperkte opinie
van het NIPO
O verheid wil macht
over de informatie
Abva eist betaling
leerling-verplegers
2 BINNENLAND/
LEIDSE COURANT
PAGINA 13
(Van een onzer verslaggevers»
VINKE VEEN Maurits Ca
ransa heeft twee weken lang
aangevoeld dat hij zou worden
„gepakt". Hij merkte dat hij
voortdurend werd gevolgd en
dat zijn huis in Vinkeveen in
de gaten werd gehouden, maar
heeft zeer bewust de politie
niet gewaarschuwd. De voor de
hand liggende gedachte om een
lijfwacht in dienst te nemen
zette hij ook van zich af. „Ik
heb aan mijn vrouw, dochter,
schoonzoon en twee kleinkinde
ren gedacht. Bovendien als er
iemand van mijn familie was
gekidnapt, had ik toch gezegd,
neem mij er maar voor in de
plaats." Caransa deed de ont
hulling dat hij min of meer
wachtte totdat zijn bespieders
zouden toeslaan, tijdens een
persconferentie in een zwaar
bewaakt etablissement in zijn
woonplaats. Hij stond daar gis
termiddag, elf uur na zijn vrij
lating, de wereldpers te woord,
„omdat ik weet dat iedereen
nieuwsgierig is".
„Maakt u het alstublieft kort",
zo begon de duidelijk vermoeide
Caransa zijn relaas. „Ik heb 120
uur in een hok gezeten, geboeid
en afgeschermd van iedereen.
Ik heb nog steeds geen minuut
geslapen. De ben erg moe".
Hij liet weten vooral aan het
begin van zijn ontvoering voor
zijn leven te hebben gevreesd.
Bij de poging hem op het prof.
Tulpplein in Amsterdam in een
rode auto te sleuren was hij
door de vier ontvoerders voort
durend op zijn hoofd geslagen.
„Ik dacht dat ze me bewusteloos
wilden hebben, ik heb maar net
gedaan of ik inderdaad buiten
bewustzijn was, want op een
gegeven moment dacht ik dat ze
me zouden doodslaan als het
nog langer zou duren. Nadat ik
op straat was gevallen ben ik in
de auto gesleept."
De ontvoerde miljonair maakte
de autorit naar zijn tijdelijke
gevangenis zeer bewust mee en
heeft de indruk dat hij naar een
woning in de Bijlmermeer is
'gebracht. Volgens hem was de
ontvoering zeer goed voorbe
reid. Hij werd gekleed neerge
legd op een bedr één hand vast
gebonden aan de centrale ver
warming. De ramen van de ka
mers waren geblindeerd, de
wanden had men met flanellen
lakens afgedekt De ontvoerders
spraken met hun gevangene via
een babyfoon. Caransa: „De
conversaties werden gevoerd in
het Engels. Ze wilden eerst
Frans met me praten maar dat
is niet mijn sterkste taal. Ze
vroegen me wat mijn vrijheid
me waar was. Daar is lang over
onderhandeld. Zij wilden eerst
veertig miljoen zien. Daarop
heb ik twee miljoen geboden.
Uiteindelijk werden we het eens
over tien miljoen. De vier, een
van hen zou een Nederlander
kunnen zijn, hadden me direct
al laten weten dat ze op geld uit
waren. Ze zeiden steeds dat ze
geen politieke gangsters waren.
Ze vonden zelf dat ze de groot
ste en best georganiseerde ben
de vormen die met afpersing
grote geldbedragen in de wacht
sleept".
Caransa zelf heeft na het sluiten
van de gedwongen overeen
komst zijn kantoor opdracht ge
geven het geldbedrag op zijn
bank gereed te laten leggen. De
tienduizend gloednieuwe brief
jes van duizend zijn op straat
door een medewerker van zijn
kantoor afgeleverd. Hoe dit pre
cies in zijn werk is gegaan wil
Caransa niet prijsgeven.
„Ik wist toen nog steeds niet of
ze me zouden doden. Want ten
slotte hadden ze me na de ont
vangst van het geld niet meer
nodig. Ik heb een lang gesprek
met ze gehad en gezegd: „Jullie
zijn toch geen killers? Maak
toch dat je wegkomt".
