Nederland tegen kustzones
voor nationale visserij
ISRAEL KAAPTE
KILO'S URANIUM
Arron en Lachmon na parlements
verkiezingen samen in regering?
98.- 98.-
Vlaggeschip „France"
straks drijvend hotel
in Arabische handen
Tito geïrriteerd
door zijn vrouw
Huurverhogingen
in zwarte steden
van Zuid-Afrika
STEMBUSSTRIJD IN SURINAME
mode
Buitenland
LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 OKTOBER 1977 PAGI1VA7
(Van onze correspondent Jan
Drummen)
PARIJS Het vlaggeschip
van de -Franse vloot, de Fran
ce, is na drie jaar opgelegd te
zijn aan een Saoedie-Arabi-
sche financiële groep ver
kocht die het tot drijvend ho
tel en ontspanningsruimte wil
inrichten. Het 315 meter lange'
schip, dat met vier turbines
van totaal 160.000 pk uitge
rust is, werd op 11 mei 1960
in tegenwoordigheid van pre
sident De Gaulle te water ge
laten.
Op 3 februari 1962 werd Het
in de vaart gebracht op het
traject Le Havre—New York,
waar het bij elke vaart 2027
passagiers vervoerde. In 1974
werd het uit de vaart geno
men, omdat het volkomen on
rendabel was geworden en de
bemanning van 1500 koppen
en de 500 aan de wal werkza
me personeelsleden werden
ontslagen. Om tegen de ontsla
gen te protesteren bezette de
bemanning het schip geduren
de een aantal weken en de
beslissing het uit de vaart te
nemen leidde tot een serie po
litieke en economische contr
oversen. Later bezetten de sta
kende typografen van het Pa-
rijse dagblad Le Parisien Li-
béré de France om de aan
dacht op hun actie te vestigen.
Tijdens het laatste exploitatie
jaar werd een verlies van
100.000 franse francs geleden.
De president van een Saoedie-
Arabische financiële groep die
TAG heet en haar zetel in
Luxemburg heeft, wenste niet
dat de prijs die hij voor de
France betaald heeft bekend
te maken, maar deze ligt tus
sen 60 en 100 miljoen Franse
francs (30 tot 50 min. gulden).
De koper heeft de France ge
kocht in de toestand waarin
het zich nu bevond en zal alle
bijkomende kosten voor zijn
rekening nemen. Hij verklaar
de gisteravond dat hij van
plan is het schip voor anker
te leggen voor de Noordameri-
kaanse of voor een Arabische
kust, vermoedelijk voor de
kust van Florida. Mogelijk zul
len de machines verwijderd
worden om een congreszaal in
te richten. De nieuwe eigenaar
wil het schip tot een soort
drijvende ambassade van
Frankrijk maken. Het hotelbe-
drijf zou door een Franse
maatschappij gedreven wor
den, terwijl de keuken een
symbool van de Franse gastro
nomie zou moeten zijn.
De France, die haar naam zal
mogen blijven voeren zolang
zij niet als varend schip"geex-
ploiteerd wordt, was sedert
1974 een bezienswaardigheid
voor de Normandische kust
geworden.
Luxemburg Nederland vindt dat er geen
sprake van kan zijn dat Eg-landen kustzo
nes voor de nationale visserij reserveren
onder het motto van het beschermen van
de visstand. Dit is een van de bezwaren die
de Nederlandse minister van Landbouw en
Visserij van der Stee gisteren in Luxem
burg heeft ingebracht tegen de plannen van
de Europese commissie, het dagelijks be
stuur, van de EG voor een toekomstig
E EG-visserijbeleid.
De Ministers van Landbouw en Visserij van
de negen EEG-landen zijn in Luxemburg
bijeen om over deze plannen te praten.
Gezien het feit dat de commissie zo laat met
de uitgewerkte voorstellen kwam, is het niet
waarschijnlijk dat de ministers de al of niet
gewijzigde voorstellen vandaag al het groene
licht zullen geven. Wat min of meer wel
dringend om een besluit verlegen is, is het
verbod haring te vangen in de Noordzee op
1 november afloopt. Dit verbod zal verlengd
moeten worden om het haringbestand in de
Noordzee weer op te voeren.
De Nederlandse regering kan zich in grote
lijnen akkoord verklaren met de plannen
van de Europese commissie over del instel
ling van een EEG-tweehonderd mijlszone, de
onderhandelingen over visserijrechten met
niet EEG-landen en de instelling van een
EEG-regeling voor het behouden het berheer
van de visbestanden.
