Eenzaamheid: het grote kwaad WN HUB UIT BLAD 'EMMA' BOEKT IN DUITSLAND ONGEHOORDE SUCCESSEN T s j echoslo waakse dissidenten voor gerecht brieven lezers Als een pijl in de lucht in Ijiboeti ïislukt [asjvangst Man met apehart overleden iNNENLAND/BUITENLAND l.EIDSF ('Ot'RANT MAANDAG 17 OKTOBER 1977 PAGINA 7 )p reclameplaten staan man en vrouw samen de afwas te doen. ;e stappen samen in de auto, ze lachen samen óf ze kijken amen zuur. Ze gaan samen met de kinderen stoeien in het Ewembad. Leuke dingen doe je met z'n beiden! De mens heeft iet vanaf Adam en Eva in zijn chromosomen dat ,het niet oed is alleen te zijn'. Toch heeft Nederland 87.560 gescheiden aannen en 126.087 gescheiden vrouwen. Er zijn (naar de laatste ■ijfers) 144.517 weduwnaars en 550.389 weduwen. Het aantal lleenstaanden van 30 tot 85 en ouder is: 4.097.706. Dit wil latuurlijk niet zeggen dat al deze mensen zondags in hun dooie •entje voor de ramen zitten kijken. )e meesten hebben wel een riend of vriendin, veel of wei- jg kennissen om prettige- en iare dingen mee uit te wisse- »n, maar bij velen brengen de evensomstandigheden met ich mee dat ze soms dagen- ang niemand hebben om te en te praten. Er zijn mensen ie domweg een vreemd adres it de telefoongids pikken om •ven een menselijk geluid te ïoren. Ze hebben niemand om nee om te gaan. Ze kunnen ïooit tegen een dierbare zeg- ;en: ,ga maar gauw zitten', je iet er afgepeigerd uit, ,ik naak even een kopje koffie ?oor je'. Ze hebben niemand >m eens lekker ruzie mee te naken. Hun tegenstanders in iet gevecht zijn de stilte in luis, de lege kamers en met iet ene verloren bordje op de «ttafel. De psychiater, psy choloog en de s.o.s. telefoon- iienst weten er alles van. l/ele soorten zijn velerlei soorten van ienzaamheid. Een door haar nan verlaten vrouw zei eens: ,Ik geef er de voorkeur aan net mijn ellende alleen te blij den. Ik schaam mij tegenover inderen die een gezin heb- jen". Een weduwe: „Je leven s toch kapot; als je opstaat lenk je aan hem en als je naar Ded gaat denk je nog aan hem. \1 zetten ze je in een gouden saleis, dat verlies kan nie- nand je vergoeden. Ik praat ïooit over mijn overleden nan, daar kan een ander zich ;och niet in verplaatsen". Een zaamheid is sterk persoonlijk. I/aak komt het neer op ontred dering, knagend gemis. Het kleeft aan je als een stigma. Een jong academicus van het introverte type zei eens: „Als ik in m'n eentje op een terras- e zit heb ik het idee dat iede- een naar me kijkt. Ik vind het ip den duur idioot om m'n ikopje koffie aan te raken. Dan r' Iga ik maar zitten lezen om me leen houding te geven. Het gek- 'ke is dat je alleen ook haast W nooit leuke contacten maakt Maar nauwelijks ben je met een ander samen of er ont staat op een natuurlijke ma niercommunicatie. Een ander i, zegt iets tegen je en je hebt zó een leuk gesprek. Ergens alleen zitten schijnt eenzaamheid van je af te stra len en daar moeten anderen niets van hebben". Een van de ellendigste dingen op dit ge bied is in je eentje op een receptie staan, glas in de hand en niemand van de aanwezi gen kennen behalve de bruid. Handje helpen Iedereen staat gezellig te bab belen en op het laatst, na enig vruchteloos heen en weer ge- slenter en het driemaal bekij ken van de cadeaus, neemt de eenzame gast gehaast de be nen. Het is typerend dat zich amuserende groepjes bijna nooit een duidelijk .eenzame', die soms vlak naast hen staat, een handje helpen, terwijl dit in feite zo makkelijk is. Met een dom vraagje als ,kent u de jubilaris goed' of met een of andere zo maar langs de neus weg geplaatste opmer king. Dan is het ijs gebroken. De Bond van Gescheiden Vrouwen „Divortium" te