Revolutionaire
jeugd bij graf
van Baader c.s.
Rhodesiers
denken
dat de
zwarten
achter hen
staan
Britten plotseling in het duister
Lagerhuislid
Thorpe ontkent
moordplannen
nti-Duitse
Iemonstraties
CARTER VERSCHERPT WAPEN
EMBARGO TEGEN ZUID-AFRIKA
Sovjetproeven om
satellieten te
vernietigen
JUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 28 OKTOBER 1977 PAGINA 9
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN— Miljoenen Engelsen hebben
gisteren plotseling een tijdlang zonder
stroom gezeten, ten gevolge van een
wilde stiptheidsactie in de 137 eletri-
sche centrales van Engeland en Wales.
De getroffen zones lagen in Noord-
Oost, Noord-West en centraal Enge
land. De zuidkust en East Anglia wer
den gedeeltelijk in duisternis gehuld.
Het was de tweede maal in nauwelijks
twee dagen dat de stroomvoorziening
tijdelijk onderbroken werd. Dinsdag
avond was in Londen onder meer Pic
cadilly Circus en een deel van de thea
ter- en bioscoopwijk zonder elekctrici-
teit gezet Gisteravond kwam in de Brit
se hoofdstad het Departement van
Energie aan de beurt. Het nabijgelegen
nieuwe hoofdkwartier van de electrici-
teitsraad bleef evenwel hel verlicht
Aan de wilde actie wordt deelgenomen
door mecaniciëns die bij vier verschil
lende vakbonden horen. Zij eisen al
geruime tijd een beter loon voor ploe-
genwerk, een hogere vergoeding van
hun reiskosten, vooral wanneer zij zich
naar afgelegen centrales moeten bege
ven en een speciale korting op het
electriciteitstarief. Omdat hun eisen on
beantwoord blijven, weigeren zij nu
overuren te maken en doen zij lang-
zaam-aan.
De situatie zou nog veel erger zijn, als
het weer momenteel niet zo zacht was.
Veel Britten maken voor verwarming
uitsluitend gebruik van electriciteit
(Van één onzer verslaggevers)
N HAAG In Amsterdam,
otterdam en Den Haag is giste-
gedemonstreerd tegen de be
tdeling van wat genoemd
erd de politieke gevangenen in
Bondsrepubliek Duitsland en
vrijlating van Irmgard
iller, het lid van de Rote Ar-
ee Fraktion dat vorige week
m mislukte zelfmoordpoging
isDU hebben gedaan.
..oor
löll
t-
Amsterdam en Rotterdam verliepen
betogingen rustig,
is Den Haag greep de politie in toen een
oep betogers die men een standplaats
,d toegewezen op de Vijverdam, op de
1-iek van de Vijverberg, zich niet aan de
n rder met de politie gemaakte afspraken
st eld en in twee groepen een demonstra-
;1 itocht door de binnenstad wilde maken,
n middels heeft het Tweede Kamerlid
ï-an der Lek (PSP) aan de regering ge-
nraagd of het waar is dat het Nederland-
terreurbestrijdingsteam is aangevuld
et een aantal Westduitse anti-terreur-
ecialisten. De PPR zal zich op een
ilgende week zaterdag te houden con
es over de vraag buigen of het Euro-
verdrag tot bestrijding van het ter-
risme de burgerlijke vrijheden niet zo-
t er aantast dat het geen goedkeuring
»r Nederland verdient
(Van onze correspondent)
BONN Voor de tweede maal ln een
week was Stuttgart gisteren het dekor
van een begrafenis die internationaal de
aandacht trok. Maar werd de begrafenis
van werkgeversvoorzitter Schleyer dins
dag voornamelijk bijgewoond door hoge
functionarissen uit de politiek en be
drijfsleven, gisteren bij de begrafenis
van Baader, Ennslin en Raspe was het
vooral de revolutionaire Jeugd uit bin
nen- en buitenland die acte de présence
e*3.
