INTERNATIONAAL
/MEEMARCHEREN
KAN
„SOLDAAT"
Politiek spel met
dubbele bodem
Brian de Palma op
de Hitchcock-toer
„Dripshow" bij Imperium Kwart over Elf
„De Stoeipoes" in Leiden
DEZE WEEK IN LEIDSE BIOSCOPEN
Opmerkelijk abstract
werk in galerie
De Oude Rijn
Scène uit „Voorname lijken"
STUDIO Cadaveri Excelenti
(Voorname lijken) (16) met Lino
Ventura en Max von Sudow. Re
gie: Francesco Rosi.
„Cadaveri excelenti" de Nederlandse
titel „Voorname lijken" doet aan een
detectivekomedie denken, ook al is de
vertaling vrij exact is een bittere film
over onze door corruptie verziekte sa
menleving. Met Lino Ventura voor
treffelijk als onverstoorbaar doorwroe
tende politie-inspecteur Amerigo Rogas
in een warnet van intriges zet Rosi
in het eerste uur een bijzonder knappe
„policier" op het doek, waarin ieder
beeld zijn betekenis heeft Daarna, als
Rogas enigszins buitenspel wordt gezet
omdat een vierde moord zijn theorieën
over de dader ondermijnt wordt de film
wat onduidelijker.
De vermeende dader een ten onrechte
veroordeelde apotheker kan deze
moord niet gepleegd hebben, of had
daartoe in ieder geval geen motief.
De zaak gaat zich nu geheel afspelen op
het politieke vlak, met Max von Sudow
als een wel zeer radicale rechter, die
meent dat er van een gerechtelijke dwa
ling geen sprake kan zijn en dat er alleen
maar voorbeelden gesteld moeten wor
den om het gezag te handhaven.
Het is duidelijk dat noch hij noch de
verbijsterd voortploeterende inspecteur
Ventura het er in deze politieke warwin
kel levend van af kunnen brengen. Rosi
geeft dan ook geen duidelijke aanwijzin
gen hoe de vork in de steel zit en wat
de opzet van de hele operatie eigenlijk
is. Wel geeft hij de toeschouwer stof
genoeg tot nadenken. En echt niet alleen
over de politieke machinaties in Italië.
Een intrigerende film niet het minst
door de indringende wijze waarop Rosi
beeld na beeld zijn füm opbouwt
waaraan aan het slot iedereen zijn eigen
conclusies kan verbinden. Een moedige
film ook, want al laat de regisseur aan
het slot niet duidelijk zien wie nu eigen
lijk de kwaaie rakkers zijn, het zal iede
reen duidelijk zijn dat het politieke spel
beslist niet altijd „fair play" is en er
steeds meer onder de oppervlakte verbor
gen blijft dan men via de nieuwsmedia
verneemt.
Rosi heeft via zijn sociaal geëngageerde
films altijd meer te vertellen gehad dan
een korte inhoudsbeschrijving kon waar
maken. Mét „Cadaveri excelenti" heeft
hij, zeker wat het eerste gedeelte betreft,
zichzelf overtroffen. Het zou jammer zijn
als een dergelijk werk al na één week
uit de bioscoop zou verdwijnen. Dus gaan
zien en zo snel mogelijk.
MILO
CAMERA Jaws (12).
Bloedstollende verfilming van
een mensenetende haai. Met
tal van trucages, ondersteund
door voortreffelijke muziek, is
een aantrekkelijk spektakel
vervaardigd. Op reprise in
Leiden.
LUXOR The Exorcist II (16)
Het vervolg op de succesvolle
„Excorsist" is een betrekkelijk
En verder
rustige demonische film ge
worden. Het meisje Regan, op
nieuw Linda Blair, en father
Lamont, Richard Burton zijn
hoofdrolspelers. (Tweede
week)
LIDO m - Turks Fruit (16)
Uitstekende Nederlandse film
met Monique van der Ven en
Rutger Hauer. (vijftiende
week).