Am sterdam weet dat de geschei den vrouw er al speciaal be roerd voor staat in het sociale leven, tenzij ze eigen status heeft, waardoor contacten in werkkring of beroep de ge woonste zaak van de wereld zijn. De verlaten huisvrouw zonder hobbies of belangstel lingen loopt kans in een va cuum terecht te komen. On danks emancipatie van de vrouw geeft men in het gezel schapsleven toch vaak de voorkeur aan de man. Oude vrienden uit haar vroeger fa milieleven laten haar zakken, maar vragen wel de ex-echtge noot op de borrel en niet haar. Gescheiden vrouwen zijn niet erg populair bij andere (ge trouwde) vrouwen. Ze zien in haar een potentieel gevaar. Vooral de gescheiden vrouwen met een interessante baan, die de huismoeders een beetje in de schaduw stelt. Hoe volwaardig in haar werk ook aanvaard in meer huiselij ke kring treft ze 't soms min der goed. Bovendien zit ze in een scheve positie; ze hoort niet bij de mannen en ze hoort niet bij de vrouwen. Ze is een apart ras. De weduwe staat er Eenzaam... in dit opzicht beter voor. Ook in het nog resterend gezinsle ven. Ze kan bij een goed rap port van een kind nog eens zeggen: „wat zou je vader dat fijn gevonden hebben". Va ders portret staat op een ere plaats in de huiskamer, terwijl de gescheiden vrouw vaak met alimentatiemoeilijkheden en bezoekrecht zit, (dat ze maar half wil) als de verhouding met haar ,ex' niet meer hele maal 'je dat' is. wen. Hij merkte dat het verlies van een echtgenoot psychoso matische ziektebeelden opriep, zelfs asthma, en pathologische depressies. De vrouw liet zich dan op .ziekelijke wijze gaan' in haar smart. „De behande ling daarvan is de patiënt hel pen het verdriet te aanvaarden en te proberen de band met de overledene in het verleden te situeren en nieuwe wegen te zoeken naar nieuwe contacten. Het bleek zelfs dat het sterfte percentage voor verschillende doodsoorzaken), zegt.inde- mann, hoger lag voor wedu wen (ook dat van vrijgezellen- mannen) dan voor gehuwde mensen van dezelfde leeftijd. Hoe eenzaamheid van vrouw en man wordt verwerkt is een samenspel van factoren: mi lieu, capaciteiten, vechtlust of frustrerende geremdheid. De door zijn vrouw verlaten man heeft het ook niet makkelijk, maar alweer: de wereld accep teert hem sneller. Bij een feestje komt men eerder een man „tekort" dan een vrouw. Aan de buitenkant ziet het er voor hem wat zonniger uit, maar ook zijn eenzaamheid kan nijpend zija Tot mijn kennissenkring hoort een man met een reisjob, hij maakt ambtsreizen naar Mexico, Amerika, Afrika, wordt overal gevraagd omdat hij een goed verhaal kan vertellen en over een verrukkelijk soort humor beschikt. Toch is hij dodelijk eenzaam, leest in zijn hotelka mer 's avonds maar wat en houdt zich mentaal staande door te denken, dat zijn vrouw eens bij hem zal terugkomen. Zelfbedrog, want hij weet dat dit niet zal gebeuren, ze is hertrouwd en gelukkig. Een zaamheid vloeit niet alleen voort uit gebrek aan willekeu rig gezelschap, hoe boeiend het ook kan zijn; bij anderen voelt een mens zijn eenzaam heid juist soms veel pijnlijker. Een heleboel mensen kunnen uit de doolhof van eenzaam heid geen uitweg meer vinden. Ze vallen in handen van fles sentrekkers, die met surrogaa toplossingen komen. Niet bo nafide huwelijksbureaus (de goede niet te na gesproken, die soms werkelijk gelukkige hu welijken tot stand brengen tussen mensen die jarenlang met hun alleenzijn overhoop hebben gelegen) zetten hen geld af, ze schrijven op nepad- vertenties, leggen precies de verkeerde contacten. De we duwnaar is ook niet benijdens waardig als hij nog jonge kin deren heeft. Voor hem komen, behalve het verlies van zijn