deTijd
e dure Concorde
5aat waarschijnlijk
it de produktie
i<jS&3g£.
H
i
Politie in
Soweto schiet
student dood
jg
Wellicht
NMB
leger en partij in
crisis tussen
China
m
a
rekeninghouder
Luns waarschuwt
tegen verzwakking
van koopvaardij
stilus
Sportdag voor
gehandicapten
159.- 159.-mode
ITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1977 PAGINA 9
Imze correspondent Roger Simons)
»n Het lang verwachte einde
het Anglo-Franse supersonische
•iegtuig Concorde wordt nu defini-
uitzicht gesteld. Een Britse par
itaire commissie is eindelijk tot de
osie gekomen, dat de bouwkosten
te hoog zijn. Het uitblijven van
re bestellingen zal de produktie
mijdel ijk doen stilvallen. Dit kan
;n 1978 gebeuren, want tegen die
s numero 16, de laatste Concorde
_wd.
jloedrijke Britse parlementaire commissie
tenbare uitgaven, samengesteld uit Lager-
'en van alle partijen heeft een grondige
gemaakt van het Concorde-probleem.
>t parlement van te voren geweten had hoe
e Concorde ging worden, zou dit vliegtuig
1 nooit gebouwd zijn", aldus de commissie,
de produktiekosten hebben nu tot gevolg
toestel met zwaar verlies verkocht wordt.
orders komen in ieder geval te laat om
~*cordeproduktie nog lonend te kunnen ma-
De Britse regering heeft al beslist dat geen nieuwe
Concordes meer gebouwd mogen worden zodra
het huidige produktieprogramma van 16 Jets afge
lopen is. Voortzetting van de produktie is alleen
mogelijk wanneer de inkomsten de hoge uitgaven
zouden dekken en dit wordt niet meer verwacht.
De Concorde dreigt derhalve Europa's duurste
flop te worden.
Van de zestien gebouwde Concordes komen
slechts veertien toestellen in aanmerking voor
verkoop; de eerste twee waren prototypes.
Als de veertien supersonische toestellen allemaal
verkocht worden, zal het totale verlies op de
produktiekosten naar schatting 20 miljoen pond
bedragen. Voor vijf Concordes werden echter nog
geen kopers gevonden. Worden die vijf toestellen
verkocht voor minder dan het bedrag dat Airfran-
ce en British Airways onder regeringsdwang be
taald hebben voor de huidige Concordes dan zal
de verliespost nog veel groter zijn.
De Britse parlementaire commissie erkent, dat
zich, sinds de aanvang van het Concorde-project,
speciale problemen voorgedaan hebben die beide
regeringen misschien nog niet konden voorzien. De
burgerlijke luchtvaart is niet langer winstgevend
en de brandstofprijzen schijnen niet meer uit de
lift te kunnen. Het supersonische lijnvliegtuig is
een dure luxe geworden, die men best kan missen.
MEXICAANSE HULDE VOOR PAUS
PAULUS
Een karakteristiek Mexicaans orkest bracht gisteren in
Castelgandolfo een zanghulde aan paus Paulus. Dit ge
beurde na de wekelijkse audiëntie die paus Paulus in zijn
zomerresidentie hield. Vandaag is de paus teruggekeerd
naar het Vaticaan waar hij een ontmoeting zal hebben
met de Britse premier James Callaghan.
JOHANNESBURG/DEN HAAG De Zuidafrikaanse op
roerpolitie heef gisteren het vuur geopend op studenten
in de zwarte voorstad Soweto. Hierbij werd een zwarte
15-jarige jongen dodelijk getroffen. Verscheidene andere
jongeren liepen verwondingen op. De onlusten deden zich
voor bij twee kerken in Soweto. Daar werden rouwdienst
en gehouden voor de overleden zwarte activist Steve Biko.
De politie patrouilleerde bij de kerken met zwepen en
zwarte jongeren vertelden dat zij werden afgeranseld toen
zij de diensten wilden bijwonen.
5 V g
-< .T
Dinsdagavond had de raad van
afgevaardigden van de studen
ten in Soweto iedereen ge
vraagd in het zwart gekleed te
gaan „totdat onze helf is begra-
wordt in King William's Town,
vele duizenden zwarten aanwe
zig zullen zijn.
