Slechte
ski's
worden
niet
meer
gemaakt
Botdikte
bepalend
voor
breekpunt
Skibril heeft
twee functies
Eerste vereiste
skihandschoen:
warm en sterk
Skiër kan niet
zonder stokke
)riett V
Schoen „transmissie"
tussen skiër en ski
Ski's zijn er in alle maten en in alle kleuren. Zeker
dertig fabrikanten strijden om de eer de beste ski te
maken en ze onderstrepen die activiteit door hun naam
en superlatieven in de meest bizarre kleuren op de ski's
te schilderen. Krasvast als het even kan.
En zo ontstaat een doolhof van ski's met daarin één
belangrijk lichtpunt: slechte ski's worden niet meer
gemaakt.
Het hout van de Canadese Hickory heeft plaats gemaakt
voor glasfiber en polyurethaan. Materialen die door een
constante elasticiteit de fabrikant in staat stellen ski's te
maken met van te voren bepaalde eigenschappen als
trillingsdemping, torsie en flexibiliteit.
Met het verdwijnen van de gestileerde plank, wat de ski
oorspronkelijk was, is ook de lange ski verdwenen.
Oudere skiërs praten nog wel over de tijd dat je voor
het aanmeten van een paar ski's je armen omhoog
moest steken en als de handpalm de punt van de ski
raakte, had je de goede maat gevonden.
Zo gek was dat toen nog niet. Omdat men bij houten
ski's het materiaal niet voldoende onder controle had,
moest de ski wel behoorlijk lang zijn om bepaalde
eigenschappen in te bouwen. Zo moet een ski een
bepaalde flexibiliteit hebben om oneffenheden in het
terrein op te vangen. Een ski moet goed „sporen" en
moet bij hoge snelheden stabiel zijn, dus niet gaan
trillen of klepperen. Bij houten ski's was daarom de
lengte noodzakelijk. De lengte maakt echter ook het
draaien moeilijker. De ski is minder wendbaar en vooral
diepe sneeuw is dan voor de meeste skiërs
ondoorkoombaar.
De kunststofmaterialen hebben het mogelijk gemaakt om
korte ski's te vervaardigen waarin toch veel van de
eigenschappen van de langere ski zijn ingebouwd.
Drie groepen
Globaal kunnen we ski's indelen in drie groepen: - de
alpineski, een ski met een lengte van 195-215 cm, goed
sporend en vooral rustig bij hogere snelheden. Deze ski
wordt vooral door de ervaren skiër geprefereerd.
- de compactski, een kortere ski van 160-185 cm. De ski
is wat breder dan de alpineski, maar makkelijker
wendbaar.
Door de breedte is het „kanten" iets moeilijer; een
ideale ski in diepe sneeuw, die echter op de piste en
AFSTELLEN VAN
BINDINGEN:
Bij de gespecialiseerde wintersportzaak treft u
een montage- en testbank aan waar ski's op de
juiste wijze afgesteld kunnen worden, (foto bo
ven).
Als goede ski's enkele jaren oud zijn is het niet
altijd nodig om nieuwe te kopen. Op een slijpbank
kunnen de kanten van een ski en de onderkant
haast als nieuw worden bijgewerkt foto links).
de Duitse skifabrikant Fritzmeier. Geen „grote" naam in
de skiwereld, maar bij insiders al jaren bekend om de
ski's, die zich op ijzige pistes perfect gedragen.
De DUO-ski is een ski van 170 cm die door het plaatsen
van verschillende gewichten voor en achter op de ski
het gedrag krijgt van een ski van grotere lengte.
Zonder gewichten gedraagt de ski zich als een goede
compactski. Als op de ski, onder de adapterkapjes, die
tevens dienst doen als parablacks om het kruisen van
de ski's te voorkomen gewichten worden geplaatst,
verandert de weerstand van de ski tegen gewilde en
ongewilde richtingsverandering. Die weerstand wordt
uitgedrukt in MTM (massa-traagheids-moment). Bij
compact-ski's is die MTM laag, bij langere ski's wordt
ze hoger. De DUO-ski bereikt de verhoging van de MTM
door de gewichten en zo ontstaat achtereenvolgens een
ski met de eigenschappen van 185-195 of 205 cm.
