Grote problemen praktisch oplossen Woedende uitval Carter naar oliemaatschappijen Dajan verdedigt Midden Oosten voorstel Énnenland/buitenland Tal van doden in vermageringsinstituut Loonpolitiek baart Callaghan veel zorgen NOBELPRIJS GENEESKUNDE NAAR DRIE AMERIKANEN LEIDSE COURANT VRIJDAG 14 OKTOBER 1977 PAGINA 11 In de serie „sociaal- economische vraag stukken in Nederland", waarmee onze krant vorige week maandag begonnen is, hebben tot nu toe geschreven de heren J. Lanser (voorzitter CNV), W. Perquin (voorzitter KNOV), drs. H. van der Schalie (voorzitter Raad MHP), drs. J. Schouten (voorzitter KNBTB) en W. Kok (voorzitter FNV). Van daag is aan het woord mr. C. van Veen, voor zitter van het VNO. De schrijvers hebben hun artikel geschreven zonder tevoren op de hoogte te zijn geweest van eikaars tekst g ks m. Het kennis nemen van de commentaren *-op de jongste Troonrede en begrotings- stukken moet de .modale' nieuws-consu- wel eens het gevoel geven, dat in Nederland een nieuw gezelschapsspel is ej} uitgevonden: het argumentisme. Eenvoudige waarnemingen die de door snee burger doet, eenvoudige verbanden, Mdie hij tot dusverre meende te kunnen zien, lijken niet meer te kloppen. Als hij dagelijks om zich heen ziet: bedrijven moeten inkrimpen of sluiten; vrienden en collega's worden werkloos; jonge mensen L kunnen na de school geen werk vinden; dat komt omdat we niet meer mee kunnen t komen met onze concurrenten. Als onze belangrijke concurrenten het net iets beter, of iets minder fout doen dan wij, worden we te duur en prijzen we ons uit de markt. Dat is een logische conclu- sie. Maar er is meer. De krantenlezer moet wegwijs zien te worden in conjuncturele en structurele problemen, overcapaciteit en afzetvragen, arbeidsmarkt en valuta kwesties en de verhouding tussen de ar beidskosten en werkloosheid niet te verge- i'sj ten. Maar wat lost al dat argumenteren Mr. Christiaan van Veen werd op 19 december 1922 in Bameveld geboren. Daarover zegt hij zelf: „Ik kan me van Bameveld niets bewust herinneren, want ik ben in Goeree-Overflakkee opgegroeid. In 1939 ben ik in de gemeenteadministratie terecht gekomen. Dat heb ik tot 1944 gedaan. Ik heb er de slechte jaren meegemaakt: spergebied, inundatie. Toen de grond me te heet onder de voeten werd, heb ik geprobeerd door de linies heen te komen naar Luik, waar de Amerikanen zaten. Dat is me niet gelukt Ik kwam tot Maastricht, waar ik op 13 september 1944 bevrijd ben. Als oorlogsvrijwilliger trad ik toe tot het militair gezag in Brussel. Na de bevrijding begon ik mijn studie. Ik werd werkstudent, want ik kwam tegelijkertijd in Rijswijk op de gemeentesecretarie. Ik deed M.O. Staatsinrichting en daarna studeerde ik rechten. In 1959 deed ik mijn doctoraal examen en in 1960 werd ik gemeentesecretaris in Hoogeveen. Burgemeester daar was de latere minister Bakker. In 1964 werd ik gemeentesecretaris in Groningen, waar de heer Beemink mij in 1967 vandaan haalde om staatssecretaris onder hem op Binnenlandse Zaken te worden. Dat heb ik vier jaar gedaan, waarna ik minister van Onderwijs in het kabinet-Biesheuvel werd, waarbij later ook de portefeuille van Wetenschappen kwam." Na de val van het kabinet-Biesheuvel werd mr. Van Veen, september 1973, vice-voorzitter van het VNO, waarna hij in januari 1974 werd benoemd tot de eerste (betaalde) voorzitter van deze werkgeversorganisatie. (door mr. C. van Veen, voorzitter Verbond van Nederlandse Ondernemingen) op? on Kranten, radio en televisie staan bol van allerlei, soms haaks op elkaar staande betogen van economen en sociologen, van belanghebbende pressiegroepen en organi- V saties, waaronder de werknemers- en on- i dernemingsorganisaties en van verant- woordelijke politici. Geografische en geestelijke grenzen be- staan bij dit argumenteren nauwelijks. De Nederlander, aldus