!arter: kernwapens
leen voor verdediging
Japan zou Algiers niet om uitlevering vragen
Nederland en VS
sluiten akkoord
over kunstmaan
fOORRAAD INKRIMPEN MET 50 PROCENT
arter steunt
oung
Lkkoord
ance
h Da jan
ver Geneve
Breznjev verdedigt
grondwet tegen
Westerse kritiek
Belgrado: uitvoering
van mensenrechten
nog teleurstellend
Hinder straf
veroordeelden Watergate
Op Lewis vraag je
naar „de oorworm99
Westduitse officieren geschorst
EIGENMACHTIG OPTREDEN VAN AMBTENAREN IN TOKIO
JITENLAND
LÉIDSE COURANT
WOENSDAG 5 OKTOBER 1977 PAGINA 9
tYORK (Rtr) President Carter heeft
;n voor de Verenigde Staten gepleit
}T een besnoeiing tot 50 procent in de
rjetrussische en Amerikaanse nucleaire
va peiling. De Verenigde Staten zullen
t dan nog aan nucleaire wapens in hun
enaaJ overblijft, alleen gebruiken voor
k eigen verdediging.
pjn grote rede voor de algemene vergade-
g van de Verenigde Naties in New York,
Ide Amerikaanse president:
t Verenigde Staten zijn bereid hun nu-
ïire bewapening zo sterk mogelijk te
►erken en in te krimpen als de nationale
ligheid toestaat. „Op basis van wederke-
heid zijn zij nu bereid haar in te krimpen
t 10, 20, zelfs met 50 procent. Daarna
zullen zij ijveren voor verdere beperkingen,
tot de wereld echt bevrijd is van kernwa
pens".
Carter legde deze plechtige verklaring af:
„ter vermindering van de afhankelijkheid
van landen van kernwapens, verklaar ik
hierbij plechtig namens de Verenigde Sta
ten, dat wij alleen kernwapens zullen gebrui
ken voor onze eigen verdediging. Dat wil
zeggen, onder omstandigheden van een
daadwerkelijke nucleaire of conventionele
aanval op de Verenigde Staten, onze gebie
den of krijgsmacht of zulk een aanval op
onze bondgenoten".
Carter pleitte voor zelfbeheersing in span-
ningsgebieden, het bespreken van geschillen
aan de onderhandelingstafel en het vreed
zaam oplossen ervan, alsmede voor verster
king van de VN. Hij zei dat zijn land en
de Sovjet-Unie op het punt staan een ver
drag van betekenis te bereiken over beper
king van hun totale aantal wapens en beper
king van bepaalde categorieën wapens die
voor beide landen bijzondere draagwijdte
hebben.
Carter had het ook over de huidige onder
handelingen tussen de beide grote mogend
heden en Groot-Brittannië, over een algeheel
verbod van nucleaire ontploffingen.
„Mijn land is van mening dat de tijd is
aangebroken waarop een einde wordt ge
maakt aan alle explosies van nucleaire voor
werpen, ongeacht de vreedzame of militaire
rechtvaardiging die men eraan geeft
President Cater tijdens zijn toespraak in de algemene
vergadering van de VN.
!W YORK (AP) De Ameri-
inse president Jimmy Carter
•ft gisteren zijn volle ver-
uwen uitgesproken in de
lerikaanse afgevaardigde bij
Verenigde Naties, Andrew
dens een toespraak voor het
[lerikaanse secretariaat bij de
1. zei Carter over zijn zwarte
dewerker dat hij bijzonder
its was „op alles wat Young
ïd en zei en waar hij voor
at".
:w YORK (AFP) - Aanvaar-
ig van de gemeenschappelij-
Amerikaans-Russische ver-
iring over het Midden-Oosten
niet vereist voor bijeenroe-
\g van de Geneefse conferen-
zo heet het in een Ameri-
-^ans-Israëlische verklaring,
I Ie vanmorgen in New York is
I itgegeven.
