Socialist Van Thijn en zijn „politieke koehandel"
„Ik heb rechtbank voorgelogen"
Pil niet
risicovrij
voor vrouwen
boven 35
CDA kan
abortuswet
niet blokkeren
0 'Overheid vergeet
^vergrijzing bij
Iziekenhuisbeleid'
Arts pleit voor
inenting kinderen
tegen rode hond
Gouverneur Maryland 4 jaar cel in
Bezwaren tegen hulp aan Cuba
Menten nooit Pools staatsburger
-ijNNENLAND/BUITENLANDleidse couran""* zaterdag 8 oktober 1977 pagina 7
ng
aken
ïlzljn
1 het
Van onze parlementaire redactie
ïiaal-p Haag Maar liefst 136 dagen na de
illing {bezingen is er nog geen uitzicht op een
1 °P«uw kabinet Den Uyl, vier jaren minis-
(.president en grote winnaar bij de ver-
1Q77 «zingen, kreeg op 1 juni de formatie-op-
icht. Drie keer is de (in)formatie sinds-
»n vastgelopen. Hoe komt dat nou? Hoe
isterD *'en <^en en so™3 halve nachten
>ze vijf intelligente tot super-intelli-
^jte en politiek-ervaren mensen praten
er de zetelverdeling in een kabinet? Op
1 bepaald moment ben je toch uitge
lat? De mensen begrijpen er geen jota
lor de waarnemers is het in ieder geval
jjdelijk dat deze moeizame (in)formatie
lemmerd wordt door wantrouwen tussen
>dA en CDA, door machtshonger en poli
tieke slimmigheden bij Van Thijn (PvdA),
door én argeloosheid én argwaan bij Van
Agt (CDA) en onhandigheden over en weer.
Voeg daarbij dat Den Uyl als gespreksleider
wat erg vermoeiend is, dat er over en weer
aan de onderhandeltafel onhandigheden
worden begaan en dat de fractievoorzitters
Van Thijn, Van Agt en Terlouw zo langza
merhand de gevolgen van de slijtageslag
ondervinden. Dat heeft ook zijn weerslag op
de onderhandelingen. De heren zouden ei
genlijk eens een tijdje in een geestelijk bad
gelegd moeten worden.
Een formatie kan mislukken, een informatie
niet Want informateurs doen alleen aan
terreinverkenningen rapporteren daarover
aan de Koningin. De rapportage van de
informateurs Den Uyl en Veringa houdt nu
in dat PvdA, CDA en D'66 er wel in ge
slaagd zijn het eens te worden over het
programma van een nieuw kabinet, maar
het nog niet eens zijn geworden over de
politieke machtsverhoudingen binnen dat op
basis van de verkiezingsuitslag te vormen
kabinet Veringa en Den Uyl wilden donder
dag geen definitief voorstel voor de zetelver
deling aan de fractievoorzitters doen, omdat
zij konden vermoeden dat een van de partij
en dat niet zou aanvaarden. En de twee
informateurs wilden niet buiten hun staats
rechtelijke boekje gaan. Hun taak was, zei
dr. Veringa, registreren en bemiddelen. Een
formateur kan verder gaan. Die kan bij
wijze van spreken met de vuist op tafel
slaan, de koppen van de fractievoorzitters
tegen elkaar dreunen en de heren voor het
blok zetten. De zaak moet niet worden ge
dramatiseerd, zei ex-informateur Den Uyl
gisteren. De informateurs waren bijna klaar,
op de zetelverdeling na.
AR.-voorzitter De Boer, voorstander van
een kabinet met de PvdA, heeft Van Thijn
„politieke koehandel" verweten. Deze be
schuldiging is naar het hoofd van de overi
gens voorzichtig opererende Van Thijn ge
slingerd, omdat de PvdA bij de gewenste
zetelverdeling van 8 ministersposten voor
PvdA, 7 voor CDA en 1 voor D'66 Van Agt
op Justitie accepteert en ook Andriessen en
Kruisinga als minister aanvaardbaar vindt
Maar bij een zetelverdeling van 7 PvdA -
6 CDA - zoals bepleit door het CDA - en
1 of 2 zetels voor D'66, is Van Agt op Justitie
onaanvaardbaar, wordt een andere CDA-
man op dat departement niet geduld, en
mogen ook Andriessen en Kruisinga niet
meespelen.