Het is dan niet nodig om voor andere sneeuwomstandig-
heden andere ski's te hebben. Het is dan ook denkbaar
dat meer mensen dezelfde ski's gebruiken en ze door
de gewichten aanpassen aan hun eigen skivaardigheid.
Er is één nadeel. Dat is de prijs van 525 gulden. Maar
als het echt vier paar ski's zijn
De skibril heeft twee functies Hij zorgt ervoor dat u in
de witte schittering van zon op sneeuw kunt zien waar
u heen gaat en zorgt ervoor dat u op dagen van
romantische sneeuwval op de piste de ogen open kunt
houden.
Skibrillen kunt u kopen vanaf vijftien gulden. Een goede
skibril heeft polaroid materiaal en is voorzien van
'ventilatieklepjes om het snel beslaan van de bril tegen
te gaan.
Voor brildragers zijn er brillen van een speciale vorm
die het mogelijk maken de skibril over de eigen bril te
dragen. Wie wat meer geld wil uitgeven kan een skibril
kopen met ingeslepen glazen, gewone bril en skibril
ineen.
Brillen zijn vaak voorzien van een laag die het beslaan
van de bril tegengaat. Die brillen worden verkocht met
de toevoeging antibué of anti-fog. Feilloos werkt dat
niet. maar het helpt wel. Brillen met een filterglas
hebben dat niet, maar het filterglas beschermt wel tegen
ultra-violette straling.
Wie wedstrijdallures heeft kan zich een bril aanschaffen
met een bijzondere snelle vorm en met dubbele polaroid
glazen. Hij moet er wel zeventig gulden voor neertellen.
Wie niet altijd met een grote skibril wil rondlopen, kan
op dagen zonder sneeuwval ook volstaan met een
gewone zonnebril. Een goedkope polaroid voldoet dan
uitstekend.
mnoBaa
In Nederland draagt men handschoenen vooral voor de
kou en iedere Nederlander zal zijn handschoenen
meenemen als hij op wintersportvakantie gaat. Maar een
Nederlandse handschoen is nog geen skihandschoen.
Een skihandschoen moet sterk en warm zijn. Sterk
omdat een skihandschoen de handen moet beschermen
bij een val op ijzige sneeuw en omdat ze bestand moet
zijn tegen een eventuele onvrijwillige aanraking met
scherpe skikanten. Warm omdat in skigebieden grote
temperatuurverschillen voorkomen. In het dal in het
zonnetje mag het dan twintig graden zijn, een kwartier
met de gondelbaan en duizend meter hoger vriest het
behoorlijk.
De beste handschoenen zijn gemaakt van leer. Ze zijn
sterk en hebben het voordeel dat het vocht
uitgewasemd wordt. Handschoenen van kunstleer zijn
een stuk goedkoper maar hebben vaak het nadeel
minder sterk te zijn. Wollen handschoenen zijn vaak
heel modieus en lekker warm maar minder geschikt
voor skiën. Bewaar ze voor de après-ski. Tenzij u geen
andere bij u heeft; een wollen handschoen is beter dan
niets.
Sommige handgrepen van skistokken hebben een
voorgevormde grip en die zijn alleen te gebruiken met
handschoenen, maar voor alle andere skistokken
voldoen ook wanten uitstekend. Een erg gevraagd artikel
is de donswant, die heerlijk warm is.
Skihandschoenen zijn sterk onderhevig aan modegrillen.
Geef daar niet te veel aan toe. Leuke kleuren maken
een paar koude handen niet warm. Let er op dat de
handschoen goed om de pols sluit, zodat er geen
sneeuw in kan komen. Koop handschoenen niet te strak.
De vingers moeten erin kunnen bewegen. Ritsen en
haakjes zijn wel gemakkelijk maar geen noodzaak. Een
nylon want kost ongeveer twintig gulden. Een leren
want ongeveer veertig gulden en een donswant koopt
u voor zeventig gulden. Leren handschoenen zijn er
vanaf vijftig gulden.