Maar, aldus minister van der Stee, wij zijn
er niet voor om speciale kustzones in te
voeren onder het mom dat men dan mee
werkt aan het behouden van de visstand.
Men voelt meer voor de gedachte dat de
EEG-wateren verdeeld moeten worden naar
vis en niet naar water.
Chirac: geen
interview met
Bild
PARIJS (AFP) - Jacques Chi
rac heeft categorisch ontkend
een interview te hebben gehad
met „Bild am Sonntag", (Sprin
ger-concern) zo heeft het alge
meen secretariaat van zijn
„Rassemblement pour la Repu-
blique" (RPR) laten weten.
In dit interview zou Chirac, die
ook burgemeester van Parijs is,
stelling hebben genomen tegen
het zogenaamde eurocommunis-
me en zich hebben uitgesproken
voor de oprichting van een
„conservatieve internationale"
als tegenhanger van de socialis
tische internationale.
Chirac heeft de term, „conser
vatieve internationale", die Bild
hem in de mond heeft gelegd
nooit gebruikt, zo zegt het secr-
retariaat in een verklaring.
ZENDELINGEN
VERMOORD IN
RHODESIË
SALISBURY (Reuter) De Nederduits gerefor
meerde zendeling Andries Louw Brand en zijn
vrouw Tabina, die van Nederlandse afkomst is,
zijn zondagavond gedood op de weg tussen Goke
en Que Que in Rhodes ië.
Volgens een verklaring van het Rhodesische minis
terie van defensie werd het echtpaar door guerril-
leros in een hinderlaag gelokt en gedood.
In het communiqué werd ook gezegd dat guerrille-
ros een dorpshoofd hebben vermoord wiens zoon
lid is van het revolutionaire volksleger van Zim
babwe.
Panamezen zijn voor
kanaalverdrag
PANAMA (Reuter) De Panamese kiezers heb
ben in de raadpleging over het Panamakanaalver-
drag met de Verenigde Staten voor tweederde
vóór het nieuwe pact gekozen. Dat blijkt uit het
resultaat uit ruim 90 procent van het aantal
stemlokalen. Van het aantal uitgebrachte stemmen
was 468.604 voor en 228.697 tegen ratificatie ver
drag. het reeds door presidente Omar Torrijos en
President Carter ondertekende verrag.
Diamantair beroofd;
publiek deed niets
SEATTLE, (Upl) Een diamanthandelaar in
San Francisco is in het drukke centrum van
Seattle In de staat Washington beroofd van
zijn hele bezit aan edelstenen ter waarde van
twee miljoen dollar.
Victor Nash, president van „International Gem
Stones", vertelde tegen de politie dat hem bij
het instappen in zijn auto voor de rit naar de
plaats van een diamantbeurs, door een man een
pistool in de zij werd geduwd. Hij kreeg op
dracht met hem weg te rijden.
Bij een rood verkeerslicht deed Nash het portier
open en vluchtte. De man probeerde hem bij
zijn jas te pakken en Nash viel op straat.
De diamanthandelaar probeerde de bestuurders
van auto's om hem heen door te schreeuwen
tot optreden aan te sporen, maar allen reden
door. Tenslotte rende hij naar een minibus en
vroeg de bestuurder zijn wagen met de dief erin
te rammen. „Maar ook hij wilde niets doen,"
aldus Nash.
OFFICIEEL ONDERZOEK
BELGRADO (Rtr) President Tito van Joegoslavië heeft
een commissie laten instellen die een onderzoek moet
verrichten naar beweringen dat zijn vrouw Jovanka haar
positie gebruikte om belangrijke benoemingen, onder andere
in de legertop, te beinvloeden. Jovanka, die al sinds juni
niet meer in het openbaar gezien is, verblijft in de particu
liere presidentiële residentie in Belgrado.
De commissie, waarover officieel het stilzwijgen wordt be
waard, bestaat uit mensen van de staatsveiligheidsdienst en
adviseurs van de president. Het is niet duidelijk wat Tito
zal doen met de bevindingen van de commissie. Hij zal
tezijnertijd uitmaken of die bevindingen openbaar gemaakt
zullen worden.
De raadselachtige „affaire Jovanka" houdt de Joegoslaven
al maanden bezig, en heeft geleid tot een golf van geruchten
en tegenstrijdige berichten. Volgens goedingelichte kringen
was Tito woedend toen hem door kameraden uit de partijtop
werd verteld dat zijn vrouw buiten zijn medeweten invloed
uitoefende op benoemingen. Daarna zouden verscheidene
hoge generaals van hun post verwijderd zijn, omdat ze
betrokken waren bij de beinvloedingspogingen van mevrouw
Tito.