Dat dubbelhartig standpunt van Van Thijn
zal ook aan de PvdA-achterban nauwelijks
verkoopbaar zijn. Het is van die partij best
te begrijpen dat PvdA Van Agt niet terug
wil op Justitie en ook Andriessen en Krui
singa liever niet in een tweede kabinet-Den
Uyl wenst. Maar dan moet de PvdA wel
consequent blijven. Wanneer ze één minister
meer krijgt in het kabinet, kan er kennelijk
opeens gefoezeld worden, moeten alle be
denkingen tegen Kruisinga gauw onder tafel
worden geveegd. Geen voorbeeld van frisse
politiek.
Van Agt heeft in de onderhandelingen heel
serieus voorgesteld dat hij wel wilde ver
dwijnen, als de formatie daarmee gered was.
Verondersteld mag worden dat Van Agt hier
volkomen onverwacht zichzelf in een edel
moedig gebaar heeft willen wegcijferen. Een
van de voorstellen van de informateurs (7-7-
2) was erop bebaseerd dat Van Agt van het
politieke toneel zou weggaan.
Van Agt had zijn voorstel zonder overleg
met zijn fractie gedaan. Dat maakt de man
als politiek onderhandelaar zo onbereken
baar. Mensen rondom hem kunnen nooit
voorspellen hoe deze solospeler zal opereren.
Achteraf vindt Van Agt zijn .grote ver
dwijntruc" wel wat naief. Zijn Kamerfractie
ging op de achterste benen staan en riep
uit niet te zullen dulden dat de fractieleider
het bos zou worden ingestuurd. Misschien
dat de onderhandelingen toch anders waren
verlopen, als het CDA een echt-doorgewin-
terde politicus had afgevaardigd.
LEEUWARDEN (ANP) „Tot nu toe is bij de planning
van ziekenhuizen te weinig rekening gehouden met de
vergrijzing van de Nederlandse bevolking".
Dr. D. Hoogendoorn, arts en adviseur van de Stichting
Medische Registratie, stelde dit vandaag in Leeuwarden op
het wetenschappelijk gedeelte van het congres van de Konin
klijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Genees
kunst. Thema van het congres was „Verouderend Neder
land".
De bevolkingsprognoses van het Centraal Bureau voor de
Statistiek geven aan, dat zich in het jaar 2000 grote verschui
vingen zullen hebben voorgedaan in de verschillende leef
tijdsgroepen en dat de groep 65-plussers relatief het sterkst
zal toenemen. Speculerend over de gevolgen daarvan voor
de gezondheidszorg kwam dr. Hoogendoorn tot de conclusie,
dat er in de algemene ziekenhuizen minder kinderbedden
nodig zullen zijn, maar dat deze daling ruimschoots wordt
overtroffen door de stijgende behoefte aan bedden voor
ouderen.
Op het ogenblik gaat de overheid er in haar beleid van uit,
dat de ziekenhuiscapaciteit moet worden ingekrompen. Maar
volgens dr. Hoogendoorn zullen er bij de eeuwwisseling 8400
meer bedden nodig zijn dan nu. Acute aandoeningen, zoals
infectieziekten, zijn als doodsoorzaak sterk in belangrijkheid
afgenomen. Chronische ziekten gaan als doodsoorzaak over
heersen. Gezien de veranderende samenstelling van de bevol
king zullen die aandoeningen, die gewoonlijk met een langdu
rige ziekteperiode gepaard gaan (hart- en vaatziekten, kan
ker), nog meer gaan voorkomen. De kans om betrekkelijk
oud te worden is aanzienlijk toegenomen, maar dat geldt
ook voor de kans dat men zijn laatste maanden of jaren
zwaar gehandicapt moet doorbrengen.
X UTRECHT De Leidse arts
G.D. de Jong wil de bestrijding
van rodehond (rubella), die vol-
gens hem op het ogenblik on
voldoende is, verbeteren door
vaccinatie van alle kinderen
van één jaar en ouder.
