Beleggings-
rekenmgentot
Teleurstelling en haat centraal
op derde procesdag Molukkers
Ccidóc Qowumt
PHILIPS OFFERT GEEN WEST-
EUROPESE ARBEIDSPLAATSEN OP'
Bon voor hoge rente op
direct opvraagbaar spaargeld
Sösgsss
Junus R. heeft
achteraf spijt
Ontoelaatbare terreur
Universiteit betaalt
half miljoen te veel
voor kunstwerk
Politie gaat adviseren
over misdaadbescherming
postgiro en
rijkspostspaarbank
Ontwikkeling
binnen federatie
FNV los van
relatie met kerk
ïslINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1977 PAGINA 9
(van een onzer verslaggevers)
ssen Teleurstelling, verbittering en haat.
ut tegen de Nederlandse regering maar ook in
t algemeen tegen de Nederlanders. Dat waren
kernwoorden die op de derde dag van het
roe es tegen de Zuidmolukse treinkapers en
hoolbezetters door verschillende getuigedesklin
gen geuit werden. Waarschuwingen waren er
uk en zelfs open bedreigingen. Dominee P. Papi-
ija (36), een neef van de in de trein gedode leider
ax: „Als het politieke probleem van de Zuidmo-
kkers niet aangepakt wordt, zal het niet de
atste aktie zijn". Opbouwwerker R. Metekohy
Lunteren die met verschillende ouders van
gedode kapers gesproken heeft: „Een moeder
m een van die jongens zei tegen mij trots te
p en God te danken dat haar zoon dit offer
geven had". De derde dag van het proces in
et steeds grimmiger bewaakte gebouw was be-
innen met het horen van de getuige dokter
assan Tan, voormalig huisarts in Assen en
imen met mevrouw Soumokil kontaktpersoon
de trein in De Punt. Hij trok fel van leer
gen de beoordeling van zijn collega dr. D.
ulder. Die had op de eerste dag toen Tan naar
trein zou gaan hem meegedeeld dat de kapers
i bewustzijnsvernauwing leden.
Tan: „Daar was, zo bleek mij tijdens een zes
ar durend gesprek dat ik voerde als huisarts met
id-patiënten geen sprake van. De jongens waren
wel lichamelijk als psychisch in een redelijke
aat Volgens de arts had de gijzeling op de eerste
ijdag kunnen worden beëindigd als de Neder-
ndse regering zich aan haar beloften had gehou-
;n. Hij meende zeker te weten dat een toezegging
as gegeven voor een vrije aftocht als de kinderen
rijgelaten zouden worden. Dr. Tan vertelt ook
ver een ontmoeting op dinsdag 7 juni in het
ovinciehuis van Assen met minister Van Agt.
'oen ik hem een brief van de jongens gaf waarin
hun eisen benadrukten, merkte Van Agt op dat
niet meer viel te praten over een vrijgeleide
een vliegtuig. Die termijn was volgens hem
tstreken." Dr. Tan heeft dat ook in het laatste
>sprek met de kapers donderdags voor de aanval
m de mariniers aan hen meegedeeld. Verder
seft hij hen toen een eigen plan voorgelegd dat
oorzag in een geweldloze oplossing. „Max beloof
de me dat met de jongens door te praten", vertelt
de arts die zegt hen stuk voor stuk gevraagd te
hebben wat zij wilden: een vliegtuig of de dood.
Daarbij heeft Rudy L. gezegd graag, een andere
mogelijkheid te willen accepteren.„Die opmerking
heb ik als een laatste strohalm aan de regering
doorgegeven", aldus dr. Tan. Wel zegt hij ten
slotte: „Er is geen enkele Nederlander, ook psy
chiater Mulder niet, die in staat is Zuidmolukkers
in zo'n situatie te begrijpen. Er had in het beleids-
RECLASSERING:
ASSEN De zwaargewonde kaper Junur
R. heeft achteraf spijt dat hij aan de actie
bij de trein in De Punt heeft deelgenomen.
De vijfdejaars student aan de kunstacade
mie is tot het inzicht gekomen dat de actie
de verhouding tussen Nederlanders en Mo
lukkers alleen maar verslechterde.