partner, nog practische moei lijkheden zijn leven verzuren. Door zijn werk is hij door gaans de hele dag van huis; er moet voor de kinderen worden gezorgd, zodat hij naast zijn verdriet om het gemis ook nog eens op hoge financiële lasten komt te staan. Vaak hebben deze hulpen in de nood dan nog verwachtingen van hem als een toekomstige huwelijk spartner, zodat dit aspect het de arme man die nog niet toe is aan een permanente ver vanging van zijn overleden vrouw nog moeilijker maakt. Gelukkig zijn er momenteel tal van instanties, clubs, instui ven, jongerencentra, Vereni gingen, Bonden, Wijk- en Dienstcentra, LM bureaux (Le vens- en Gezinsmoeilijkheden), Buurthuipen, Maatschappelij ke Advies- en Inlichtingenbu reaus om eenzame jonge- en oudere mensen wat meer fleur in het leven te brengen. Met enig speurwerk ontdekt men bij vrijwel iedere gemeente een trefpunt. In grote steden zijn er zeker meer mogelijkhe den op geschikte manier met anderen in contact te komen. In dorpen ligt het (mogelijk) wat moeilijker. De grote hin dernis is vaak schroom en het gevoel voor miskenning. Niet alleen oudere mensen, veel jongeren voelen zich ook vreemdelingen. De reclame doet hieraan geen goed. Je ziet altijd jonge mensen, omstuwd door anderen bijvoorbeeld op de beeldbuis. Ze drinken ge zellig samen een kop koffie, ze sporten en dansen, of omar men elkaar op grond van hel der witte tanden. Dat is niet zo fijn, als je zelf niet een paar armen hebt om in weg te krui pen. Met of zonder een vol maakt gebit Paniekerig Bij velen loopt dit allemaal soepeitjes, maar lang niet bij allen. De laatste categorie vrouwen is wel eens wat pa niekerig. Ze zijn bang voor onverwachte telefoontjes, voor uitblijven van geld. Als een weduwe verdriet heeft kan de wereld zich dit beter indenken. Men weet wat het voor een gezin betekent als de vader overleden is. De Amerikaanse psychiater Lindemann hield zich speciaal bezig met ver- drietverwerking van wedu Actuele krantekoppen: record echtscheidingen in Engeland en steeds meer alleen staanden: Tiny Francis schreef naar aanleiding hiervan een artikel voor Van Huis Uit" over de trieste achtergronden van de alleenstaande, eenzame gescheiden man, vrouw of van de weduwe of weduwnaar. Tekst: Tiny Francis Uit de familie van de Bromelia's stamt de „Vriesea", die als „een vurige bliksemschicht" uit haar leerachtig donkergroen blad omhoog schiet. Ze heeft een aarvormige bloeiwijze van over elkaar liggende schutbladeren. Ze bloeit maar één keer en sterft dan af. Ondanks deze karigheid is zij een der meest verkochte Bromelia's, genoemd naar de Nederlandse botanicus Prof. de Vriese, die haar ergens uit Brazilië vandaan haalde. Ze is niet zo algemeen voorkomend als haar familieleden, maar heeft wel evenveel stekvorming, uitschieters naast de hoofd- plant. Deze kunnen apart uitgroeien, en worden opgepot terwijl ook de oude plant eruit kan worden gesneden. Als ze lelijk wordt om de jonge spruitsels betere start te geven, 'in voorjaar en zomer onthard water geven op de aarde en 's winters kamertemperatuur voor haar aanhouden. In het oerwoud kan men de „Vriesea" aantreffen in de holte van een boom of in een vermolmde stronk. Ze behoort dus tot de „epifyten", dat zijn planten die zich in holle boomstammen nestelen, in tegen stellingen tot de „parasieten", die op krachten van de boom leven. De „Vriesea" vraagt een lichte plaats en vloeibare blad- mest in de koker, waaruit de pijl wordt afgeschoten (ca. ƒ.7.50). Het Duitse blad „Emma", al- Seen vóór vrouwen door vrou wen, dat sinds januari 1977 op de markt is, boekt ongehoorde successen. Onlangs werd het zelfs waardig bevonden ,Leeu- en