Centrale verwarming ideaal /oor kakkerlak en faraomier Vinden van gemeenschappelijke gedragslijn voor bisschoppensynode moeilijke zaak kerk uuèreld Franse wijn dit jaar middelmatig, maar prijzen gaan wel omhoog Kardinaal Alfrink vraagt onderzoek naar oorzaken geweld en terrorisme BEUNST LEIDSE COURANT VRIJDAG 28 OKTOBER 1977 PAGINA 11 in een onzer verslagge vers) [GENINGEN - De be- grijkste oorzaak van steeds grotere overlast we in ons land onder den van kakkerlakken faraomieren alt hem in te verwarming. Op eds grotere schaal pas- i we verwarmingssys- ien (vooral e.v.) toe, maken dat bet 24 our dag behaaglijk blijft buis. Behaaglijk voor I zelf, maar ook voor te uit de tropen of sub pen afkomstige insec- l int dat altijd behaagüj- temperatuurtje zorgt voor dat deze, met het •nemend internationaal 'keer naar ons land Emigreerde insecten h in onze haardstede nnen handhaven en rmenigvuldigen. Omdat toename van het aan een trale verwarmin- a in Nederland voorlo- nog wel even zal door- in, valt volgens Neder- ids insectenbestrijder mmer één, ir. B. T. isman, te voorzien dat k het optreden van de ralijke indringers de ko- inde jaren nog een ho- re vlucht zal nemen. Bosman is het hoofd n de in Wageningen ge- Duitse kakkerlak (ver groot) vestigde afdeling Bestrij ding Ongedierte van het ministerie voor Volksge zondheid en Milieuhygië ne. Zijn dienst heeft deze week een overzicht van de werkzaamheden over de afgelopen zes jaar uitge geven. Hieruit blijkt, dat het aantal verzoeken om advies bij de bestrijding van insecten zich tussen 1972 en 1976 heel sterk heeft uitgebreid. In 1971 werden nog maar 449 aanbevelingen gegeven voor de meest doeltreffen de manier om insecten te bestrijden, in 1976 was dit aantal opgelopen tot 1400. Ir. Bosman en zijn mede werker de heer A. Balk- stra brengen deze ontwik keling voor een deel in verband met een toene mende bekendheid van hun instituut en met een kritischer houding van de Nederlander tegenover de overlast van ongedierte. Maar zeker waar het om faraomieren en kakker lakken gaat is er naar hun oordeel ook sprake van een uitbreiding van de overlast zelf. Het aantal keren dat de Wageningse afdeling be naderd werd bij het ver delgen van faraomieren bijvoorbeeld steeg in ge noemde periode van 7 tot 89. Beangstigend achten de ongediertebestrijders Bosman en Balkstra, deze tendens overigens niet Zo goed als er voor alle ande re soorten van ongedierte in ons land doeltreffende bestrijdingsm ethoden be staankunnen ook de fa raomier en de kakkerlak verdelgd worden. Maar die verdelging moet wél gebeuren. lrBehalve dat die beestjes je op den duur de zenuwen bezor gen," zegt de heer Balk stra, ,Jcurmen ze, wanneer ze het voedsel van de Faraomier (vergroot) mensen belopen, bacte riën en andere ongezonde micro-organismen over brengenNet als alle in secten trouwens." Voor die bestrijding, al dus zijn klemmend ad vies, moet bepaald niet de eerste de beste spuitbus ter hand worden geno men. Voor de hand lig gende eerste stap bij over last van ongedierte dient altijd te zijn, de vaststel ling om welk soort beestje het gaat Afhankelijk daarvan kan men in een aantal gevallen de bestrij ding zelf ter hand nemen. Kakkerlakken bijvoor beeld zijn heel goed uit te roeien met een bij de dro gist verkrijgbaar huishou- dinsecticide, dat pyreth- rum extract bevat Bij de bestrijding van de farao mier is inschakeling van deskundigen onontkoom baar. Gebruik van het an ti-farao-goedje is namelijk alleen toegestaan aan spe cialisten. Wat iedereen wel in eigen beheer kan uitvoeren is vanzelfspre kend de wering van onge dierte: proberen te voor komen dat de betrokken lastposten het