Dat blijkt uit het rapport van de reclasse
ring dat gisteren door rechtbankpresident
mr. F. C. Fliek werd voorgelezen. Junus
heeft een broer die betrokken is geweest bij
de actie in Wassenaar en een die deelnemer
was aan de bezetting van het Indonesisch
consulaat in Amsterdam. Hij heeft de reclas-
seringsambtenaar verteld tegen geweld te
zijn, maar vindt dat Meteari en Manusama
zich veel te slap opstellen. Over Rudi L.
wordt in de rapporten vermeld dat hij ach
teraf de actie niet goedkeurt Andreas L. de
18-jarige benjamin van het gezelschap wordt
beschreven als een nerveuze jongen. Hij
heeft veel Nederlandse vrienden. Andreas
zegt het nu te betreuren dat er slachtoffers
zijn gevallen.
centrum een Molukker aanwezig moeten zijn".
Dominee P. Papilaja vertelt in gloedvolle bewoor
dingen tweemaal afscheid te hebben genomen van
zijn neef Max. De eerste keer was om twaalf uur
in de nacht van vrijdag 10 op 11 juni. „Wij werden
toen gebeld door een heel goede kennis die mij
meedeelde dat Max over een paar uur zou vallen.
Ik heb toen tegen mijn vrouw gezegd dat er niets
anders overbleef dan in God te vertrouwen als
dat Zijn wil was."
De predikant vertelt over de houding van de
Zuidmolukkers in de woonoorden: „Tijdens de
akties was er een golfbeweging. Er was een schok
toen men hoorde van het gijzelen van kinderen.
Velen distantieerden zich daarvan. Toen echter
later de Nederlandse regering met een overmacht
aan geweld de treinkaping beëindigde, veranderde
dat. Overgebleven is verder grote teleurstelling en
haat tegen de Nederlanders. De regering moet de
gevoelens van de Molukkers niet te licht schatten.
Als de politieke oorzaken niet worden weggeno
men zullen de jongeren zich in toenemende mate
gaan identificeren met dr. Soumokil, Max en
anderen".
Professor Henry Baudet (58), een groot deskundige
op het gebied van de Molukse problematiek, uitte
ernstige kritiek op de commissie-Kobben. Volgens
hem staat die oneindig ver van de gewone Moluk
ker die geen kans ziet deze astronomische afstand
te overbruggen. De hoogleraar economische en
sociale geschiedenis ging daarna uitgebreid in op
de achtergronden van het Molukse probleem. Naar
zijn mening dient de regering allereerst het Zuid
molukse probleem als een politiek probleem te
erkennen. Hij beschuldigde de regering ervan de
Molukkers niet serieus te nemen.
„Ik ben steeds bang geweest voor een aanval van
buiten de trein. Liever wat langer zitten dan een
kogel krijgen. Het is prachtig om te zeggen dat
de rechtsorde hersteld moet worden, maar wat heb
ik daar aan als ik dood ben!"
Rosemarie Oostveen, de 23-jarige medisch studen
te, zegt het heel gedecideerd. Samen met George
Flapper (29) is zij door de raadslieden opgeroepen
om voor de verdachten te getuigen. Beiden zijn
ex-gijzelaars uit de trein 747, die 462 uur door
Zuidmolukkers bij De Punt werden gegijzeld.
George Flapper vertelde zijn verhaal zo waar
heidsgetrouw dat het eerder belastend dan ontlas-
Regering: volgende
maand nota over
positie Molukkers
DEN HAAG In de loop van oktober zal
de regering aan het parlement een nota
uitbrengen over de positie van de Zuidmo
lukkers in Nederland, waarbij speciale aan
dacht aan de politieke aspecten zal worden
geschonken.
Dit heeft de voorzitter van de Tweede Ka
mer dr. R. Vondeling gisteren meegedeeld.
Eerder had het PSP-kamerlid Van der Lek
gezegd zo spoedig mogelijk een verklaring
van de regering te willen ontvangen over het
beleid dat ten aanzien van de Zuidmolukse
gemeenschap zal worden gevoerd. De rege
ring wil echter tijdens de duur van het
proces in Assen geen verdere mededelingen
doen over haar beleid ten aanzien van de
Zuidmolukse gemeenschap.
tend voor de kapers was. Hij verklaarde dat er
op de eerste dag gezegd was dat die vluchtte een
kogel door de borst zou krijgen. „Dat werd don
ders serieus gezegd", aldus de student psychologie.
Hij heeft lange gesprekken met Max gevoerd,
waarbij veel over de RMS-zaak gesproken werd.
„Op een gegeven moment moest iedereen aantre
den en Max stond voor ons met twee mitrailleurs.
Hij: „Ik heb hier twee automatische wapens. Jullie
worden gefouilleerd. Trek de jasjes maar uit en
doe de sporthemden maar uit, de broek en geen
grapjes. Anders trek ik aan het trekkertje en dan
komen er twee keer tweeëndertig kogeltjes uit die
wapens".
