Zeg maar dag
met je handje
Nevski
Prospekt
60 jaar
later
SIEP DE WOLFF WUIFT
WERELD VAKKUNDIG PLAT
Denkend
aan
Musselkanaal
VADERLANDSE MINIATUREN
ander heeft een koninklijke naam. Roma-
now is, naar de maatstaven van het Kremlin,
nog jong, maar het blijkt de vraag of hij
in het Rusland van na Brezjnev een machtig
man zal zijn.
De beste kijk op de gebeurtenissen die
vooraf gingen aan oktober 1917 krijgt men
in het Museum van de Revolutie in het
marmeren huis, waar de bolsjewieken ge
huisvest waren in de periode tussen de
„burgerlijke" februarirevolutie van 1917 en
hun eigen coup van een aantal jaren later.
Hier had Lenin zich 92 dagen verschanst en
van het balkon met de ijzeren leuning sprak
hij de menigte toe.
De oorspronkelijke bewoonster van het
pand, de ballerina Kshesinskaya, maltresse
van de tsaar, week uit naar Parijs, alwaar
ze een hoge leeftijd bereikte.
Het museum heeft veel materiaal over 1905
en 1917 en pretendeert ook wat te vertellen
te hebben over de wapenfeiten van de revo
lutie tot vandaag toe, maar van de 36 zalen
valt er slechts in drie wat te zien over de
jaren sinds de invoering van de nieuwe
economische politiek (1921). Trotsky heeft
weinig goeds gedaan in de ogen van de goed
getrainde, aardige gidsen, die echter wel wat
schijnen te zien in de jonge Stalin. Zijn we
Lenin eenmaal voorbij, dan zijn er geen
duidelijke verwijzingen naar oom Josef of
Nikita.
Een ander museum waar westerlingen nau
welijks komen is het museum voor geloof
en atheïsme, in de vroegere Kazan-kathe-
draal. Er is daar veel te zien over de midde
leeuwse inquisitie, de onderdrukking van
lijfeigenen door orthodoxe priesters in de
negentiende eeuw en het anti-zionisme. De
Russen zelf komen hier veel. Ze komen hier
getuigen van het stukje over „geweten" in
de oude grondwet en artikel 52 van de pas
ontworpen nieuwe: „Het recht om elk geloof
te belijden en om atheïstische propaganda
te voeren zal voor alle staatsburgers van de
Sovjet Unie erkend worden".
Mensen met geheel eigen metafysische ge
dachten kunnen het best rust zoeken in het
zomerpark, dat net iets heeft van de zachte
melancholie van de vroege herfst Er staan
honderden klassieke beelden. Occidens het
Westen, is een daarvan, met een vermoeide
blik over zich, wat erg symbolisch lijkt
In de boekenstalletjes in de hotels (maar
zeker niet op straat) blijkt dat de autoritei
ten een klein beetje vrije informatie uit het
westen willen toelaten: Le Monde, Neue
Züricher Zeitung en Frankfurter Allgemeine
worden daar verkocht hoewel niet van die
„decadente" bladen als de Guardian of The
Times. Het enige punt is dat, hoewel de
Morning Star en 1' Humanité maar drie
dagen oud zijn, bladen als Le Monde al van
twee of drie weken terug zijn. Hoogstwaar
schijnlijk hebben ze al die tijd op officiële
goedkeuring liggen wachten. Het beste
nieuws uit het westen is blijkbaar oud
nieuws.
Voor de Rus die eens de wereld door een
westerse bril wil zien blijft nog een kleine
mogelijkheid open. Dat is om Fins te leren.
wat een jaar of drie, vier duurt. Dan zou
hij de grootste krant van Finland, Helsingin
Sanomat, kunnen lezen, die volstaat met
nieuws van Westerse persbureaus en die
maar twee dagen oud is.
Of dat zo zal blijven is echter een gok, want
de autoriteiten nemen af en toe het belang
rijkste communistische orgaan van Finland
uit de circulatie. Deze „Kansan Uutiset" is
te revisionistisch en Moskou ziet meer in de
Finse Stalinistische Tiedonantaja.