LIDO II A fistful of dollars
(16). Een van de betere wes
terns. Op reprise in Leiden.
live
LEIDEN Mimetheater „Kruimels" geeft vandaag en morgen De cabaretgroep „Kwart over
een „Dripshow" in microtheater „Imperium aan de Vestestraat. Elf' brengt vanavond het pro-
De beide voorstellingen beginnen om half negen. Kaarten zijn gramma „Kwart over Elf Li-
6,- (CJP-houders 4,-) aan de kassa te krijgen. ve" het LAK-theater aan
het Levendaal. In het pro-
Het is voor de tweede maal dat „Kruimels" naar Leiden komt. gramma, dat om kwart over
„Dripshow" is een nieuw programma van de mimegroep. Het acht begint, protesteren Emi-
is een college van poppenspel tot opera. Het is beslist geen lie, René en Kees, winnaars
„moeilijk" programma. „Kruimels" is een beetje van het geijkte van het cabaretfestival Came-
mimestramien afgestapt. Onder leiding van Peter Beekman retten 1976 tegen wansmaak,
ontstond een vermakelijk, zeer gevarieerd programma waarin valse schijn, onrecht, armoede,
allerlei elementen van water in het theater te vinden is zijn hypocrisie, misstanden, kleur-
verwerkt Ook het oerhollandse fenomeen hoorspel neemt in loosheid, burgerlijkheid en
.Dripshow" een voorname plaats in. vervlakking.
LEIDEN „De Stoeipoes" is de titel van een nieuwe Joop
van den Ende theaterproductie, die morgen 24 september in
de Leidse Schouwburg wordt opgevoerd. De voorstelling begint
om kwart over acht.
Het is *een door Bill Manhoff geschreven blijspel, waarin de
hoofdrollen worden vertolkt door Pleuni Touto en Hugo Metsers.
„De Stoeipoes" handelt over de gebeurtenissen rond een jonge
schrijver en een, op het eerste gezicht, lichtzinnig meisje.
Ogenschijnlijk hebben zij niets met elkaar gemeen, maar zoals
blijkt, kunnen ze tenslotte niet meer leven zonder elkaar.
Pleuni Touw en Hugo Metsers.
LIDO I - Soldaat van Oranje (16) met Rutger Hauer en Belinda Meuldijk.
Regie: Paul Verhoeven.
Sedert gisteren draait in 53
bioscopen in Nederland, van
Oostburg tot Geertruiden-
berg, van Hulst tot Emme-
loord, de nieuwe film van het
succes-trio Rob Houwer - Paül
Verhoeven - scenarioschrijver
Gerard Soeteman „Soldaat
van Oranje". Cameraman Jan
de Bont zit in Hollywood en
heeft moeten afhaken, maar
in de Duitser Jost Vacano
heeft hij een waardig vervan
ger.
Het is de eerste maal dat een
film in ons land in zoveel thea
ters tegelijk in prèmiere gaat,
maar het is natuurlijk wel de
manier om zo snel mogelijk
wat van de voor Nederlandse
begrippen gigantische kosten
van vijf miljoen terug te spe
len.
Tijdens de opnamen in Den
Haag vertrouwde de produ
cent ons al toe „De film moet
mi gemaakt worden, over een
paar jaar is het helemaal on
mogelijk - zelfs voor hét dub
bele bedrag - de situatie in
Nederland tussen 1940 en 1945
te reconstrueren".
In onze bespreking van woens
dagavond meldden wij reeds
dat Soeteman de autobiografie
van Erik Hazelhoff Roelfzema
alleen maar» als basis gebruik
te, terwijl hij om er een speel
film en geen documentaire
van te maken het accent ver
legde naar een groepje aanko
mende Leidse studenten, dat
plotseling met de tweede we
reldoorlog en een Duitse bezet
ting wordt geconfronteerd. Ie
der van hen reageert daar an
ders op. Omdat enkele figuren
uit de memoires van de Enge
landvaarder werden samenge
voegd tot één persoon, en voor
de dramatische tegenstellingen
in de film weer anderen wer
den „verzonnen", heeft op ko
ningin Wilhelmina na niemand
zijn eigen naam behouden.
Erik Hazelhoff Roelfzema is
nog steeds de centrale figuur,
maar heet in de film ook an
ders.