Stalpers in zijn bijdra- van de Tilburgse Hogeschool, heeft in zijn denken iets absoluuts: hij spreekt graag voor de hele wereld; meent met tien natte vingers m de wind de laatste trends onfeil baar te kunnen opvangen en is bemoeiziek uit mededogen om geprojecteerde ellende. We weten daarbij met grote soepelheid naar de lange termijn te projecteren, wat ons op de korte termijn niet erg uitkomt Het moet de krantenlezer wel duizelen als hij de commentaren rond de Derde Dins dag goed wil verwerken: het gezag van het Centraal Planbureau, dat ons keihard onze sociaal- economische ellende in cijfers voorhoudt, wordt aangevochten; hooglera ren in de economie van verschillende poli tieke signatuur strijden over de oorzaken van de ziekte van onze economie en kibbe len over de medicijnen ter genezing; de demissionaire bewindslieden waarschuwen voor nog meer moeilijkheden en nog min der werkgelegenheid. Ook bij de organisaties van werknemers en werkgevers is er van een eensgezinde benadering geen sprake. De ondernemers wordt verweten, dat zij eenzijdig de na druk leggen op de kostenontwikkeling in het bedrijfsleven en daardoor andere be langrijke aspecten verwaarlozen. Daarte genover wordt de vakbewegmg verweten, dat men de echte keuze ontwijkt en te veel verwacht van andere structuren en van niet voor ons kleine landje en in onze markteconomie passende oplossingen. Dit commentaar heeft zeker niet de bedoe ling om via uw blad deze polemiek voort te zetten. Integendeel: Ik ben van oordeel, dat we moeten ophouden met elkaar - ik sluit mijzelf daarbij in - steeds weer de oren te wassen met allerlei OP ZICHZELF waardevolle, maar niet op de situatie pas sende argumenten. Onze economie is als een schip in moeilijk heden: dan past minder de discussie over het hoe, wat, waarheen. Hoogste wijsheid is dan samen aan het werk te gaan om het lek gedicht en het schip weer onder zeil te krijgen. Het zou een grote vergissing zijn te menen dat het zo somber niet is! Het Nederlandse bedrijfsleven moet het economische draagvlak vormen voor de werkgelegenheid en voor de overheids voorzieningen. Men zou kunnen zeggen: het bedrijfsleven draagt voor een belang rijk deel de individuele en collectieve wel vaart. Ze kan dat alleen doen, als de doorsnee onderneming een redelijk rende ment heeft, d.w.z. van elke verdiende gul den zoveel overhoudt, dat de onderneming in stand kan blijven en zo mogelijk nog kan groeien! Algemeen wordt aangenomen, dat van de in totaal in de ondernemingen verdiende inkomens per gulden gemiddeld 15 20 cent beschikbaar moet zijn voor rente, dividend en winst. De situatie is op dit moment dat van elke gulden, zoals boven bedoeld, gemiddeld 8 cent overblijft. De besten, of liever de gelukkigen zitten wat hoger; maar de meeste ondernemingen zitten daaronder, met alle ellende van dien. Men kan nu wel zeggen, dat er ALLERLEI oorzaken zijn, die dit trieste resultaat heb ben bewerkstelligd, maar een feit is, dat het scheepje, dat onze persoonlijke en alge mene welvaart draagt, alleen dan behou den kan worden, als er drastisch verbete ring komt in de financiële ontwikkeling van het bedrijfsleven! Eigenlijk ziet iede reen dat wel in, maar men schrikt terug van de consequenties. Wat kunnen we doen om erger te voorko men. Om te beginnen realist zijn, want optimistisch doen met voorspellingen brengt nog geen mooi weer. De cijfers van het Centraal Planbureau zeggen, dat de economische barometer laag staat! Aan de rendementssituatie verandert namelijk niets. De druk van de collectieve lasten stijgt nog steeds en mede daardoor treedt zeifs een geringe daling op van het reëel beschikbaar inkomen. De produktie van bedrijven zal slechts met drie procent stijgen, als we tenminste wil len geloven dat we volgend jaar onze produktie fors kunnen vergroten. In