Mijn familie heeft geen enkel
contact met ze gehad. Ik heb het
allemaal zelf gedaan. Ze durf
den mijn familie niet op te bel
len omdat ze bang waren dat de
telefoon werd afgeluisterd. De
oproepen om toch iets van zich
te laten horen hadden hen wel
bereikt".
Caransa heeft zijn ontvoerders
vrijwel geen moment gezien. Als
ze al voor hem zichtbaar waren
drogen de mannen bivakmut
sen. Het enige wat hij geduren
de zijn gevangenschap voortdu
rend heel zeker wist was de tijd,
die hij vernam via een in zijn
kamer staande radio. Door de
nieuwsuitzendingen is hij ook
steeds op de hoogte gebleven
van het nieuws over zijn ontvoe
ring. Éénmaal kreeg hij het be
nauwd, toen hij in een interview
met een politieman hoorde dat
er aan de Rote Armee Fraktion
werd gedacht. Caransa: „Ver
domme, ging het door me heen.
Dadelijk verhandelen ze me nog
aan de RAF."
Caransa voor zijn huis in Vinkeveen, tien uur na zijn vrijlating.
Caransa: „Ze eisten eerst veertig miljoen. Toen bood ik twee mii
Pas nadat het viertal hem dins
dagavond dwong drie slaapta
bletten in te nemen begreep hij
dat er iets ging gebeuren. Hij
slaagde erin twee tabletten on
der zijn bed weg te moffelen. De
derde pil nam hij slechts gedeel
telijk in. Caransa hield zich na
enige tijd slapende en merkte
op een bepaald moment dat hij
werd gebonden. Hij werd op
nieuw in een auto gezet en na
een rit van ongeveer drie kwar
tier op straat geduwd. Hij be
vond zich toen in de Amster
damse Polanenstraat. „Ik ben
direct gaan roepen: „Ik ben Ca
ransa, bel de politie". Er kwam
een vrouw aan op een bromfiets
die zei dat ik wel achterop
mocht. Ze heeft gelukkig toch
maar een taxi voor me gebeld".
Loonoverleg begint over twee weken
CVan een onzer verslaggevers) akkoord te komen te zullen benutten. Tijdens het miljard. door die tijdelijkheid van de maatregelen de nood-
Den Haag Over twee weken, waarschijnlijk op informatieve overleg gisteren over de regerings- Tijdens het gesprek gisteren bleek duidelijk, dat zaak versterkt wordt om naast de prijscompensa-
18 november, zullen de centrale werkgevers- en plannen ter bevordering van de werkgelegenheid werkgevers noch werknemers erg gelukkig zijn tie ook nog een echte loonsverhoging te gaan
werknemersorganisaties voor het eerst gaan on- en ter handhaving van de koopkracht, heeft minis- met de beleidsvoornemens van de regering. De verlangen.
derhandelen over een centraal arbeidsvoorwaar- ter Boersma verklaard elk moment tijdens de vakbeweging heeft grote problemen met de tijde- Van een dergelijke loonstijging willen werkgevers
den akkoord voor 1978. De kloof tussen de weder- komende onderhandelingen beschikbaar te zijn lijkheid van enkele lastenverlichtende maatrege- en ook de regering niets weten. Minister Boersma
zijdse opvattingen is echter nog zo groot, dat om aan het beraad deel te nemen en het eventueel len, omdat men daardoor dezelfde problemen de onderstreepte nog eens, dat van enkele regerings-
niemand erg veel hoop heeft op het bereiken van positief te beïnvloeden. Kennelijk heeft hij nog als die van nu oproept voor het einde van het maatregelen niets zal komen als er geen centraal
zo nakKoora. i „Wisselgeld" als het bereiken van een akkoord zou volgende jaar. De regeringsdelegatie wilde zich akkoord komt „De regering hecht erg aan een
Niettemin heeft elk der partijen zich ook gisteren afhangen van een wat grotere financiële inbreng echter geen langdurige financieringsproblemen op centraal akkoord. Als het er niet komt zijn er
weer bereid verklaard elke poging om tot een van de overheid dan de reeds toegezegde 2,5 de hals halen. De vakbeweging stelt echter, dat wellicht andere maatregelen nodig".