George Flapper: „Dat waren zeer bedreigende
situaties".
De rellen in Assen, Bovensmilde en Krimpen zijn uiterst
zorgelijk. In bepaalde Zuidmolukse kringen wil men nog
steeds niet beseffen, dat de Nederlandse regering zich niet
door geweld, op grote of kleine schaal, laat intimideren.
Het blijkt evenwel, dat Nederlandse staatsburgers wel
geïntimideerd worden. Vrijwel nieuwe huizen in Bovensmil
de zijn ontruimd omdat men er niet meer durft te wonen.
Andere woningen worden verlaten, omdat de veiligheid van
de burgers niet meer gegarandeerd kan worden. Particulie
re eigendommen worden beschadigd, scholen in brand
gestoken. In twee Drentse gemeenten moest het geven van
onderwijs worden gestaakt Op politie en brandweer wordt
geschoten.
Het zijn feiten, waar de Nederlandse regering niet om
heen kan. Er moet een antwoord komen op dit politieke
geweld, omdat de rechtsorde in ons land moet worden
gehandhaafd. Maar de oorzaken, die aan de onvrede ten
grondslag liggen, moeten ook worden weggenomen. Van het
Nederlandse standpunt uit gezien kan dat. Het kan via de
spelregels van de democratie, die zeggen, dat iedereen die
een politiek ideaal wil belijden, dat in vrijheid kan en mag
doen mits hij zich houdt aan de regels, die daarvoor zijn
gesteld.
Het plegen van geweld tegen individuele Nederlanders
brengt de realisering van het Zuidmolukse ideaal geen stap
dichterbij. Het afbranden van scholen lost het probleem
niet op. Terreur en geweld vergroten de afstand tussen de
twee groepen en keren zich ook tegen die Zuidmolukkers,
die daaraan part noch deel hebben. Zuidmolukse leiders
die bij dit alles zwijgen en hun volgelingen niet krachtig
tot de orde roepen, laden een grote verantwoordelijkheid
op zich.
Het debat dat de regering in oktober met het parlement
wil voeren, mag niet plaatsvinden in de schaduw van
terreur. Want dan zal het niet in het teken kunnen staan
van het streven naar een verbetering van het klimaat, maar
zal - evenals eind juni - de handhaving van de rechtsorde
de boventoon moeten voeren. Waardoor de vicieuze cirkel
weer gesloten zou zijn.
Niemand kan met het voortduren van de huidige situatie
vrede hebben. De huidige terreur is ontoelaatbaar.
ROTTERDAM (ANP) De Erasmus universiteit in Rotter
dam heeft „als men alle kosten (ook de toekomstige) bij
elkaar telt, bijna een half miljoen gulden te veel betaald
voor een kunstproject te behoeve van de medische faculeit.
Dit valt op te maken uit een
onderzoek van een accoun
tantsbureau en van het
Bouwcentrum dat werd inge
steld op verzoek van de Uni-
verstiteitsraad, nadat er ver
moedens waren gerezen over
fraudes.
Criminele handelingen heb
ben de accountants niet kun
nen ontdekken, maar wel zet
ten zij grote vraagtekens bij
vele uitgaven.
De rel om het kunstproject,
bestaande uit een samenspel
van betonblokken en roest
vrijstalen platen begon al in
1974 via het Universiteitsblad
Qoud Novum. Toen bleek
dat er, na een intern accoun
tantsonderzoek nog vragen
overbleven een het kunst
werk bovendien in betreu
renswaardig toestand werd
opgeleverd, werden externe
deskundigen ingeschakeld.
