Leidse Courant | 1977 | 11 oktober 1977 | pagina 9

Nobelprijzen voor de Vrede
voor onpartijdige hulp
en tegenstand tegen geweld

Da jan komt met

nieuw vredesplan
Midden-Oosten

Russische Sojoez
houdt kinderziekten

Arbeidsbureau
niet neutraal

Russen: ontwapening;
Westen: mensenrechten

Amnesty: DDR
schendt rechten

'inichéques geven banken grote winst en Italië grote zorgen

-JITENLAND

LEIDSE COURANT

DINSDAG 11 OKTOBER 1977

PAGINA 9

OSLO (DPA/Rta) Het Noorse Nobel-
comité heeft de vredesprijs 1977 toege
kend aan Amnesty International, de
internationale hulporganisatie voor ge
vangenen. De Vredesprijs 1976 werd
met terugwerkende kracht toegekend
aan de beweging „Vrouwen voor vre

de" van de Noordierse Mairead Corri-
gan en Betty Williams.

Amnesty International krijgt de prijs
wegens haar inzet voor het beschermen
van de waarde van de menselijke per
soon „in een tijd van toenemende verru
wing en internationalisering van ge

weld, terreur en foltering". Amnesty
heeft praktische, menselijke, humanitai
re en onpartijdige hulp verleend aan
degenen die vanwege hun ras, gods
dienst of politieke overtuiging gevangen
zijn gezet.

Mairead Corrigan en Betty Williams

krijgen <de Vredeprijs 1976 voor hun
initiatief dat „de weg heeft gebaand
voor energieke tegenstand tegen geweld
en machtsmisbruik, die in brede kring
van de bevolking opgeld deed". De be
weging is door de IRA veroordeeld als
een organisatie van collaborateurs, op
portunisten en huichelaars.

Thomas Hammarsberg

)on langgestraften misschien omhoog

(Van onze parlementaire redactie)

|N HAAG Dezer dagen zal een beslissing worden genomen
»r een verhoging van het dagloon voor langgestraften. De
iprekingen tussen het ministerie van Justitie en de gevangenisdi-
jteuren zijn hierover afgerond.

rige week staakten alle langgestraften in de gevangenissen,
idat alleen maar bij wijze van proef aan de langgestraften van
gevangenis Schutters wei in Alkmaar een halfjaar lang een hoger
gloon werd gegeven. Zij kregen geen 2,85 maar 8,65 per dag.
rwacht wordt dat het hogere bedrag zo gauw mogelijk voor alle
Iggestraften zal gaan gelden. De gevangenisdirecteuren hebben
irover een positief advies aan de minister uitgebracht

Betty Williams (I) en Mairead Corrigan (m) in gesprek met koningin Elizabeth tijdens
haar bezoek aan Noord-lerland in augustus.

JAC-rapport

DORDRECHT (ANP) „De arbeidsbureaus vervullen niet de
neutrale bemiddelende functie tussen vraag en aanbod die zij
zeggen uit te oefenen. De belangen van de werkgevers staan
voorop".

Dit staat in het rapport dat het Jongerenadviescentrum (JAC) in
Dordrecht, met behulp van de Sociale faculteit van de Erasmusuni-
versiteit in Rotterdam, heeft opgesteld na een onderzoek naar de
functie van het Gewestelijk Arbeidsbureau in Dordrecht.

Het rapport steunt op een enquête onder 255 werkzoekenden,
ongeveer tien procent van het totaal aantal ingeschreven werkzoe
kenden in Dordrecht. Al bij de inschrijving bij het arbeidsbureau
ontstaan vaak moeilijkheden, aldus het JAC, doordat de betrokke
nen een richting ingeduwd worden die zij niet willen. Ook komt
het voor dat werklozen op een baan worden afgestuurd om uit i
de manier van solliciteren dè werkwilligheid te kunnen aflezen,
zo staat in het rapport.

an onze redacteur ruimte
vaart)