huis bin nendringen. En als ze daar toch in slagen, trach ten te voorkomen dat ze voedsel vinden. Nu is het kakkerlak-proof of farao- proof maken van wonin gen, gezien de geringe omvang van deze beestjes vaak niet zo'n eenvoudige zaak. Maar andere veel overlast veroorzakende insecten zijn wel vrij makkelijk te weren. De vooral in de zomer opdui kende vliegende insecten kunnen heel goed worden tegengehouden met vüe- gengaas, horren en kraal- gordijnen. Kevertjes en stofluizen in huis zijn dikwijls het ge volg van een te grote Huismier (vergroot) Prins Charles tussen „Charlie's Angels" vochtigheid. De woon ruimte droogstoken en goed luchten is in dit ge val de aangewezen metho de; terwijl bijvoorbeeld houtaantastingsinsecten prima te weren zijn door het hout te behandelen met een impregneermid del. Voor - gratis - advie zen bij de bepaling om welke soort ongedierte het gaat en welke bestrij- dingsmethode de meest aangewezen is kan men zich in eerste instantie wenden tot de gemeente of direct tot ir. Bosman zelf. Zijn adres is postbus 350, Wageningen. Tijdens een rondleiding door de studio's van de 20th Century Fox in Los Angeles, liet prins Charles van Engeland zich niet de kans ontnemen om samen met „Charlie's Angels", namelijk Kate Jackson (links. Ja- clyn Smith (naast prins Charles) en Cheryl Ladd, op de foto te komen. In een gezamenlijk project van de afdelingen Moderne Kunst, Muziek en Educatieve Dienst van het Haags Gemeentemu seum zullen gedurende de maand november een groot aan tal aspecten van beeld en geluid aan de orde komen in het ten toonstellingsgebouw. Naast ma nifestaties met diaprojectie en electronisch geluid zal er een multimedia show gehouden worden, waarbij ook video be trokken zal zijn. Met een groot aantal medewerkers van o.a. Beeld en Geluid in Gemeentemuseum STEIM Amsterdam, het Insti tuut voor Sonologie te Utrecht, de Stichting Appel te Amster dam en het Haags Gemeentemu seum wordt een boeiend beeld gegeven van de raakvlakken van beeld en geluid. De manifestaties en inleidingen worden gehouden op: Woensdagavond 2 november: Victor Wentinck, Discours I en II (multimedia show). Zondagmiddag 6 november: De Appel Amsterdam (video-pro jecten). Woensdagavond 9 november: Dick Raaymakers met Ballade voor luidsprekers (Erlkönig), de Grafische Methode, Mao Leven! De toegang is gratis. Zondagmiddag 13 november: Inleidingen door Frits Weiland over Prokofjew en Eisenstein en door Clemens von Gleich over Alexander Skrjabin. H (Van onze correspondent Jan Drummer) PARIJS In de meeste wijn gaarden van Frankrijk is de oogst bijna ten einde en al leen in de Elzas wordt nog geplukt. En het is tijd om een eerste balans op te maken, een balans die niet tot uitbun digheid stemt. De kranten en tijdschriften houden hun le zers, zoals elk jaar, uitvoerig op de hoogte van de mening van de wijnbouwers en ande re specialisten. Allen zijn het erover eens dat de oogst van 1977 niet tot de grote, tot de gedenkwaardige jaren be hoort, in tegenstelling tot 1975 en 1976. Het jaar stond in lijnrecht con trast tot 1976 dat een zonne- jaar was, terwijl 1977 van be- gin af aan de druiven bijzon- mm der ongunstig gezind was. Het begon al in april (met name het beruchte Paas-weekeind) toen vorst, sneeuw en hagel binnen enkele uren al een eer ste krachtige „aderlating" ver- oorzaakten. De zomer was rondweg slecht met veel regen, die nagenoeg overal meeldauw veroorzaakte en die het in vele streken gewoon onmogelijk maakte met de wingerdtracto ren te werken. Enkele boeren die nog paarden hebben, kon den nog hun stuif- en sproeiapparaten tussen de rij en wijnstokken transporteren. Maar in de meeste gevallen moest „het voetvolk" aan de slag, terwijl ook vliegtuigen en helikopters ingezet werden. Maar het omslaan van de wind en het weer neervallen van de regen waren oorzaak ervan, dat hele stukken wijngaard niet bestoven of besproeid werden. En met name in de streek van Beaujolais kon men in de late zomer hele wijngaar den zien zonder druiven en zelfs bijna zonder groen. De uitzonderlijk zonnige sep tember (en ook oktober tot dusver) hebben althans nog iets goed kunnen maken. 