De winkels hier schijnen minder te kampen
te hebben met een gebrek aan artikelen
(hoewel jonge Russen heel wat over hebben
voor blue jeans) dan met een gebrek aan
personeel. Een situatie die er niet beter op
wordt door het gebruik de klant aan een
andere balie te laten betalen dan waar hij
zijn inkopen ophaalt
Maar behalve wanneer er een partij water
meloenen aankomt zijn de winkelende men
sen alleen maar nieuwsgierig. Een man die
er over aan het nadenken was of hij zijn
geld zou investeren in een horlogebandje
werd in zijn keus bijgestaan door een dertig
tal omstanders die met belangstelling voor-
en nadelen van de aanbieding aan het afwe
gen waren.
Het hele ritueel krijgt iets charmants door
dat de drukbezette winkelbediendes nog ge
bruik maken van het vertrouwde te Lr a am,
de abakus.
copyright The Guardian
Op zijn zuidoost-flank eindigt
Groningen in een platgewals-
de driehoek, waar de vaarten
met vaste hand als bissectri-
cen zijn ingetekend. Recht toe
recht aan snijden ze door
akkers en weilanden en
spuien ze hun nutteloos
dropwater via sluizen van Ter
A pel naar Stadskanaal en
verder, naar Vriescheloo en
Winschoten. Aan de basis van
die driehoek ligt het oude
Reiderland, waar vele genera
ties van verworpenen der
aarde in het troosteloze veen
hun natje verdienden, terwijl
verderop de bazen in hun
boerse burchten de schaapjes
één voor eén'op het droge
trokken. Een deprimerend
gebied, leerde je al op school.
Een stuk van Nederland, dat
door de Schepper alleen
gemaakt leek om de leer
krachten voor hun proefwer
ken aardrijkskunde aan
genoeg stof te helpen. Een
wereld, volgestort met stro
karton en armoe en met
Hoogezand, Sappemeer en
Zuidbroek in een vervloekt
rijtje, dat je walgend in je
kop stampte om een onvol
doende op je rapport te
ontlopen.
Wat wist je nog meer van die
uithoek, van dat ondervoede,
ondergeschoven kind van de
Nederlandse Maagd? Ja, je
had gehoord over de dikke
boeren, die als vorsten
resideerden in hun praalzieke
hoeven; bunderbazen, die het
voetvolk nauwelijks op hun
erf konden velen. Machtige
agrariërs heersten daar, die
mét de gewassen uit de vette
klei waren getrokken en
sindsdien vanuit hun hemel
bed een schrikbewind uitoe
fenden. Tussen Blijham en
Bellingwolde kon je hun
paleizen zien achter hekken
met borden „wacht u voor de
hond" en met Franse tuinen,
waarin ze op de dag des
Heren verpoosden met hun
vierkant geboetseerde zonen,
die in Groningen studeerden.
En dan had je ook nog de
arbeiders; de ribfluwelen
werkmieren, die bij hun
levensuitrusting nooit een
maarschalksstaf, maar alleen
turf in hun ransel aantroffen.
Ze dronken dan ook met de
gerstepap de wijsheid in, dat
hun bestaan een tranendal
was, waar de enige ontsnap
pingsweg op het kerkhof
uitmondde.
Aan dat soort zaken denk je,
wanneer je op een grijs
gedraineerde zomerdag naar
zuid-oost Groningen klimt Je
rijdt na Emmen inderdaad
langs eindeloze vaarten met
kaalgeschoren oevers en
roestige bruggen, die niks
met niks verbinden. Aan
weerszijden van dat litteken,
waarin het water op geron
nen bloed lijkt, ijlt het land
ongehinderd door obstakels
naar de einder. Een leegge
pompte lepmaag lijkt het,
waarin de spaarzame restan
ten van een boers galgemaal
zijn achtergebleven. Een
eenzaam huis, een verloren
koe en een geïsoleerde boom
als aangrijpend zetstuk, dat is
alles.
Op gezette tijden verdikt de
bebouwing zich plotseling en
wordt de indruk gewekt, dat
de reiziger een dorp binnen
rijdt Maar meer dan een
décor is het niet. Er staan
slechts wat huizen langs de
vaart, een kerk, een school
met de bijbel en een grutters-
winkel. En alle hebben ze
gegarandeerd vrij uitzicht,
want aan de achterkant van
die ene straat houdt het dorp
alweer op. Lintbebouwing
noemt men dat. Een treffende
benaming, want meer dan
een strik op een agrarisch
waterhoofd is het inderdaad
niet.
