Zóu zo'n prachtige mantel
alleen zijn weggelegd voor de maatjes 38?
SL
„Voor tien pond verse aal zette ik Volendam in het nette pak"
Frankrijk
aanvaardt
onderwijs
hervormingen
ditmaal
zonder opstand
PAGINA 10
LEIDSE COURANT
MAANDAG 17 OKTOBER lft.
GEPENSIONEERD
UNIFORM-
DESKUNDIGE
H. DE GRAAFF
VIANEN - In en buiten Neder
land lopen nog heel wat buiten
gewone modellen van speciaal
stoffage rond. Uniformen voor de
„blits", waaraan de vakman on
miskenbaar de coupe „De
Graaff' zal herkennen. Gene
raals op recepties met het glas
in de rechterhand en de binnen
voering van de door De Graaff
gesneden colbertzak in de linker
hand. Voor speciale gelegenhe
den haalt zelfs De Prins der Ne
derlanden een „De Graaff-crea-
tie" uit de kast. Ook het Neder
landse leger krioelt in door De
Graaff bepaalde maatkleding.
Herman de Graaff was een kleer
maker van bijzondere snit. Hij
behoorde niet tot het gilde van
de te lange pijpen inkorters, de
knopenaannaaiers en de schou
derstukophalers. Nee, De Graaff
was Rijks Uniformendeskundige.
In een land waar het ceremonieel
tenue het moet afleggen tegen de
spijkerbroek. Deze rijkskleerma
ker is nu gepensioneerd.
De Graaff beweegt zich in een
vlot gesneden kostuum in zijn
rijtjeshuis in Vianen. Hij grijpt
aan zijn colbertpanden, drukt
lichtjes op zijn vest en trekt aan
zijn linkermouw. „Zo moet een
kostuum zitten. Eén met het li
chaam, toch luchtig en gezond.
Als ik nu bepaalde kledingstuk
ken op straat zie wandelen zijn
het palingvellen, meneer. Wij
kleermakers hebben voor de oor
log aan ons ambacht gewerkt. Wij
hebben geprobeerd de techniek te
verbeteren en ons produkt uit te
bouwen tot iets bruikbaars. Maar
nog is te veel kleding een omhul
sel. Als 't maar in mekaar zit
Begrijpt u. Ik hem m'n steentje
bijgedragen aan de verbetering
van de techniek. Ik heb wat ont
wikkeld wat aansprak. Maar je
kunt toch niet spreken over Cou
pe-De Graaff. Je maakt niets
nieuws. Ook een Holthaus niet
Ze nemen allemaal het nodige
van mekaar. In de Coupe-De
Graaff zit ook een stukje coupe-
Peereboom. Een kledingstuk
moet je opbouwen. Dat gaat niet
van knip, een achtersteek en een
aannaaisteek, meneer. Maar wat
je nu vaak ziet dat stelt niks
meer voor".
Herman de Graaff heeft het vak
geërfd van zijn familie. Zijn
grootvader, ooms, broers en va
der, waren allen kleermakers in
Amsterdam en Haarlem. De
Graaff: „Ik was dertien jaar; toen
bracht ik de warme boutjes al
naar boven en haalde rijgdraad-
jes uit Wil jij kleermaker wor
den, jongen? Dan word jij kleer
maker. Twee gulden per week
verdiende je, maar je leerde wel
het vak. Je was echt kleermaker.
De schoenmakers waren vijftig
jaar geleden al gedegradeerd tot
herstellers, of lappers".
In 1932 werd de Technische
Kleermakers Club opgericht De
coupesystemen werden veran
derd, de methodes aangepast en
de verwerking gemoderniseerd.