1977 is dankzij deze gunstige nazo mer voor de Fransen wijnbou wers een „middelmatig jaar". Zonder deze gulle gave van de weergoden, zou het jaartal maar op zeer weinig etiketten vermeld zijn. En bovendien de liefhebbers weinig bekoord hebben. Behalve de veel mindere kwa liteit is ook de totale hoeveel heid geproduceerde wijn dit jaar veel geringer dan in de voorafgaande jaren: gemid deld 20 procent minder (vol gens het blad „Le Figaro" 52 tot 55 miljoen hektoliter tegen 73 miljoen verleden jaar). Dit heeft ten gevolge dat de prij zen zullen stijgen, terwijl de kwaliteit .middelmatig" is en vdgemeen worden prijsstijgin gen verwacht van 7 tot 15 procent. Trouwens over heel de lijn is een tendens van „hausse" waar te nemen en terwijl ver leden jaar nog „grote wijnen" voor weinig geld te bemachti gen waren, zijn zij nu nauwe lijks betaalbaar. Als de .mid delmatige" wijn al duur is, hoe moet het dan met de „uitste kende" gaan? hoort men vra gen. De meest populaire wijn in Frankrijk, de Beaujolais (een naam die overigens grif door weinig scrupuleuze wijnhande laren aan vreemdsoortige mengels toegekend wordt), „is met om over naar huis te schrijven" naar het heet. Hij is uitzonderlijk zuur, zoals die van 1972, maar dat is niet al te erg voor een wijn die pas over minstens een jaar ge dronken wordt en tegen die tijd een deel van zijn zuurheid verloren heeft. Maar de zo in trek zijnde „nieuwe Beaujo lais" die tegen eind november in de Parij se kroegjes komt, zal nogal wat van tong en verhemelte vergen.... Om van de maag niet eens te spreken. En de Beaujolais-verbouwers die geen druppel van hun vori ge oogst meer in hun kelders hebben, zullen hun zuur pro- dukt meteen op de markt brengen. En de meest directe mededinger van de Beaujolais, de Cótes-du-Rhóne is dit jaar in slechts zeer kleine kwanti teit beschikbaar en zeer duur. Niettemin zijn er in de Beaujo lais enkele gunstige uitzonder ingen en sommige wijngaar den hebben aanvaardbare pro- dukten opgeleverd zoals die van Saint-Etienne-des-OuilIe- res met hun wat zanderige bo dem, die de warmte langer vasthoudt. Overigens is de hoeveelheid Beauiolais zelfs hoger dan verleden jaar en de wijngaarden zijn (als door een wonder) voor de voorjaars- vorst gespaard gebleven. Des alniettemin zal de wijn veelal „geholpen" moeten worden om het alcoholgehalte een graad of drie vier omhoog te halen. En dit zal al dan niet wettelijk gebeuren door de roemruchte „chaptalisation", door toevoeging van suiker. Maar de Jonge" die op zijn vroegst op 25 november op de tapkast zal komen, zal zurig, mager en dun zijn. En min stens J0 procent duurder dan die van verleden jaar, die voortreffelijk was. De concurrent en buur, dé Co- tes-du-Rhóne, heeft dit jaar minder dan de helft opge bracht van de oogst van 1976. Sommigen gewagen van slechts 40 procent. September heeft hier ook weer veel goed gemaakt en in feite is de kwa liteit evenwichtiger dan die van verleden jaar, zelfs als het gehalte wat zwakjes is. Maar in de meeste plaatsen zal zon der moeite 11 graden gehaald worden (het minimum voor de „appellation controlée). Cha- teauneuf-du-Pape lijkt een grote uitzondering op de alge mene regel