de tweede plaats moeten we lekken dichten en het zeil oplappen en niet dwars op de wind gaan liggen. Niet dwars op de wind liggen betekent, - zoals de heer Bogers, topman van de DSM (Staatsmijnen) dezer dagen zei - dat we in ons land geen maatregelen kunnen nemen, die ons in een ongunstiger positie plaatsen ten opzichte van onze concurrenten. Neder land kan zich in vergelijking met het bui tenland niet ongelijkmatig bewegen. De heer Bogers werd mogelijk door Stalpers geïnspireerd toen hij in het Financiële Dagblad-interview, d.d. 6 september jl op merkte: Als de wereld hervormd zou moe ten worden dan zou dat eigenlijk in Rus land en de VS moeten gebeuren. Dat zijn eigenlijk de twee enige landen die zich dat kunnen veroorloven. Zij zijn trendsetter. Óns land is dat duidelijk niet". De voornaamste opgaaf zal zijn, hoe ko men we zo snel mogelijk tot een kostenma tiging, zonder allerlei negatieve bij-effec ten. Vier jaar nullijn, zegt minister Boers- ma; een loonmaatregel zegt professor H. van der Doel; drastische beperkingen van de overheidsuitgaven, waarschuwt minis ter Duisenberg. De afgelopen drie jaar kunnen ons in ieder geval leren hoe het niet moet! Wat gebeur de er? A. tweemaal een loonmaatregel en sterke bemoeiingen door de overheid met de mi nimumlonen; B. beperkingsbeleid (1 procent-operatie) m.b.t. de overheidsuitgaven; C. een vakcentrale, die zegt zich te mati gen; D. de werkgeversorganisaties, die om de prijscompensatie een arbeidsconflict riske ren. En wat is het resultaat? Er is geen enkele verbetering gekomen in de benarde rende mentssituatie van ondernemingen na het rampjaar 1974. Met deze ervaringen in het geheugen zullen wij in de komende weken met de overheid en de vakbeweging overleggen over wat ons in de komende vier jaar gezamenlijk te doen staat, om het lek boven water te krijgen. De vraag is: hoe kunnen we onze produk- tiekosten ten opzichte van de buitenlandse concurrentie zo beheersen, dat tegelijker tijd de binnenlandse koopkracht op; peil blijft, en de overheidsuitgaven niet ih de knel komen. Het VNO heeft een berekening gemaakt, waaruit naar onze mening duidelijk blijkt dat dit vraagstuk oplosbaar is. Ik zal de berekening hier niet herhalen, maar de gedachtegang weer geven. Als we in de afgelopen jaren een geringe prijscompensatie zouden hebben doorge voerd, in hoofdzaak gecorrigeerd voor de gestegen aardgasprijs en invoerprijsstijgin gen, dan zouden de lonen en prijzen min der omhoog zijn gegaan. Dat zou hebben geleid tot een verbetering van de financiële positie van de overheid, die zeer gevoelig is voor de inflatie. De overheid zou meer financiële armslag hebben gekregen. Als deze ,ruimte' nu zou zijn aangewend voor verlaging van directe en/of indirecte belastingen, of verminde ring van de werknemerspremies voor so ciale verzekeringen, dan zou de door de lagere prijscompensatie verminderde koopkracht daardoor toch op peil zijn gebleven. Langs die weg zou onze internationale concurrentiepositie zijn versterkt; we zou den meer hebben uitgevoerd en minder hebben ingevoerd. Deze gedachte-oefening over de voorbije jaren, kan beleid van nu worden met effecten voor de toekomst zoals we zoeven omschreven. Wij vinden dat we gezamenlijk - werkge vers, werknemers en overheid - moeten nagaan of deze oplossing deugt Dan zijn we praktisch bezig met het oplossen van grote problemen!. fASHINGTON (Reuter) President Car- 5r van de Verenigde Staten heeft de olie maatschappijen er donderdag van beschul- igd dat ze op winstbejag uit zijn en op et torpederen van zijn plannen om de 'erenigde Staten minder afhankelijk te ma- en van brandstof uit het buitenland, ^■let energiebesparingsprogramma van Car- r|ir is in de Senaat in snippers gescheurd. Ie regering stelt haar hoop nu op het ^merikaanse volk, door zo het Congres te