I ie Verenigde Staten en Israël
L ijn overeengekomen, dat de re-
^W>luties 242 en 338 van de Vei-
I yiieidsraad van de VN de
ondslag vormen van alle on-
srhandelingen om te komen tot
regeling van het Israelisch-
p rabische conflict, zo luidt een
irklaring, die gepubliceerd is
afloop van een zeer langdu-
g onderhoud tussen president
■"Srter en de Amerikaanse mi-
ster van buitenlandse zaken
jtus Vance enerzijds en de
raëlische minister van buiten-
ndse zaken, Mosje Dajan, an-
irzijds.
Betoging voor vrijlating Indira Gandhi
Een traangasgranaat ontploft juist bij twee betogers tijdens relletjes voor het
gerechtsgebouw in New Delhi, waar op rechtelijk bevel, de gearresteerde ex-premier
van India Indira Gandhi, vrijgelaten moest worden. Als gevolg van deze gang van
zaken is de positie van de Indiase minister van binnenlandse zaken, Charan Singh,
zeer wankel geworden.
MOSKOU (AP) - De president
van de Sowjet-Unie, Leonid
Bresnjew, heeft gisteren het de
finitieve voorstel voor een
nieuwe grondwet ingediend bij
het Russische parlement.
In een anderhalf uur durende
toespraak tot de 1500 parle
mentsleden gaf Breznjew een
verdediging ten beste van het
mensenrechtenbeleid van de
Sowjet-Unie en kondigde hij
aan dat de tijd nog steeds niet
rijp is om de in de communisti
sche leer voorspelde stap naar
een klasseloze maatschappij te
zetten.
De zeventigjarige Breznjew, die
citaten uit Westerse kranten
aanhaalde, haalde de zweep
over de „burgerlijke" critici die
het in de nieuwe grondwet gega
randeerde recht van vrije me
ningsuiting, van persvrijheid en
(Van onze redakteur ruimtevaart)
DEN HAAG Gisteren is in Den Haag de
samenwerkingsovereenkomst getekend voor de
bouw en de lancering door Nederland en de
Verenigde Staten van Nederlands tweede kunst
maan, de voor infrarood-metingen in het heelaal
bestemde IRAS.
De ondertekening vond plaats door dr. R.A. Fro-
sch, direkteur van het Amerikaanse bureau voor
lucht- en ruimtevaart (NASA) en de heer A.B.
Wolff, voorzitter van het Nederlands Instituut voor
Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR). De
nieuwe satelliet moet in februari 1981 gelanceerd
worden vanaf de basis Vandenberg in Californië.
Er werd tijdens deze bijeenkomst tevens een over
eenkomst getekend van het NIVR met de Britse'
raad voor wetenschappelijk onderzoek, die was
vertegenwoordigd door dr. H.H. Atkinson. Groot-
Brittannië neemt namelijk ook aan het projekt
deel, zij het slechts in bescheiden mate. Tenslotte
werd er nog een kontrakt ondertekend door verte
genwoordigers van het ICIRAS-consortium, dat in
opdracht van het NIVR het Nederlandse aandeel
van het projekt realiseert. Het IRAS-programma
kost Nederland circa 150 miljoen gulden, terwijl
de Verenigde Staten er ongeveer een gelijk bedrag
aan besteden. De Britse bijdrage is veel geringer
en wordt voornamelijk gevormd door de beschik
baarstelling van een grondkontrole station in
Slough.
De 925 kilogram wegende IRAS zal uit twee
afzonderlijke delen bestaan. Het eigenlijke ruimte
voertuig, dat de satelliet systemen bevat, vormt
het onderstuk en wordt gebouwd in Nederland
(Fokker VFW en Hollandse Signaal Apparaten).
Daarboven bevindt zich een groot koelingsvat
(vergelijkbaar met een reusachtige thermosfles),
waarin de telescoop en de sensoren zijn onderge
bracht. Dit gedeelte wordt in de Verenigde Staten
gebouwd. De dubbele wand van dat vat is gevuld
met vloeibaar helium, waardoor de instrumenten
kunnen worden gekoeld tot dichtbij het absolute
nulpunt.