DSKOU Na zo'n vijftig
lichten voor de helft met
inanning en voor de helft on-
mand blijkt de Russische
jjoez nog steeds een lastig
inteerbaar ruimteschip. Al
im tien jaar is de Sojoez,
larvan intussen ook verschei-
jne exemplaren onbemand en
ider de naam Kosmos werden
lanceerd, een zeer belangrijk
èment in het Russische ruim-
yaartprogramraa, maar dan
tl een element dat nog altijd,
Je pogingen om in die situatie
|rbetering te brengen ten
jijt, kuren vertoont en de
(eest veelbelovende missies
illedig in het honderd stuurt,
ie voortijdig beëindigde vluCht
in de zondag gelanceerde So-
jez-25 is weer typisch een voor
leid van dat „moeilijke karak-
r". Wat als een belangrijke
jderneming was aangekondigd
ij de start van het derde de-
nnium van de ruimtevaart",
p uit op een grandioze mis-
kking. Het automatisch ren-
- en koppelingssysteem
n Sojoez-25 liet het afweten
de beide kosmonauten kre-
i|| :n van de vluchtleiding te ho-
3 n dat ze zich in gereedheid
oesten brengen voor de terug-
;er naar de aarde. "Sojoez-
limtevoertuigen die dienst
»en als pendelschepen tussen
aarde en Saljoet-laboratoria,
;bben doorgaans slechts voor
;n dag of drie elektriciteit aan
>ord (ze beschikken niet over
>nnepanelen), zodat een vlucht
eigen vermogen maar betrek-
elijk kort kan duren.

niet de eerste keer dat
;n rendez-vous-vlucht van de
gemande Sojoez in de laatste
mislukt is. Dat gebeurde
or het eerst in augustus 1974,
en Sojoez-15 geen kans zag
|ndanks drie achtereenvolgende
ogingen om Saljoet-3 te en
en. De tweede mislukking
in oktober van het vorig
aar, toen Sojoez-23 er niet in
een koppeling met Sal-
Ioet-5 tot stand te brengen. In

alle drie gevallen had die koppe
ling automatisch moeten gebeu
ren, maar steeds mislukte het
Het merkwaardige van het ge
val is echter dat er ook wel
enkele koppelingspogingen
zelfs met onbemande cabines
volledig succes boekten.

Er zijn trouwens al meer proble
men met de Sojoez geweest.
Problemen van zeer ernstige
aard zelfs. Sojoez-1, die in april
1967 werd gelanceerd, stortte bij
de terugkeer naar de aarde neer
en de enige inzittende kwam om
het leven. Sojoez-11 keerde m de
zomer van 1971 op aarde terug
met een dode bemanning (door
een lek was de zuurstof uit de
cabine ontsnapt). Enid an waren
er in de loop der jaren nog
allerlei andere, minder ernstige

problemen, die van de Sojoez
toch wel een zorgenkind maak
ten.

Technici van NASA, het Ameri
kaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart, die uitvoerig studie
van de Sojoez hebben kunnen
maken bij de voorbereiding van
de gezamenlijke Apollo-Sojoez-
missie van zomer 1975, hebben
verklaard dat de Sojoez onge
veer het midden houdt tussen
Amerika's eerste ruimtecapsule,
de éénpersoons Mercury van de
jaren 1961-1963 en de latere
tweemans Gemini (1965-1966),
maar dat hij nergens de verge
lijking kon doorstaan met de
Amerikaanse Apollo, die inmid
dels alweer is afgedankt en in
1979 wordt opgevolgd door het
ruimtevliegtuig dat wordt aan
geduid als de Space Shuttle.

Sharanski al
200 dagen in
Rusland
geïsoleerd

DEN HAAG (ANP) Anatoly
Sharanski, een 29-jarige hoogle
raar wiskunde, zit nu bijna 200
dagen volkomen geïsoleerd in
de Russische Lefortovo-gevan-
genis in voorarrest, op beschul
diging van spionage-activitei-
ten voor de CAI.

Hij kan alleen een advocaat toe
gewezen krijgen als hij de be
schuldigingen bekent.
Dit vertelde de vrouw van Sha
ranski gistermiddag op een
persconferentie van het solidari-
teitscomité voor de joden in de
Sovjet-Unie, in het Haagse pers
centrum Nieuwspoort. Zij reist
al maanden de wereld rond om
ten strijde te trekken tegen de
situatie waarin zowel haar man
als vele andere Russische joden
verkeren.