Ook Musselkanaal lijkt
aanvankelijk volgens dat
rederijkers-schema te zijn
opgetrokken. Aan de dorps-
grens heb je nog steeds de
indruk, met de zoveelste te
langgerekte geografische grap
te doen te hebben, maar na
enkele honderden meters
wordt het mensen en kun je
wel degelijk linksaf, rechtsaf
en rechtdoor. Wat een weelde.
Verderop doemt de nieuw
bouw op met winkelwijken en
op het kruispunt bij de oude
brug wachten zilveren kande
laars, wijnglazen en damasten
tafellakens op de vreemde
ling, die verdwaald is zeker.
Aan de overkant heeft zich
zelfs een Chinees verschanst,
de eeuwige wijze uit het
Oosten, die zijn gaven van
wierook, goud en mirre
ondertussen heeft vervangen
door loempia, foe yong hai en
bami met ei.
We hadden het slechter
künnen treffen. Als we niet
oppassen voelen we ons hier
straks nog thuis ook
Leo Thuring
Ach, hoe simpel en hartver-
overend een mens al niet zijn
geld kan verdienen. Sterker
nog, onder zijn ruige snor de
ene lap van duizend na de
andere wegblaast en op die
manier moeiteloos op weg is
naar een vet miljoen. Nu
wordt het bewijs weer over
tuigend geleverd door Siep de
Wolff met twee effen uit Bo-
venkarspel in Noord-Holland.
Die jongen begint in België
een handeltje in automaten en
valt daar gelijk op zijn ge
zicht; waarschijnlijk, omdat
die Belgen dachten, dat ze er
voorgebakken patat in moes
ten stoppen. Maar denk niet,
dat hij daarna aan de lopende
band ging werken of zich als
nederige kaartenknipper ver
huurde aan de Nederlandse
Spoorwegen. Nee, dan kent u
Siep niet. Siep behoort name
lijk tot de groep der inventie
ve baasjes en daarom bedacht
hij na dat eerste echèc blik
semsnel een apparaatje, waar
mee bromfietsers met hun al
dan niet rondborstige duo-
passagiere via de verplichte
helm kunnen converseren.
En nu raast hij weer in vlie
gende haast over de wereld
met een assortiment maffe
handjes, die hij importeert en
laat bedrukken met treurige
teksten als „Make love, no
war" en „Ajax wint de wereld
cup". Siep, de nieuwe konin
gin van Lombardije, heeft het
volk vakkundig platgewuifd
met die onnutte jatjes van
hem, waarvan er momenteel
per dag zo'n kleine honderd
duizend zijn fabrieksloods ver
laten. Inmiddels zijn van het
Nederlandse wagenpark vein
ruim vier miljoen stuks al an
derhalf miljoen auto's voor
zien van Sieps ijzersterke vin
gerwijzing en voorlopig lijkt
aan de rage nog geen eind te
zijn gekomen.
Vijf miljoen heeft Siep er nu
al weggestampt en er liggen
alweer orders op zijn bureau
voor nog eens vijf miljoen
stuks. Handje, contantje. Siep,
de vingervlugge koopman
heeft daartoe net weer een reis
gemaakt naar Zuid-Amerika
en daarvóór zat hij met zijn
monsterkoffer in Denemarken
en Duitsland. Hij is ook druk
bezig met Suriname, waar de
verkiezingen voor de deur
staan en een dergelijk parle
mentair gebeuren is in zo'n
warmbloedig land al gauw
goed voor 200.000 kleffe
knuistjes. Zeg maar gerust
dag met je handje tegen Suri
name. En wat gedacht van de
wereldkampioenschappen
voetbal in Argentinië? Reken
er op, dat daar ook een prima
afzetgebied ligt voor Sieps
handjes.
Momenteel bezorgt Siep de
Wolff in Bovenkarspel zeven
tig mensen brood op de plank
en daarnaast heeft hij nog 35
thuiswerkers aangetrokken en
laat hij het plakwerk verrich
ten door 350 gedetineerden in
de gevangenissen van Haar
lem, Amsterdam, Rotterdam,
Breda en Den Haag.