IRAS wordt beschouwd als een satelliet met een
pioniersfunctie, omdat er tot dusver nog nooit een
poging is gedaan om de vele miljoenen infrarood-
objekten aan de sterrenhemel volledig in kaart te
brengen. Van de aarde af zijn dergelijke metingen
nagenoeg onmogelijk, omdat de dampkring de
infraroodstraling vrijwel absorbeert.
Voor de lancering zal gebruik worden gemaakt
van een Amerikaanse Thor-Delta-raket. NASA-di-
rekteur Frosch verklaarde in antwoord op een
vraag over de recente moeilijkheden met enkele
raketten van dit type, dat NASA alles in het werk
stelt om de Delta weer bedrijfszeker te maken.
BELGRADO (ANP) De Ne
derlandse ambassadeur in Joe
goslavië, de heer Van der Valk,
heeft gisteren als tweede spre
ker op de conferentie van Bel
grado de zaak van de mensen
rechten ter sprake gebracht. De
Nederlandse delegatieleider op
de conferentie van 33 landen
uit Europa, de Verenigde Sta
ten en Canada wees erop dat
maatstaven van land tot land
kunnen verschillen, „maar wij
kunnen niet begrijpen waarom
onderdrukkende maatregelen,
worden genomen tegen mensen
die geen andere misdaad heb-
mening is dat de uitvoering van
de slotakte voor veel mensen
teleurstellend verlopen is. Ne
derland wijt dit aan het feit dat
er bij de regeling van de betrek
kingen tussen de staten niet te
gelijkertijd gezorgd wordt voor
een verlaging van de barrières
tussen de volken en de verbete
ring van de positie van het indi
vidu.
Voor wat betreft de menselijke
contacten is er naar de mening
van Nederland enige vooruit
gang geboekt. We hadden echter
gehoopt dat deze vooruitgang
groter was geweest, want
ben begaan dan gebruik maken* wordt nog veel geleden op men-
van hun rechten zoals die door selijk niveau",
de slotakte van Helsinki wer
den vastgesteld".
De Nederlandse ambassadeur
wees er in zijn toespraak op dat
de Nederlandse regering van
WASHINGTON (Reuter) De
imerikaanse federale rechter
ohn Sirica heeft de straffen
erminderd van een tot vier
iar van de drie belangrijkste
■^•oordeelden in het Watergate-
chandaal, ex-minister van justi-
e John Mitchell, voormalig
hef van de staf van het Witte
luis H. R. Haldeman en John
Ehrlichman destijds adviseur
Vein president Nixon.
Het drietal zit gevangenisstraf
fen uit van 30 maanden tot acht
jaar.
Sirica's besluit betekent dat
Ehrlichman na 28 oktober op
erewoord vrij kan komen en
Mitchell en Haldeman volgend
jaar juni.
Beroep ouders
van Graziella
GENÈVE (DPA) De ouders
van de ontvoerde vijfjarige
Graziella Ortiz-Patino hebben
via de Zwitserse televisie een
beroep op de ontvoerders ge
daan.
De vader, Jorge Ortiz Patino,
verzocht het kind niet te laten
lijden. De vader verklaarde zich
bereid alles te doen wat de ont
voerders wensen.
Graziella, een achternichtje van
de Boliviaanse tinkoning Ante
nor Patino, werd maandagoch
tend door twee gewapende man
nen uit de tuin van haar ouders
in Genève ontvoerd.
Ontvoerde student bevrijd
zit hier de 20-jarige Italiaanse stu
dent Giuseppe Luppino tussen zijn
vader en moeder. Giuseppe werd
30 augustus ontvoerd en is giste
ren bevrijd door een groep carabi
nieri. De ontvoerders, ontevreden
>r af en stuurden dit
op naar de ouders. Dit bloedige
pressiemiddel leverde evenwel een
spoor op naar een landhuis bij
Reggio Calabria. Zes ontvoerders
werden ingerekend.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Het telefoonnummer zoeken van iemand, die
op Lewis woont in de Hebriden, een eilandengroep aan de
Schotse westkust, is een tijdrovende bezigheid. Dat Lewis
een eigen telefoonboek bezit, vergemakkelijkt de speurtocht
niet. In een bepaald deel van Lewis dat Ness heet (bet heeft
niets te maken met Nessie, bet bekende Schotse monster
wonen zoveel McDonalds en McLeods, dat je de ene na de
andere moet bellen voor je de rechte McDonald of McLeod
te pakken krijgt.