Gudrum, Jan en Andreas: in Stammheim
gefolterd en vermoord' en 'solidariteit
met de guerillastrijders' stond er op de
spandoeken die groepen jongeren - het
gezicht bedekt met sjaals en hoofddoeken
- hadden uitgerold.
In de kapel van het kerkhof Domhalden
hield de evangelische pastor Bruno Strei-
bel, een bekende van de familie Ennslin,
de uitvaartsdienst In zijn preek ging hij
in op de tegengestelde beoordeling die de
namen van de doden oproepen. "Voor de
een hebben deze mensen geprobeerd dat
gene te vernietigen wat velen een houvast
biedt. Voor de ander is hun naam, on
danks vernietiging, verbonden met het
zoeken naar en de strijd om datgene wat
menselijk is.' Deze twee meningen lopen
zover uiteen dat de kloof ertussen wel
haast onoverbrugbaar is, aldus pastoor
Streibel. Onder zijn toehoorders waren
de moeder van Andreas Baader, de zus
ter van de eveneens in gevangenschap
omgekomen Ulrike Meinhof en de ouders
van Gudrun Ennslin.
De begrafenis zelf, in een afgelegen hoek
van het kerkhof, had een militant karak
ter. Er waren veel vlaggen, en bij de
graven met de eenvoudige kisten staken
velen, onder wie de moeder van Baader,
de gebalde vuist omhoog, 'de strijd gaat
verder', kon men telkens horen.
Na de plechtigheden kwam het buiten het
kerkhof tot schermutselingen tussen de
politie en jongeren die weigerden zich te
legitimeren. Er werden enige arrestaties
verricht
Een Palestijnse splintergroep heeft van
morgen de verantwoordelijkheid opgeëist
voor de kaping van de Lufthansa-Boeing,
waaraan vorige week door Duitse com
mandotroepen in Somalië een eind is
gemaakt De kapers zouden hebben be
hoord tot het Volksfront voor de bevrij
ding van Palestina van dr. George Ha-
basj, afdeling speciale operaties onder
leiding van Waddi Haddad. De namen
van de kapers zouden zijn Zuhair Akkas-
ja (23), Nadia Sjehade Doebis (21) en
Nabi Ibrahim Harb (20).
WASHINGTON (TJPI-AFP) -
- De Amerikaanse president Jim-
ay Carter heeft gisteren het
vipenembargo tegen Zuid-
i Mtika verscherpt Al in 1962
i jfelden de Verenigde Staten
I «n wapenembargo in tegen
pretoria maar dit omvatte niet
/materieel dat niet direct wordt
aangemerkt als oorlogstuig,
zoals transportvliegtuigen en
reddingshelikopters,
lln kringen van het ministerie
van defensie werd gezegd dat de
nieuwe actie waarschijnlijk
slechts betrekking zal hebben
op zaken als reserve-onderdelen
voor reeds geleverd materieel.
Functionarissen van het minis
terie van buitenlandse" zaken
meenden échter dat zij ook ge
richt zal zijn op' materieel als
computers en dergelijke, die tot
nu toe wél vrijelijk aan Zuid-
Afrika mochten worden gele
verd.
Carter noemde zijn maatregel
een reactie op besluiten van de
Zuidafrikaanse regering die
mensen hun „fundamentele
rechten" onthouden. De presi
dent zei te hopen dat Zuid-Afri-
ka zich „niet afsluit van de rest
van de wereld".
In tegenstelling tot eerder mede
delingen is in Pretoria toch een
gerechtelijk onderzoek geopend
naar de dood van de zwarte
leider Steve Biko. Vrijwel me
teen is daarna het onderzoek
verschoven naar 14 november.
Pretoria's opperrechter M. J.
Prins,die het gerechtelijk onder
zoek opende, zei dat het hem
voorkwam dat Biko's dood niet
een natuurlijke oorzaak had. Hij
had deze indruk gekregen aan
de hand van bepaalde inlichtin
gen die hij had gekregen.