Jovanka Tito is niet gearresteerd, maar heeft hangende het
onderzoek wel een soort huisarrest. Haar man verblijft
inmiddels in de officiële residentie, een kilometer van de
particuliere woning.
Volgens de zegslieden spelen er ook persoonlijke geschillen,
en niet alleen politieke kwesties, in de verwijdering tussen
de president en zijn vrouw. Tito zou geirriteerd zijn omdat
Jovanka altijd met hem op de voorgrond wilde staan, en
probeerde hem te corrigeren en te helpen.
Ontvoerd kind
voor één min
weer
HAMBURG (AP) - Een vierja
rige jongetje dat hier een week
geleden was ontvoerd is vrijge
laten nadat de moeder, me
vrouw Christine Wessel, een lo
sprijs had betaald van één mil
joen mark aldus is door de poli
tie te Hamburg meegedeeld.
De kleine Felix Wessel werd
door zijn moeder gistermorgen
een stadspark aangetroffen,
ongeveer 12 uur nadat zij op
aanwijzing van de ontvoerders
het geld had gedeponeerd er
gens langs de dijk van de rivier
de Elbe. Over de identiteit van
de ontvoerders van de kleine
Felix aldus de politie is niets
bekend.
vrij
De vrijgelaten Felix Wessel
Johannesburg Nog geen
week na het verbod op alle
Afrikaanse oppositiebewegin
gen heeft de Zuidafrikaanse re
gering huurverhogingen aange
kondigd voor de Afrikaanse
woongebieden rond Johannes
burg.
De minister van Bantoebestuur,
Michiel Botha, zei dat de huur
verhoging in drie etappen zal
worden ingevoerd, te beginnen
op 1 december, en dan op 1
april en 1 juli. Hij wilde het
percentage van de huurverho
ging niet noemen, maar zei dat
de Afrikanen niet meer dan een
kwart van hun inkomen aan
huur en woonlasten zullen hoe
ven te betalen. In mei ging een
aangekondigde huurverhoging
van 80 procent niet door na een
reeks grote protestbetogingen in
Soweto.
In het centrum van Johannes
burg zijn maandag zeven kath
olieke priesters gearresteerd,
die met demonstratieborden te
gen de onderdrukkende maatre
gelen liepen. Ze moeten terecht
staan wegens „illegale samen
komst".
De Zuidafrikaanse minister van
justitie James Krüger heeft
meegedeeld dat hij in het bezit
is gesteld van het definitieve
rapport over de omstreden dood
in een politiecel van negerleider
Steve Biko, zo heeft het dagblad
„beeld" meegedeeld. Krüger
heeft niets over de inhoud mee
gedeeld. Ook Engeland heeft
zijn ambassadeur in Zuid-Afri-
ka, Sir David Scott, voor over
leg naar Londen ontboden. En
geland is het vierde land, na de
V.S., Nederland en West-Duits-
land, dat zijn ambassadeur
heeft teruggeroepen.
NEW YORK (UPI) - Israël heeft een tiental jaren
geleden een geheim arsenaal van kernwapens
gevormd na zich meester te hebben gemaakt van
zendingen uranium in Europa en de Verenigde
Staten. Dit meldt het in New York verschijnende
blad Rolling Stone.
Volgens dit blad had een speciaal daarvoor opge
richt commando vier zendingen uranium gekaapt,
waarvan twee met medewerking van de regerin
gen van Frankrijk en West-Duitsland. Voorts had
het commando honderden kilo's uranium van een
kerninstallatie in Pennsylvanië naar Israël ge
smokkeld. Dit uranium was van een kwaliteit
waarvan kernbommen kunnen worden gemaakt.
Met dit gestolen materiaal had Israël zich een
„militair alternatief als laatste redmiddel" in zijn
conflict met de Arabieren verschaft, aldus Rolling
Stone.
Volgens het artikel van Howard Kohn en Barbara
Newman hadden zij hun voornaamste gegevens
gekregen van een hooggeplaatst raadgever van het
Amerikaanse ministerie van defensie en een voor
malige functionaris van het Nationale Veiligheids-
bureau. In het begin van 1968 had het kort tevoren
gevormde speciale commando van de Israëlische
geheime dienst (Mossad) in Frankrijk de chauffeur
van een met 25 ton uranium geladen vrachtauto
overmeesterd door traangasgranaten in zijn cabine
te vuren. Vervolgens was de lading naar geheime
militaire bases in de Negeb-woestijn overgebracht.