CONFERENTIE BELGRADO

BELGRADO (XJPI) Tijdens de Europese veilig
heidsconferentie in Belgrado heeft de Sovjet-Unie
een verbod voorgesteld op wapens die de 'nucleai
re drempel verlagen', een duidelijke verwijzing
naar de neutronenbom. De Russische delegatielei
der Joeli Vorontsov herhaalde eerdere Sovjet-
voorstellen om de bestaande militaire bondge
nootschappen niet uit te breiden, en wederzijds
te verklaren dat men niet als eerste kernwapens
zal gebruiken.

Vorontsov sprak op de eerste dag van de plenaire
zittingen achter gesloten deuren van de conferen
tie, die moet nagaan in hoeverre de slotakte van

de conferentie in Helsinki, van 1975, in praktijk
is gebracht.

Volgens conferentiekringen hebben Nederland en
Frankrijk tijdens de besloten zitting in nog krach
tiger bewoordingen kritiek geleverd op schending
van de mensenrechten in de Sovjet-Unie dan in
hun openingsrede, vorige week. Zij betreurden de
'onderdrukking' van diegenen in de communisti
sche landen die proberen de uitvoering van het
akkoord van Helsinki te controleren.

Een westerse diplomaat kenschetste de zitting van
gisteren als een situatie waarin 'twee treinen uit
tegenovergestelde richting langs elkaar heen rij
den".

NEW YORK (AP/AFP) De
Israëlische minister van buiten
landse zaken, Mosje Dajan,
heeft gisteren een vredesplan
bekendgemaakt voor het Mid
den Oosten. Het plan bestaat
uit vier punten: de linker oever
van de Jordaan moet onder Is
raëlisch toezicht blijven staan
en hetzelfde geldt voor de be
zette gebieden in de Gaza woes
tijn; de veiligheid van de bron
nen van de rivier de Jordaan
in Libanon moet gewaarborgd
worden; Israëls veiligheid moet
verzekerd worden en de water

wegen in het Midden Oosten
moeten vrij bevaarbaar zijn.
Dajan zei over de plannen voor
een nieuwe Geneefse conferen
tie dat de Egyptenaren er een
onder ogen hebben gekregen
waarin de PLO wel als deelne
mer wordt opgevoerd, terwijl
hij een voorstel heeft gezien
waarin dat gedeelte was wegge
laten.

In een toespraak voor de Alge
mene Vergadering van de Ver
enigde Naties herhaalde Dajan
met klem dat zijn land nooit zal
gaan onderhandelen met de

PLO en dat er geen sprake van
is dat Israël het bezette Jor
daans gebied alsmede de Gaza-
strook, die deel had gevormd
van Egypte, zal teruggeven.
De Egyptische president Sadat
zei gisteren in een toespraak tot
de Opperste gerechtelijke Raad,
dat wanneer de huidige pogin
gen om een definitieve vredesre
geling voor het Midden Oosten
te bewerkstelligen, geen vruch
ten afwerpen, Egypte een onver
mijdelijke oorlog tegen Israël
zal beginnen. Cairo zal daarbij
gesteund worden door andere

Mosje Dajan tijdens zijn
toespraak in de Algemene
Vergadering van de Ver
enigde Naties.

Arabische staten, in het bijzon
der door Saoedi-Arabië.

Volgens Sadat worden de be
trekkingen tussen Egypte en de
andere Arabische staten steeds
beter en steunen al deze landen
het Egyptische beleid. Deze poli
tiek is erop gericht een vredes
regeling te bereiken en, als dit
niet mogelijk is, om toevlucht te
zoeken in een onvermijdelijke
oorlog.

(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Duitse De
mocratische Republiek (Oost-
Duitsland) schendt op vrij gro
te schaal de rechten van de
mens. De bestaande Oostduitse
wetgeving is in talrijke geval
len in tegenspraak met de uni
versele verklaring van de rech
ten van de mens en de interna
tionale overeenkomst over de
politieke en burgerrechten be
treffende de vrijheid van me
ningsuiting, van beweging en
van vergadering. De censuur op
de pers en de zwaarbewapende
grens zijn daar voorbeelden
van.

Aldus Amnesty International in
een twaalf pagina's omvattend
landenschrift dat gisteren is ge
publiceerd. Amnesty wijst ook

op de voortdurende praKtijK
van arrestaties, verlenging van
voorlopige hechtenis van kriti
sche burgers en van hen die het
land-willen verlaten. Mensen die
blijven aandringen op officiële
toestemming om het land te ver
laten, worden oeschuldigd van
staatsvijandige ophitsing. De
procesvoering vindt plaats met
door de staat toegewezen advo
caten, terwijl de doodstraf in
stand wordt gehouden voor een
aantal politieke en militaire ver
grijpen.