Waarnemend CDA-fractievoor-
zitter dr. Kruisinga meent dat
de regering moeite moet doen
om te bereiken dat een exem
plaar van het sectierapport over
de doodsoorzaak van Steve Bi
ko ter beschikking van de rege
ring komt Hij heeft minister
Van der Stoel (buitenlandse za
ken) gevraagd het rapport aan
de Kamer ter inzage te geven,
zodra dit bij de regering bekend
Veel besproken
industrieel
overleden
SAO PAULO Gistere» Is
op 69-jarige leeftijd de als
internationale „playboy"
bekend geworden Brazi
liaanse industrieel Fran
cisco (baby) Pignatari aan
leukemie gestorven. Veer
tig jaar lang heeft Pignata
ri door zijn verhouding
met mooie vrouwen, door
avonturen en schandalen
gezorgd voor grote koppen
in de kranten.
Onder die mooie vrouwen
is ook filmster Linda Chris
tian, later weduwe van de
Amerikaanse filmacteur
Tyrone Power, geweest
Toen Pignatari genoeg had
van haar, organiseerde hij
een mobiele optocht met
vrienden, compleet met
fanfare-orkesten en span
doeken met de tekst: „Go
home, Linda".
Nadat de stoet voorbij het
hotel was gereden waarin
Christian logeerde, pakte
de filmster haar biezen en
vertrok.
Onder de andere actrices
met wie Pignatari bevriend
is geweest, waren Zsa-Zsa
Gabor, Martine Carol en
Rossana Schiafino.
LONDEN (Rtr) Jeremy Thorpe, de voormalige leider van de
Britse liberale partij, heeft ontkend dat hij betrokken zou zijn
geweest bij een beweerd komplot om een man uit de weg te
ruimen die gezegd had een homoseksuele relatie met hem te
hebben gehad.
Naar aanleiding van de uitlatingen van het gewezen model Norman
Scott had Thorpe zich vorig jaar als partijleider teruggetrokken.
Op een persconferentie in Londen verklaarde hij gisteren, in
tegenoordigheid van zijn vrouw Marion en zijn advocaat, dat hij
Scott in 1961 had leren kennen toen deze het Lagerhuis bezocht
Er was tussen hen een nauwe vriendschap ontstaan, maar er was
nooit sprake geweest van een seksuele relatie.
Scott had eerder de beschuldiging geuit dat leden van de liberale
partij er op uit waren hem af te kopen en vervolgens tot zwijgen
te brengen, maar hij kon dit niet hard maken. Twee weken geleden
kwam een oud-verkeersvlieger, de 30-jarige Andrew Newman, met
de mededeling dat hij voor omgerekend 20.000 gulden was gehuurd
om Scott uit de weg te ruimen. Newman werd daarop voor
ondervraging in hechtenis genomen. Thorpe verzekerde gisteren
dat hij niets wist van eventuele pogingen om Scott met geld tot
zwijgen te brengen of uit de weg te ruimen. Thorpe wil Lagerhuis
lid blijven.
WASHINGTON (AFP-Upi)
De Sovjet-Unie heeft volgens
„voorlopige waarnemingen"
woensdag een proef gedaan om
met een kunstmaan een andere
satelliet onschadelijk te maken,
zo heeft het Amerikaanse mi
nisterie van defensie donderdag
bekendgemaakt. Hieraan werd
toegevoegd, dat de onderschep
ping „waarschijnlijk" geslaagd
is.
Volgens het Pentagon was het
doel de Kosmos-959 die op 21
oktober van de basis Plesetsk in
Midden-Rusland in een baan om
de aarde was gebracht. De
„aanvaller" was de Kosmos-961
die woensdag van de basis
Tyoeratam in hetzelfde gebied
was gelanceerd.
Functionarissen van het Ameri
kaanse ministerie zeiden dat de
Kosmos-961 in zijn baan op 290
km van het aardoppervlak ken
nelijk de Kosmos-959, waarvan
de baanhoogte verieerde van
847 tot 147 km, dicht genoeg is
gepasseerd om deze kunstmaan
buiten gevecht te stellen met
behulp van explosieven. In wer
kelijkheid werd er echter geen
ontploffing waargenomen. De
twee kunstmanen vervolgden
gisteren normaal hun koers.