Enkele tientallen leden van het
Zuid-Afrika-Comité en het Co-
ven". De zwarte Volksconventie nrité vrijheid voor alle politieke
(BPC) deed een oproep aan de
zwarte bevolking vrijdag en
zondag te rouwen.
De 30-jarige Steve Biko stierf op
12 september in een gevangenis
in Pretoris onder dubieuze om
standigheden. Van vele kanten
is kritiek geleverd op de minis
ter van justitie, James Kruger
in verband met het overüjden
van Biko. De BPC verwacht dat
zondag, als Biko begraven
gevangenen in Zuid-Afrika heb
ben gisteravond een demonstra
tie gehouden voor de Zuidafri
kaanse ambassade in Den Haag
uit protest tegen de dood van
Steve Biko en andere politieke
gevangen in Zuid-Afrika. Vol
gens de actievoerders is Biko
door de gevangenisautoriteiten'
vermoord. De demonstranten
stonden met spandoeken en met
fakkels voor het ambassadege
bouw.
1 '""xeuensi is
nve/oppe zenden ;inir WIR
_""'".rd"u„„„er,,„ i-.;.
PARIJS (ANP) De secretaris
generaal van de NAVO, oud-mi
nister Luns, heeft in de NAVO-
assemblee in Parijs gepleit
voor een verhoging van de de
fensie-uitgaven die uitgaat bo
ven het inflatiepercentage. Te
vens waarschuwde hij de parle
mentariërs uit de vijftien NA-
VO-landen tegen een verzwak
king van de westelijke koop
vaardij door Russische concur
rentie. De Russische rederijen
ontvangen aanzienlijke staats
subsidies en zijn daardoor in
staat lagere tarievên te bereke-
Het defensief vermogen van het
bondgenootschap moet worden
gehandhaafd en zelfs versterkt,
aldus mr. Luns. Het is een illu
sie te veronderstellen dat de de
fensie op peil blijft als de infla
tie ongedaan wordt gemaakt.
Veiligheid is een begrip dat niet
mag worden beïnvloed door
economische of financiële over
wegingen op korte termijn. Te
neinde doeltreffend te zijn moet
defensie geloofwaardig zijn. Zij
kan slechts geloofwaardig zijn
indien wij een werkelijk even
wicht handhaven met het War
schau Pact, dat zijn defensief
vermogen versterkt, aldus mr.
Luns.
Ondanks de economische terug
gang blijven de middelen waar
over het westen beschikt ruim
schoots voldoende voor het ver
zekeren van een „machtig en
geloofwaardig" defensie-appa
raat. De produktie van de vijf
tien NAVO-landen is ongeveer
het drievoudige van die van de
Oosteuropese landen en de Sov
jet-Unie.
Verdovende middelen
voor gevolg Nixon
WASHINGTON (DPA-
Reuter) „Een vreemde
macht heeft bij een bui
tenlandse reis van de
rugkeer van een ongewoon ge
voel, dat ook anderen hadden.
Hij vroeg mij om raad", zo ver
klaarde de wetenschapper Gott
lieb. De voorzitter van de com-
voormalige Amerikaanse missie, Edward Kennedy, vroeg
president Richard Nixon hem: „Wilt u daarmee zeggen
geprobeerd, personen uit
het gezelschap van Nixon
met verdovende midde
len te beïnvloeden". Dit
heeft de voormalige CIA-
medewerker Sidney
Gottlieb gister verklaard
voor een Senaatscommis
sie. In 1972 maakte Ni
xon reizen naar China en
de Sovjet-Unie.
„Niet al te lang geleden, in ver
band met het bezoek aan een
potentieel vijandelijk land,
sprak de president na zijn te-
dat het gezelschap van de presi
dent verdovende middelen
kreeg toegediend?". Gottlieb
antwoordde: „ik wil slechts zeg
gen dat We moeten nagaan of
dit het geval is geweest". De
arts, die in 1973 de CIA verliet,
voegde eraan toe dat Nixon zelf
niet zozeer het doelwit was van
de vermoede toediening van
verdovende middelen, maar be
geleiders uit zijn gevolg. Het
symptoom was een desoriënta
tie, die in normale omstandighe
den niet mogelijk is. Na de
openlijke ondervraging werd hij
achter gesloten deuren nader
aan.de tand gevolgd.
Verbod op plastic
flessen in VS
WASHINGTON (DPA) - De
Amerikaanse autoriteiten voor
levens- en geneesmiddelen heb
ben de invoering van plastic
flessen voor limonadedranken
verboden. Onderzoek bij dieren
heeft uitgewezen dat het kunst
stofmateriaal nadelige gevolgen
heeft voor de gezondheid.