dit jaar te worden: zonder fenomenaal te zijn, zal de Chateauneuf 77 zeer goed (en zeer duur) zijn. De Bordeaux-wijnen (witte zo wel als rode) zijn erg door het slechte weer gehavend met een oogst van slechts 40 tot 50 procent van die van 76. Sep tember (de warmste sedert 120 jaren) heeft een ramp verhin derd en de oogst is „goed" zonder meer. De rode wijn is uiteraard gevoeliger voor een natte zomer dan de witte, maar zal niettemin „een mooie kleur" hebben. In totaal een oogst die wat beter is dan de beruchte van 1972, maar de prijzen zullen minstens 8 tot 10 procent stijgen. Bourgondië is misschien het zwaarst door het weer geteis terd (50 procent meer neerslag dan normaal). Andermaal de reddende september, die met name de Pinot een diepe kleurd waarborgt en met nieu we chemicaliën heeft men no gal wat zieke wijnstokken kunnen genezen. Globaal een „middelmatig Bourgogne- jaar" met niettemin vermoede lijk enkele aangename verras singen in kwaliteit. Van de wijnen van de Tourai- ne en het Loire-dal is na de koude van maart en april nog maar 30 pet overgebleven. Een héél kleine oogst van 15 tot 20 hektoliter per hektare, maar dankzij de vertraagde zomer zal de kwaliteit méér dan mid delmatig zijn, voor zover men de wijn de tijd geeft zich van zijn teveel aan zuur te ont doen. Met name de Bourgueil en de Chinon vallen erg mee, de Sancerrois en de Vourray zijn „acceptabel". Niettemin is 1977 ook voor de Val de Loire geen jaar om stil bij te blijven staan. De Champagne is minder dan verleden jaar, maar nauwe lijks, wat de kwaliteit betreft. De kwaliteit is over het alge meen behoorlijk en de prijs van de druiven is met 10 pro cent verhoogd, wat na de prijsstijgingen van begin van dit jaar (10 tot 12 procent) binnenkort tot een nieuwe ver hoging van rond 8 procent zou kunnen leiden. De Elzas tenslotte, waar de oogst in volle gang is, hoopt méér druiven binnen te halen dan verleden jaar, hetgeen on geveer 900.000 hektoliter wijn zou geven. Men verwacht zeer typische wijn: rijk van bou quet, fris en geurig. De bisschoppensynode te Ro me heeft volgens de Neder landse deelnemers kardinaal Willebrands en mgr. Bluyssen een waardevolle uitwisseling van meningen en ervaringen opgeleverd op het gebied van de katechese. Bij deze uitwis seling is duidelijk naar voren gekomen dat bisschoppen over de gehele wereld zich afvragen hoe geloofsopvoe ding in deze tijd gestalte moet krijgen. Hoewel er in de we reld grote verscheidenheid blijkt te bestaan in de metho de van geloofsopvoeding, heeft de synode toch enige duidelijke herkenningspunten opgeleverd. Wat betreft de geloofsopvoe ding van kinderen en jonge mensen door de katechese, het eigenlijke onderwerp van deze synode, heeft men in verschil lende delen van de wereld te maken met zeer uiteenlopende situaties, zo bleek op de syno de. Het is daarom des te moei lijker een gemeenschappelijke gedragslijn te vinden. In de derde wereld is er spra ke van armoede, onderdruk king en onmondigheid. In de Oostbloklanden wordt de ge loofsverkondiging bemoeilijkt door maatregelen van staats wege. In de westerse landen is het probleem hoe door de muur van materialisme heen te breken. Het materialistische denken maakt het voor men sen zeer moeilijk zich open te stellen voor geestelijke waar den. De gemeenschappelijke vraag in alle situaties is: hoe laten wij zien dat in het geloof in Jezus Christus en de bood schap die hij heeft verkon digd, het heil gelegen is voor de mens in alle situaties en in alle tijden? Slechts weinigen hebben ge vraagd om een vraag-en-ant- woord catechismus. Wel is van vele kanten aangedrongen op een verwoording van de cen trale waarheden en