wingen tot het goedkeuren van maatrege- :n die nodig zijn voor het winnen van een lag waarvan Carter zegt dat het om het equivalent van oorlog gaat." Ie president deed een heftige aanval op de iebzucht van de olieindustrie. „Zoals het geval is in oorlogstijd, biedt de dreigende energiecrisis de kans op winstbe jag. Dit zou in de maanden die nu voorbij gaan kunnen uitdraaien op de grootste roof uit de geschiedenis. Wat ik in de olieindus trie betreur is haar graaien naar financieel gewin", aldus Carter. De president zei dat zijn energieprogramma „garandeert dat het Amerikaanse volk niet wordt opgelicht. Het garandeert ook dat de oliemaatschappijen voldoende prikkeling krijgen om bevredigend te exploreren en produceren, maar de maatschappijen willen blijkbaar het onderste uit de kan hebben". Carter zei dat de oliemaatschappijen voor de verviervoudiging van de olieprijzen door de organisatie van olie exporterende landen in 1973, een inkomen van 18 miljard dollar genieten. „In het kader van ons programma zou hun jaarinkomen tegen 1985 ongeveer 100 miljard dollar bedragen, een enorme stijging", aldus Carter. In een eerste reactie op Carters aanval op de oliemaatschappijen heeft de Shell in Houston verklaard, dat de maatschappij haar winsten gebruikt om meer arbeids plaatsen te scheppen. Bovendien zou het, zonder de extra-fondsen niet mogelijk zijn naar nieuwe energiebronnen te zoeken. Volgens Texaco is Carters programma in moeilijkheden geraakt door de vele tekort komingen. Het programma wordt omschre ven als „een belastingprogramma en geen energieprogramma, aldus Texaco. n i'S: Europa mede e [erantwoordelijk voor a#eutronenbom (RUSSEL (Belga) - De Ver- nigde Staten hebben onom wonden aan hun Europese part iers laten weten dat zij niet lereid zijn de politieke verant woordelijkheid voor de bouw 'an de nieuw ontwikkelde neu- ronenbom alleen te dragen en lat ook de Europese landen ook lerzake hun verantwoordelijk moeten opnemen. De Verenigde Staten hebben na melijk betoogd dat de neutro nenbom enkel en alleen geschikt nis voor gebruik in Europa, aan gezien zij uitsluitend tot doel heeft het overwicht op conven tioneel gebied van drie tegen een, vooral dan in verband met -jde Oosteuropese panstertroe- CPen, te neutraliseren. Bijgevolg moeten die Europese partners mede beslissen over de bouw ervan. (Van onze correspondent Jan Drummen) PARIJS De Franse politie heeft in het doprne Rigny-la- Nonneuse in het Champagne-ge bied de directeur en de toezien de geneesheer van een zgn. ver mageringsinstituut gearresteerd, nadat gebleken was dat zeven personen in de loop van zes jaren als gevolg van daar geda ne kuren om het leven gekomen waren. Het instituut dat gevestigd was in een voormalig café en de goedkeuring van de overheid verkregen had, mede omdat er een arts aan verbonden was, is gesloten en vijftien kuurgasten zijn naar elders overgebracht. De vermageringskuren hadden zowel spirituele als fysieke doel stellingen, maar degenen die uit sluitend om overtollig gewicht kwijt te raken aan de hongerku- ren deelnamen, hielden het, naar verklaard wordt, zelden langer dan twee weken uit. Dit is in zekere zin hun redding geweest. Degenen die om spiri tuele doeleinden en om hun li chaam „te zuiveren" soms we kenlang vastten, bleken stand vastiger maar in hun kringen vielen dan ook de slachtoffers. Volgens getuigenverklaringen wogen sommige kuurgasten nog maar rond dertig kilo bij het verlaten van het instituut. On der de omgekomenen zijn een in Londen wonende Fransman en een Zwitser. Degenen die aan de vermageringskuren deelnamen leefden hoofdzakelijk op water, zout, groenteresten en schillen. Aangezien de zeven slachtoffers niet ter plaatse, maar eerst na hun terugkeer naar huis zijn overleden, was er tot dusver geen verdenking tegen het insti tuut gerezen. De toeziende arts, die gearresteerd is, is een 80-ja- rige voormalige kolonel-genees heer van het Vreemdelingenle gioen en hij zou aandelen in het nstituut gehad hebben. