De mens
wil
bedrogen
worden
en
velen
verdienen
eraan
VERBORGEN
VERLEIDERS
UITERST
VINDINGRIJK
COLPORTAGEWET
GROOT GOED
MAAR NOG
NIET IDEAAL
waardig acht. Na veel smoesjes te hebben aange
hoord over internationale verbroedering, plannen
om in ons land te gaan studeren enz. blijven ze
opgescheept met een duur abonnement op boeken
of tijdschriften, meestal na een forse aanbetaling.
Soms wordt het bestelde toegezonden, soms niet.
Tegen deze praktijken waar vaak een interna
tionale organisatie achter zit kunnen we weinig
beginnen. Deze verkoop valt bovendien niet onder
de Colportagewet, in verband met de grondwette
lijke vrijheid van drukpers.
Die jongens en meisjes reizen de hele wereld af.
Als ze een gekleurde huid hebben is de kans op
succes nog groter vanwege het vermeende discri
minatieeffect. Ze sturen soms ook hun charmant
ste dames naar grote bedrijven om daar peperdure
atlassen en boekenseries te slijten. Op het ogenblik
wordt er geleurd* met kostbare modetijdschriften
uit Duitsland. De belofte „drie maanden op proef"
blijkt dan bij nader inzien een misverstand te zijn,
je zit vast aan een jaarabonnement".
Langzamerhand leren de mensen dat hoopt men
althans in Den Haag beter lezen in de soms
zeer geraffineerd opgestelde contracten en over
eenkomsten. Er schijnen nu echter weer verkopers
op pad te zijn, die gastarbeiderspensions, waar
slechte lezers wonen, als voornaamste doelwit
hebben. Zij trachten er waanzinnig dure pannen
te slijten, waarin zonder water gekookt kan wor
den. Op dezelfde manier dringen zij verpleegsters
flats binnen met medische encyclopedieën.
Standaardwerken in serieverband behoren
vanouds £ot de collectie van huis-aan-huisverko-
pers, getraind in overredingstechnieken. Er wor
den ook pogingen gedaanom telefonisch het pad
naar succes te effenen. Deze nieuwe methode,
waar de Consumentenbond niet erg van gechar
meerd is, wordt vaak toegepast voor de werving
van abonnees, óók door gerenommeerde tijdschrif
ten. Veel mensen zijn er niet van gediend, om op
'deze wijze ongevraagd benaderd te worden, zelfs
niet als deze bladen zich met opheffing bedreigd
achten.
Een ernstig manco in de Colportagewet is volgens
de Consumentenbond, dat demonstraties op beur
zen enz. er niet onder vallen. Juist daar kunnen
later betreurde impulsaankopen worden gedaan,
die niet meer te herroepen zijn. De organisatoren
van de Huishoudbeurs geven het goede voorbeeld,
door van deze standhouders niettemin een afkoe
lingsperiode van acht dagen te eisen. Intussen
blijven de in de rechtstreekse verkoop gespeciali
seerde firma's hun activiteiten ontplooien. Zo wor
den sinds kort in sommige nieuwbouwwijken
demonstratiewagens gesignaleerd die de omwo
nenden tot zich lokken Doel is de verkoop van
elektrische-huishoudelijke apparaten van een on
bekend merk.
Ook de zogenaamde houseparty's worden nog bij
tienduizenden gehouden. Demonstratrices van cos
metische artikelen, plastic opbergsets enz. gebrui
ken daarbij een huiskamer als werkterrein en
laten de gastvrouw een tiental kennissen bij elkaar
trommelen. De heer Zwinkels is daar niet verrukt
van.
„Deze mensen voelen zich vaak moreel verplicht
om hun buurvrouw niet in de kou te laten staan
en worden dus meestal koopsters of gaan de
volgende keer zelf zo'n party organiseren. Sinds
dit systeem ook onder de Colportagewet valt
hebben enkele tienduizenden demonstratrices zich
(verplicht) laten inschrijven bij de Kamer van
Koophandel. Het centrale register van colporteurs
is een eindeloze lijst geworden".
Dit heeft ons een inzicht gegeven in de omvang,
welke deze housparty-rage heeft aangenomen. Je
kunt toch wel spreken van een soort koopdwang,
maar de wet laat nu eenmaal ruimte voor het
systeem. Wij proberen zoveel mogelijk de belang
rijkste bepalingen uit de Colportagewet onder de
aandacht van het publiek te brengen. Demonstra
tieavonden met koffie en gebak, gratis bioscoop
voorstellingen met demonstraties, het beluisteren
(in België) van Vader Abraham in afwachting van
artikelenshows, het behoort allemaal tot de moge
lijkheden. „De nieuwste produkten van de grote
tentoonstellingen" komt dat zien, komt dat zien.