Sommige verzetstrijders zullen
wel wat teleurgesteld zijn dat
hun aandeel in de film niet
terug te vinden is, maar het is
de makers er om te doen ge
weest een onderhoudende film
te maken over een van de
meest stormachtige periodes
uit onze vaderlandse geschie
denis. Dat het zwaartepunt
niet op de gevechtsacties is
komen te liggen en bijvoor
beeld Erik's aandeel in de
RAF-vluchten maar heel sum
mier naar voren komt heeft
zijn oorzaak in de extra kosten
die dit weer zou meebrengen.
Vijf miljoen is al een hele
investering Tiaar Nederlandse
filmbegrippen, maar het resul
taat mag gezien worden en de
Engelse versie, die op stapel
staat, zal maken dat onze „sol
daat" ook internationaal kan
meemarcheren.
Wie heel kritisch kijkt zal nog
wel wat anachronismen ont
dekken, maar de Haagse blee
kneusjes die na de bevrijding
op het Noordeinde staan te
jubelen had men toch moeilijk
de week vóór de opnamen in
een donkere kelder kunnen la
ten verhongeren. Dat had de
kinderbescherming nooit goed
gevonden. Het ontgroenings-
feest op de sociëteit Minerva
ziet er zeer overtuigend uit,
maar, zo merkte een oud-stu
dent op „Die feuten hebben
wel erg oude koppetjes".
De koele reconstructie van de
executie op de Waalsdorper-
vlakte overtuigt meer dan de
dood onder de guillotine van
Jeroen Krabbé en zo zijn er
nog wel wat zwakke punten
aan te wijzen. Maar als geheel
voldoet deze vrij verfilmde
„Soldaat" aan datgene wat de
makers zich bij het begin van
de opnamen voor ogen hebben
gesteld, al hadden we graag
nog wat meer „zwijgende"
conflictsituaties gezien als bij
voorbeeld de tango, die de te
ruggekeerde Erik met zijn
vroegere, in Duitse krijgs
dienst getreden, studiegenoot
danst. Dèn wordt er echt iets
van het verzet voelbaar.
MILO
:r.
Rutger Hauer en Jeroen Krabbé landen op het strand van Noordwijk. Krabbe is
in het plastic gehuld om zijn smoking droog te houden
TRIANON De vrouw die twee
keer leefde (16) met Cliff Robert
son en Genevieve Bujold. Regie:
Brian de Palma
Regisseur Brian de Paima tracht heftig
in de voetsporen van de oude meester
Hitchcock te treden. Niet alleen omdat
De Palma ex-Hitchcock componist Ber
nard Herrmann (trouwens ook ex-Pim de
la Parra componist) gebruikt, maar er
zijn meer niet zo subtiele vingerwijzingen
in die richting. Verdachtmakingen, ver-
draainkjes in „De vrouw die twee keer
leefde" zoals de film hier heet en
thema kijken de oude Alfred naar de
ogen („Vertigo"). Filmpuristen kunnen
overigens gerust wezen: Het blijft na
maak.
Cliff Robertson speelt in „Obsession" een
sjiek zakenman uit New Orleans wiens
dochter en vrouw gekidnapt worden. In
paniek schakelt hij de politie in en volgt
het zorgeloze advies op de borgsom in
vals geld te doen voldoen verpakt in een
koffertje met een zender. Eind van het
trieste lied: De vuurdood voor ontvoer
ders en gijzelaars tijdens een auto-onge
luk bij de achtervolging. Robertson blijft
ontroostbaar achter met een levensgroot
schuldgevoel tot hij in Florence een Ita
liaanse studente kunsthistorie tegen komt
die als twee druppels water op zijn over
leden vrouw lijkt. Ze is aan het werk in
dezelfde kerk waar hij haar indertijd ook
tegenkwam. Een merkwaardig toeval dat
tot kennismaking en een halsoverkop be
sloten aanstaand huwelijk leidt. Maar
dan trekt de film naar de titel toe: In
Amerika wordt het meisje zo geobser
veerd door haar dubbelgangster dat ook
zij verdwijnt na dezelfde brief als inder
tijd gebruikt is opgehangen te hebben
met de eis tot een losprijs. Robertson
mag denken dat zijn liefde nogmaals op
de proef wordt gesteld, is vastbesloten nu
het geld werkelijk als een symbolische
„boetedoening te overhandigen, maar
wéér is het koffertje gevuld met nep-bil-
jetten. Het is allemaal té toevallig dat de
goede verstaander zou geloven dat er
niets meer aan de hand is. En precies,,
de dubbele bodem volgt, een uitermate
dramatische ontknoping waarna je niet
meer moet proberen de filmgebeurtenis
sen terug te redeneren want dan blijkt
er bar weinig te kloppen van wat De
Palma en scenarioschrijver Paul Schra-
der je als kijkbagage hebben meegege
ven. Niet alleen daardoor valt Brian de
Palma door de mand. Zijn gezwollen
toon houdt gelijke tred met de kolossale
geluidsvoorziening per koor en orkest
van Bernard Herman en ondanks goed
spel van Genevieve Bujold en Robertson
houd je daar de smaak van het melodra
ma dubbeldik aan over.