Op het thuisfront in Boven
karspel heeft De Wolff zich
inmiddels verzekerd van de
steun van Daan Thijssen,
Thijssen, een gebrilde sobat,
die griezelige gelijkenissen
vertoont met de zanger Bob
Scholten. Thijssen had inder
tijd in Indonesië kennis ge
maakt met de handjes-rage en
was er toen al van overtuigd,
dat hij er na terugkomst in het
lieve vaderland een fortuin
mee kon verdienen. Eenmaal
weer thuis begon hij dan ook
vlijtig aan de fabricage, maar
(Van onze correspondent Donald Fields
Leningrad Om met de sportcommentator
te spreken: hier is het allemaal gebeurd, nu
zestig jaar geleden. Vandaar de dag ziet de
i Nevslu prospekt er erg menselijk en onre
volutionair uit, dit grote ontmoetingspunt
van conformistische mensen die duidelijk
weinig behoefte aan hebben dissident te
worden.
Het is maar net een generatie geleden dat
Leningrad, ten koste van 600.000 levens,
zwaar te lijden had onder het beleg van de
Duitsers. De fanatieke wederopbouw van de
stad is dan ook-niets minder dan een won
der te noemen, hoewel je je soms wel af-
j vraagt wat precies het psychologisch effect
zal zijn van de massieve wolkenkrabbers die
een kilometer of zes, zeven, liggen van het
onaangetaste stadsgezicht langs de Neva.
Oude mannen die zich Petrograd, of mis
schien St. Petersburg, herinneren, zullen
met genoegen zien dat de oude gebouwen
langs de rivier er nog precies zo staan. En
jongere inwoners van Leningrad kunnen
maar niet vergeten dat hun stad eens de
hoofdstad was. Iets in hun officiële harnas
valt weg, zodra je begint over het centrale
bestuur in Moskou. Een autobotsing, waar
bij verder weinig brokken vielen, bezorgde
de toeschouwers veel leedvermaak toen ze
zagen dat beide wagens nummerplaten uit
Moskou droegen.
In theorie bestaat Leningrad's grootste
kracht uit haar twee zonen in het Politburo:
Premier Kosygin en partijsecretaris Roma-
now. De een ziet er aristocratisch uit, de
De Nevski Prospekt trekt dagelijks tienduizen
den flanerende en winkelende mensen.
toen hij eindelijk een zolder
vol had zag hij op een avond
vol afgrijzen, dat krek dezelf
de handjes inmiddels ook wa
ren doorgedrongen tot de
Weekendkwis van gladjanus
Fred Oster.
Dat was weer een slim stuntje
van Siep geweest, die stad en
land had afgegraasd met zijn
vers geïmporteerde knuistjes,
maar ze aanvankelijk aan de
straatstenen niet kwijt was ge
raakt. Met 25.000 gulden ge
leend geld had hij een partij
laten aanrukken, maar de
klanten wilden niet happen.
Totdat de handjes op de buis
waren geweest: dat betekende
voor De Wolff de definitieve
electronische doorbraak.
„Het gaat in dit soort snelle
zaken allereerst om het idee",
zegt hij achteraf, „want denk
er goed om: rages worden al
tijd gemaakt, nooit spontaan
geboren. D'r is altijd een slim
me goser op de achtergrond,
die zijn duimpje in de lucht
heeft gestoken en nattigheid
rook. Je weet zelf niet, wat
heet is. Je hebt er geen verkla
ring voor, maar op een gege
ven moment krijg je opeens
het idee, dat er ergens handel
ligt. Die handjes waren in Ja
pan trouwens in het hele Ver
re Oosten al lang een bekend
en gewild artikel, maar in Eu
ropa en Amerika lag de markt
nog braak voor die handel.
En daar spring je dan op een
gegeven moment met groot lef
in. Daan Thijssen had toevel-
lig precies hetzelfde plannetje
in zijn achterhoofd en omdat
samen altijd beter is dan al
leen hebben we een comman
ditaire vennootschap opge
richt en een mooie onderlinge
financiële regeling getroffen,
die ons beiden zeer veel genoe
gen verschaft.
Hoeveel er door de heren aan
de handjes-rage verdiend
wordt, willen ze aanvankelijk
met kwijt. „Zoek dat zelf maar
uit", stelt Ome Daan groot
moedig voor, „ik kan je alleen
zeggen, dat we niet ontevreden
zijn".
Compagnon Siep heeft inmid
dels wel een bedrag genoemd.