Het was de zevende maal sinds
februari 1976 dat de Russen een
dergelijke proef hebben geno
men. Volgens de Amerikaanse
minister van defensie, Harold
Brown beschikken de Russen
over een doeltreffend systeem
om kunstmanen uit te schake
len, ook al zouden slechts drie
van de proeven zijn geslaagd.
De Verenigde Staten lieten 1974
een anti-satellietsysteem rusten
dat op kernexplosies was geba
seerd. Dit stelsel werd te ge
vaarlijk geacht voor Ameri
kaanse ruimteschepen.
Succes voor
energiebeleid
Carter
WASHINGTON De Ameri
kaanse Senaat is gisteren met
51 tegen 37 stemmen akkoord
gegaan met een voorstel van
president Carter om het olie- en
gasverbruik van het bedrijfsle
ven in de Verenigde Staten te
belasten. Dat betekent een
overwinning voor de president
en een nederlaag voor de finan
ciële commissie van de Senaat,
die tegen het energiebeleid van
Carter is.
Goedkope
benzine voor
toeristen in Italië
ROME Het Italiaanse minis
terie van financiën heeft beslo
ten om vanaf 1 november a.s.
de prijzen van de benzinebon
nen voor de Nederlandse toeris
ten die Italië bezoeken te verla
gen en de prijs te brengen op
0,77 per liter voor de super-
benzine en 0,74 voor de nor
male benzine.
Dit bonnensysteem wordt in Ne
derland steeds populairder, met
als gevolg dat in het lopende
toeristenseizoen het aantal auto
toeristen uit Nederland dat met
Mijnbrand in Bondsrepubliek
Düsseldorf In een mijn in ^Herten, in de Westduitse deelstaat
Noordrijn-Westfalen, zijn gisteren minstens vier mijnwerkers om vakantie in Italië is geweest
het leven gekomen tijdens een brand in de mijp. De omgekomenen met meer dan 15 pet is toegeno-'
hadden gepoogd een mijnwerker uit het vuur te redden.
Een woordvoerder van de mijndirectie heeft gezegd, dat waar
schijnlijk nog drie mijnwerkers om het leven zijn gekomen. De
reddingsploeg bestond uit zes man. De lijken van vier mannen
van deze groep zijn geborgen. De andere twee leden van de groep
zijn nog niet teruggekeerd van hun reddingsactie.
pet is toegeno
men. Van het half miljoen Ne
derlanders dat ieder jaar naar
Italië gaat reist 80 procent per
eigen auto. Benzinebonnen zijn
verkrijgbaar bij Amrobank,
ABN Rabo Bank en ANWB.
Huizen in een rij in een zwarte woonwijk. Achter elke deur twee, drie families.
BULAWAYO Gezegd moet
worden, dat Rhodesië een zeer
mooi land is. Nergens in Afri
ka zijn de straten zo schoon
of zijn er zoveel bloemen. Het
openbare leven is feilloos ge
regeld. De treinen rijden stipt
op tijd en het wegennet is'
fantastisch, hoewel het land
ongeveer zo groot is als Fran
krijk. Lift en airconditioning
werken perfect en je blijft
niet met de deurknop in je
hand staan, als je een hotelka
mer opendoet, zoals in Botsj-
wana of in Tanzania wel
voorkomt
Dat alles ondanks de oorlog.
Er is oorlog. De radio zegt het
en de kranten schrijven het.,
Maar de Rhodesiërs lopen er
niet mee te koop. „Wij doen of
er niets aan de hand is", zeg
gen zij bij herhaling en heffen
het glas.
Maar achter deze onverstoor
baarheid liggen heel wat ver
borgen spanningen en onze
kerheden. De blanke minder
heid vecht om zijn rijkdom en
zijn bestaan. De strijders van
de Afrikaanse vrijheidsbewe
ging vechten voor de over
dracht van de macht. Nóg lij
ken de blanken het te kunnen
redden, maar hun privile-
gieerd maatschappijtje begint
ontwricht te raken: iedere
maand haken meer dan dui
zend blanken af. De interna
tionale verhuizers doen goede
zaken en voor de achterblij
vers wordt het steeds moeilij
ker.