I Zware kwaliteit wollen
I pullover, origineel Shetland. SI
eksklusief gemaakt voor
I Frank Jean. Jj
I Met ronde hals of V-hals j-
TOKIO (AP) Een van
China's oude revolutio
nairen, de voormalige
maarschalk Hsu Hsiang-
Tsjien, heeft in een
maandag in het Chinese
Volksblad verschenen ar
tikel indirect laten door
schemeren dat er in de
volksrepubliek mogelijk
een nieuwe crisis is ont
staan over het leider
schap van de 2,5 miljoen
man sterke strijdkrach
ten.
Het artikel van de 75-jarige vice-
voorzitter van de commissie
voor militaire zaken en lid van
het politburo van de Chinese
communistische partij werd gis
teren door het officiële persbu
reau Hsinhoea verspreid.
Hsu pleit voor een voortzetting
van het collectieve leiderschap
op alle niveaus binnen de partij
en schrijft: „Wij moeten voorko
men dat een baantjesjager of
intrigant zijn macht misbruikt
om het volk te dicteren, het
leiderschap in het leger naar
zich toe te trekken of verzet te
plegen tegen de partij". Hij
brengt verder een uitspraak van
wijlen voorzitter Mao Tse-toeng
in de herinnering: „Ons principe
is dat de partij het bevel heeft
over het wapen en dat het wa
pen nooit het bevel over de par
tij mag krijgen".
Vervolgens schrijft Hsu dat de
eenwording en eenheid van de
partij moeten worden verde
digd. Hij zegt dat het absoluut
ontoelaatbaar is om sectarische
groepjes te vormen, scheuringen
te veroorzaken, tot burgerlijke
partijzucht aan te sporen of een
partijzuchtige bourgeoisstruc-
tuur in het leger te vestigen".
De opvolger van Mao, partij
voorzitter Hwa Kwo-feng, is op
perbevelhebber van het leger.
Vice-premier Teng Hsiao-ping is
chef van de generale staf.
Hsu zegt niet of en waar de idee
van het collectieve leiderschap
is gesconden, geschonden, dat
hij slechts waarschuwt «tegen
mogelijke toekomstige scheurin
gen in de strijdkrachten. Zijn
herhaalde aandrang op heer
schappij van de partij en collec
tieve leiding in het leger sugge
reren dat er momenteel moei
lijkheden zijn.
Vietnam: normale
betrekkingen
met de V.S.
NEW YORK (UPI) - Vice-pre-
mier Nguyen Duj Trinh van
Vietnam heeft gisteravond naar
aanleiding van de toelating van
zijn land tot de Verenigde Na
ties gezegd dat Vietnam „een
grote historische overwinning"
had behaald. In een gebaar van
verzoening bracht hij de „vrien
delijke groeten" aan het Ameri
kaanse volk over. „Mijn rege
ring", zei Trinh, is bereid de
onderhandelingen over het ves
tigen van normale betrekkingen
met de Verenigde Staten voort
te zetten.
Dr. Witteveen
verlaat IMF
WASHINGTON De alge
meen-directeur van het Interna
tionale Monetaire Fonds (IMF),
dr. H. J. Witteveen, stelt zich
om persoonlijke redenen niet
beschikbaar voor een tweede
ambtstermijn van vijf jaar.
De heer Witteveen heeft de di
recteuren van het IMF van zijn
beslissing op de hoogte gesteld.
Hij werd op 1 september 1973
algemeen directeur van het
fonds. Zijn ambtstermijn loopt
derhalve op 31 augustus 1978 af.
Prof. dr. H. J. Witteveen (WD)
is twee keer minister van finan
ciën geweest. Van 1963 tot 1965
was hij dat onder het kabinet-
Marijnen en van 1967 tot 1971
onder het kabinet De Jong. Als
minister was hij er vooral op
uit, de begrotingssituatie gezond
te maken. Het financieringste
kort van de centrale overheid
kon daardoor een eind worden
teruggebracht, maar bij de loon
explosie van 1970 werd de fi
nanciële positie van de staat
weer zeer moeilijk.