De ervaringen thuis blinken soms uit door koddig
heid. Het tijdsgewricht waarin demonstratrices de
kamer kwamen binnenstormen en de huisvrouw
meteen een baleinencorset om de heupen gespten,
is voorbij. En stofzuigerverkopers strooien geen
asbakken meer leeg op het tapijt, alvorens de
werking van hun machine te demonstreren.
Toch komen er bij de Consumentenbond nog
vreemde brieven binnen. Over fotografen die kin
derseries maken „zonder enige verplichting" en
achteraf volledige betaling eisen voor veertien
slechte kieken. Over infraroodgrillen met voor
goed gedoofde spiralen, leurders met zeep, ver
dacht begaan met het lot van gehandicapte mede
mensen, „scharenslijpers" die na volbrachte ar
beid een kapitale beloning eisen.
Er duiken ook steeds nieuwe profiteurs op. Zoge
naamde schoorsteenvegers behoren er evenzeer
toe als pseudo-tuinlieden, die het voortuintje bij
een nieuw huis volkiepen met compost en achteraf
zeer hoge rekeningen presenteren. Een huisvrouw:
„Er wordt gebeld, ik doe open en meteen stormt
een vrouw naar binnen die als een razende mijn
ramen begint te poetsen met een wonderlap. Ze
was woedend omdat ik er geen belangstelling voor
toonde". Deze praktijken zijn thans trouwens
strafbaar. Maar opdringerigheid is nooit helemaal
door een wet in te dammen. Uitknipbonnetjes in
de krant waarmee informatie gevraagd kan wor
den, leiden vaak tot huisbezoek en telefoontjes.
Nimmer sinds Nederland massaal in de ban van
de snelkookpan werd gebracht, zal het ontbreken
aan nieuwe pannewonderen en andere nieuwtjes.
De huisvrouw blijft een vaak te gewillige prooi
voor superaanbiedingen. Als haar man zojuist
overleden is, kan een persoon aan de deur komen
(oude truc) met rekeningen voor nimmer door de
dode gekochte spullen of verdacht dienstbetoon,
dat zo snel mogelijk door de mantel der liefde
bedekt moet worden.
Er wordt nu ook in Europees verband gewerkt
aan bescherming van de consument tegen bedrog
en opdringerige colportage. In Denemarken geldt
zelfs een totaal verbod voor dit soort verkoopme
thoden. Bij ons is de wet nog niet volmaakt, maar
de situatie is toch aanzienlijk verbeterd. Het ligt
dikwijls aan de consument zelf, als hij toch nog
in de boot wordt genomen.
Deze activiteiten vallen onder de berucht gewor
den „colportage", waar in november 1975 de Col
portagewet voor in het leven is geroepen. Daarmee
kwam een einde aan de overrompelingstechnieken.
Voor bedragen boven 75 gulden geldt een „afkoe
lingsperiode" van acht dagen, waarin bezinning op
de koop mogelijk is. Een schriftelijk contract met
annuleringsstrookje dient door beide partijen te
worden getekend. Al deze beperkingen ten spijt
blijft de Consumentenbond ongewenste verkoop
methoden signaleren.
De heer Zwinkels: „Er is wel sprake van een
zekere sanering, maar wat moet je beginnen met
firma's die vanuit 't buitenland opereren? De
„studenten" bijvoorbeeld zijn nog steeds actief.
Vorig jaar kregen wij soms tientallen telefoontjes
per dag van leden, die deze heerschappen gesigna
leerd hadden. De tactiek is bekend. Toch voelen
nog veel mensen zich in hun ijdelheid gestreeld,
als 'n student aan de deur komt met de boodschap
dat hij juist hen als „intellectuelen" een bezoek
Rechtskundigen van de Consumentenbond vrezen
nieuw succes voor allerlei rooskleurige aanbiedin
gen, nu zoveel werklozen hun dagen in ledigheid
moeten doorbrengen.
De heer Zwinkels: „Ik heb zelf onlangs eens
gereageerd op het aanbod om dealer te worden.