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN De geleide loonpo litiek van de socialistische min derheidsregering van Groot- Brittannië, die elke opslag tracht te beperken tot hooguit tien procent per twaalf maan den, wordt nu steeds ernstiger bedreigd. Ford, de invloedrijke fabrikant van automobielen, biedt zijn arbeiders een loons verhoging aan, die tot 13,9 pro cent zou kunnen gaan. Tegen dit slechte voorbeeld want als Ford het doet, moeten de andere fabrieken vroeg of laat volgen kan de regering- Callaghan niet veel doen. Krijgt zij ruzie met Ford, dan komt de nieuwe fabriek, die door dat concern gebouwd zou worden in Zuid-Wales, er allicht niet. Pre mier Callaghan heeft hard ge vochten om Henry Ford ervan te overtuigen, dat Wales, „waar veel mensen zonder werk zit ten", de meest geschikte plaats is voor zijn nieuwe bedrijf. Inmiddels heeft de vakbond van Britse mijnwerkers de eis van haar leden tot toekenning van een loonsverhoging van negen tig procent, waardoor de kom pels in de ondergrond vanaf begin volgende maand 135 pond per week zouden verdienen, vol mondig goedgekeurd. Volgens de socialistische regering en het bestuurvan de centrale van vakverenigingen hebben de mijnwerkers echter pas in maart van volgend jaar recht op opslag, die dan ook beperkt zou moeten blijven tot tien procent. r Bij een kleine meerderheid van stemmen hebben de vakbonds leiders ook besloten over veer tien dagen in alle mijnen van het land een geheime stemming uit te schrijven over een pro- duktiviteitsvoorstel van de na tionale steenkolenraad. Dit voorstel houdt in, dat arbeiders in de ondergrond wekelijks tot 23 pond meer zouden kunnen verdienen, als ze harder werken. De uitslag van deze stemming wordt begin november ver wacht Gandhi geen partijleidster NEW DELHI De leden van de Indiase Congrespartij heb ben besloten oud-premier me vrouw Indira Gandhi niet te benoemen tot voorzitter van de partij. Het besluit Gandhi niet tot lei der te benoemen, is een compro mis tussen de voor- en tegen standers van de oud-premier in de partij. Haar voorstanders hebben de toezegging gekregen een grote rol te mogen spelen bij het bepalen van het toekom stige partijbeleid en bij het kie zen van kandidaten voor toe komstige verkiezingen. Apparatuur na klinische dood afgezet BRADFORT (AP) Artsen van een ziekenhuis in Bradfort (Engeland) hebben de beade mingsapparatuur verwijderd van een 20-jarige vrouw die kli nisch dood was verklaard. De vrouw was afgelopen maandag met ernstig hersenletsel opge nomen in het ziekenhuis en werd sindsdien kunstmatig in leven gehouden. De verwondingen had zij opge lopen door een gewelddadige aanranding. Een onbekende had haar, toen zij boodschappen aan het doen was, over een muurtje gesmeten en haar daarna ern stig mishandeld en aangerand. Tot slot beroofde hij haar van vier gulden vijftig. Het hoofd van de jonge vrouw, die tegen het einde van de maand zou gaan trouwen, was dusdanig verminkt, dat haar ouders haar niet meer aan het gezicht kon den herkennen. kreeg Zuidafrikaan hart chimpansee KAAPSTAD Dr. Chris- tiaan Barnard heeft giste ren in het ziekenhuis Groote Schuur in Kaap stad een blanke Zuidafri kaan van 60 jaar een steun- hart van een chimpansee gegeven. De operatie duur de vier uur en geldt voor lopig als geslaagd. Eerder in het jaar probeer de Barnard een soortgelij ke operatie met het hart van een baviaan, maar de ontvanger overleed na en kele uren. Dr. Roger Guillemin Dr. Rosalyn Yalow. Dr. V. Schally STOCKHOLM (AP) - De No belprijs voor de geneeskunde voor 1977 is toegekend aan drie Amerikanen, dr. Roger Guille min van het Salk Instituut in San