-
EVIER OVER DE MILJOE-
INOTA: „Het eerste kabi-
)en Uyl loopt het tweede
net-Den Uyl voor de voeten
dit de eerste stap-
Hheeft gezet. Op een totale
■begroting van tegen de hon-
H miljard gulden lijkt belas-
^•ezwaren van 80 miljoen
^■chijntje. Maar met dat be-
is de aap van het nieuwe
net lelijk uit de mouw van
demissionaire voorganger
imen". Het hoofdartikel
I „Na al het sombere nieuws
ten wij oppassen niet al te
lmistisch te zijn. Er zijn wel
jr slechte tijden geweest, die
Igd zijn door een grote eco-
ische opbloei. Ook deze tip
de formatie: „Als Den Uyl
ir het doodvonnis van het
tusakkoord wil uitkomen,
>^maakt hij daarvoor alleen
J^kans door mevrouw Van
jn&wen minister van Volksge-
c Iheid te maken". Voorts een
interview met prins Bern-
over de gehandicapte
„Als ik het voor het zeg-
u krijgen, zou ik bijvoor
volgend jaar zelf een
lag voor gehandicapten
iiseren in Amsterdam of
erdam". Blijkens het ver-
kampt de prins zelf met
[ebroken teen. De socioloog
".ooymans praat over de
„Het eigenaardige is
le Omroepwet uitgaat van
diverse maatschappelijke
':uigingen, terwijl het pu-
er steeds minder een bood-
aan heeft. Je zou je dus
ige moeten afvragen of ons
ipbestel in deze formule
wel zin heeft".
SBSHII
Haagse Post over de Miljoe-
Jtota: „Hij legt de vinger bij
Rrootste opgave voor de Ne-
■andse politiek: het afstem
men van het beleid op de gren
zen die in zicht komen. Grenzen
aan de groei van de uitgaven,
en verdere lastenverzwaring,
aan grondstoffen en aan solida
riteit". Voorts de suggestie:
„Volgend jaar kan een gedeelte
lijke bevriezing van alle salaris
sen in de collectieve sector an
derhalf miljard opleveren. Die
extra matiging is gerechtvaar
digd, omdat deze salaristrekkers
(voor tweederde ambtenaren) de
afgelopen jaren een aanzienlijke
voorsprong hebben opgebouwd
in vergelijking met werknemers
in het particuliere bedrijfsle
ven". Ook een interview met de
Duitse journalist Günter Hall-
raff, die binnen wist te dringen
in de redactie van de reactionai
re Springerkrant Bild. „Sprin
ger ziet zijn krant als een ket
tinghond. Daarmee wordt ook
de politieke betekenis ervan dui
delijk. Hij kan hem laten grom
men en loslaten. Daarmee kan
hij een parlement chanteren,
een bondsdaglid intimideren of
zelfs een minister tot opstappen
dwingen. Zolang de hond aan
de ketting ligt, kan Bild angst
aanjagen, maar laat hij hem los,
dan is hij in staat democratische
verworvenheden in stukken te
scheuren". Het omslagartikel
gaat over het Centraal Planbu
reau. „Het gedreven elan van
weleer is verbleekt. Het creatie
ve experiment in „de Tijd" ver
schraalt tot een nijver, wat bloe
deloos instituut. Het apparaat
heeft de plaats van de onrustig
zoekende wetenschapper over
genomen".
Vrij Nederland over de Miljoe
nennota: „De lonen omlaag, de
winsten omhoog en meer werk
loosheid. Wie had ooit verwacht
dat het als progressief aange
diende kabinet Den Uyl zo zijn
carrière zou beëindigen? Waar
schijnlijk heeft in geen tiental
len jaren een Nederlandse rege
ring een begroting ingediend die
Prins Bernhard:
zo schreeuwt om aanvullende
maatregelen als deze". Bij de
kritiek in de Troonrede op de
lange duur van de formatie de
kanttekening: „Van Agt verliest
aan gezag in zijn fractie, omdat
hij zijn zaakjes onvoldoende
kent, maar hij kan nauwelijks
terugvallen op fractiespecialis
ten, omdat die onderling zo
sterk verdeeld zijn. Bovendien
komt het keer op keer voor dat
de CDA-leider zijn mensen niet
snel genoeg kan bereiken. De
fractie hangt als los zand aan
elkaar". Ook in dit blad aan
dacht voor Günter Wallraff als
verslaggever bij Bild. „Hij was
er getuige van hoe complete re
portages en vraaggesprekken
werden verzonnen. Hij zag hoe
de lokale politie beefde voor
Bilds beroepsvervalsers. Over
de zaak Menten de constatering:
„Dat juridisch geschoolde insi
ders het nog maar zeer de vraag
achten of Menten wel veroor
deeld zou kunnen worden op
grond van de verklaringen die
tot nog toe zijn afgelegd. Vrij
spraak behoort dus wel degelijk
tot de mogelijkheden". En:
„Vrijspraak van Pieter Menten
zal behalve politieke repercus
sies ook een gigantische afgang
van het Ministerie van Justitie
betekenen. Het niet horen van
zijn broer Dirk als getuige a
decharge zou wel eens tot die
angst te herleiden kunnen zijn".