waarden van het geloof, m kort bestek en op eigentijdse wijze. Naast deze overdracht van ge loof werd als zeer belangrijk ervaren de katechese als pro ces, als een weg waarlangs de mens wordt geleid tot een christelijke levenswijze. Dit heeft zowel betrekking op het christelijke leven, zoals dit wordt gevormd en geleid door de sacramenten, als op het getuigenis van christelijke waarden in de samenleving, op sociaal, politiek en econo misch gebied. Katechese is een proces dat zich afspeelt in de gehele ge loofsgemeenschap en daar door ook wordt gedragen. Daarbij is er op gewezen, dat mensen moeten worden aange sproken in hun eigen cultuur, taal en omgeving. Voor de me thode van katechese betekent dit, dat de dialoog belangrijk is, tussen katecheet en leer ling, ouder en kind, pastor en gelovige. Ten slotte dient de katechese geïntegreerd te zijn in het geheel van de menselij ke ervaringen om deze te stel len in de belichting van het evangelie. Dit zijn volgens kardinaal Wil lebrands en mgr. Bluyssen voor Nederland zeer herken bare zaken, omdat de kateche se in de parochie en op de scholen te maken heeft met sterke veranderingen in kerk en samenleving en de gezins- katechese pas in de kinder schoenen staat. In ons land neemt de katechese op de scholen een zeer belangrijke plaats in. In andere delen van de wereld gebeurt de geloof sopvoeding- veelal vanuit de parochiegemeenschap. In Nederland zou de katechese vanuit de plaatselijke geloofs gemeenschap meer gestalte moeten krijgen. De synode, die deze week eindigt, zal twee stukken ople veren: een boodschap aan het slot, waaraan de laatste hand wordt gelegd en een document dat later wordt opgesteld aan de hand van aanwijzingen van de synode. Meer aandacht voor de bewee gredenen van geweld en terro risme heeft kardinaal Alfrink gisteravond gevraagd in Gent, waar hij als internationaal president van de katholieke vredesbeweging Pax Christi voor de Marnixring een toe spraak hield over de bewape ningswedloop. Volgens de kardinaal moeten gewelddaden zoals gijzelingen en kapingen met kracht wor den veroordeeld. „Terrorisme zal in nationaal en internatio naal verband met alle verant woorde middelen moeten wor den bestreden. Daarbij zal al les in het werk moeten worden gesteld om te voorkomen dat geweld leidt tot tegengeweld en zo een escalatie van geweld ontstaat". Deze „nieuwe spiraal van ge weld" zien desperado's echter niet zelden als hun enige kans om de belangstelling van de wereldopinie te krijgen voor hun denkbeelden, zo consta teerde kardinaal Alfrink, die daarom met name het hoger onderwijs vroeg jonge mensen duidelijk te maken in welke wereld ze leven en welke toe komst ze tegemoet gaan, als oorlogsgeweld en geweld van terrorisme niet worden beteu geld en ingedamd. Aan de menswetenschappen, „die in het afgelopen drie kwart van deze eeuw zo'n ho ge vlucht genomen hebben", verzocht hij te verklaren waar om jonge mensen van vandaag in het vaarwater van het terro risme zijn terechtgekomen, tot hun eigen schade en tot scha de van de mensengemeen schap. Ook vroeg hij deze weten schappen wegen aan te wijzen, waarlangs de mensheid uit de ze verschrikking kan worden bevrijd. „Misschien klinkt het naïef, maar mij bekruipt de idee dat deze jonge mensen in hun jeugd door welke oorza ken ook gefrustreerd geraakt zijn en een compensatie zoe ken en vinden in een idealis me, dat ik niet zou willen ont kennen, maar dat naar wegen en middelen grijpt, die in een geordende samenleving niet aanvaardbaar zijn en die door dë tegenkrachten die ze oproe pen hun frustraties alleen meer verergert" De grote aandacht van de pu blieke opinie voor deze vor men