Dezelfde Israëlische agenten hadden later in sa
menwerking met de regeringen van West-Duits-
land en Frankrijk nog twee zendingen uranium
gekaapt. Op een persconferentie verklaarde Ho
ward Kohn, dat naar een schatting van de CIA
Israël over ten minste 15 kernbommen beschikt.
Volgens onofficiële berichten zouden het er ook
wel 150 kunnen zijn.
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG— Ongeveer 190.000 Surinamers zul
len maandag 31 oktober naar de stembus gaan
om 39 parlementsleden te kiezen. Het is de eerste
keer sinds het land in november 1975 onafhanke
lijk werd dat de bevolking zich via het stembiljet
kan uitspreken. Ondanks het feit dat er ruim
twintig partijen, samengebald in acht partij-kom-
binaties, aan deze stembusstrijd deelnemen,
wordt' het gevecht in feite geleverd tussen twee
grote traditionele partijblokken. Aan de ene kant
staat de Nationale Partij Suriname (NPS) die
samenwerkt met de (Indonesische) KTPI van de
wegens corruptie veroordeelde minister Soemita,
de (katholieke) Progressieve Surinaamse Volks
partij (PSV) van parlementsvoorzitter Wijntuin
en de Hernieuwde Progressieve Parij (HPP) van
Hindorie. AI deze partijen opereren gezamenlijk
onder de naam Nationale Partij Kombinatie
(NPK). Aan de andere zijde staat de Verenigde
Demokratische Partij (VDP) onder aanvoering
van de nestor van de politici, de Hindostaan
Jaggernath Lachmon, de man die zich zo hevig
verzette tegen de onafhankelijkheid. Achter Lach
mon hebben zich geschaard, uiteraard zijn eigen
VHP, twee bosnegerpartijen, de (Indonesische)
partij Pendawalima van Somohardjo, de Progres
sieve Socialistische Partij van vakbondsleider
journalist Henk Herrenberg en nog twee kleine
partijen.
Het zal niemand verbazen als deze twee grote
blokken, de NPK en de VDP met een even groot
aantal zetels uit de bus komen, terwijl de kleinere
combinaties, zoals de PNR van minister van Eco
nomische Zaken Eddy Bruma en het z.g. Derde
Blok (een bundeling van een aantal kleine partijen
samen met het Democratisch Volksfront van Keer-
feld) en de Volkspartij met maar een twee zetels
of zelfs met niets genoegen zullen moeten nemen.
Het gelijke aantal zetels van de NPK en de VDP
wordt vooral ingegeven door de kandidaatstelling.
Beide kombinaties hebben personen uit de twee
grote bevolkingsgroepen, Creolen en Hindostani's
in hun lijst opgenomen. Verlies van aanhang in
een bevolkingsgroep betekent veelal winst voor de
andere partij, en omgekeerd. Daarbij komt dat
deze twee grote blokken in hun programma's
wezenlijk geen verschillen tonen. Beide willen het
accent leggen op de economische vooruitgang,
betere sociale voorzieningen en decentralisatie van
het bestuur. Nou, wie wil dat niet in Suriname.
Alleen de VDP van Lachmon heeft aangedurfd
het in Suriname weinig populaire onderwerp van
de terugkeer van Surinamers uit Nederland in
haar programma op te nemen. De bevolking weet
dat wij geschoolde krachten, know how, nodig
hebben. Als wij deze know how kunnen vinden
bij onze landgenoten in Nederland, waarom zou
den wij daarvan geen gebruik maken, aldus Lach
mon. Hij pleit er dan ook voor om, als zijn partij
regeringsverantwoordelijkheid krijgt, een apart
bureau voor remigratie, of een afzonderlijk staats
secretariaat, in het leven te roepen.
Het zal niemand verbazen als de combinatie van
Lachmon samen met de NPK van Arron, na 31
oktober in een regering zal zitten. Arron is er geen
tegenstander van, Lachmon voorstander. Welnu,
wat houdt hen tegen. Temeer daar een samengaan
met een van de kleinere combinaties, deze kleine
combinaties teveel macht zou geven in hun wip-po-
sitie. De huidige premier Arron heeft het met zijn
huidige combinatie, waarin de PNR van Bruma
die bij de vorige verkiezingen drie zetels haalde,
tenover de 12 van de NPS van Arron, aan den
lijve ondervonden. Arron zat stevig in de politieke
houdgreep van Bruma. Hij kon geen kant uit Hij
heeft het al veel eerder op een akkoordje willen
gooien met Lachmon, wat dan ook al gebeurde
tijdens de dramatische debatten in het parlement
aan de vooravond van de onafhankelijkheid.