Blank eilandje
De 270.000 blanken vormen
een eilandje in een zee van 6,2
miljoen zwarten. „Al zijn we
maar met 100.000 over, dan
houden wij het nog...", zo
hoort men vaak.
De blanken zijn de baas en de
„Africans" moeten hun bek
houden. De tweede viool is
nog te goed voor hen. Iedere
tegenstand, ook die uit eigen
kring, wordt meedogenloos de
kop ingedrukt. Het handjevol
blanken wordt steeds onver
draagzamer en raakt elke dag
meer overtuigd van zijn
rechtse gelijk. Liberalen zijn
in Rhodesië „communisten" en
„terroristen", en moeten op
hoepelen. Zij, die niet met een
blanke huid op de wereld ko
men, moeten werken voor hen,
die de bleke huidskleur wel
hebben. De blanken maken de
wetten, want de Afrikanen we
ten niet wat goed voor hen is.
Een argument, dat, in, blank
gezelschap, altijd op je afkomt
is, dat ae zwarte juist vóór hen
is. De bedienden zeggen het:
„Baas, u moet blijven, u bent
te goed voor ons". En de baas
geeft hun een aai over de bol
en misschien wel een fooi. Tij
dens een gesprek met een ho
telmanager riep deze een wil-,
lekeurige bediende (in elke
hoek staat er wel een, in keu
rig livrei gestoken; toe: „Say,
Michael, vertel jij deze meneer
maar eens of je ons weg wil
hebben. Dat wil je helemaal
Onze verslaggever Cees
Manders heeft de laatste
twee weken van septem
ber een reis door Rhodes
ië gemaakt. Journalisten,
die in Rhodesië willen rei
zen, moeten een vergun
ning aanvragen in Salisbu
ry. Deze vergunning is
maar zeven dagen geldig,
daarna moet die verlengd
worden. Dit laatste is maar
eenmaal gebeurd. De
tweede maal volgde een
weigering. Hij mocht wel
als toerist blijven, maar
uitoefening van zijn be
roep zou ernstige gevol
gen hebben. Cees Man
ders wilde toen maar naar
het naburige Botswana
gaan, maar kreeg daar
voor geen toestemming.
Hij slaagde er namelijk
niet in de autoriteiten van
dat land ervan te overtui
gen, dat hij niét voor het
blanke minderheidsbewind
van Rhodesië werkzaam
was... Hier volgt het eerste
van zijn verhalen.
Blank droomrijk
loopt
ten
einde a£
niet, do you?" Het antwoord
ligt natuurlijk in de vraag, of
liever het bevel, opgesloten.
De blanke kent de zwarte al
leen als bediende en gaat uit
sluitend in de verhouding
baas-knecht met hem om; die
verhouding houdt nog net halt,
waar de slavernij begint. Want
iets wijzer zijn de blanken wel
geworden. Een Duitse dame,
eigenaresse van een mormel
van een hond, dat me op
straat aanvloog („Wat gek...
normaal bijt hij ailleen zwar
ten...") zei me: „Vroeger, voor
de oorlog, mochten wij die
kaffers nog slaan, maar dat
mag nu niet meer...".
Een zwarte academicus en
priester: „Nog nooit ben ik
uitgenodigd om bij een blanke
te komen eten en ik zou waar
lijk niet weten of er ook maar
één van ons met een blanke
een vriendschappelijke relatie
heeft opgebouwd...".
«J
Favoriete tijdspassering voor Rhodesische blapken. Een onwaarschijnlijk tafereel in een land in oorlog.
Recht en angst
De verhouding blank-zwart is
gegrondvest op raciale super
ioriteit, op verkregen recht
(„Wij hebben het land ge
maakt tot wat het nu is") en
op angst. Angst voor de toe
komst. De Rhodesiërs zitten
vol met voorgekauwde fraseo
logie. Radio, tv en pers spuien
alleen wat van de censor mag.