™|In het Nederlands tijdschrift
voor geneeskunde schat hij, dat
jaarlijks nog 180 360 zwangere
vrouwen met rubella worden
besmet, een aantal, dat tijdens
een epidemiejaar nog belangrijk
hoger kan worden. Bovendien is
vastgesteld, dat besmetting met
rodehond niet alleen tijdens de
eerste drie maanden van de
zwangerschap gevaar oplevert
voor het nog ongeboren kind,
maar ook infectie enkele weken
vóór het ontstaan van de zwan
gerschap, terwijl men na drie
maanden evenmin „veilig" is.
Sinds 1 januari 1974 kunnen alle
meisjes van elf jaar kosteloos
worden gevaccineerd, maar een
moeder wordt in vijf van de zes
gevallen door haar eigen kinde
ren besmet, ook als de ziekte bij
het kind onopgemerkt verloopt.
De heer De Jong vraagt zich
dan ook af, of de bestrijding
van, de rodehond niet sneller en
doelmatiger kan geschieden
door vaccinatie van alle jongens
en meisjes van één jaar en ou
der.
Verkiezing
Dit is geen groet van de Sowjet-leiders aan de wereld, maar de verkiezing
gisteren van de 76-jarige Vasily V. Kuznetsov (derde rij links en inzetje)
tot nieuwe vice-president van de Sowjet Unie, wat met handopsteken
gepaard ging. Op de tweede rij rechts partijleider Brezjnev.
LONDEN (UPI) Brits onder
zoek naar een verband tussen
orale anti-conceptiva (populair
de „pil") en hart- en vaatziek
ten heeft naar het oordeel van
het medisch tijdschrift „The
Lancet" voldoende aanwijzigin
gen opgeleverd om pilgebruik-
sters van 35 jaar en ouder te
adviseren om te zien naar een
andere methode.
In een overigens tegen paniek
waarschuwend artikel, waar
voor de voorzitters van de gy
naecologen- en huisartsenver
enigingen tekenden, wordt ook
rokende vrouwen tussen de 30
en 35 die langer dan vijf jaar
de pil gebruiken, aangeraden
om eens naar de huisarts te
gaan voor controle.
Öp 46.000 onderzochte vrouwen
bleken er bij gebruiksters en
ex-gebruiksters van de pil 24
fatale hartkwalen voor te ko
men, tegen vijf bij de niet-ge-
bruiksters.
,,Het risico doet zich hoofdzake
lijk voor bij oudere vrouwen,
speciaal zij die roken, en waar-
Brits
medisch
tijdschrift:
schijnlijk als zij de pil vijf jaar
of langer onafgebroken hebben
gebruikt", aldus het artikel.
Volgens „The Lancet" dienen
alle vrouwen boven de 35 het
gebruik van de pil opnieuw bij
zichzelf te overwegen.
„Sommigen zijn wellicht bereid
de extra risico's te aanvaarden,
maar anderen zullen willen
stoppen", aldus het blad. „Voor
vrouwen onder de 30 is ons geen
extra risico gebleken, maar zelfs
voor hen moeten de voordelen
van het niet-roken worden on
derstreept".
BALTIMORE (UPI) De gou
verneur van de Amerikaanse
staat Maryland, Marvin Mandel
is gis&ren veroordeeld tot vier
jaar gevangenisstraf wegens
het aannemen van steekpennin
gen. Hij is tevens met onmid
dellijke ingang ontzet uit de
functie van gouverneur.
Mandal was op 23 augustus
schuldig bevonden aan het aan-
nenemen van juwelen, uitstap
jes, onroerend goed en investe
ringen ter waarde van ruim
350.0000 dollar van vijf mannen,
die eveneens terecht staan. In
ruil daarvoor had Mandel de
wetgeving in 'Maryland inzake
renbanen beïnvloed, hetgeen de
belangen van de vijf, die een
renbaan exploiteerden, ten goe
de kwam.
Mandel was als gouverneur van
Maryland de opvolger van Spiro
Agnew, de man die als vice-pre
sident moest aftreden omdat hij
ook in corruptie-affaires betrok
ken was geweest. De aanklacht
tegen Mandel vloeide voort uit
hetzelfde onderzoek naar poli
tieke corruptie in Maryland, dat
een eind maakte aan Agnews
politieke loopbaan.
