*;rg achtergesteld
VTOIANEN: WU WORDEN
Mensenrechten
brandend probleem
il]
HP
H deTijd
ACCENT
m
K
H
Terroristen met
onze rechtsregels
aanpakken
liamant-
jandelaar
k New
lork
ermoord
TOCH JOODSE NEDERZETTINGEN
OP WESTELIJKE JORDAANOEVER
Zwitserland
tien procent
goedkoper
1
paciïITENLAND
LEIDSE COURANT/:
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1977 PAGINA 9
(Van een onzer verslaggevers)
HAAG Indianen uit Noord- en
^Amerika hebben gisteren in Den
3 in gesprekken met kamerleden ge-
jd om steun bij hun streven naar
Jning, naar bescherming van hun
Uteit en verbetering van hun Ievens-
andigheden. De toestand van de in-
s en in Noord-Amerika is ronduit
'Jl in Suriname is de situatie van de
g^nen sinds de onafhankelijkheid van
ind verslechterd.
7groep indianen, die in Genève heeft
deelgenomen aan een internationale con
ferentie over de discriminatie van in
heemse volkeren in Amerika, brengt een
bezoek van enkele dagen aan ons land.
Na hun gesprek met leden van de vaste
kamercommissie voor buitenlandse za
ken, verklaarden Phyllis Bordeaux van
de Dakota-stam, moeder van vier kinde
ren, en Art Solomon, een Canadese stads-
indiaan uit de staat Ontario, dat de rege
ringen van de Verenigde Staten en Cana
da de indianen discrimineren en hun
mensenrechten schenden. De indianen
klagen over de jacht op materieel gewin
bij het zoeken naar delfstoffen, waarbij
hun land door bulldozers wordt vernield.
Zij verzetten zich niet tegen alle civilisa
tie, maar eisen dat die tot stand komt
in harmonie met moeder aarde.
De Surinaamse indiaan drs. Reinier Ar
tist, in Nijmegen afgestudeerd en nu
werkzaam als ontwikkelingsexpert in Pa
ramaribo, verklaarde dat volgens de
grondwet alle Surinamers gelijkwaardig
en vrij zijn, maar in de praktijk komt
het er op neer dat de positie van de
indianen sinds de onafhankelijkheid is
verslechterd. De indianen in het westen
van het land worden gedwongen mee te
doen aan een integratiepolitiek: zij ko
men voor de keus te staan van verweste
ren of verdwijnen. Nederlandse ontwik-
kelingsrojekten dreigen de indianen ten
gronde te richten. Nederland heeft de
plicht ervoor te zorgen dat het geld van
de ontwikkelingshulp anders wordt ge
bruikt, aldus drs. Artist
42iW YORK (ANP)-De
;?w Yorkse politie heeft
steren het lijk gevon-
r An van de joodse dia-
6*ntair Pinchos Jarosla-
lcz, die op 20 september
oorloos verdween met
zijn bezit twee zakjes
manten met een ge
ls borh
149! ziin
junai
ï.oaiatte waarde van ruim
Ie miljoen gulden. Het
13%haam van Jaroslawicz
45erd aangetroffen in het
intoor van de eveneens
schgodse diamantslijper Sh-
Pnj«no Tal die eerder op
dag door de politie
apend in de auto van
?gn vrouw werd aange-
■offen. Onder de be-
p-uurdersstuel bevond'
Mch een partij diaman-
l«p ter waarde v^n
W10.000 gulden.
al heeft inmiddels tegenover
fc politie verklaard getuige te
|y jn geweest van een overval
Jaroslawicz
waarbij diamantair Jaroslawicz
werd gedood. Dit zou op 20
september zijn gebeurd. Tal
ging de rest van die week door
met zijn werkzaamheden zonder
de politie op de hoogte te stellen
van de moord op zijn collega.
Hij zou dit hebben nagelaten uit
vrees voor zijn leven en de vei
ligheid van zijn vrouw en kinde
ren. Wat er met de diamanten
van Jaroslawicz is gebeurd is
volkomen onduidelijk.