Er blijken vooral uitgaven te
zijn gedaan voor projecten
waarvoor geen opdracht was
gegeven. Zo werd er een bro
chure samengesteld ter
waarde van tienduizenden
guldens, ontvingen de archi
tecten twintigduizendend
gulden meer dan was goed
gekeurd en aan een kunste
naar, wiens ontwerp uiteind
elijk werd afgekeurd, werd
voor de toch gemaakte kos
ten bijna achtduizend gulden
EINDHOVEN „Het verwijt dat Philips er „grote verhuizingen" plaatsvinden. Gedi- dan een Philipsonderdeel in Nederland inge-
arbeidsplaatsen in West-Europa en met na- rigeerd vanuit de Philipsstad worden ar- krompen vanwege de buitenlandse concur-
me in Nederland zou opofferen ten bate van beidsplaatsen overgeplaatst naar andere lan- rentie. Daarvan is volgens de SOBE niets
arbeidsplaatsen in goedkopere landen ont- den, met name minder ontwikkelde, zoals gelogen, met dien verstande dat die buiten-
kennen wij volledig". Aldus een gisteren Taiwan of Brazilië. Dat gaat volgens de landse concurrentie wel het Philipsembleem
uitgegeven communiqué van Philips als SOBE zo: Een Philips-werknemer hier ont- draagt
reactie op het eveneens gisteren gepubli- moet in zijn bedrijf opeens een collega uit Philips reageert daarop echter door te zeg-
ceerde rapport „Philips Wereldwijd" bijv. Taiwan, aan wie hij het vak moet leren, gen: „In Nederland zou er geen enkele ar-
In het rapport opgesteld door de Stichting Na een tijdje wordt die buitenlander weer beidsplaats bijkomen als wij in die andere
Onderzoek Bedrijfstak Electrotechniek (SO- teruggestuurd, soms vergezeld door machi- landen niet zouden produceren. Als wij die
BE) met steun van „Ontwikkelings samen- nes. Die buitenlander mag dan in een Phi- markt niet goed bedienen, penetreert een
werking" en medewerking van de Industrie- lipsbedrijf in eigen land dezelfde produkten land als Japan volledig in het Verre-Oos-
bond NKV wordt ondermeer gezegd, dat gaan maken voor minder geld. Later wordt ten."
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De politie gaat
burgers adviseren over mis
daadbescherming. Hiervoor
wordt een organisatie in het
leven geroepen, waarin rijks-
en gemeentepolitie gaan samen
werken. Een van de taken van
de organisatie zal zijn het ge
ven van technische voorlich
ting over beveiligingssystemen
in huizen en bedrijven.
Drs. R. Vader, hoofd van de
afdeling voorkoming criminali
teit van het ministerie van Justi
tie zei dit gisteren op een pers
conferentie ter gelegenheid van
de komende veiligheidsbeurs
„Security *77", die van 10 tot en
met 14 oktober wordt gehouden
in de Utrechtse jaarbeurs.
Dat er nog wel eens het een en
ander hapert aan beveiligings
systemen blijkt uit het feit, dat
in 99 procent van de gevallen
dat de politie gewaarschuwd
wordt door een particulier
alarmsysteem, het om loos
alarm gaat. Niet alleen techni
sche onvolkomenheden aan de
apparatuur zijn daaraan debet,
ook blijkt dat men niet vaak
weet hoe de apparatuur op de
juiste wijze moet worden ge
bruikt Een mogelijkheid om
iets te doen aan het „loos
alarm" zou zijn, om het hebben
van een bepaalde alarminstalla
tie te koppelen aan een gemeen
telijke vergunning. De gemeente
kan dan eisen stellen aan de
installaties en langs die weg kan
de kwaliteit dan worden verbe
terd. TNO-Delft heeft reeds ge
pleit voor het instellen van een
stuurgroep, die normen moet
gaan ontwikkelen waaraan be
veiligingssystemen en -appara
ten moeten voldoen.
Kritiek rechter op
gemeentebeleid
voor Katendrecht
ROTTERDAM (ANP) - De
kantonrechter in Rotterdam,
mr. J. M. L. Pompe, heeft giste
ren kritiek geuit op het beleid
van het college van burgemees
ter en wethouders van de Maas
stad ten aanzien van de rosse
wijk Katendrecht.
Dit beleid, dat erop gericht is de
wijk vrij te maken van prostitu
tie en alles wat daarmee ver
band houdt, houdt volgens mr.
Pompe te weinig rekening met
de sociaal-economische belan
gen van mensen, die daar al
vele jaren gevestigd zijn en die
nu niet meer overlast veroorza
ken dan vroeger.
De kantonrechter weigerde dan
ook mee te gaan met de officier
van justitie, die tegen drie ex
ploitanten van sexinrichtingen
onvoorwaardelijke gevangenis
straffen had geëist van tien tot
veertien dagen wegens het af
scheuren van bevelen tot slui
ting van hun zaken. De kanton
rechter veroordeelde de drie
verdachten tot een boete van 51
gulden per overtreding. De offi
cier gaat in hoger beroep.
Botsing na
druggebruik
LEIDEN Een 22-jarige in
woonster van Den Haag heeft
gisteren schade veroorzaakt aan
geparkeerde auto's op de Leidse
Houtlaan. De vrouw reed in een
personenauto onder invloed van
verdovende middelen. Zij botste
eerst tegen een tegenligger op
en vervolgens tegen een langs
de weg stilstaand voertuig. De
politie trof in haar auto enige
hoeveelheden hasj en amfetami
ne-tabletten aan. De vrouw is
ingesloten.