Ex-informateur
Veringa:
(Van onze parlementaire redaktie)
DEN HAAG De ondertekening van een parlementair initiatief
wetsontwerp inzake abortus kan volgens het abortus-akkoord
tussen PvdA, CDA en D'66 niet in het kabinet worden geblok
keerd. Dit verklaarde gisteren ex-informateur dr. G. Veringa,
onder wiens leiding de afspraken over de abortus zijn gemaakt.
Tussen de drie partijen zijn nadien meningsverschillen gerezen over
de uitleg van het akkoord. Dr. Veringa gaf naar aanleiding hiervan
zijn uitleg.
Hij verklaarde, dat de christen-democratische ministers onder geen
enkele omstandigheid een blokkade kunnen opwerpen voor de
contra-signering van een initiatiefontwerp uit het parlement, ook
als zij het daarmee niet eens zijn en zouden opstappen.
Volgens dr. Veringa schept het akkoord de verplichting voor de
drie regeringspartijen om met eikaars opvattingen rekening te
houden. Dat geldt zowel voor de Kamerfracties als voor de
ministers van de drie partijen in het kabinet.
Een stel directoires,
nachtjaponnen en
hemden van konin
gin Victoria van En
geland (1837-1901)
is gisteren op een
veiling in Londen
voor ongeveer 650
gulden in andere
handen overge
gaan. De nieuwe ei
genaresse, de 57-ja-
rige mevr. Bough-
ton-Adderly, vertel
de de van het ko
ninklijk monogram
voorziene kleding
stukken te hebben
gekocht om ze nu
en dan aan vrien
den en bekenden te
laten zien. „Mis
schien trek ik ze
zelf ook nog wel
eens aan. Ze zijn
zeker passend te
maken door het
elastiek in te ne
men". zei ze, on
deugend glimla
chend om de bo
venwijdt van 115
cm van de directoi
res.
Verdachte van
Raf-schietpartij
vrijgelaten
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - De 21-jarig<
Frans S. uit Kerkrade, die enke
le dagen geleden werd aange
houden, verdacht van mede
plichtigheid aan de schietpar
tijen van leden van de Rote
Armee Fraktion in Den Haag
en Urecht, waarbij een politiea
gent werd gedood en twee ge
wond, is gisteren weer vrij ge
laten.
De afgelopen dagen zijn de ver
klaringen van Frans S. nage
trokken, waarbij is gebleken dat
de verdenking niet langer stand
kon houden, aldus het ministe
rie van Justitie.
Sinds de beschieting van het
Westduitse consulaat in Rotter
dam in de nacht van woensdag
op donderdag worden zowel de
Westduitse consul en zijn gezin
als het consulaat door zwaar
bewapende politiemannen be
waakt.
Bij een Rotterdams dagblad
was een week te voren via een
telefoontje de aanslag aange
kondigd, door iemand die zei te
spreken namens het revolutio
nair steunfront
350 Zigeuners
lieten zich
registreren
DEN HAAG (ANP) Bij de
vreemdelingendiensten hebben
zich deze week 350 illegaal in
Nederland verblijvende zigeu
ners gemeld. Hun zijn verblijfs
vergunningen in het vooruit
zicht gesteld, maar die krijgen
ze pas als er standplaatsen voor
ze gevonden zijn.
De zigeuners waren opgeroepen
zich te melden nadat de rege
ring besloot te onderzoeken of
hun verblijf in Nederland ge
wettigd kan worden. Daarbij is
meegedeeld dat registratie in
een bepaalde gemeente niet be
tekent dat in die gemeente ook
een standplaats wordt aangebo
den. Bovendien is bepaald dat
buitenlandse zigeuners die na 3
oktober het land zijn binnenge
komen of die nog vallen komen,
teruggezonden zullen worden.
DEN HAAG De Tweede Ka
mer geeft geen stilzwijgende
goedkeuring aan een tussen Ne
derland en Cuba gesloten over
eenkomst op het terrein van de
ontwikkel ingssamenwerking.
Dertig Kamerleden, namelijk
25 van de WD, 2 van de SGP,
2 van D '66 en 1 van het GPV,
hebben verzocht de overeen
komst de normale parlementai
re procedure te laten volgen,
zodat daarover niet alleen in
het openbaar gesproken kan
worden, maar ook daartegen
bezwaren kunnen worden geop
perd.