Op Lewis wordt nog de Kel
tische taal van Schotland ge
sproken. Vrijwel iedere be
woner heeft er een Keltische
bijnaam. Nu is er een nieuw
telefoonboek verschenen,
waarin al die bijnamen ver
meld worden, wat uiteraard
het opsporen van een abon
nee aanzienlijk vergemakke
lijkt
De bijnamen zijn in het En
gels vertaald. Een van de
abonnee's op Lewis, een
dichter, heet „de oorworm".
Verder is er Donald, „de
zoon van Spiegel". Er is ook
een ,jode Samson", de ros
harige zoon van een heel
sterke man.
Dit nieuwe telefoonboek
werd in opdracht van het
plaatselijke gemeentebestuur
samengesteld door Annie
McDonald, die het jammer
vindt dat in de vertaling van
de bijnamen veel pittigheid
verloren is gegaan. „Op Le
wis dragen zoveel mensen
dezelfde familienaam, dat
die zelden gebruikt wordt",
zegt ze.
Wanneer u naar Lewis belt
zal de abonnee aan het ande
re eind van de draad dus
heus niet boos worden als u
hem vraagt'; Jlallospreek
ik met de oorworm?"
BONN (DPA) - Het Westduitse
leger heeft elf officieren in ver
band met antisemitische voor
vallen in de opleidingsschool in
München geschorst.
De woordvoerder van het minis
terie van defensie deelde in
Bonn mee dat zij bevel hebben
geen dienst te verrichten, geen
uniform te dragen en zich op
hun standplaats ter beschikking
te houden.
De officieren zouden in be
schonken toestand joden ver
branden" hebben gespeeld door
op papiertjes het woord „jood"
te schrijven en die dan in het
vuur te werpen onder het zingen
van het Horst Wessellied.
andere voorrechten hebben af
gedaan als „hol".
In deze Westerse commentaren
wordt er op gewezen dat de
grondwet ook zegt dat het bur
gers verboden is om hun rech
ten op een dusdanige manier uit
te oefenen dat de Russische
staat benadeeld zou worden.
Breznjew hield de Westerse
commentatoren voor dat een
sterke staat een voorwaarde is
voor het recht van elke burger
op een veilig bestaan.
MGR. BLUYSSEN:
Geloofwaardigheid
kerk in geding
ROME (ANP) Namens de bis
schoppenconferentie van Ne
derland heeft mgr. drs. J.
Bluyssen, bisschop van Den Bo
sch, op de bisschoppensynode
in Rome verklaard dat de ge
loofwaardigheid van de kerk in
ernstige mate op het spel staat.
De bisschop vroeg zich af of dat
niet mede komt doordat de kerk
door haar woorden en daden
vaak de indruk wekt ver af te
staan van wat jongeren interes
seert Volgens mgr. Bluyssen er
varen de jongeren vaak de kerk
als een autoriteit die zeker is
van zichzelf, die eisen stelt zon
der veel begrip voor het hart
van de mens, die niet de ont
moeting zoekt waarnaar zij hun
keren.
Volgens de Nederlandse bis
schoppenconferentie moet het-
slotdocument van de synode
niet allereerst een afgewogen
leerstuk zijn maar een bemoedi
gend, pastoraal en profetisch
woord. Het conciliedocument
over de kerk in de wereld van
deze tijd kan daarvoor als uit
gangspunt dienen.
Lichte verbetering
jongste van zesling
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Het gaat iets beter
met Dennis Nijssen, de jongste
van de Heemskerkse zesling.