Tal zei dat hij zondagochtend is
ontvoerd door dezelfde twee
mannen, die Jaroslawicz zouden
hebben vermoord. De diaman
tair zou drie dagen door New
York zijn rondgereden en zou
maandag in een motel een ver
dovend middel toegediend heb
ben gekregen. Woensdagmorgen
werd Tal door zijn ontvoerders
vrijgelaten.
n 1981 kost buskaartje in
aeel Nederland even veel
EIERIKZEE (ANP) De tarieven voor het openbaar vervoer
sullen in 1981 voor heel Nederland gelijk zijn. Dit heeft J. Deïst,
lirecteur van het nieuwe streekvervoersbedrijf Zuidwest Neder-
and, gistermiddag gezegd tijdens een persconferentie in Zierikzee.
)p dit moment moeten de passagiers in Zeeland en Limburg het
neeste geld neertellen voor een ritje per openbaar vervoer. Deze
«rechtvaardigheid zal, zo zei Deist, in 1981" ongdaan zijn gemaakt
be tarieven voor het streekvervoer .in andere delen van het land
gullen jaarlijks met vijf procent of meer worden opgetrokken, tot
jet niveau van de Zeeuwse en Limburgse tarieven is bereikt
*1
MR. VAN DER STOEL:
NEW YORK (ANP) In zijn toespraak tot de
32ste VN-assemblee heeft de Nederlandse minis
ter van buitenlandse zaken, mr. Max van der
Stoel, gisteravond zware nadruk gelegd op het
„brandende vraagstuk" van de mensenrechten.
Van der Stoel wijdde aandacht aan zuidelijk
Afrika, het streven naar een nieuwe economische
wereldorde (de „Noord-Zuid dialoog"), het inter
nationale energievraagstuk en het „dodelijk ge
vaar" van een verdere verspreiding van kernwa
pens in de wereld.
De Nederlandse bewindsman onderstreepte in de
aanloop tot zijn rede, dat de morele implicaties
van al deze vraagstukken, „die te veelvuldig over
het hoofd dreigen te worden gezien", van groter
belang zijn dan „onze preoccupatie met zelfzuchti
ge nationale belangen".
Wat Zuid-Afrika betreft, verwees mr. van der
Stoel naar de recente anti-apartheidsconferentie
van Lagos waar Nederland heeft gepleit voor een
verplicht wapenembargo indien Pretoria blijft vol
harden in zijn weigering om fundamentele veran
deringen in de Zuidafrikaanse maatschappij door
te voeren.
„De dood van (de zwarte leider) Steve Biko", zei
mr. Van der Stoel, „symboliseert de ontkenning
van fundamentele rechten waaronder de zwarte
bevolking van Zuid-Afrika nog steeds lijdt". Komt
er in deze situatie niet zonder verder uitstel veran
dering, zo waarschuwde mr. Vah der Stoel, dan
zijn behalve een wapenembargo ook economische
sancties onvermijdelijk. Nederland handhaaft al
jarenlang een embargo op wapenleveranties aan
Zuid-Afrika en heeft, betoogde mr. Van der Stoel,
een eind gemaakt aan het afgeven van export-cre-
dietgaranties. Als verdere stappen overweegt Ne
derland o.a. het terugdringen van nieuwe investe
ringen in Zuid-Afrika.
Voor wat Rhodesië betreft, waar de ontwikkelin
gen eveneens in een „kritieke fase" zijn gekomen,
steunt Nederland van ganser harte de jongste
Brits-Amerikaanse voorstellen. Mr. Van der Stoel
drong er bij alle betrokken partijen op aan deze
„ogenschijnljk laatste gelegenheid" voor een
vreedzame regeling te benutten. Nederland is be
reid deel te nemen in een ontwikkelingsfonds voor
Zimbabwe (Rhodesië) op voorwaarde dat een der
gelijk fonds aanvaardbaar is voor de toekomstige
regering van een vrij Zimbabwe die haar mandaat
ontleent aan het principe van een meerderheidsbe
wind.