Alles onder het motto: „Kennis is
macht vergaren, doet u arbeid en
moeite sparen". Herman de
Graaff ontpopte zich als iemand
die de techniek verbeterde en an
dere kleermakers liet meegenie
ten van zijn uitvindsels. De
Graaff: „In de mobilisatietijd
werd ik tijdelijk kleermaker in
het centraal magazijn voor mili
taire kleding. Ik maakte voor offi
cieren uniformen. Voor jongens
van een jaar of 35 ritselde ik
passende pakjes. Dat was mijn
kennismaking met de legerunifor
men. De trend naar burgerkle
ding begon toen. Omdat bij mij
nogal wat Volendammers werk
ten als handlanger, kwamen de
rijkere Volendammers op mij af.
Voor een net kostuum. Voor tien
pond verse aal of tien pond ge
rookte aal zette ik Volendam in
het pak. Te betalen in termijnen.
Het was oorlog meneer. Ik heb
nog een jekker gemaakt met wol
len voering voor zegge en schrijve
één Edammer kaas".
De Graaff vond na de oorlog dat
hij te lang in de kleermakerszit
had gezeten. De confectie was in
opmars en de particuliere kleer
makers kregen het moeilijk. De
Graaff: „De kleermakers hebben
de confectie-industrie groot ge
maakt, maar de confectie-indus
trie maakte veel eenmansbedrijf
jes wel kapot. Ik nooit, dacht ik
toen en solliciteerde bij het leger.
Na de oorlog kwamen er allerlei
voorschriften over uniforme kle
dij, hoe de kleding moest worden
samengesteld, welke technische
voorschriften aan het militaire
pak moest worden gesteld. Ik
werd de man die dat moest
doen".
De Graaff kreeg met zijn bureau
„Sectie Techniek Textiel en Le
der" de zeggenschap over het mi
litaire omhulsel van de tankover
all tot het ceremonieel tenue,
waarmee de Taptoe Delft ge
keurd werd. „Je had historische
gegevens, daaraan viel niets te
veranderen. Ook de militaire pak
jes waren naar Engels voorbeeld.
Zeven knopen per jasje, dat is
traditie. Wij maakten de techni
sche voorschriften voor de fabri
cage. We zorgden voor de unifor
miteit in kleur en stof. En we
veranderden uiteraard de coupe
of de snit Ik heb gepropageerd
dat het allemaal luchtiger en ge
zonder moest zijn. Ik maakte ook
maatkleding. Die liet ik maken,
voor de kadetten van de Militaire
Academie. De rest wat ik deed,
dat waren vriendendiensten. De
politie moest wel eens wat heb
ben, het Rode Kruis of militaire
muziekkorpsen. Iets geheel
nieuws maakte je niet".
De Graaff: „Ik vind het heel jam
mer dat er op dit ogenblik zo
weinig uniform wordt gedragen.
De postbode loopt zonder jasje,
ja, de broek draagt-ie nog, want
anders verslijt zijn burgerbroek
zo. En de buschauffeur die begon
jaren geleden al met de pet in het
hoedenrek te gooien. Je hebt je
verhuurd aan een dienst en dan
moet je dat tonen ook. Militairen
in een spijkerbroek? Je kunt ze
niet meer herkennen tegenwoor
dig. Ik ben nu eenmaal traditio
neel, conservatief in die dingen.
Iedere officier is verplicht om in
het bezit te zijn van een ceremo
nieel uniform. Dat zie je toch niet
meer, in feite dragen ze allemaal
kostuums. Alleen in uniforme
kleuren en van een uniforme stof-
fage. Maar een echt uniform? Als
een militair muziekkorps of een
officiersvereniging ceremoniële
uniformen wil hebben, moet men
een beroep doen op particuliere
fondsen. Philips gaf wel eens wat,
of een Officiersvereniging zelf.
Dat defensie dat betaalt is een
leugen. Die betalen niets. Zo'n
uniform kost minstens duizend
gulden, maar is wel betaald uit
particuliere fondsen".