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Met de ontvoering én vrijlating van de
Amsterdamse zakenman Maup Caransa in ruil voor een
losgeld van tien miljoen gulden, lijkt Nederland een twijfel
achtige eer te gaan delen met landen als Italië en Duitsland.
Want daar zijn louter criminele ontvoeringen met geld als
motief schering en inslag en voor het grote publiek zelfs
zo gewoon dat het er nauwelijks nog door beroerd wordt
Dat laatste kan gelukkig nog niet gezegd worden van
Nederland, waar/le politie de afgelopen dagen een stroom
van anonieme telefoontjes kreeg. Om de meest onzinnige
motieven eisten daarin mensen de ontvoering van Caransa
voor zich op. Voor de beëindiging van de kabinetsformatie,
het aftreden van de koningin, of, geloofwaardiger van aard,
voor de vrijlating van het RAF-lid Knut Folkerts, het is
allemaal niet waar gebleken.
Geldafpersing op een dergelijke omvangrijke schaal heeft
zich dan ook nog niet eerder voorgedaan in Nederland.
Voorzover bekend is Caransa de vierde Nederlander op wie
ontvoerders het gemunt hadden. In 1972 mislukte de poging
om de zoon van Albert Heijn te ontvoeren. Sindsdien kent
het Albert Heijn-concern een permanente bewaking van
mensen en goederen.
Ook de ontvoering van Hans Bensdorp, zoon van een choco
ladefabrikant kon nauwelijks een succes genoemd worden.
Hij werd begin 1971 in Wenen ontvoerd. Voor zijn vrijlating
werd ongeveer 35 duizend gulden betaald. Op zowel de
daders als het losgeld kon de politie beslag leggen.
Ernstiger liep het af met het vijfjarige dochtertje van de
Hofnarsigarenfabrikant Pessers. Carolientje Pessers werd
ontvoerd en vermoord door een labiele negentienjarige me
taalbewerker die later werd gearresteerd; het gevraagde
losgeld van honderdduizend gulden werd door vader Pessers
nimmer overhandigd. Het lijk van het verminkte meisje vond
men naderhand terug in de bossen bij Vessem.
Het aantal kidnappingen is het hoogst in Italië. Geld en
politiek lopen daar als motieven op uiterst ondoorzichtige
wijze door elkaar. Vrijwel iedere keer betrof het daar de
zoons van rijke fabrikanten, zoals die van de directeur van
Fiat Ook andere fabrikantenzoons blijken het mikpunt van
ontvoerders te zijn; de 27-jarige erfgenaam van de vermouth-
fabriek Martini en Rossi, Luigi Rossi die eind 1974 werd
ontvoerd. Het losgeld van vijf miljoen gulden werd nooit
betaald, maar Rossi bracht het er toch wonderwel ongedeerd
af.
Ook een zoon van Gancia, een andere rijke vermouth-produ-
cent, bracht het er levend van af. Het hoogste losgeld werd
waarschijnlijk in Italië tot nu toe betaald voor de vrijlating
van de kleinzoon van de oliemagnaat Paul Getty. Als bewijs
dat hij nog in leven was, sneden de ontvoerders hem een
deel van een oor af en drongen daarmee aan op grotere
spoed; bij de betaling van het losgeld. Het zou gegaan zijn
om een losgeld van zesenhalf miljoen gulden, maar het exacte
bedrag werd nooit bekend.
Soms hadden de ontvoerders duidelijk sociale motieven. Dat
was het geval met de ontvoering van de vleeskoning Giusep
pe Ambrosio. De ontvoerders eisten toen dat hij in Rome
zeventig ton vlees zou verkopen voor 1000 lire in plaats van
de gebruikelijke zesduizend. De eis werd ingewilligd en
Ambrosio kwam vrij.
In Duitsland werd de zoon van de puddingfabrikant Oetker,
na ernstig mishandeld te zijn - hij werd in een veel te kleine
cel opgesloten - en na betaling van het astronomisch hoge
bedrag van 22 miljoen mark, vrijgelaten.