In de steeds slechter wordende verhouding tussen
Arron en Bruma spelen bovendien de vakbonden
een stevige rol. De helft van de vakbonden is in
handen van Arron, iets minder dan de helft steunt
Bruma. Men zou gevoeglijk kunnen zeggen dat de
strijd tussen Arron en Bruma een strijd is tussen
de vakbonden. Er is Bruma alles aan gelegen deze
strijd te winnen, omdat anders zijn rol in de
Surinaamse politiek vrijwel zeker is uitgespeeld.
De kandidatenlijsten hebben geen grote verrassin
gen teweeggebracht. De z.g. doorbraakpolitiek van
de VDP resulteerde in toewijzing van een verkies
bare plaats aan de Creool Henk Herrenberg van
de Socialistische Partij Suriname, een partij die
zich in het verleden sterk heeft afgezet tegen het
'kapitalisme' van Lachmon c.s. Mevrouw Liesdek-
Clarke, die enkele maanden voor de onafhanke
lijkheid overliep van Arrons partij naar de opposi
tie van Lachmon, heeft als dank voor haar dienst
en ook van de leider van de Hindostanen een
verkiesbare plaats gekregen. Arron van zijn kant
heeft ir. George Hindorie, de man die overliep van
de VHP van Lachmon naar de regeringscoalitie,
waardoor de regering een krappe meerderheid
kreeg om de onafhankelijkheid door het parlement
te slepen, beloond met een verkiesbare plaats op
de lijst van de NPK
Nieuwkomers in deze verkiezingen zijn de Volks
partij, het Derde Blok en de Progressieve Arbei
ders en Landbouwers Unie (PALU) onder leiding
van ir. Krolis, de man die zich enorm heeft ingezet
om kleine bedrijven onder de bevolking te stimule
ren. Deze groeperingen van progressieve intellec
tuelen, streven naar een duidelijk alternatief in de
onderhand wel verstarde politieke structuur in
Suriname.
Het is moeilijk te voorspellen hoe het deze groepe
ringen zal vergaan, daar de Surinaamse bevolking
nogal traditioneel stemt en alles wat maar enigs
zins buiten de dagelijkse orde valt, verafschuwt
Bovendien hebben deze kleine groeperingen het
nadeel dat door afzonderlijke deelname aan de
verkiezingen voor ieder van hen in het ingewikkel
de verkiezingssysteem, stemversnippering leidt tot
stemverlies. De grote partijen wisten dit probleem
te ondervangen door politieke bundeling, ook al
is dit oogmerk een te smalle basis voor verdere
samenwerking.
Het kiessysteem, een samenvoeging van drie stel
sels, n.l. de evenredige vertegenwoordiging, het
personenmeerderheidsstelsel en een combinatie
van beide voornoemde stelsels, bevoordeelt sterk
de grote partijen. Via distriktslijsten worden 27
parlementsleden gekozen en via de z.g. landelijke
lijst twaalf. Dit gecompliceerde kiessysteem had
de bedoeling aan te sluiten bij de geografische
verdeling van de verschillende bevolkingsgroepen
over Suriname. Nu de verschillende bevolkings
groepen sinds 1963, toen het huidige stelsel werd
ingevoerd, zich geografisch hebben uitgespreid
over het land, is te verwachten dat een nieuw
kiessysteem op het programma van de volgende
regering prioriteit zal krijgen.
Deze regering zal er heel wel mogelijk een worden
van VDP (Lachmon) en NPK (Arron), waarmee
hopelijk een nieuwe aanzet wordt gegeven aan een
nationale aanpak van vooral de economische pro
blemen waarmee het land heeft te kampen. Pro
blemen, die verder gaan dan de enge partijpolitie
ke belangen, en waarvan de ernst bij de leidende
figuren van Creolen en Hindostanen, nu meer dan
ooit wordt onderkend. Twee jaar onafhankelijk
heid heeft niet de opleving gebracht die men
eigenlijk had verwacht. Aan deze stagnatie wil
men nu een eind maken. Via een grootscheepse
nationale aanpak, waarbij alle groeperingen zijn
betrokken, en alle Surinamers, ook degenen die
indertijd het land hebben verlaten, en wier des
kundigheid men nu node moet missen.
Sig. W. Wolf.
1001 mantels
voorl00min2guldens. 2
Fraaie zwarte flannel Regenmantel in duck
mantel met bind- met ribgarnering.
ceintuur. In de kleuren donker-
maten jö t/m io.
Meer dan 40 vestigingendoor heel Nederland.
Leiden: Haarlemmerstraat 163 a
(donderdag-koopavond);
Leidsenhage: Jasmijnhof 8 (donder
dag-koopavond).