Herman de Graaff heeft toch de
nodige generaals in het nette pak
gezet. Herman: „Ja, als ze naar
het buitenland gaan, naar Ameri
ka, dan willen ze wel eens iets
aparts. Heb ik gedaan. Maar daar
wil ik eigenlijk niets van zeggen.
Voor Prins Bernhard heb ik ook
speciale kostuums gemaakt. Maar
niemand hoeft toch te weten, dat
de Prins in een coupe-De Graaff
loopt".
LEO VANKAN
(Van onze correspondent Paul
Webster)
PARIJS - Dertien miljoen Fran
se schoolkinderen zijn met hun
onderwijzers en leraren weer
min of meer gewillig naar
school gegaan na de lange va
kantie. Ze waren maar vergeten
dat die eerste schooldag een dag
van opstand had moeten zijn
tegen de onderwijshervormin
gen van de Franse regering.
Een paar maanden geleden had
de linkse lerarenbond, met de
steun van politieke partijen en
strijdbare ouderverenigingen,
plannen gemaakt voor stakin
gen en andere acties, die de
regering hadden moeten dwin
gen de hervormingen weer in te
slikken. Vreemd genoeg waren
die hervormingen erjuist op ge
richt de Franse scholen minder
elitair te maken en meer gelijk
voor iedereen dan ooit tevoren.
Maar economische en politieke
prioriteiten wisten de voorna
melijk socialistische en commu
nistische lerarenbond nagenoeg
de mond te snoeren en de be
langrijkste onderwijsvernieu
wingen in 100 jaar gingen toch
door.
De radicale partij, de kleinste
van de drie partners in de linkse
unie, heeft tevergeefs de com
munisten en socialisten aange
vallen omdat zij de hervormin
gen van minister Haby aan
vaard hebben. De communisten
en socialisten hebben op deze
aanval van de radicalen gerea
geerd met een totaal stilzwijgen,
zodat de „rentree" van dit jaar
een van de meest vredige was
sinds de oorlog.
Jaarlijks protesteren leerlingen
en leraren in de lente en verwer
pen als vanzelfsprekend alle
hervormingsvoorstellen van de
regering in soms gewelddadige
demonstraties. Tot Haby drie
jaar geleden benoemd werd tot
minister van onderwijs, hadden
zijn voorgangers het gemiddeld
een jaar uitgehouden. De 16 mi
nisters van onderwijs die de
Vijfde Republiek gekend heeft,
werden allen opgeofferd aan de
hervormingen die de regeringen
wilden doorvoeren.
De tegenstanders van de hervor
mingen geloofden min of meer
terecht dat alle nieuwe beleids
punten er op gericht waren om
privileges en gezag te verster
ken en uit te breiden. Het feit
dat de jaarlijkse lente-demon
straties dit jaar mislukt zijn,
wijst er op dat de regering dit
maal in ieder geval het voordeel
van de twijfel kreeg.
De moeilijkheden worden ten
dele veroorzaakt door het feit
dat de hervormingen ertoe nei
gen het gezag te ondermijnen
van de Franse leraar, die wel
links stemt maar erg conserva
tief is wat betreft onderwijstra
dities. De hervormingen van mi
nister Haby vormden geen uit
zondering op de regel, maar de
lerarenbond zegde toch haar
steun toe aan de hervormingen
in ruil voor een meer zekere
positie van de leraren in deze
tijd van hoge werkloosheid.
De lerarenbond heeft ook de
waarschuwing ter harte geno
men van politieke partijen. Deze
betoogden dat verdere tegen
stand tegen de hervormingen,
die op democratische wijze
goedgekeurd werden door het
parlement en die al drie jaar ter
discussie hadder} gestaan, veel
schade zou kunnen berokkenen
aap de linkse krachten die met
de verkiezingen van maart vo
gend jaar mee willen doen.