Het medisch bulletin van het
Academisch Ziekenhuis Leiden
meldt vandaag, dat de „algeme
ne gezondheidstoestand van
Dennis een geringe verbetering
vertoont Er is weer wat meer
darmfunctie. De toestand blijft
overigens nog ernstig."
De overige vijf kinderen maken
het goed.
Tafeltennisteam
voor interland
DEN HAAG Op donderdag
13 oktober zal in Alkmaar de
landenwedstrijd tegen Fran
krijk worden gespeeld in het
kader van de Europese compe
titie voor landenploegen.
Bert Schoofs heeft zijn formatie
voor deze ontmoeting als volgt
samengesteld; Bettine Vriese-
koop, Judy Williams, Bert van
der Helm, René Hijne en Nico
van Slobbe.
Japan wil in elk
geval geld terug
ALGIERS (UPI) De Japanse
autoriteiten hebben volgens di
plomatieke kringen afgezien
van het vragen van uitlevering
van de kapers van de Japanse
DC-8, uit vrees voor het uitlok
ken van nieuwe acties van het
Japanse Rode Leger. Zij zouden
wel om teruggave van het los
geld van 15 miljoen gulden heb
ben gevraagd, iets dat in het
verleden altijd door Algerije is
gedaan.
Japan meldt evenwel dat toch
om uitlevering is gevraagd,
evenals om de terugkeer van de
zes gevangenen wier vrijheid
door de kapers is afgedwongen.
Als het niet tot uitlevering zou
komen, zou Japan Algerije vra
gen de kapers te beletten om
Algerije te verlaten. Uit kringen
van het Rode Leger is echter
vernomen dat de kapers zouden
terugkeren nqar het strijdtoneel
in Japan. Er wordt op gespecu
leerd dat de niet-politieke moor
denaars die door Japan zijn
vrijgelaten, nu ook de gelederen
van het Rode Leger gaan ver
sterken.
LGIERS (UPIïRtr.) De Japanse rege-
hg heeft gisteren toegegeven dat Japanse
nbtenaren van buitenlandse zaken de Al-
rijnse regering eigenmachtig hebben toe-
tzegd dat Tokio niet op uitlevering van
elf zou aandringen. Dat gebeurde „in het
tetst" van de onderhandelingen over het
elaten van de DC-8 in Algiers en zonder
it hogerhand erin werd gekend. „Ik ben
iet vooraf gekend in het besluit om niet
in te dringen op het terugsturen van de
evangen of teruggaaf van het losgeld",
ertelde premier Takeo Toekoeda het kabi-
et, „dat is uiterst betreurenswaardig".
tok minister van justitie Hajime Foekoeda
►en familie van de premier) moest toege-
dat de bewuste ambtenaren hem pas
hun toezegging aan Algerije op de
•ogte hadden gebracht „toen het al te laat
ras om er nog iets aan te veranderen".
lister van buitenlandse zaken Iichiro Ha-
toyama werd door zijn ambtenaren even
eens pas ingelicht „nadat het besluit al was
genomen". Het staat daarom voor waarne
mers in Tokio vast dat uitlevering gezien de
gang van zaken niet zal gebeuren.
Inmiddels heeft een van de in Algiers vrijge
laten gijzelaars, de Japanner Tsunechi Ichi,
verteld dat de mannelijke gijzelaars vanwe
ge de hitte aan boord er langer dan 48 uur
alleen in hun onderbroek bij zaten.
Nadat de vrouwen en kinderen uit de DC-8
waren vrijgelaten vertelde deze 46-jarige
reisagent, „Kleedden we ons vanwege de.
hitte uit tot op onze onderbroek".
De kapers, bevestigde Ichi, spraken elkaar
om identificatie tegen te gaan met nummers
aan De leider werd '50' genoemd, zijn
adjudant '40' enzovoorts".
De gijzelaars aten dagelijks porties bananen,
brood en kip, maar bij de extreem hoge
temperaturen in Dacca waren er voor lede
ren twee glaasjes water beschikbaar.