van geweld staat volgens de kardinaal in scherpe tegen stelling tot de overwegend pas sieve houding tegenover de be wapeningswedloop en het dreigend oorlogsgeweld. Hij herinnerde eraan dat het Vati- kaan het afschrikkingssysteem kenmerkt als chantage en als een ontaarding van de vrede. „In feite zijn we eikaars gegij zelden en staan we elkaar naar het leven." Hij deed de suggestie om te komen tot een wereldwijde sa menwerking voor ontwape ning door een bundeling van allerlei groeperingen en insti tuties. Volgens hem zouden de vele vredesbewegingen, conferen ties, activiteiten en campagnes die in veel landen en in alle werelddelen bestaan, aanzien lijk aan kracht en invloed kun nen winnen door een gezamen lijke inzet voor wapen vermin dering en ontwapening. In dit verband wees hij op allerlei maatschappelijke groe peringen die internationale vertakkingen hebben, zoals de Wereldraad van Kerken, de pauselijke commissie „Justitia et Pax", de wereldconferentie voor godsdienst en vrede, het Humanistisch Verbond, de in ternationale commissie van ju risten, wereldorganisaties voor vrouwen, voor jongeren, voor ondernemers, vakbonden en politieke partijen. Paus Paulus heeft de door hem aan te wijzen drie leden van de permanente raad van de bisschoppensynode be noemd. Het zijn de curie-kar dinaal Pericle Felici, de Ar gentijnse aartsbisschop van Cordoba, Raul Prima testa en de Oekraiense aartsbisschop Maxim Hermaniuk uit Winni peg in Canada. Maandag wa ren de twaalf andere, door de bisschoppen Kif te kiezen, le den al aangewezen. De taak van de raad is onder meer om de volgende synode over drie jaar voor te bereiden. In onze weergave van het ant woord van de bisschoppen op de ontwerp-verklaringen van de commissie „Intercommunie en ambt" van de Raad van Kerken (zie Kerk en Wereld van gisteren) komt de zin voor: „Dit is ook de reden, waarom zij geen gemeen schappelijke celebratie met ambtsdragers die niet in deze sacramentele successie staan, uitsluit". Het zal uit de context duidelijk zijn, dat het woord KORTE METTEN „geen" daar niet behoort te staan. Ds. A. Karreman te Rijswijk is met ingang van vandaag benoemd tot boofdlucht- machtpredikant. Hij volgt ds. R. C. A. van Voorst Vader op, die per 1 november de dienst verlaat in verband met func tioneel leeftijdsontslag. Ds. Van Voorst Vader is vijf jaar hoofdluchtmachtpredikant ge weest. Zijn opvolger is even eens hervormd, 49 jaar oud en luchtmachtpredikant sinds 1957 Mgr. dr. J. Dellepoort, die met nog twee priesters, onder wie drs. Otto van Wanroy o.carm., verantwoordelijk is voor het toenstenpastoraat aan de Cos ta del Sol in Spanje, gaat zijn werk neerleggen in verband met leeftijd en gezondheid. Hij zoekt uiterlijk per 1 september een opvolger. Er wonen per manent tienduizend Neder lands sprekenden in het 150 kilometer lange werkgebied langs de kust. De helft van hen is katholiek. Met langdurige win tertoeristen en de zomert oensten gaat het om tweehonderdduizend Ne derlandssprekenden per jaar. Beide priesters hebben ook de pastorale zorg voor de Neder landers in Spaanse gevange nissen. Het Interkerkelijk Werkver band voor de Rekreatie zal zijn jaarlijkse werk- cn stu diedag wijden aan „Het kerk gebouw en de toerist". Het verhand houdt zich namens de gezamenlijke kerken bezig met de ontwikkelingen in en rondom bet recreatiemilieo. Aan de orde komt een onder zoek naar de rol, die bet kerk gebouw speelt in de wereld van het toerisme en de recrea tie. De bijeenkomst wordt ge houden op donderdag 10 no vember in bet dienstencen trum van de gereformeerde kerken. Burg. de Beaufort weg 18 tel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 11