een lila lint om Be omslag te drukken. Een Hfcnderscheiding, die alleen de beste bladen krijgen. In „Em ma" wordt in negatieve zin over mannen gesproken. De hoofdartikelen gaan over moe ders met gehandicapte kinde ren, de financiële moeilijkhe den van schoonmaaksters, ver halen van en over prostituée's, over abortus en andere vrou welijke problemen. Alle arti kelen zijn door vrouwen ge schreven, gedrukt en geredi geerd. Veel „topics", die erin behandeld worden, schoppen tegen de schenen van de pu blieke opinie. Het succesrijke blad, waarin geen enkele ad vertentie voorkomt, wordt uit gegeven door de schrijfster Alice Schwarzer. Het was haar idee en zij bracht het nodige geld op tafel dit uit te voeren. Duidelijker: ze stak het hele honorarium en de royalties van haar boek „That Little Difference and its big consequences") (Het hele kleine verschil en de grote ge volgen daarvan) in het maand blad. De naam „Emma" is ge kozen als stoere tegenhang(s- ter) van Duitse vrouwenbladen met meisjesnamen als titel: „Petra", „Karina" en „Brigit te". Het blad is volkomen oncon ventioneel, de plaats voor an nonces en rubrieken over cos metica is ingenomen door tek st. Foundation-voorlichting zal men tevergeefs in „Emma" zoeken; er staat nooit mode in. De prijs is 3 DM, de afname loopt vlot, maar men vraagt zich af hoe lang Alice het nog kan volhouden zonder de hulp van de commercie in de vorm van advertentiekolommen. Hoofdredacteur 5chwarzer echter houdt het been stijf. In beginsel wil ze niet met man nen samenwerken (ook niet als 't om commerciële doeleinden gaat). „Wij vrouwen mogen nooit onze onafhankelijkheid verliezen evenmin als een poli tieke groepering. De mannen die we heden aan onze zijde vinden, kunnen zich morgen tegen ons keren. Dan zitten we weer in ons „ghetto" tussen vier muren". (Social Report) ^apmg JJOETI, (UPD Twee gewa de mannen van wie werd |gd dat zij ,,pro-ethiopische_ •athisanten" waren, hebben en een klein vliegtuig van Djiboeti", de plaatselijke tvaartmaatschappij, ge- bt en zijn Franse piloot en poeder van minister van jus- I Ismail Ali Joessoef, doodge- rfiten. n, die gewapend wa- jj met automatische pistolen, meesterden het toestel toen ""klaar stond voor de start in fjoera in het noorden van het egere Franse Afar- en Issa- 1 De kapers werden later tot dtulatie gedwongen. ITTERDAM (ANP) De tterdamse politie heeft dit keinde in totaal 520 kilo in beslag genomen. Op de markt bedraagt de ervan waarschijnlijk miljoen gulden. Een 19-jari- tterdammer werd gearres- kok zijn twee mannen eerlen door de douane aan- uden. Zij bleken twee kilo bij zich te hebben, ee ze naar Frankfort willen vliegen. Op de tselijke markt bedraagt de ervan ongeveer 8000 PRAAG Vier vooraanstaande Tsjechoslowaakse dissidenten kwamen vandaag in Praag voor het gerecht op beschuldiging van ondermijnende activiteit en het schaden van de belangen van hun land in het buitenland. Het wordt het belangrijkste proces tegen Tsjechoslowaakse ijver- aars voor de rechten van de mens sinds de publikatie van het manifest Charta 77. Drie van de verdachten de 55-jarige journalist Jiri Lederer, de 53-jarige voormalige artistieke leider van het Vinogrady-theater Frantisek Püvlicek en de 41-jarige toneel schrijver Vaclav Havel hebben dit stuk getekend, samen met ongeveer 800 landgenoten. Het manifest vormt een pleidooi voor de eerbiediging van de rechten van de mens in Tsjeschoslowakije. De hoofdverdachte, de 64-jarige gewezen theater directeur Otto Ornest, is geen ondertekenaar van Charta 77. Ornest en Lederer, tegen wie de zwaarste beschuldigingen zijn ingebracht, kunnen veroordeeld worden tot gevangenisstraffen