Het vraagstuk van de mensenrechten in zijn alge
mene zin werd door mr. Van der Stoel omschreven
als „een van de meest brandende morele kwesties
in de hedendaagse wereld". Het streven naar
eerbiediging van de mensenrechten en de funda
mentele vrijheden, betoogde mr. Van der Stoel,
is een van de hoekstenen van het Nederlandse
beleid. Dat het vraagstuk ook internationaal sterk
leeft illustreerde mr. Van der Stoel aan de hand
van de mensenrechten-paragrafen in de slotakte
van Helsinki en het in dezen nadrukkelijke Ameri
kaanse beleid.
Toestand
van
Nederlandse
overlevenden
redelijk
KOEALA LOEM-
POER (Reuter-ANP)
Twee Nederlan
ders, die in het toe
stel van de Japanse
luchtvaartmaat
schappij JAL zaten
dat dinsdag bij de
Maleise hoofdstad
Koeala Loempoer is
neergestort, blijken
de vliegramp te heb
ben overleefd. Het
zijn de 51-jarige heer
M. W. Siemons uit
Den Helder en de 46-
jarige heer C. Kuyt
uit Bilthoven. Zij
zijn met verwondin
gen en brandwonden
opgenomen in het
universiteitszieken
huis in de hoofdstad.
Hun toestand wordt
redelijk genoemd.
Gisteren zijn de stof-
felijker overschotten
van nog 14 slachtof
fers geborgen, waar
door het aantal do
den op 32 kwam. Er
zijn nog vier vermis
ten. Totaal 43 men
sen overleefden de
ramp.
De drie-jarige Japanse
Maria Jean Is één van
de overlevenden van
het vliegtuigongeluk
bl) de Maleisische
hoofdstad Koeala
Loempoer.
JERUZALEM (DPA) Israël
zal op de bezette westelijke Jor-
daanoever twaalf nieuwe neder
zettingen inrichten. Dit is vol
gens de officieuze Israëlische
radio het resultaat van een ge
sprek tussen premier Begin en
de extreem-nationalistische
„Gusch Emunim". In de -nacht
van dinsdag op woensdag had
den Israëlische soldaten nog we
ten te voorkomen dat aanhan
gers van „Gusch Emunim" bij
Yericho en Dschenin nieuwe ne
derzettingen vestigden.
Volgens het radiostation zou 4e
eerste nederzetting binnen een
Leiders van de „Gush Emunim"
verklaarden na afloop van het
gesprek met de Israëlische pre
mier dat het resultaat nog ver
af lag van het doel dat zij willen
bereiken. Zij hebben het voor
stel voor 12 nieuwe nederzettin
gen toch geaccepteerd vanwege
de „nationale eenheid". De Is
raëlische minister van land
bouw, Ariel Sharon, zei dat de
regering zal besluiten waar en
wanneer nederzettingen zullen
worden gevestigd. Sharon en
Begin hebben in hun oppositie-
tijd altijd positief gestaan tegen
over de doeleinden van de
„„Gush Emunim". Een activist
van de Gush, Samuel Ofan,
vond het dan ook vreemd dat
aanhangers van de nationalisti
sche beweging door de joodse
politie zijn aangehouden toen zij
probeerden nieuwe nederzettin
gen op de westelijke Jordaanoe-
ver te vestigen. Dertig leden van
de Gush demonstreerden voor
het kantoor van premier Begin
en droegen borden mee waarop
ondermeer te lezen stond: „Wie
is onze leider, Begin of Carter?"
Minister van der Stoel ontmoette gisteren
voor hij zijn toespraak hield in de Alge
mene Vergadering, secretaris-generaal Kurt
Waldheim van de volkerenorganisatie.
Britse liberalen
mogen in zee
met Labour
LONDEN David Steel, de
jonge leider van de Britse libe
ralen, heeft gisteren op het libe
rale partij congres in Brighton
de vereiste toestemming gekre
gen om zijn pact met de La-
bour-regering te verlengen. Tal
rijke afgevaardigden maakten
het evenwel duidelijk, dat de
liberale partij meer moet eisen.
AMSTERDAM
(ANP) Zwitser
land is in vergelij
king met een jaar ge
leden voor de Neder
landse vakantiegan
ger tien procent
goedkoper geworden.