De overeenkomst werd bijna
twee jaar geleden in Havanna
gesloten:
Overeenkomsten tussen Neder
land en een ander land worden
ter goedkeuring aan de Staten-
Generaal voorgelegd. Alleen als
vijftien Eerste-Kamerleden of
dertig Tweede-Kamerleden
daarom vragen, komt de over
eenkomst in behandeling. An
ders vindt stilzwijgende goed
keuring plaats, hetgeen in de
meeste gevallen gebeurt
Een deel van de Tweede Kamer
heeft bezwaar tegen het ver
strekken van ontwikkelings
hulp-gelden aan Cuba en meent
dat in het onderhavige geval het
parlement uitdrukkelijk zich
voor of tegen de overeenkomst
moet verklaren.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Pieter Menten heeft de bijzon
dere strafkamer van de Amsterdamse rechtbank
minstens tweemaal voorgelogen. Hij geeft dat ook
zelf grif toe. Op de vijftiende dag van zijn proces
zei hij gisteren bijna onderdanig tegen rechtbank
president mr. Schroeder: „U mag gerust zeggen
dat ik gelogen heb. U heeft gelijk." Dat was nadat
hij niet langer kon ontkennen dat hij in het huis
had gewoond van een Lembergse professor, die
met een groot aantal collega's om het leven werd
gebracht. Eerder had de 78-jarige Blaricumse
miljonair triomfantelijk gemeld dat hij nooit het
Pools staatsburgerschap heeft bezeten. Het bezit
van de Poolse nationaliteit had hij tot nu toe
altijd aangevoerd om aan berechting in Neder
land te ontkomen. „Het was een krijgslist", riep
hij vol vervoering uit, toen hij voor de tweede
maal door de mand was gevallen.
Nog niet eerder heeft de van oorlogsmisdaden
verdachte kunstverzamelaar zo nadrukkelijk een
procesdag gedomineerd als gisteren. Voortdurend
veerde hij op om luidkeels zijn standpunt te
verkondigen, wie er ook aan het woord was. Toen
op een gegeven moment zowel de officier van
justitie, de president, Mentens verdediger mr. Van
Heijningen als Menten zelf tegelijkertijd het woord
voerden werd het mr. Schroeder te gortig. Hij
dreigde Menten uit de zaal te laten verwijderen,
maar toen de parketwachten hiertoe aanstalten
maakten, ging de inmiddels paars aangelopen
verdachte weer morrend zitten. Menten vijf minu
ten later: „Dit proces is al afgelopen. Ik ben tolk
voor de Duitsers geworden, nadat de kamer van
koophandel mijn naam had doorgegeven. Daar is
geen dienstneming aan voorafgegaan." Het tumult
bereikte aan absoluut hoogtepunt toen mr. Van
Heijningen de officier van justitie, mr. Habermehl
suggereerde een bepaald proces verbaal maar te
verscheuren. Mr. Schroeder, zeer geirriteerd:
„Zo'n Poolse landdag hebben we hier nog nooit
meegemaakt Proces-verbaal verscheuren! Dit is
toch werkelijk te gek.', Maar Pieter Menten bleef
onverstoorbaar doorfoeteren. Tegen de president
tegen de officier en zelfs tegen zijn raadsman,
toen deze een getuige volgens zijn cliënt ten
onrechte wilde laten vallen. Zo probeerde hij zich
na zijn leugen over de woning van de Lembergse
Ostrowski te verontschuldigen met: „Mijnheer de
president ik moest dat zeggen. Ik verkeerde in
bewij snood. U zou hetzelfde gezegd hebben. Toen
hij merkte dat hij de hierop volgende lachsalvo's
niet meer zou kunnen overstemmen, ging hij snel
zitten en vroeg onzeker aan zijn raadsman: „Was
dat wel juist wat ik zei?"