Volgens Ichi gedroegen de kapers zich be
leefd en goed gedisciplineerd en „vertelden
zij^ ons, dat zij niet zouden schieten als we
bleven meewerken".
„Omdat we zo moe waren, hadden we niet
veel honger", zei Ichi. We hadden wel erg
veel last van de hitte. Er bevond zich een
arts onder de passagiers en die is ons een
hele steun geweest".
„Nadat we eindelijk vrijkwamen wilden we
alleen nog drinken, drinken en een bad".
Na aankomst in Algiers, vertélde Ichi, leg
den de kapers die slechts gebroken Engels
spraken een korte verklaring af waarin zij
hun operatie betitelden als een overwinning
op het „Japanse imperialisme". Zij boden
de gijzelaars hun verontschuldigingen aan
voor het geleden ongemak.
De Japanse politie is van mening dat de
kaping bijna zeker is geleid door de 26-jari-
ge Asamu Maruoka behalve deze „nummer
50", zoals hij aan boord van de DC-8 heette,
zijn ook drie van de vier andere kapers
geïdentificeerde
Maruoka, die door de stewardessen van het
gekaapte toestel „mooi smoeltje" werd ge
doopt, is een oudgediende in het naar de
wereldrevolutie dorstende „rode leger". Hij
zat op kantoor bij een dassenfabrikant voor
hij Japan in 1972 verliet
De politie neemt als vaststaand aan dat hij
het jaar daarop betrokken was bij de kaping
van een JAL-jumbojet, kort nadat dit toestel
van Schiphol was vertrokken. Nadat de
gijzelaars waren vrijgelaten werd de jumbo
in Benghazi opgeblazen.
Maruoka zou bij „operatie Dacca-Algiers"
geholpen zijn door de 30-jarige Kunio Ban-
do. Deze voormalige student aan de univer
siteit van Kyoto heeft te maken met de
„sekigunha", de binnenlandse vleugel van
het Rode Leger. Hij wordt gezocht wegens
een reeks bankovervallen in Japan.
De derde kaper, de 29-jarige Norio Sasaki,
zou de hand hebben gehad in een serie
bomaanslagen die in 1974 en het jaar daarop
een aantal grote Japanse maatschappijen
teisterde. De explosiegolf werd indertijd ge
claimd door het „anti-Japanse gewapend
front Oost-Azië.
De vierde luchtpiraat zou Kazuo Tohira zijn,
een thans 24-jarige, die in 1975 door Zweden
werd gedeporteerd wegens verdacht gedrag
bij de Libanese ambassade in Stockholm en
het bij zich dragen van een vals paspoort
Bando, Sadaki en Tohira kwamen in augus
tus 1975 uit voorarrest vrij toen hun kamera-
den zich in Koeala Loempoer hadden mees
ter gemaakt van de Amerikaanse en Zweed
se ambassades.
De Japanse politie denkt de vijfde kaper te
kunnen identificeren als zij de smalfilm in
handen krijgt die een Amerikaanse passa
gier van de DC-8 kort voor zijn vrijlating
in Dacca - en naar men aanneemt met
goedkeuring van de kapers - heeft kunnen
opnemen.
Bemanningsleden van het toestel vertelden
dat de kapers hun pistolen doorlaadden en
hun handgranaten grepen toen hun vrijgela
ten kameraden met het losgeld aan boord
werden gebracht. De ontmoeting van de vijf
kapers en de zes gevangenen was emotio
neel, aldus de bemanningsleden.
De kapers zongen even later een lied dat
zij aankondigden als „het eerste en laatste
lied van onze martelaar en kameraad Toshi-
hiko Hikada".
Hikada zou in Zweden hebben „gewerkt" en
later ook aan de dubbele gijzeling in Koeala
Loempoer hebben deelgenomen. Hij pleegde
in september zelfmoord in een Jordaanse
gevangenis, waar hij was opgesloten omdat
hij het land van koning Hoessein op een vals
paspoort was binnengekomen.