Er zullen 4200 nieuwe lerarei
posten gecreëerd worden,
door velen beschouwd wordt a
een lage prijs voor het zwijge
van de leraren. De meeste
ders waren echter bereid Hat|
te steunen zonder er iets sp
ciaals voor terug te vragen. D
hervormingen zijn er op gericl
enkele betere aspecten van h«
Britse en het Duitse onderwijl
systeem over te nemen, die a
Frankrijk uit tot een ander
eeuw lijken te behoren.
De hervormingen zullen he
eerst worden toegepast
eerste klas van de lagere en d
eerste klas van de middelbar!
school. In de volgende jaren zuil j
len de vernieuwingen dan gelei
delijk doorgevoerd worden iii
de andere klassen. Voor de leer
lingen is het meest duidelijke
voordeel dat de schoolweek ver
minderd zal worden van 27 tot
24 uur. Er zullen geen lessen
meer worden gegeven op zater
dagmorgen, zodat de kinderen
het weekeind vrij hebben. Er zal
minder tijd besteed worden aan
„schoolse" onderwerpen eni
meer aan sport en ontspanning.
Een klasse-uur zal 50 minuten
in plaats van 60 gaan duren en
er zullen nieuwe vakken als eco
nomie en natuurkunde inge
voerd worden.
Meer van filosofische aard was
het probleem hoe te breken met
het systeem van speciale voor
rechten. Tot nu toe konden lera
ren vrijwel als goden beslissen
over het onderwijs. Ze konden J
leerlingen dwingen klassen te
doubleren, zodat sommige kin-,
deren wel twee of drie jaar ach-1
ter raakten. De hervormingen
breken met dit systeem en met
de „stroomlijning" van middel
bare scholen die altijd gunstig1
uitviel voor slimme en ongun
stig voor langzame leerlingen.
Het hele middelbare schoolsys
teem, dat uit drie lagen bestond
(algemene scholen, speciale
scholen en de eerste helft van
het zeer elitaire „Lycee" is nu
ondergebracht in één enkele
school.
Langzame leerlingen kunnen nu
drie uur per week bijles krijgen
in vakken als wiskunde, Frans
en Engels, waarvoor zij in de
grote klassen (die vanaf nu niet
meer dan 24 leerlingen mogen
hebben) achteropgeraakt zijn.
De andere leerlingen mogen die
drie uur gebruiken voor „diep-
testudie", wat betekent dat ze I
mogen doen wat ze willen.
De eerste voorzichtige poging
wordt gedaan om de zomer va
kantie van tweeëneenhalve
maand wat in te korten. Deze
moest oorspronkelijk zo lang
zijn omdat de leerlingen moes
ten helpen met de oogst.
De socialisten en communisten i
hebben zelf weinig revolutionai
re vernieuwingen van het onder- j
wijs op hun programma staan, j
dus de hervormingen van Haby j
zullen wel blijvend zijn, ook als
links aan de macht komt. Wel
licht het grootste pluspunt voor
de toekomst is dat ouders nu j
eindelijk zeggenschap hebben in
het onderwijs. Elke school moet
een permanente oudercommis
sie instellen, die als gelijke zal
optreden van de eens opper
machtige leerkrachtenorganisa-
tie.
Copyrigt The Guardian
W Polyester/wollen
I mantel in ruit-
I dessin met
p rugplooi.
40-46, |70-
Prachtige zuiver
scheerwollen mantel
metsier-stiksels.
mm 46-52.
B 230.-
Lom nou.
Die éne mantel waar u
al zo lang naar uitkijkt
is er natuurlijk ook in grotere
maten. Maar is die dan wél
gemaakt van mooi materiaal
en in het dessin dat ik leuk
vind? Is die mantel er dan
ook in de kleur die me staat?
En mooi afgewerkt?
Zodat dat bedrag goed
besteed is...
Zoveel keus hebben
we allemaal, in het
C&AMode-cirkus!
Mooie polyester/wollen
tweed-mantel met
suède kontrast- garnering.
Prachtig afgewerkt
i 44-50.180-
iUtdcAifooide£i^e>i/