Diego, dr. Andrew Schally van het Veterans Hospital in New Orleans, en Rosalyn Ya low van het Veteran Admini stration Hospital in Bronx, New York City. Zij krijgen de prijs voor hun onderzoek naar de produktie van het hormoon peptide door de hersenen. Guil lemin en Schally zullen de helft van de prijs van 360.000 gulden delen terwijl de andere helft voor Rosalyn Yalow is be stemd. Peptide hormonen zijn opge bouwd uit ketens van aminozu ren. Tot de groep van de pepti de hormonen worden vele ver schillende hormonen in het li chaam gerekend, die onder an dere worden geproduceerd door de hypophyse, de schild- en bij schildklier, de placenta, het maag-darmkanaal en andere weefsels. Er worden nog steeds nieuwe hormonen van de pepti de-familie ontdekt, aldus heeft het Karolinska Instituut dat gis teren de namen van de prijswin naars bekend maakte in een verklaring gezegd. Volgens het instituut hebben de ontdekkingen van de prijswin naars nieuwe verbanden bloot gelegd met gebieden in de ge neeskunde en de biologie die ver buiten hun eigen onderzoek sterrein liggen. Dr. Schally werd in 1926 in Po len geboren, kreeg zijn oplei ding in Schotland en Groot-Brit tannië en heeft gewerkt in Ca nada en de V.S. de 53-jarige dr Guillemin werd geboren in Dij on in Frankrijk en heeft in Lyon een huisartsenpraktijk ge had. Ook hij is via Canada naar de V.S. getrokken. Mevrouw Ya low werd geboren in 1921 in New York City en heeft in de afgelopen jaren al driemaal een onderscheiding gekregen voor haar onderzoekswerkzaamhe den. JERUZALEM (AP) - De Israë lische minister van buitenland se zaken, Mosje Dajan, heeft gisteren de Israëlische regering tijdens een parlementszitting verdedigd tegen verbitterde aanvallen van de oppositie. De oppositiepartijen leverden kri tiek op het feit dat de Fsraeli- sche regering de procedure- schets voor de Geneefse vredes- konferentie had geaccepteerd. Deze schets wordt krachtig on dersteund door de Verenigde Staten. Dajan las de tekst van het voor stel voor, waarover hij vorige week met president Carter en minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance, heeft onderhan deld. Het Israëlische kabinet nam het voorstel dinsdag aan en de Arabieren plegen hierover nu onderling overleg. Oppositieleider Shimon Peres zei dat Israël erin had toege stemd met een afzonderlijke Pa lestijnse delegatie te onderhan delen en dat dit een radikale ommekeer in de Israëlische poli tiek betekende. „Misschien komen wij zo dich ter bij Geneve", zei Peres, maar wij zijn nog geen stap dichter bij de vrede. Wij zijn alleen maar dichter bij een werkelijke konfrontatie gekomen. Dajan zei dat niets in het werk document in tegenspraak was met de uiteindelijke doelstelling van Israël op de bezette weste lijke oever van de Jordaan te blijven, op gelijke voet met de Palestij nen, en de Jordaan als een veilige oostgrens te behou den. De tekst van het werkdokument houdt ondermeer in: 1. De Arabische deelnemers worden vertegenwoordigd door een Verenigde Arabische Dele gatie, waar ook de Palestijnse Arabieren toe behoren. Na de openingszitting wordt de konfe- rentie in werkgroepen voortge zet. 2. De werkgroepen voor de on derhandelingen over vredesver dragen en de afsluiting daarvan, worden als volgt samengesteld: a) Egypte—Israël, b) Jorda nië—Israël, c) Syrië—Israel, d) Libanon—Israël. (Alle deelne mers komen overeen dat Liba non aan de konferentie mag deelnemen wanneer het de wens daartoe uitspreekt). 3. De punten over de westelijke oever en de Gaza-strook worden in een werkgroep besproken, die is samengesteld uit Israël, Jordanië, Egypte en de Pales tijnse Arabieren. 4. De oplossing van het pro- bleem van de Arabische en Joodse vluchtelingen wordt be sproken op nog overeen te ko men voorwaarden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 11