Mijn taak zou dan bestaan uit het verkopen van
zonwerende substantie, die op de ramen kan wor
den gespoten. De reactie op mijn sollicitatie was
verbazingwekkend; ik kreeg op één dag wel drie
telegrammen met de oproep om terstond een
beslissing te nemen. Het derde gaf me een „laatste
De mogelijkheid om zelfstandig iets te gaan onder
nemen of thuis (bij) te verdienen doet velen naar
de pen grijpen. In sommige gevallen wordt een
vooruitbetaling van duizenden guldens vereist.
Daarvoor krijgt men bijvoorbeeld een sledevormig
werktuig in zijn bezit voor het reinigen van vloe
ren en kan via een „ondersteunende organisatie"
het pad van de zelfstandigheid betreden worden.
Op soortgelijke wijze behoort de verkoop van foto-
en filmmateriaal tot de mogelijkheden (de voor-
raadvorming komt op 10.000,-) maar wie het
eenvoudiger wil aanpakken, kan volstaan met
bedragen van 10 tot 50 gulden.
Duizenden naar „thuiswerk" hunkerende mannen
en vrouwen wordt daarvoor een bezigheid in het
vooruitzicht gesteld. Meestal ontvangen zij slechts
een lijst adressen van firma's die zij zelf moeten
benaderen. In zeer veel gevallen levert dat niets
op. De uitgaven voor de postzegels zijn wegge
gooid geld.
Op de „zwarte lijst" van de Consumentenbond
staan zelfs namen van thuiswerk aanbiedende
lieden, die na ontvangst van dit bedrag helemaal
niets meer van zich laten horen. Zoals de Amster
dammer Matthias G, die maandag, op aandringen
van de Consumentenbond, en verdacht van oplich
ting is gearresteerd. Anderen geven hun klanten
de cynische raad om zelf een honderdtal van deze
adreslijsten te bestellen en met winst te gaan
doorverkopen! Op het bureau in 's-Gravenhage
liggen stapels brieven van mensen die nog steeds
met lege handen zitten, terwijl hun was voorge
spiegeld dat zij het nauwelijks aan zouden kunnen
met het inpakken van zaden of vouw- en plak-
Zo is al aan veel genoeglijke dromen (een aardig
centje verdienen zonder huis en haard te verlaten)
een einde gekomen. De breimachine is daar een
voorbeeld van. Dit wonderapparaat beloofde
menig gezin gouden bergen maar bleek slechts ten
koste van schier slaafse arbeid enig rendement te
bieden.
Dank zij verenigingen als de Consumentenbond
(met 450.000 leden) en Konsumenten Kontakt, al
smede kritische televisie- (Koning Klant) en radio
rubrieken is bij ons volk meer argwaan gegroeid
tegen verdachte aanbiedingen. Maar verborgen
verleiders zijn dermate vindingrijk, dat er aan
gegadigden nog geen gebrek is. De tijd dat argelo-
zen zich door zogenaamde schippers inferieure
vloerkleden (Tapis Beige) lieten aansmeren be
hoort nu wel tot het verleden. Ouderen heugen
zich ook nog de. verkoop van dekens langs de deur
en mannen die met een auto vol stoffen voor
maatkleding de dorpen afschuimden. Door zéér
bijzondere omstandigheden konden zij altijd zeer
goedkope aanbiedingen doen.
DEN HAAG Veel werk
lozen voelen hun handen
jeuken, als zij in de dag
bladen de kleine adverten
ties lezen. Zij worden er
regelmatig toe aange
spoord weer aan de slag te
gaan. Het behoort zelfs tot
de mogelijkheden om „ei
gen baas" te worden en
zich daarmee een vorste
lijk inkomen te verwer
ven. Een vanuit Spanje
opererende organisatie
tracht sinds kort onderne
mende mannen er toe te
bewegen om het schuurtje
als werkplaats in te rich
ten en daarmee 3320,- per
maand te gaan verdienen!
oud thema. Bij de Juridi
sche Ledenservice van de
Consumentenbond te
's-Gravenhage volgt men
met argusogen dit soort
annonces. De heer A. J. C.
Zwinkels legt steeds nieu
we dossiers aan en heeft
ook het contract, dat voor
bovenstaande transactie
getekend moet worden, al
in zijn bezit. Het is niet
vrij van taal- en stijlfou
ten. De bestudering zal
nog wel enige tijd in be
slag nemen.
Er moet slechts aan één
voorwaarde worden vol
daan. Dit thuiswerk ver
eist een investering van
tienduizend gulden aan
werktuigen en gereed
schap, nodig om voorwer
pen te maken van een
synthetische grondstof. De
firma verplicht zich er
toe, deze produkten af te
nemen. Dit aanbod is de
nieuwste variatie op een