van drie tot 10 jaar, als zij schuldig worden bevonden. KAAPSTAD (AP) - Drie en een halve dag nadat in het Groote Schuurziekenhuis in Kaapstad in een lichaam van een mens een hart van een chimpansee was overgeplant (ter stimulering van zijn eigen hartslag) is de patiënt overle den. Het ziekenhuis heeft meege deeld dat de 59-jarige Benjamin Forbes, een boekhouder uit Kaapstad, om half zeven van morgen de laatste adem heeft uitgeblazen. Gisteren was Forbes' toestand nog tevredenstellend geweest, maar namens het ziekenhuis werd daarop gezegd dat het wel twee weken kon duren alvorens bekend was of zijn lichaam het hart van het dier zou „aanvaar den" dan wel „afstoten". Politie bestormt gekaapte autobus De kaping van een Japanse bus in Nagasaki is abrupt geëindigd, toen de Japanse politie zaterdagavond met veel machtsvertoon het voertuig bestormde. Bij de actie bleven de 16 gegijzelden ongedeerd. Een kaper werd doodgeschoten, de andere kon, lichtgewond, gearresteerd worden. Hij verklaarde dat de gijzeling uitgevoerd was uitsluitend om financiële redenen. Van een politiek motief was geen sprake. Bouw VFW-614 wordt wellicht gestaakt BREMEN-(DPA) De leiding van het Nederlands-Westduitse luchtvaartconcern Fokker-VFW in Bremen heeft aanbevolen de produktie van het verkeers vliegtuig VFW-614 tegen het eind van dit jaar stop te zetten. Volgens goedingelichte kringen in Bremen staat die aanbeveling in een vertrouwelijk rapport van het bedrijf aan de Westduit- se regering. Op basis van de hulp die de regering in Bonn aan Fokker-VFW in het vooruit zicht heeft gesteld, en de daar aan verbonden voorwaarden, ziet de bedrijfsleiding geen an dere mogelijkheid dan de pro duktie te staken. Oostduitse marineofficier vlucht van schip NAPELS (AFP) Een Oost duitse marine-officier, de 40-ja- rige Franz Johan Folkestein, is gisteren door een Napolitaans schip in uitgeputte toestand uit- zee gehaald. Hij heeft politiek asiel in Italië aangevraagd. De man zei dat hij met de kapi tein van zijn schip een woorden wisseling had gehad, waarbij deze met een pistool op hem had geschoten en aan een arm gewond. Na het schot was hij in zee gesprongen en had 24 uur rond gezwommen voordat hij werd gered, zei hij. 'fi I Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich. het recht voor ingezon den stukken te bekorten. Kern-energie Een van de belangrijkste argu menten tegen de vreedzame toe passing van kernenergie lijkt wel te zijn, dat wij daarmede een politiestaat over ons zouden afroepen. Onlangs heeft nie mand minder dan Kardinaal Al- frink in alle ernst dit argument gehanteerd. Dat het zover heeft kunnen ko men bewijst wel, dat waar het de nucleaire technologie aan gaat zelfs de meest uit de lucht gegrepen beweringen maar al te grif geloofd worden. Wat is n.l. het geval. Men stelt dat de risico's verbon- Orgie van Russische landarbeiders MOSKOU (Reuter) Het or gaan van de communistische partij van Witrusland heeft zijn schande uitgesproken over 58 landarbeiders van de collectie ve proefboerderij van Zjodin, die het einde van de oogsttijd vierden met een wodka-drink gelag dat de hele nacht duurde. Het feest werd gehouden bij een „kampvuur van koplampen" van vrachtwagens en de arbei ders hadden botje bij botje ge legd om drank te kopen. De andere morgen werden allen dermate laveloos aangetroffen, aldus de Sovietskaja Byelorus sia, dat ze in auto's geladen en thuisgebracht moesten worden. Een plaatselijke partijfunctiona ris noemde de hele vertoning „be^ghamend". den aan het in verkeerde han den geraken van nucleaire tech nologische kennis en/of nucleai re brandstoffen, met name plu tonium, zo groot zijn, dat