Het meest verwaarloosde veiligheidsaspect van het skiën
is het goed afstellen van bindingen. Je kunt prachtige
bindingen op je ski's laten monteren, maar ze zijn
minder waard dan de allergoedkoopste als je ze niet
goed laat afstellen. Er zijn tegenwoordig testapparaten
voor, die bij de betere wintersportzaak worden gebruikt.
Anders blijft het een kwestie van gokken.
Die afstelling van bindingen met een testbank gaat heel
eenvoudig en snel. Met een simpel apparaatje wordt de
dikte van de kop van het scheenbeen gemeten. Een
Duitse professor, dr. Ernst Assang, heeft na het breken
van duizanden botten uitgerekend dat deze dikte
maatgevend is voor de breeksterkte van het bot. Aan de
hand van dit gegeven en van de lengte, gewicht en
skivaardigheid van de skiër kan een veilige afstelling van
de skibinding worden bereikt.
Het blijft een kwestie van globaal rekenen en
interpreteren maar het is veiliger dan de natte vinger in
de lucht.
Samenspel
En als we het dan toch over veiligheid hebben.geef
liever meteen een paar gulden meer uit voor een goede
binding dan later de prijs van een gebroken been te
moeten betalen. Een binding is een ingewikkeld
samenspel van scharnieren en veren. De binding houdt
de schoen op zijn plaats en springt open als er te zware
krachten op komen te staan.
Maar niet alleen daarvoor is de binding. Ze moet ook
zorgen voor een bepaalde elasticiteit in de verbinding
tussen schoen en ski. Normale krachten die tijdens het
skiën op de ski werken, zoals extra druk op bultige
pisten, waardoor de schoen harder tegen de binding
drukt als normaal, moeten worden opgevangen. Juist
dan mag de binding niet openspringen. Dat zou
gevaarlijk zijn.
Er bestaan bindingen waarbij al die krachten worden
opgevangen door één veer. In zo'n geval is er sterk
geknabbeld aan de elasticiteit. Er zijn ook bindingen
waarbij de schoen aan de voorkant zeker een centimeter
opzij gedrukt kan worden zonder open te klappen. Bij
een drie-veren-systeem gaat dat beter dan bij een
één-veer-systeem. En in dat systeem zit het prijsverschil.
En vergeet niet: U kunt de oude bindingen laten
overzetten op nieuwe ski's.
De meeste bindingen zijn tegenwoordig van het type
instap. Een voorstuk dat zijdelings openklapt en een
achterstuk dat naar boven opengaat. Dat achterstuk
staat omhoog als de ski wordt aangedaan en slechts
door het neerdrukken van de hiel wordt de schoen
vastgeklemd. De vijf toonaangevende merken, Geze,
Marker, Tyrolia, Salomon en Nevada/Look maken geen
slechte bindingen. Wel goedkopere en minder veilige.
Laat u goed voorlichten als u een binding koopt,
bestudeer de folder rustig en laat de binding door een
vakman monteren en afstellen.
In de wereld van bindingen zijn er twee buitenbenen.
De ene is de Marker Rotamat. Die binding bestaat uit
een draaiende plaat waarop de schoen met twee
klemveren wordt vastgehouden. Een binding die zijn
kwaliteit heeft bewezen en de laatste jaren nog
verbeterd is. Het nadeel is dat deze binding met de
hand moet worden vastgemaakt.
Het andere buitenbeen is de plaatbinding. Die binding,
bijv. van MOOG, bestaat uit een metalen plaat die onder
de schoen wordt geklemd en dan tussen twee
kogelpunten, aangedrukt door veren wordt vastgehou
den. Die kogelpunten met veren zijn uitwisselbaar zodat
voor iedere skiër een eigen drukkracht kan worden
ingesteld. Het voordeel van dit systeem is dat de
binding in alle richtingen kan openspringen en dat de
skiër zelf nooit aan zijn binding kan knoeien.
Het nadeel is dat de skiër door de plaat vrij hoog op
zijn ski's staat (een kwestie van wennen) en dat een
andere afstelling van de bindingen geld kost, namelijk
een nieuwe veer.