De vinnige woordenwisselingen begonnen nadat
mr. Habermehl had aangekondigd dat mogelijk
een Oost-duitser voor de strafkamer zal komen
Verklaren, dat hij in zijn geboortedorp Podhorodce
heeft gezien hoe Menten eigenhandig inwoners van
dit dorpje heeft neergeschoten. De man, de 68-jari-
ge Wilhelm Müller, heeft ook gezegd dat Menten
enige dagen na de executie in een gesprek onder
vier ogen de massamoord trachtte te rechtvaardi
gen. Mr. Van Heijningen: „Als deze getuige uit de
DDR komt moeten we maar weer afwachten of
hij de waarheid spreekt" Mr. Habermehl: „Mag
ik u er op wijzen dat enkele van uw getuigen
oorlogsmisdadigers zijn?".
Rechtbankpresident mr. Schroeder las een verkla
ring voor van een andere Müller, Emil, die nu in
Cahfornie woont De man heeft uit eigen beweging
de strafkamer een brief geschreven, „omdat Men
ten, in Gestapo-uniform in september '41 op mijn
vraag welke bijzondere opdrachten hij voor de
Duitsers uitvoerde, antwoordde dat „het" er de
laatste keer 131 waren geweest."
Mr. Schroeder: „Heeft de heer Menten nog iets
te zeggen over de heer Müller? Dat zal ook wel
weer een psychopaat zijn, neem ik aan?" Menten:
„Ik ken de man niet Hij kan niets bewijzen." Mr.
Van Heijningen: „Emil Müller is al oud". Mr.
Schroeder: „Hij is zeventien dagen ouder dan
Menten. Dat hoeft nog niet tot verstandsverbijste
ring te leiden."
Mr. Schroeder las tientallen verklaringen voor van
mensen die in de zomer van 1941, toen de massa
moorden in Podhorodze en Urycz plaatsvonden,
in dat deel van Polen woonden. Zij konden niets
verklaren over de executies, maar uitsluitend over
de figuur Menten. De „getuigenissen" varieerden
van uiterst pro tot uiterst contra. De één vond
dat Menten juist Joden met gevaar voor eigen
leven had geholpen, een ander had hem in Duits
uniform gezien. Zo verklaarde de toenmalige Ne
derlandse consul in Krakau: „Ik hoorde Pieter
eens zeggen dat hij Joden ging vangen en weg
brengen. Hij vond het alleen een beetje pijnlijk
om andere, hem bekende Joden op straat tegen
te komen."
Mr. Schroeder: „Heeft u Joden gevangen en weg
gevoerd?" Menten: „Als ik geen Joden had gehol
pen had ik dit proces niet gehad."
De president, die eerder duidelijk liet uitkomen
dat Menten naar zijn mening niets te maken heeft
gehad met de professorenmoord in Lemberg, vond
dan enkele verklaringen in het voordeel van Men
ten zoveel overeenkomst vertonen, dat hij de
indruk kreeg dat Menten ze zelf heeft opgesteld.
Menten ontkent dit
De voormalige Nederlandse consul in Lemberg,
Broen, heeft verklaard dat hij Menten, toen deze
zich huilend bij hem vervoegde omdat de Russen
hem alles hadden afgepakt, een Nederlands pas
poort heeft gegeven. Menten: „Ik kwam in Lem
berg als Nederlander." Daarmee gaf hij in feite
toe nooit de Poolse nationaliteit te hebben aange
nomen. Tevoren had hij altijd beweerd voor de
oorlog al Pool te zijn geworden en zelfs in het
Poolse leger te hebben gediend. Menten: „Het was
een krijgslist. Ik wilde de rechtbank laten zeggen:
„Nee, meneer Menten. U bent geen Pool, maar
Nederlander."
De verbaasde blik van de president maakte duide
lijk dat ook hij niet helemaal begreep wat de zin
van de „list" is geweest
Het onderzoek van de bijzondere strafkamer duurt
tot en met vrijdag 21 oktober. Dan krijgen zowel
mr. Van Heijningen als mr. Habermehl nog de
kans om ieder twee belangrijke getuigen op te
roepen. Voor 2 november staat het requisitor van
de officier genoteerd, op 16 november het pleidooi
van de verdediging. Op 30 november trekt de
rechtbank een dag uit voor repliek, dupliek en het
laatste woord van verdachte Menten.
De dossiers in de zaak-Menten worden met de dag forser. BIJ de aanvang
van iedere zitting worden zij op een karretje de rechtszaal binnengere»