Ook Frankrijk kende de afgelopen tijd ontvoeringen die de
publieke opinie maandenlang in spanning hielden. Nog dit
voorjaar was dat het geval met de Italiaanse president-direc
teur van het Fiat-concern in Italië, Luchino Revelli-Beau-
mont De daders werden naderhand door de politie gepakt,
nadat de familie er niet in was geslaagd het losgeld van
ongeveer 5 miljoen guldens bij elkaar te brengen.
De ontvoering die echter de grootste commotie in de publieke
opinie losmaakte en eigenlijk het begin inluidde van de steeds
massalere stroom van ontvoeringen in Europa, betrof de
kidnapping van het zoontje van de Franse autofabrikant
Peugeot, voor wiens vrijlating miljoen miljoenen losgeld
betaald werd. De beroering die zijn ontvoering veroorzaakte
benaderde de kidnapping van de 22 maanden oude zoon van
de vliegerpionier Charles Lindbergh in het begin van de
jaren dertig. Het zoontje werd levenloos in 1932 aangetroffen,
maar de Verenigde Staten kennen nog altijd de zogenaamde
Lindberghkidnapwetjes, uitvloeisel van de enorme zoekactie
naar de dader die tenslotte gevonden werd in de persoon
van John Hauptmann.
Onderzoek naar
verduistering twee
ton in
gezondheidszorg
ARNHEM (ANP) De oud-di
recteur van de stichting Heu-
vellust in het plaatsje Ubber-
gen bij Nijmegen wordt ervan
verdacht ongeveer twee ton te
hebben verduisterd. Gelden die
de stichting van ziekenfondsen
en overheden ontving voor de
verpleging van de ruim veertig
geestelijk gehandicapte vrou
wen zou de directeur, de 54-jari
ge G. van H. voor een deel
hebben gebruikt voor de finan
ciering van een door hem gelei
de camping.
H. is inmiddels gearresteerd en
voorgeleid en verblijft thans in
een huis van bewaring. Hij heeft
een gedeeltelijke bekentenis af
gelegd, aldus de districtsrecher
che van de rijkspolitie in Nijme
gen.
De inrichting brandde op
nieuwjaarsdag van 1976 geheel
af en is niet weer opgebouwd.
De fraudes zouden zich hebben
afgespeeld van 1971 tot en met
1976.
Meer dan 100.000
handtekeningen
tegen N-bom
AMSTERDAM (ANP) - Meer
dan 100.000 Nederlanders heb
ben sinds 1 oktober hun handte
kening gezet onder een petitie,
waarin de Staten-Generaal
wordt opgeroepen zich te ver
zetten tegen het gebruik van de
neutronenbom in Europa.
Dit heeft „het initiatief stop de
neutronenbom" bekend ge
maakt. Volgens deze actiegroep
betekent dit resultaat dat de
protestbeweging tegen het nieu
we superstralingswapen „brede
weerklank heeft gevonden in
ons land".
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Het CDA-
Tweede Kamerlid P. J. v.d.
Sanden is hevig verontwaar
digd over de manier, waarop
hij een dezer dagen door een
Nipo-enquêteur benaderd is
over de politieke situatie van
dit ogénblik in ons land. Zijn
relaas volgt hieronder.
De man belde op etenstijd.
"Ik ben van het NIPO", zei hij,
"mag ik vijf minuten van uw
tijd om een paar vragen te
stellen"?
Dat mocht best van mij.
"Hebt u op de PvdA gestemd
bij de laatste verkiezingen?"
"Nee", zei ik, "ik heb op het
CDA gestemd".
De man van het NIPO wou
toch wel binnen komen. Het
zou maar vijf minuten duren.
Het vragenformulier was niet
meer dan één bladzijde lang
en de vragen waren erg ge
makkelijk.
"Wie vindt u dat zich redelijk
heeft opgesteld tijdens de ka
binetsformatie: Van Thijn,
Terlouw of Van Agt", vroeg
hij?