Skiën zonder skistokken is vrijwel onmogelijk. Dal
wisten de skiërs al, die lang voor onze jaartelling
eindeloze sneeuwvlakten van Scandinavië doorkrui
op jacht naar wild. Ook de eerste alpineskiërs die
1900 de nog niet té steile hellingen afdaalden, wis
dat de stok onontbeerlijk was voor het skiën. In di
gebruikte men nog maar één stok, die met twee h
werd vastgehouden en als een soort vaarboom we
gehanteerd. Later werden dat twee stokken van en
lengte, die met het verbeteren van de skitechniek
korter werden.
Skitechniek en stokken zijn heel nauw met elkaar
verbonden en het is daarom vreemd dat de skistot
soort sluitpost is op de begroting van het skimatei
Soms wordt er dagen gewikt en gewogen over hel
kopen van ski's en bindingen, maar aan de stokkei
denkt vrijwel niemand. Oude vertrouwde stokken g
nog jaren mee en pas als de stok gebroken is wor
er gedacht aan vervanging. En dat is niet terecht
met het veranderen en verbeteren van de ski-techn dul
moet ook de skistok worden aangepast.
De skistok is een soort voelspriet van de skiër. Op
moment dat de stok in de sneeuw is geplaatst volji Da
alle verdere bewegingen als vanzelf. Het punt van
inzetten van de stok is het draaipunt voor de skiër,
zonder dat de stok per sè een steunpunt is. En he
afhankelijk van zijn techniek waar die stok
geprikt wordt. Zo zal een moderne skier die de
„Jetschwung" beheerst een kortere stok nodig het
dan de skier die volgens de wat oudere „Hochent
tung-techmek" de helling afkomt De laatste skier
er goed aan een stok te kiezen die ongeveer driel
is van zijn lichaamslengte. De snellere Jetschwui
kiest zijn stok wat kórter maar nooit korter dan
tweederde van de lichaamslengte.
De meeste skistokken zijn samengesteld uit
verwisselbare delen, zodat men kan volstaan met|
kopen van een nieuw onderdeel als er iets aan
kapot gaat, inplaats van het kopen van een gehef
nieuwe stok. Ook de lengte is vaak aan te passtf*
kan de handgreep afnemen, een deel van de stok
afzagen en de handgreep opnieuw monteren. Kiesi
dergelijke stok liever te lang dan te kort. Het
veiligheidsaspect speelt bij stokken een belangrijke
Niet algemeen, maar toch veel voorkomend zijn f®
ongelukken die gebeuren met skistokken. Bij een v j*
heeft men de stok niet meer onder controle en het
voorgekomen dat een skiër op de punt van zijn stol J4"
die dan dwars door hem heen prikte. Een afschuwt
gedachte die helaas realiteit is. Er is een stok
ontwikkeld door iemand die zijn zoon op die manie'
verloren heeft en die alle denkbare veiligheid in de
skistok heeft ingebouwd. De stok is te koop onder J
merk Alheka en schuift in elkaar als men er kracht: J|
drukt.
Er is verder keuze I
stokken van versd I
lend materiaal. Er J
stalen stokken, die
zwaar zijn maar bi
een val niet breke
maar buigen. Er z <f
stokken van alumi
nium legeringen d c
erg licht zijn maar
een val kunnen kn
pen en dan volkon d
waardeloos zijn. E' 1
zijn tegenwoordig i
stokken van glasfit h
Sterk, licht en veili
maar erg duur. An^
noviteiten in stokk
zijn de in lengte
stelbare stok (Kien I
heb
lentla
(iërA m
'ung| V
hef f
deel van de klap b
het inzetten opvan|
en de stok die aan
einde niet een sch
punt heeft maar e<
aantal inkepingen
een ster, die de gr i
op de ijspiste verb j
ren. Heel nieuw zij
de stokken die nie
met een vangiem
de pols worden va
gehouden maar vor
zien zijn van een so
beugel waar de ha'
ingestoken wordt. 1
veiliger dan stokke
met een riem omdi
ze bij een val snel
losgelaten kunnen
worden, maar er zij
ook stokken waarva
de polsriem autom»
tisch losspringt als
bij een val heftig ai
wordt gerukt, en d«
voorkomt mogelijke
polsbreuken. De sto
ken van het merk
Brükl zijn voorzien
van die polslussen i
hebben bovendien I
voordeel dat de han
vaten in elkaar pass
waardoor ze gemakl
lijk getransporteerd
kunnen worden."