Het blad heeft een literaire bij
lage.
De Tijd naar aanleiding van de
Miljoenennota: „Het gevaar
dreigt dat er bij de algemene
politieke beschouwingen die be
gin oktober moeten worden ge
houden, nog geen kabinet is. De
Tweede Kamer heeft dan nie
mand om mee te praten. Op
basis van het op Prinsjesdag
aangeboden drukwerk is er wei
nig te bespreken en met een
demissionair kabinet kun je
geen zaken doen over het beleid
voor het volgende jaar". Het
omslagartikel vraagt zich af of
Pronk mag blijven. „Hij is de
eerste bewindsman op ontwik
kelingssamenwerking die echt
ter zake deskundig is, maar dat
voordeel laat hij in de discussie
omslaan in een nadeel, omdat
hij niet kan verhullen dat hij
persoonlijk overtuigd is van het
feit dat ook hij alleen alles het
beste weet. Zijn opponenten in
het parlement en daarbuiten
zijn allen kletskousen. Zo'n hou
ding maakt een minister niet
geliefd in brede kring en ver
kleint de kansen op een lang
politiek leven". Ook een inter
view met het nieuwe Eerste Ka
merlid H. Vrouwenvelder. „Als
het bedrijfsleven op dezelfde
wijze zijn leidinggevende figu
ren zou selecteren als dat ge-
beurt bij kabinetsformaties, dan
zal het aantal faillissementen in
dit land nog oneindig veel gro
ter zijn".
Hervormd Nederland over de
Miljoenennota: „Het gaat niet
enkel om conjuncturele schom
melingen; het systeem als zoda
nig kraakt in zijn voegen. Te
recht constateert het kabinet
dat aanpassingen van onze
maatschappelijke structuur, na
tionaal en internationaal, nodig
zullen blijken". Echter: „We vre
zen eigenlijk dat ook een tweede
kabinet-Den Uyl niet in staat zal
zijn wezenlijke veranderingen
aan te brengen".
Ook een groot interview met
Wim Kok. Over zijn recente con
tact met de bisschoppen: „Het
geeft me alle reden daar positief
over te zijn. Ik zou wensen,
zonder er op deze manier een
publieke sollicitatie van te ma
ken, dat we dit soort contacten
ook met andere geloofsrichtin
gen zouden kunqyn hebben. Het
is ook nodig voor een plurifor
me vakbeweging. We moeten ze
ker niet de indruk wekken dat
wij een club zijn die op puur
materiële vakbondsdoeleinden
is gebaseerd, waar een levensbe
schouwing niet zou meetellen.
Alsof je daarvoor zou moeten
kiezen of voor actief christen-
zijn. Nee, datwillen we heel
uitdrukkelijk niet". Voorts komt
de schrijver Anton Koolhaas
aan het woord. „Neem het feit
dat vandaag niemand meer ge
loofwaardig is in deze wereld.
Dat wordt met de dag erger. Er
is een totale inflatie van de ge
loofwaardigheid. Het ernstigste
verschijnsel van de huidige
geestelijke crisis". Een artikel
tenslotte over de overeenkom
sten tussen Hitier en Bader
Meinhof. „De weg van kaars
rechte moraliteit naar demoni
sche immoraliteit is korter dan
veel mensen zien".
Flannel mantel. Loden mantel met
In de aktuele mode- capuchon. In de
kleuren kleuren grijs, groen
Maten 38 t/m 46.
Maten 36 t/m 46.
Meer dan 40 vestigingen door heel Nederland p
U Leiden: Haarlemmerstraat 163a '■A
(donderdag-koopavond)
5 Leidsenhage: Jasmijnhof 8
*5 (donderdag-koopavond).