Enerzijds is dat een
gevolg van de waar
devermindering van
de Zwitserse franc,
anderzijds komt dit
omdat het inflatie
percentage in Zwit
serland jaarlijks niet
meer is dan een pro-
cent Dit zegt Helmut komende winter-
Klee, de directeur maanden ongeveer 20
van het nationaal procent meer Neder-
Zwitsers verkeersbu- landse vakantiegan-
reau in Amsterdam, gers dan een jaar ge-
Hij verwacht in de leden.
5Posthume onderscheiding
De Madrileense politiechef Florentino Huerguedas die dinsdag door
linkse terroristen werd vermoord is gisteren begraven. Tijdens de
uitvaartdienst legde dè Spaanse vice-premier luitenant generaal Guiterrez
Mellado de medaille van verdienste op de kist. Deze onderscheiding
werd Huerguedas pusthuum verleend.
)ochter van
Raspoetin
overleden
-OS ANGELES (AFP) - Me-
touw Maria Raspoetin Solov-
ev Bern, een ex-danseres en
arcusartieste die beweerde dat
aj de dochter van de monnik
Raspoetin was, is dinsdagavond
in Silverlake, een gemeente van
de agglomeratie Los Angeles, op
77-jarige leeftijd overleden.
Maria Raspoetin, medeschrijf-
Ister van het boek „Raspoetin:
ie mens achter de mythe",
woonde sinds 1935 in de Ver
enigde Staten en was er twee
keer getrouwd, eerst met Boris
Solovjev en vervolgens met Gre
gory Bern.
Nederlands
initiatief
overgenomen
NEW YORK (ANP)-Het Ne
derlandse idee, een onafhanke
lijke commissie voor ontwikke
lingsvraagstukken op te richten,
heeft ertoe geleid dat oud-kan
selier Willy Brandt gisteren in
New York heeft aangekondigd
dat hij de komende vier weken
de namen van de vooraanstaan
de internationale persoonlijkhe
den zal bekendmaken, die in de
commissie zitting zullen nemen.
Minister Pronk, die evenals mi
nister Van der Stoel in New
York met Brandt heeft gespro
ken, omschreef het doel van de
commissie als het stimuleren en
katalyseren van de politieke wil
om de derde wereld te helpen.
Charta '77 voert activiteit
VENEN (Reuter) Na een be
trekkelijk stille periode hebben
de Tsjechoslowaakse dissiden
ten van „Charta '77" via emi-
igrantenkringen in Wenen aange
kondigd dat zij hun aktiviteit
voor de mensenrechten binnen
kort weer zullen verhevigen.
Het is nu negen maanden gele
den dat het geruchtmakende
manifest verscheen waaraan de
groep haar naam dankt
Volgens de tsjechoslowaakse
kringen in de Oostenrijkse
hoofdstad zal „Charta '77" zich
meer dan in het verleden rich
ten op de verdediging van het
individu dan in zijn mensen
rechten wordt gekrenkt.
Elsevier over het terrorisme:
„Het landelijke anti-terreur be-
strijdingsapparaat benadert het
vraagstuk met een onvoorstel
bare naiviteit. Hoe gebrekkig
ons inlichtingenapparaat ook
werkt, Den Haag had al gerui
me tijd de beschikking over in
dicaties dat het Duitse, interna
tionale terrorisme een Neder
landse poot had. Met naam en
toenaam zijn de lieden bekend
die zich daadwerkelijk solidair
met de RAF tonen en van onge
veer 50 Nederlanders die een
buitenlandse terreuropleiding
hebben gevolgd. Toch toont ie
dereen zich nu verrast".
Aandacht ook voor het forma
tiegevecht om de zetels. „De soe
pelheid van de PvdA om de
achtste zetel desnoods op te ge
ven, is niets anders dan een
dolk tegenover het mes van het
CDA. Het CDA komt voor de
onbehaaglijke keus te staan om
in een acht-zeven-één-verdeling
zijn coryfeeën in het nieuwe ka
binet te posteren, of zich bij een
zeven-zeven-één-sleutel met mi
nistersposten te laten afschepen
die minder geknipt zijn voor
zijn voormannen. Dan komen
Van Agt, Kruisinga en ook An-
driessen op de tocht te staan".