Over de zg. „Freikaufzegt Am
nesty: „Zoals elke vorm van uit
wisseling of uitkopen van poli
tieke gevangenen wijst Amnesty
ook de zg. Freikauf van Oost
duitse politieke gevangenen
door de Bondsrepubliek af."

Wapenverkoop
VS nog steeds
even groot

WASHINGTON (UPI-Reuter) -
Ondanks toezeggingen tijdens
zijn verkiezingscampagne, is de
Amerikaanse president Jimmy
Carter er tot op heden niet in
geslaagd de verkoop van wa
pens aan het buitenland dras
tisch te verminderen.

Dit blijkt uit een rapport dat is
bekendgemaakt door Senator
Hubert Humphrey.

„Ondanks de verklaarde bedoe
lingen van het nieuwe beleid,
spelen de wapenverkopen nog
steeds een belangrijke rol ter
ondersteuning van het Ameri
kaanse buitenlandse beleid en
de nationale veiligheid", aldus
het rapport

Voyager-1 zendt
foto's van aarde
en maan

PASADENA (AP) De eerste
foto genomen van de aarde en
de maan samen is naar de aar
de geseind door het ruimtevaar
tuig de Voyager 1, aldus is mee
gedeeld namens het „Jet Pro-
pulsion Laboratory" in Pasade
na.

Verwacht wordt dat de kleuren
foto die verder geen bepaalde
wetenschappelijke waarde
heeft, tegen het eind van deze
week zal zijn ontwikkeld.

Zowel de Voyager-1 als de
Voyager-2 zijn op ruimtereis. De
Voyager 1 nadert thans de pla
neet Jupiter.

Nieuwe poging
ballonvaart over
Oceaan

BAR HARBOR (AP) Twee
Amerikanen zijn gisteren op
nieuw gaan trachten als eersten
per ballon de Atlantische
Oceaan over te steken.

Dewey Reinhard en diens twee
de man Steve Stephenson had
den vier weken op gunstig weer
gewacht.

Gisteren was het zover en kon
den zij met hun met helium
gevulde ballon de „Eagle" ver
trekken.

Als alles goed gaat hopen zij,
vliegend via Nieuw-Schotland
en de Britse eilanden, Frankrijk
te bereiken in vijf dagen. De
afstand die de Eagle moet afleg
gen bedraagt ongeveer 4800 ki
lometer.

Uitstel voor
Croissant

PARUS (DPA) Het Parijse
hof van beroep heeft nog geen
uitspraak gedaan over de hech
tenis en het Westduitse verzoek
om uitlevering van Klaus
Croissant, die Westduitse advo
caat die leden van de Baader-
Meinhofgroep heeft verdedigd.
De zitting werd verdaagd omdat
de Westduitse autoriteiten zater
dag een nieuw omvangrijk dos
sier hadden gestuurd, dat eerst
vertaald moet worden.
De Franse rechters zullen nu
waarschijnlijk morgen besluiten
of Croissant in hechtenis moet
blijven in afwachting van de
behandeling van het verzoek om
uitlevering.

Zeventien doden
bij oorlog tussen
gevangenen

GUADALAJARA (UPI) - Ze
ventien inwoners van de gevan
genis „Oblatos" in Guadalajara
zijn gisteren om het leven geko
men in een oorlog tussen twee
rivaliserende benden binnen het
complex.

De directeur van de inrichting,
Jose Luis Almazor, vertelde dat
de gevechten tussen de twee
blokken gisterochtend vroeg
waren begonnen. Hij wilde niet
zeggen hoe, maar bewakers
„veronderstelden" dat ruzie was
ontstaan over de greep op de
handel in drugs in de gevange
nis.

Volgens Almazor werden zes ge
vangenen ernstig gewond. Het
gevecht duurde ongeveer ander
half uur.