de samenlevingen die daarvan ge bruik wensen te maken, wel niet anders zullen kunnen doen dan deze met de grootst mogelijke veiligheidsmaatregelen omrin gen, en dat niet alleen physiek maar ook, en dat is de kneep, d.m.v. een de hele samenleving omvattend en in zijn greep hou dend totalitair binnenlands vei ligheids- en politiesysteem. Nu zal niemand kunnen bewe ren, dat een dergelijk gevolg van de toepassing van kernener gie zich volstrekt nooit zal kun nen voordoen, maar om een land te laten vervallen tot een politiestaat daar is, zo is in het verleden en het heden wel vol doende bewezen, bepaald geen kernenergie voor nodig. Evenzeer is tot nog toe in lan den als Canada, het Verenigd Koninkrijk en zelfs de Verenig de Staten zelf, die reeds een vrij lange geschiedenis van toepas sing van kernenergie hebben, maar ook een goede democrati sche traditie, van de ontwikke ling in de richting van een der gelijke politiestaat nog niets te merken geweest. Er is ook eigenlijk geen enkele zinnige reden waarom dit wel zou moeten gebeuren, want ook de z.g. gevaren, die dan door dit totalitaire politiesysteem zouden moeten worden bestreden, zijn schromelijk overdreven. Een daarvan is, dat het ondanks zeer nauwkeurige controle niet mo gelijk zou zijn om tot in de kleinste hoeveelheden nauwkeu rig na te gaan of alle nucleaire materiaal, dat er zou horen te zijn, ook daadwerkelijk aanwe zig is, zodat het voor daarbij betrokkenen mogelijk zou zijn, om middels minuscule hoeveel heden per keer op den duur een zo grote hoeveelheid bijv. pluto nium te verduisteren om daar kwaad mee te kunnen. Nu is de hoeveelheid die daarvoor nodig is ca. 10 kg. en gaat het om onnauwkeurigheden van frak- ties van grammen, zodat de be treffende verduistering werke lijk een ontzagwekkend aantal malen,zou moeten worden her haald, en daarbij steeds weer het verduisterde materiaal ver volgens ook goed weggemoffeld en uit streng bewaakte ruimten naar buiten zou moeten worden gebracht. In theorie is het wellicht niet 100% onmogelijk, maar in de praktijk is het net zo goed mo gelijk als dat iemand op die manier 10 kg. goud uit de ge bouwen van de staatsmunt zou kunnen verduisteren. Een ander genoemd risico is dat van het overvallen van tran sporten van nucleaire brand stoffen. Voorzover het daarbij gaat om radio-actieve materia len, is het enrzijds de voor de bescherming daarvan nodige verpakking en anderzijds de ra dio-activiteit zelf, die het even tuele overvallers onmogelijk zal maken om zich met de buit uit de voeten te maken. Voorzover het daarbij gaat om plutonium, dat geen zware afscherming no dig heeft tijdens transport, is er geen reden waarom daarbij niet voor een dusdanig transport middel zou worden gekozen, dan wel desnoods voor een dus danig zwaar escorte, dat het vei lig is voor overvallen. Dat is dan wellicht duur, maar altijd nog goedkoper dan de kosten van het in stand houden van een politiestaat. Toch wordt de intelligentie van het publiek kennelijk zo laag aangeslagen, dat men mede met dit soort voze argumenten pro beert de hele vreedzame nu cleaire techniek verdacht te ma ken. Het is ieders goede recht om van de vreedzame toepassing van kernenergie te vinden wat hij wil, en het getuigt alleen maar van wijsheid om met de invoering ervan niet harder te lopen, dan de benen van ons technisch kennen en kunnen, ook t.a.v. de eliminatie van de negatieve aspecten ervan, lang zijn. Maar laten we het gesprek daar over wel mooi houden en de mensen niet met onzindelijke argumenten de stuipen op het Lijf jagen. Den Haag de Boer Lid Tweede Kamer vooj het CDA.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 7