"Ik vindt dat Van Agt zich
zeer redelijk heeft opgesteld",
zei ik. "Juist", antwoordde de
man. En hij zette een dikke
streep bij de namen van Van
Thijn en Terlouw en consta
teerde tevreden, dat Van Agt
zich dus onredelijk had opge
steld.
"Ik zei, dat ik vind, dat Van
Agt zich zeer redelijk heeft
opgesteldmerkte ik toen
maar op.
"He", zei hij, "dat heb ik dan
verkeerd begrepen". En ijverig
streept hij zijn strepen door en
zette bij Van Thijn het cijfer
"1" en bij Terlouw het cijfer
"drie". Bij Van Agt schreef hij
iets op, dat mij niet meer dui
delijk werd.
Toen kwam de tweede vraag:
"Vindt u het juist of onjuist,
dat het CDA wel op Justitie
komt, maar dat Van Agt daar
geen minister wordt?" "On
juist" zei ik, in de verwach
ting, dat er nog een vraag
bijhoorde. Maar nee, dat was
het einde, zodat ik niet eens
kon of mocht zeggen, dat het
wel juist was, dat het CDA
Justitie krijgt, maar dat ik het
alleen onjuist vond, dat Van
Agt daar niet mag zitten van
de PvdA.
Nadat de man nog een paar
vragen had afgevuurd over
het PvdA-congres dat zaterdag
wordt gehouden en of dat con
gres nu "ja" of "nee" moet
zeggen tegen de gehele kabi
netsformatie, vouwde hij zijn
formulier dicht en sprak op
zachte, vertrouwelijke toon:
"Naam en adres worden niet
genoemd, hoor". Toen ik dat
als vanzelfsprekend voor een
NIPO-enquête had be
schouwd, deelde hij mij nog
mede, dat de enquête bedoeld
was voor de PvdA in verband
met dat congres van komende
zaterdag. Op dat idee was ik
zelf natuurlijk nooit gekomen.
Ik liet hem uit Toen hij een
maal buiten stond had de man
nog één vraag: "Wonen er hier
in de straat nog mensen, die
op de PvdA hebben gestemd,
want die moet ik natuurlijk
wel hebben?"
"Nee", zei ik, "zover ik weet
zijn het allemaal CDA-stem-
mers". Met een in-droevig ge
zicht deelde de man vervol
gens mee, dat hij die PvdA-
kiezers dan zelf zou moeten
opzoeken.
Ik deed de deur dicht zag de
NIPO-man toch stiekum naar
mijn buurman gaan, doch bin
nen tien seconden weer rechts
omkeert maken. Bij mij bleef
één vraag over, die ik wel
beantwoord had willen zien:
"Zou het NIPO zijn landelijke
steekproeven altijd op deze
wijze, uitsluitend zoekend
naar PvdA-stemmers, hou
den?"
De uitslag van de enquête, die
zaterdag, al dan niet met veel
tam-tam bekend zal worden
gemaakt is voor mij niet inte
ressant meer.
Het NIPO, gevraagd om com
mentaar, antwoordt op dit re
laas dat het niet in de opzet
van het onderzoek lag om
CDA-ers of mensen van welke
andere partij dan de PvdA
ook, bij de enquête te betrek
ken. Dat de bewuste enquê
teur desondanks de heer Van
der Sanden een vragenlijst
heeft laten beantwoorden
noemt men "volkomen fout".
Op de vraag or een enquête,
gehouden onder uitsluitend
PvdA-stemmers een juiste
weergave geeft van de open
bare mening, van de publieke
opinie antwoordde man: "Dat
was in dit geval niet de opzet
van de enquête. Het was de
bedoeling dat iedere encftie-
teur in een rayon vijf PvdA-
stemmers zou ondervragen.
Nogmaals: wanneer het zo ge
beurd is als de heer Van der
Sanden zegt, dan is dat volko
men fout...
TIJDSCHRIFT-UITGEVERS:
AMSTERDAM Voorzitter mr. L. van Vollenho
ven van de Nederlandse Organisatie van Tijd
schrift-uitgevers heeft vanmiddag in zijn jaarrede
de vrees uitgesproken dat de overheid een greep
op de totale informatieverschaffing nastreeft.