LEIDEN Een 30-jarige Leidse
huisvrouw is gisterochtend in
het Leidse Plantsoen beroofd
van een tas met 1000 gulden. De
vrouw werd van achteren aan
gevallen en op de grond gewor
pen. Haar handtas werd vervol
gens weggerukt. De dief ver
dween op de fiets. De dader die
tussen de 20 en de 30 jaar moet
zijn, is nog niet opgespoord.

an onze correspondent George Arm
strong)

Een van de grootste schandalen
in Italië in de afgelopen tien jaar, een
chandaal dat zowel de Italianen zelf als
>e toeristen diep in het hart heeft geraakt,
lat niet alleen nog immer voortduurt,
..'niaar waarschijnlijk tot in het oneindige
zal voortduren, is sinds kort het onder-
',werp van een officiële tentoonstelling ge-
gWordem.

'Het schandaal is het gedwongen gebruik
jVan kleine bankbiljetten, door de banken
-Juitgegeven mini-chèques ter wqafde van
50,100, 150 en 200 lire (een lire is ongeveer

een kwart Nederlandse cent). De bankbilje-
tjes dienen ter vervanging van de Italiaan
se munten die zo'n jaar of tien geleden zijn
begonnen te verdwijnen.

Duizenden Romeinen komen nu bijeen om
privé-verzamelingen van deze mini-che
ques te komen bekijken op de jaarlijkse
hobby-beurs van Rome, die het afgelopen
weekeinde in het Palazzo dei Congressie
geopend is.

Wettelijk is er niets verkeerd aan het ver
zamelen van de mini-chèques hoewel de
Munt - en niemand weet precies waarom
- er veel schade van ondervindt.

Nog vele andere vrijetijdsbestedingen zijn
vertegenwoordigd, maar de minister en het

plaatselijk raadslid die de beurs hadden
geopend moeten zich toch weinig op hun
gemak hebben gevoeld. Immers hier staat
nu het resultaat van een situatie waarover
het land zich eigenlijk diep schaamt, ten
toon gespreid als ware het iets om trots
op te zijn.

De Italiaanse Bank schat dat er op het
ogenblik ongeveer 100 miljoen van deze
chéquejes in omloop zijn, met een totale
waarde van zo'n 40 miljoen gulden.

Maar het vreemde is dat de banken er in
de afgelopen twee jaar minstens 450 mil
joen van gedrukt hebben, met een totale
geldwaard«*van 180 miljoen. Ongeveer 15
pet daarvan eindigt als onherkenbare vod

jes papier en wordt dus nooit geïnd,
aardige winst voor de banken van 20 mil
joen gulden in twee jaar.

Daarbij is nog niet gerekend de commissie
van vijf pet die de firma of, wat vaker
voorkomt, de vereniging van handelaren
aan de banken moet betalen om de bank-
biljetjes te drukken die dan met eigen geld
gedekt worden. De winkeliers hebben de
biljetten nodig omdat ze anders hun klan
ten geen wisselgeld kunnen geven.
Een jaar of twee geleden kwamen de
verzamelaars op. Vorig jaar werd voor het
eerst een catalogus uitgegeven. Er wordt
zelfs gefluisterd dat sommige firma's die
stapels bankbiljetten laten drukken een

tiende daarvan op zijleggen om die later
voor een minder dan zacht prijsje aan de
verzamelaars van de hand te doen.

In een straat in het financiële district van
Milaan komen dagelijks verzamelaars en
verkopers bijeen. Complete verzamelingen
liggen te koop op de motorkap van auto's
en het gemiddelde album, goed voor een
beginner, levert wel 200 gulden op. Zeldza
me stukken worden beschermd in plastic
mapjes. De meest waardevolle minichèque
is een biljet van 100 lire uitgegeven door
de banco di Napoli aan de Fata Morgana
coöperatie van Reggio Calabria. Er zijn
maar heel weinig van deze chèques uitge
geven en een enkel exemplaar heeft nu een

marktwaarde van 3000.
De tentoongestelde verzamelingen zullen
misschien anderen aanmoedigen er ook
aan te beginnen. In tegenstelling tot bij
voorbeeld vlinders of schelpen komen de
minichéques vanzelf naar de verzamelaar
toe, of hij dat nu leuk vindt of niet. En
in tegenstelling tot de kleine munten zullen
de kleine biljetten niet uit de circulatie
verdwijnen, omdat ze zo winstgevend zijn
voor de banken. De kleine provinciale
banken zien hun creatieve mogelijkheden
ontplooid door allerlei grappig geld te
drukken dat ^edereen moet accepteren -
wat niemand dVerigens grappig vindt.
Copyright The Guardian