Het blad signaleert de grote ver
deeldheid onder de Kerken over
de opslag van kernwapens. Mar-
ga Klompé: „Door kernwapens
uit Nederland weg te halen, be
vorder je alleen maar dat ze in
de nabuurlanden versterkt wor
den. En ik vind niet dat je dan
je handen in onschuld kunt was
sen".
Het omslagartikel beschrijft
'hoeveel Nederlanders hun har
de guldens omzetten in een huis
over de grens.
ook". En: „De echte politiestaat
is nog een heel eind weg, maar
zonder dat er een wet hoeft te
worden veranderd, kan een be
hoorlijk functioneren de libe
raal-democratische staat veran
deren in een loederstaat, waar
het dagelijkse openbare leven
langzamerhand bepaald gaat
worden door een verstikkende
vervolgingswaanzin".
Een artikel over de economische
situatie concludeert: „Econo
misch zijn er verschillende we
gen om de werkloosheid op te
heffen, maar wanneer de onpo
litieke ommezwaai niet snel
plaatsvindt, is er politiek straks
nog maar één weg: Verhoogde
lonen en verlaagde prijzen.
Hans Wiegel en Marcus Bakker
maken dan alsnog hun verlate
verkiezingswinst".
De Haagse Post over het terro
risme: „Laten we in Godsnaam
proberen te voorkomen dat we
met Duitse accenten antwoord
geven op de onvermijdelijkheid
van het politieke geweld. Ook al
kost het ons soms moeite het
politieke ervan in te zien.
Kwaad met kwaad vergelden is
dom. Er harder tegenaan gaan
De Tijd geeft het nieuwe kabi
net dit advies mee: „De econo
mische machine draait niet op
beloften, maar op inventiviteit,
flexibiliteit, zelfbeperking en
daadkracht. Vooral echter is no
dig de erkenning dat politieke
leuzen meer beloven dan ze
kunnen waarmaken. Het wordt
tijd dat de politieke verstarring
opengebroken wordt om zo
doende de arbeidsmarkt, de
overheidsfinanciën, de onderne
mingen en de burgers hun sou
plesse terug te geven".
Het omslagartikel gaat over
„Feminisme in de Kerk". Ofwel
de medische missiezusters. „We
moeten ons specialiseren in las
tige vragen, in een zekere mate
van dwarsliggen. Neem nou de
gezondheidszorg in Nederland.
Die is voor het overgTote deel
gericht op het bestrijden van
ziekte en dood, op het realiseren
van steeds langer leven. Maar is
dat een redelijke doelstelling?
Onze zusters dienen vragen aan
de orde te stellen; in verpleeg
kundige situaties nu en dan me
dewerking te weigeren als zij
zien dat het systeem de mensen
overheerst".
Voorts aandacht voor de koude
oorlog van Pieter-Menten. In dat
verband meent de Leidse hoog
leraar Feldbrugge dat de rech
ter in het algemeen inderdaad
„voorzichtig zal moeten zijn met
verklaringen van getuigen uit
landen waar een communistisch
regime heerst".
Het blad noemt de vrijdag in
Rome beginnende bisschoppen
synode het uur der waarheid
voor Paus Paulus. „Als hij de
middelpunt vliedende, maar in
wezen eenheidzoekende geloofs
overdracht van de procesmatige
catechesen niet blokkeert, kan
hij zich aan het einde van zijn
pontificaat misschien toch nog
bevrijden van de naam een
Hamlet te zijn, een voortdurend
twijfelende".
Vrij Nederland over het terro
risme: „Knut Folkerts moet zijn
verdiende straf krijgen en zijn
voortvluchtige metgezellin moet
zo snel mogelijk worden opge
spoord. Maar het is ontoelaat
baar als blijkt dat Westduitse
politiebeambten op Nederlands
grondgebied de toon aangeven
bij het verhoor". En (ironisch):
„Jammer voor de Westduitse
justitie dat hun macht in Neder
land nog niet zo groot is dat
Bakker Schut kan worden uit
gesloten van verdediging. Wel
licht dat de Europese conventie
en nog volgende verdragen
straks ook daarin zullen voor
zien".