In de eerste plaats wees de NOTU-voorzitter op
de nieuwe tv-techniek, waarbij de kijker door het
omzetten van een knop desgewenst hele stromen
nieuws of andere informatie op zijn scherm kan
krijgen. De overheid vindt, dat deze nieuwe vorm
van informatie-overdracht door de omroep moet
worden verzorgd, met uitsluiting van de traditione
le informatieverschaffers, te weten de uitgevers
van tijdschriften, kranten, nieuwsbladen en boe
ken. „Invloed van de overheid op datgene wat de
lezer leest, de kijker bekijkt en de luisteraar
beluistert Dat is een beeld dat ons schrik aan
jaagt".
Ook op andere wijze worden de uitgevers van
tijschriften (en ook die van dagbladen) aan de
overheid overgeleverd, namelijk via de posttarie-
ven, die in vijf jaar tot 300 procent zijn verhoogd
en dat terwijl er per jaar een miljard tijdschriften
per post worden verzonden. „Hoe valt dit te rijmen
met het veel gepredikte beginsel van spreiding van
kennis?" aldus mr. Van Vollenhoven.
UTRECHT (ANP) In de gezondheidszorg verdienen 5000 vrije
ondernemers per maand minstens datgene te veel, wat aan 18.000
leerling-werknemers wordt onthouden. Bestuurder J. van Geffen
van de Abva, de NW-bond voor peroneel bij de overheid en in
de welzijnssector, stelde dit gisteren in Utrecht op een bijeen
komst van jonge leden die in de gezondheidszorg werken.
Hij uitte daar kritiek op de weigering van de Nationale Ziekenhuis
raad, gedurende de drie maanden durende preklinische periode
in de opleiding van verpleegkundigen, salaris te betalen. De NZR
stelt zich op het standpunt, dat de jongeren dan leerling zijn en
geen werknemer. De bonden willen evenwel dat salariëring gedu
rende de preklinische periode per 1 januari 1978 in de ziekenhuis
cao wordt opgenomen.
Aan de leerlingen wordt aan het begin van hun opleiding 3000
onthouden, aldus Van Geffen, terwijl ze juist dan vaak schulden
moéten maken omdat ze het ouderliik huis verlaten.
VERMIST
De Schiedamse musicus Abraham
Comelis Pak (64) wordt sinds 19
augustus vermist. Op die dag ging
hij van huis om met een bevriend
echtpaar uit Groningen vier weken
vakantie door te brengen in Dene
marken. Op grond van nu bekende
feiten moet betwijfeld worden of
de reis inderdaad is doorgegaan.
De politie vreest een ongeluk, le
der die inlichtingen kan verschaf
fen wordt verzocht contact op te
nemen met de Schiedamse politie,
telefoon 010—260760, toestel
126/7.
DELFT De Industriebond
NW heeft zijn handen terugge
trokken van een door zijn werk
gever, de Optische Industrie te
Delft, ontslagen kaderlid van
de bond. „Hij heeft zich zo af
schuwelijk in de nesten ge
werkt, dat zelfs de beste jurist
hem zijn baan niet meer kan
terugbezorgen", aldus de heer
De Jong van de Industriebond.
Het vakbondskaderlid werkte
op een afdeling waar hoogwaar
dige optische instrumenten wor
den gemonteerd. Als enige wei
gerde hij daarbij de zogenaam
de stofkap te gebruiken, waar
door de kans ontstaat dat er
stofdelen tussen de optische ele
menten raken en de klant de
handel terugstuurt. De man
wordt omschreven als een dwar
sligger, die al eerder schriftelij
ke waarschuwingen had ontvan
gen.
Het ^plaatselijk „Komitee be-
Industriebond
laat ontslagen
kaderlid
vallen
houd werkgelegenheid Optische
Industrie" is blijkbaar van deze
achtergrond niet op de hoogte,
want het heeft in brieven aan
de Optische, aan het college
van b en w en de gemeenteraad
van Delft geëist dat het ontslag
ongedaan wordt gemaakt Het
Komitee gaat ervan uit, dat het
vakbondskaderlid is ontslagen
als aanloop op eerder aange
kondigde ontslagen bij de Opti-