BERT JANSMA
Van de Belg Paul Schro-Biltgen
LEIDEN Abstracte kunst
lijkt zo op het oog vaak nog^il
oppervlakkig. Grote en kleine
symmetrische vlakken bewe
gen zich door een dikwijs an
ders gekleurde achtergrond,
en de diepere betekenis laat
zich vaak raden of is mis
schien volgens sommigen he
lemaal niet aanwezig. „Dat
kan ik ook", is een veelge
hoord commentaar. Bij het
werk van de Belgische schil
der Paul Schro-Biltgen is de
diepte die in het werk opge
sloten ligt zelfs voor de leek
nog wel uit te diepen. Van
avond (vrijdag) opent Marie
Willinck een expositie van het
werk van deze opmerkelijke
Belgische schilder in galerie
De Oude Rijn aan de Oude
Rijn 40. (om 20.30 uur, met
muzikale medewerking van
het vioolduo Anneke van der
Spaa en René van Dijk.)
Het werk van de 54-jarige
Paul Schro-Biltgen is qua
techniek onder te verdelen in
olieverf op doek en olieverf op
papier. Opvallend is dat bij de
olieverf op doek-schilderijen
de vlakken veel minder strak
zijn getrokken dan bij de olie
verf op papier-schilderijen. De
laatste techniek dateert vooral
van de laatste jaren en het
merendeel van de tentoonge
stelde schilderijen is ook met
die techniek geschilderd. Het
algehele werk wordt geken
merkt door een fraai, soms
wel verrassend kleurgebruik
dat in de regel zeer ingetogen
is. De brede kleurvakken lig
gen vaak in een beigeachtige
of leikleurige achtergrond, en
zijn zelf ook niet uitbundig
gekleurd of gaan in de omge-
vingkleur op, waardoor een
zacht lijnenspel zichtbaar
wordt. Dat geldt niet zozeer
voor de schilderijen op doek,
die een wat vagere indruk op
het netvlies achterlaten. Het
kleurgebruik is bij deze schil-
Paul Schro-Biltgen
derijen ook heel wat uitbundi
ger.
Een vaak terugkerend detail
in de olieverf op papier-schil
derijen zijn de kleine geome
trische figuurtjes, vaak in de
centrum van het schilderij en
in tegenstelling tot de rest van
het schilderij opvallend rood
wit en zwart gekleurd. Het
lijkt of deze driehoekjes (of
andere meetkundige vormen)
zich heel ver weg in het schil
derij bevinden en dat geeft
een ongelooflijke dieptewerk
ing. Bijzonder fraai is ook de
uitstraling die in een paar
schilderijen van de meetkundi
ge figuren uitgaat; het doet
denken aan de corona van on
ze zon, en het is door Paul
Schrö Biltgen bijzonder fraai
in beeld gebracht. De schilder
zegt zelf op zoek te zijn naar
het transcedente en men krijgt
inderdaad de indruk dat het
werk is ontleend aan een niet-
werkelijkheid.
Het werk van Paul Schro-Bilt
gen is tot en met 26 oktober
in Galerie De Oude Rijn aan
de Oude Rijn 40 in Leiden te
bezichtigen Geopend: woens
dag tot en met zaterdag van
12.00-17.00 uur en op donder
dag ook van 19.00-21.00 uur.
Soldaat van Oranje Rutger Hauer en Belinda Meuldijk