Bij de TROS heerst volgens een
ander artikel oorlog. „De TROS
zou zich eigenlijk rechts willen
opstellen, maar dingt naar de
kijkersgunst en die neigt naar
links. Wil de TROS dus werke
lijk, zoals in de statuten is vast
gelegd, blijven voorzien in de bij
de Nederlandse kijkers levende
behoeften, dan maken wij het
misschien nog mee dat Wibo
van de Linden het slagersmes
gaat zetten in het weke vlees
van Hans Wiegel en Dries van
Agt".
Het blad ziet formatiecomplica
ties bij het CDA. „Wanneer An-
driessen voor buitenlandse za
ken wordt gevraagd, trekt Krui
singa zich mokkend terug. Hij
wil dan niet in het kabinet,
maar liever fractievoorzitter
worden".
De kleurenbijlage gaat over de
riool journalistiek van het Duitse
blad Bild.
Accent schrijft over terrorisme
dat „wordt beheerst door vrou
wen, dolgedraaide feministische
studentes met handgranaten in
hun beauty-case". Een crimino
loog: „Wapens zijn een bij uit
stek mannelijk symbool. Door
een overdadig gebruik van wa
pens willen deze vrouwen de
strijd tussen de sexen via de
terreuracties onderstrepen".
Ook dit commentaar: „De rege
ring heeft door consequent ge
zagsondermijnende acties toe te
laten, een sfeer geschapen waar
in Nederland een luilekkerland
is voor terroristen".
Over de formatie de conclusie
dat politici elkaar nu al meer
dan beu zijn. „Voor partijen die
elkaar nu al zo wantrouwen,
betekent dit dat er genoeg muni
tie aanwezig is om het komende
kabinet op te blazen op een
onderwerp en een moment dat
het electoraal gezien het best
uitkomt. Zowel de socialisten
als de christen-democraten zul
len een geschikt ogenblik kun
nen afwachten om de samen
werking met de nu reeds ver
moeide coalitiegenoten op te
blazen".
Het omslagartikel stelt het ver
keersbeleid van minister Wes
terterp aan de kaak, ,',Het afbre
kende werk van vertragingsma
niak en wegenschrapper Tjerk
Westerterp dat door zijn opvol
ger dreigt te worden voortgezet,
ervaren niet slechts dagelijks
honderdduizenden automobilis
ten. Stilstand op de wegen bete
kent ook nationale achteruit
gang, een infarct voor de econo-
Hervormd Nederland over het
terrorisme: „We moeten besef
fen dat er bij ons niets wordt
bedreigd. Er lopen alleen wat
terroristen rond. Dat is verve
lend en in sommige opzichten
gevaarlijk, maar met onze huidi
ge rechtsregels en ons huidige
justitiële apparaat kunnen we
die de baas, zoals het met ande
re ernstige criminelen ook het
geval is".
Bij de reis van een delegatie van
de Gereformeerde Bond naar
Zuid-Afrika deze opmerking:
„Wij vinden dit een grove misre
kening, een teken van ernstig
gebrek aan solidariteit met de
zwarten in Zuid-Afrika en ook
met de leiding van de Kerk,
waarvan men deel uitmaakt
Het laten doorgaan van deze
reis kunnen we niet anders zien
dan als een klap in het gezicht
van het bestuur der Hervormde
Kerk".
Voorts een interview met Paul
van Vliet: „Ja, voor de moralise
rende kant heb ik natuurlijk
ruimschoots de gelegenheid,
maar ik weet niet wat het effect
ervan is. Daarom probeer ik het
niet te doen. Als de mensen
maar de deur voor elkaar open
zetten. Dat kun je wel uitdra
gen".
In een ander artikel tenslotte de
stelling: „Ook zonder kernwa
pens kan Nederland zijn ver
plichtingen als NATO-bondge-
noot blijven vervullen. Landen
als Denemarken en Noorwegen
hebben nooit kernwapens beze
ten, maar ze zijn wel NATO-lid
gebleven. Het argument dat ver
wijdering van kernwapens strij
dig is met de Nederlandse NA
TO-verplichtingen, blijkt niet te
kloppen met de verdragen die
in.de achter ons liggende jaren
zijn gesloten".