„Elk handje levert ons vijftig
centen schone winst op. Dat
lijkt natuurlijk mooi en vlug
verdiend. Maar dat is toch al
lemaal schijn, want van die
twee kwartjes gaat toch weer
veertig centen naar het nood
fonds, waaruit we straks de
klinieken betalen, waar alle'
mensen terecht komen, die
hardstikke gek zijn geworden
van onze handjes. Snappez-
vous? Haha".
Strafbaar
Inmiddels is Ome Daan ook
ter ore gekomen, dat de hand
jesrage niet in dank is afgeno
men door de Vereniging voor
Veilig Verkeer en door diverse
verkeersintanties. Enige poli
tiedeskundigen hebben al
voorgesteld om het plakken
van handjes achter de ruiten
van auto's strafbaar te stellen,
omdat ze levensgevaarlijk zou
den zijn. „De bestuurder van
een auto, die achter zo'n wui
vende kar rijdt", is hun moti
vatie, „wordt al te gemakkelijk
afgeleid en kan zijn aandacht
niet meer concentreren op de
weg. Dat kan uiteindelijk tot
brokken leiden. Dus weg met
die kwalijke handjes".
Een zelfde afkeurend geluid
komt uit de hoek van de Ver
eniging voor Veilig Verkeer.
„Ook daar gemor en geknars
van vele tanden. „Onzinnig en
onzindelijk", is het commen
taar.
„Oh, ja, zeggen de heren dat",
roept Ome Daan Strijdlustig.
„Nou, ze gaan hun gang maar.
Maar ik ben er van overtuigd,
dat die handjes in een auto
volmaakt onschuldig zijn. Als
ze uit dat vaatje gaan tappen
mogen ze eerst wel eens die
miljoenen stickers verbieden.
Die zijn dan even gevaarlijk.
Maar maak ik me trouwens
Je koopt in de winkel onze
gepatenteerde enveloppe, die
waarschijnlijk zo'n gulden of
vijf, zes zal moeten gaan kos
ten. Als je die enveloppe opent
verbreek je een contact, waar
door een soort tape begint te
draaien. En dan smoes je
maar een eind weg: „Hallo,
liefste, ik kom de volgende vijf
dagen niet thuis eten, want ik
heb dringend overwerk". Je
gaat je gang maar. En als het
prevelement op de band staat
lik je de enveloppe dicht en
gooi je hem op de post. De
volgende dag doet moeder de
vrouw de brief open en hoort
ze, dat haar man gisteravond
niet thuis kwam eten, omdat
hij dringend overwerk had.
Dat weet ze dan dus ook".
Beste vriend
„Ik heb trouwens nog meer
ijzers in het vuur. Wat denk
je van een apparaatje, waar
door het licht van je fiets of
je bromfiets blijft branden,
ook als ze stil staan? Als dat
op de markt komt is de politie
gelijk weer mijn beste vriend.
Want reken er op, dat die vin
ding een zegen is voor de ver
keersveiligheid'
„En dan heb ik nog tussen de
drukke bedrijven door een vi
deo-apparaat uitgedacht,
waarmee je wegenkaarten op
het dashboard van je auto
kunt projecteren. Hoef je nooit
meer te klunzen met die enge,
opengevouwen vliegers. Is dat
een zegen voor de mensheid of
niet?"
Nee, laat Siep en Ome Daan
maar schuiven. Die zijn nooit
te beroerd om hun medemen
sen een handje te helpen.
Het zou dus unfair zijn om
hen met de plastic vinger na
te wijzen.
LEO THURING
druk om. Voordat ze het er
over eens zijn, hoe ze de zaak
moeten aanpakken is die
handjes-rage toch al hoog en
breed voorbij en zijn wij al
lang met wat anders bezig".
Alternatief.
„Want daar gaat het om", legt
Siep uit. Je moet altijd tijdig
zorgen, dat je een alternatief
achter de hand hebt Die
handjes is een strovuur-busi-
ness. Daar komt vroeg of laat
weer een einde aan zoals aan
alle rages. Noem ze maar op:
de hoelahoep, de priktol, de
vlieger, het stuiteren. Het
komt opeens op en het ver
dwijnt weer na een tijdje".
„Daarom zijn wij nu bezig met
een ander projectje. En dat
wordt dan deze keer de „ge
sproken brief'. Het patent is
inmiddels aangevraagd en we
verwachten er zeker zo veel
van als van de handjes".
„Je moet je bij die gesproken
brief het volgende voorstellen.