En de censor houdt niet van
bloot, drugs, zwarte cultuur en
gedachten, die de „veiligheid
van de staat bedreigen".
„Jullie weten niet hoe goed wij
voor hen zijn. Wij hebben het
beste onderwijssysteem van
Afrika en de beste gezond
heidszorg ter wereld. En wie
betaalt het? Wij met onze paar
honderdduizend. Nergens heb
ben de zwarten het zo goed als
hier...".
Juist, de blanken weten wat
goed is voor de zwarten, maar
ze weten nog beter wat goed
is voor henzelf. Er zullen wei
nig gemeenschappen van deze
omvang zijn, die zo goed voor
zichzelf zorgen als de blanken
in Rhodesië. Lage prijzen en
hoge salarissen (voor blanken
tenminste) maken van het le
ven een aangename tijdspasse
ring. Je zit op de rand van een
zwembad, terwijl het water je
voeten streelt en je hebt een
lunch van vijf gangen in je
ransel (prijs vijf gulden). Een
onderdanige bediende in livrei
met goudgalon komt informe
ren of de boss nog iets wil
gebruiken. Een pot koffie (80
cent) of thee, of een fles bier
(1,20)? Een andere bediende
vraagt of de boss een parasol
boven zijn hoofd wil hebben
of zich wil uitstrekken op een
ligbank.
De huidskleur bepaalt, wat het
leven voor je in petto heeft. De,
kans dat een zwarte Rhodesiër
bereikt wat hij zou willen is
maar een fractie van de kans,
die de blanke heeft „Dat zij
daar met hun zes miljoen be
zwaar tegen maken", zegt een
liberale blanke, „daar kan ik
inkomen, maar laten zij eerst
maar eens bewijzen dat zij net
zoveel in hun mars hebben als
wij".
De blanken zien de zwarten
als „zij" en zichzelf als „wij".
„Wij" zijn wijs en „zij" moeten
maar bewijzen dat zij het ook
zijn. „Wij" wonen in wijken,
die er uitzien of ze door God
zelf geschapen zijn. Heel ver
weg liggen „hun" wijken en
daaraan heeft de duivel zijn
hart kunnen ophalen.
Reservoir
De onrechtvaardigheid van de
Rhodesische maatschappij
ontgaat de blanke elite, omdat
die het ook niet wil weten. Zij
snappen niets van de zwarte
cultuur, omdat ze er geen inte
resse voor hebben. Het enige
contact is de huisjongen of de
tuinboy. Misschien dat sommi
gen zich realiseren dat hun
rijkdom niet zou bestaan' zon
der dat enorme reservoir van
zwarte arbeidskrachten, goed
koop en zomaar te ontslaan.
Maar die gedachten zijn on
aangenaam en moeten dus
verdrongen worden.
„Neem nog een biertje", zeg
gen Rhodesiërs, als gesprek
ken met „moeilijke" buitenlan
ders dreigen te verzanden. Zij
hebben maar één filosofie:
vasthouden wat je hebt, zo
lang mogelijk en zo nodig tot
het bittere eind. Een oud
"vrouwtje, dat haar hele leven
huisvrouw is geweest, voor
zover dat tenminste mogelijk
is in dit „bediendenparadijs":
„Waarom willen jullie dat wij
dit opgeven? Waarom misgun
nen jullie ons dit? Ach, waren
er maar geen zwarten in dit
land...".
De oorlog en de „terroristen"
op het platteland hebben de
blanke dromen wreed ver
stoord. Plotseling bekijken de
blanken hun eigen bedienden
met andere ogen: „Prentice,
Spector of John? Die toch
niet? Die zullen me toch niet
vermoorden? Zij houden toch
van mij?"
Maar na de twijfel, het onver
woestbare optimisme. Een
lichtelijk overspannen hoge
politieofficier: „Die oorlog, die
gaan we winnen. We slaan ze
tot moes, de schoften...".
En als zij winnen, wat winnen
zij dan? Als de natuur zijn
werk doet, wordt Rhodesië
Zimbabwe.
CEES MANDERS