Nachtelijk
verjaardagsfeest
in bad De Vliet
LEIDEN De politie stelde
vannacht een onderzoek in naar
een melding van geluidsoverlast
bij zwembad De Vliet. Het bleek
dat vier mannen van middelba
re leeftijd en een 28-jarige
vrouw een verjaardag in het
bad aan het vieren waren.
Adres-
van Bae -
Wilt u hoge rente voor spaar
geld waarover u toch op elk
gewenst moment kunt beschikken?
Vraag dan meer informatie over
de beleggingsrekeningen van
postgiro en rijkspostspaarbank.
Stuur de bon in, vraag de folder
op het postkantoor of bel 0017
(gratis) of (020) 5893137.
Beleqqinqsrekemnqen tot 7
Uw spaargeld brengt meer op
naarmate u het langer laat staan.
Bij opname wordt een klein per
centage van het opgenomen
bedrag van uw tegoed afgetrokken
U kunt zonder aftrek opnemen:
- de rente van het vorig jaar-
- geld voor de aankoop van een
eigen woning
- bedragen waarvoor u een opzeg
termijn in acht neemt.
Dat de sfeer bij de ontmoeting tussen bisschoppen en FNV behalve
openhartig ook ongedwongen was kan uit deze foto blijken. Van links
naar rechts Wim Kok, voorzitter FNV. W. Spit, vicevoorzitter FNV. mgr
Bluyssen van Den Bosch, kardinaal Willebrands en mgr. Ernst van Breda.
UTRECHT (ANP) De betrekkingen tussen de kerken en de FNV,
de Federatie Nederlandse Vakbeweging, zullen „proefondervinde
lijk worden gestructureerd en ingebouwd", terwijl de ontwikke
ling binnen de federatie haar natuurlijke weg zal gaan.
Dit denkbeeld is geopperd op een informele ontmoeting tussen
afgevaardigen, van de bisschoppenconferentie en de FNV, gister
middag bij kardinaal Willebrands thuis in Utrecht Het initiatief
voor dit gesprek is uitgegaan van de bisschoppenconferentie.
Op de bijeenkomst stelde de FNV dat met het oog op de praktijk
het onverstandig zou zijn met de ontwikkeling van de federatie
te wachten tot gestructureerde betrekkingen tussen de kerken en
de FNV in kannen en kruiken zijn.
De FNV hoopt dat bij een totale fusie van NW en NKV de
honderdduizenden werknemers zich zullen laten bezielen door
levens- of wereldbeschouwing, en deze niet los zullen zien van het
vakbondswerk. Verder stelde de FNV dat de vrees dat bij een
dergelijke fusie waterdichte schotten zullen worden opgetrokken
tussen godsdienstige of geestelijke waarden en vakbondsbelangen
volstrekt ongegrond is.
Het gesprek van gisteren wasniet bedoeld voor het nemen van
besluiten maar voor kennismaking en gedachtenwisseling. Het
verliep in zeer openhartige en hartelijke sfeer. Beide partijen
spraken zich uit voor voortzetting van de contacten.
De bisschoppenconferentie zal de komende maanden het Christelijk
Nationaal Vakverbond (CNV) en het Nederland Christelijke Werk
geversverbond (NCW) ontmoeten.
STAATSSECRETARIS HENDRIKS:
Geen hartkliniek in BaarleHertog
UTRECHT (ANP) Staatsse
cretaris Hendriks (volksgezond
heid) denkt niet dat de Belgi
sche regering de Hartpatiënten
Vereniging toestemming zal ge
ven voor de bouw van een hart
kliniek in de Belgische enclave
Baarle—Hertog
Volgens de staatssecretaris
vindt „Brussel" de Belgische ca
paciteit op dit gebied voldoende
en zal eventuele uitbreiding al
leen geschieden bij bestaande
centra.
De Hartpatiënten Vereniging
vindt Baarle—Hertog de beste
plaats voor een Europese hart
kliniek en heeft daarom al
grond gereserveerd. Baarle-Her-
tog zou wel wat in de plannen
van de Vereniging zien en zou
al om medewerking hebben ge
vraagd. Hendriks betreurt deze
berichten. Hij wil conform de
afspraken op korte termijn de
uitbreiding van de hartchirurgie
in Nederland ter sprake bren
gen.
Bramen zijn nu gratis
Nu vindt u bramen in de vrije natuur.
Maak er zelf gezonde en overheerlijke
jam van. Met vanGilse
geleisuiker. Lukt iedereen altijd.