bij hogere snelheid neiging tot fladderen heeft. Vooral
beginners en enigszins gevorderden (en dat zijn de
meeste Nederlanders) prefereren deze ski maar ook
ver-gevorderden skiën er met veel plezier op.
- de zogenaamde „trick-ski" of „hot-dog"-ski, een ski
met bijzondere eigenschappen, bijzonder korte ski,
speciaal voor het steeds populairder wordende hot-dog
skiën, waarbij op ski's pirouettes en salto's worden
uitgevoerd. Niet voor de gemiddelde Nederlander.
Er is het laatste jaar een nieuw soort ski in
ontwikkeling. Irv Duitsland „Mehrbereichski" en in
Amerika „Softski" genoemd. Deze ski wordt geleverd in
de lengte die ongeveer tussen die van de compact- en
de alpineski in ligt. De ski is lichter in gewicht dan de
alpineski en is zachter, d.w.z. de spanning over de
gehele ski is geringer. Dat zou betekenen dat de ski de
wendbaarheid heeft van de compactski, maar de
snelheid- en loopeigenschappen van de alpineski. Een
all-roundski. De praktijk zal moeten uitwijzen of hiermee
een nieuwe ski-generatie is ontstaan.
Revolutionair
Revolutionair is de onlangs gepresenteerde DUO-ski van
Een van de belangrijkste hulpmiddelen van de skiër is
de skischoen. Hoge stijve plastic monsters, die
met-skiërs ontzag inboezemen en die daarmee de
skisport iets hebben meegegeven van sportverdwazing.
Want moet dat nou zo nodig, die plastic klompen, die
je hele voet bewegingloos maken en die hoge
schachten, waardoor het lijkt alsof je geen enkels meer
hebt?
Het antwoord laat zich raden. Dat moet, en wel voor de
veiligheid van de skiër. De schoen brengt de beweging
van de skiër over op de ski's.
Als de schoen slap zou zijn, en bij de vroegere leren
schoenen was dat zo, dan zou een zijdelingse beweging
van de benen niet direct worden overgebracht op de
ski, maar pas via het meescharnierende enkelgewricht.
De beweging komt dan vertraagd en niet volledig over
op de ski. En dat is gevaarlijk bij de huidige
ski-techniek.
Daarom is het kopen van een goede skischoen een van
de eerste dingen die een gevorderde skiër zal doen.
Eerder nog dan het kopen van ski's of bindingen. Het
kopen en passen van schoenen mag daarom heus wel
wat tijd vragen.
De kwaliteit van de skischoen komt vaak ook tot
uitdrukking in de prijs. Betere schoenen zijn duurder.
Goedkopere schoenen zijn van hard plastic gevoerd met
een zachte binnenlaag. Bij duurdere schoenen is de
zachte binnenlaag als een aparte binnenschoen geheel
uitneembaar. Al naar gelang de prijs is die
binnenschoen van leer, voor het uitwasemen van vocht,
of van kunststof.
Dan zijn er nog kleine snufjes die de pasvorm
verbeteren, zoals klemmen met schroefdraad, verstelbare
schacht, opblaasbare binnenschoen, verhoogde hak
(voor dames die veel op hoge hakken lopen) of het
extra-lichte gewicht van de schoen.
Beginners kunnen het beste schoenen kiezen met een
niet te hoge schacht. Gevorderde skiërs zullen schoenen
kopen met een schacht van 20 tot 25 cm.
Let bij het kojDen van de schoen op een goede pasvorm.
Pas ze met één paar sokken en let op dat er geen
beweging meer mogelijk is. De tenen mogen enige
speelruimte hebben maar hiel en enkel in ieder geval
niet.
