„Gijzelen van kinderen is niet zo eenvoudig" Ccidóeöoutont PvdA vraagt invoering van 'medicijnkaart' Na veroordeling vlugger de cel in CNV ziet geen heil in boycot van Zuid-Afrika MOLUKSE SCHOOLBEZETTER: J MCïtivKA Kf.'l t r 1 ;T yiiMi - I 'CVCK' 5?£v Vaagheden rond aardgasprijs aliaan en meisjes ermoord in Amsterdam jongen opnieuw in arrest .roor dubbele moord Zuivelindustrie wil arbitrage bij nieuw arbeidsconflict JNNENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1977 Tan een onzer verslaggevers) SEN Het gijzelen van kin- •en is helemaal niet zo een- idig. Een kind breekt je, ml als ze naar je toe komen vragen: Meneer mogen we naar huis?" Daar kan je dan n antwoord op geven. Je it alleen zeggen, jongens we )ben het hier toch gezellig, blijf nog maar even'. De jarige schoolbezetter Gus- i T. uit Assen had het giste- i op dit moment van de on- vraging van rechtbankpresi- it mr. F.C. Fliek voor bet st moeilijk. Hij draaide wat de verdachtenbank maar er- ide tenslotte dat er bewust lozen was voor bet gijzelen kinderen. Ook de drie an- bezetters verklaarden dat de eerste dag van bet mara- inproces tegen de Zuidmo- se treinkapers en schoolbe- ters. Het was half tien toen een uiterst zwaar bewaakt ieis van justitie in Assen de rdaagse zitting van de meer- idige kamer van start ging. Fliek zei eerst in een ver- ring dit proces zoveel moge- i als elke andere zitting te en verlopen. Ook zei hij de *wnmigbeid buiten (tanks en etting) te betreuren, maar wees erop, dat die nodig is I een ongestoorde ritting te rzekeren. Tenslotte zei de •sident dat de rechtbank m oordeel zal uitspreken er de gewelddadige oplossing q de gijzelingen, omdat in de das te legging geen verhand legd tussen de daden van i verdachten en de gevolgen de bevrijding. 26-jarige werkloze lasser Wil- uit Bovensmilde kwam eerste voor het hekje. Wil- die de leider van de school- ïtting was en ook wel met werd aangesproken »r zijn makkers, vertelde dat de jaarwisseling bij hem idee was opgekomen een die te organiseren. Na Wijster Amsterdam was er eigenlijk ;ts gebeurd, zegt de in trai- :jack gehulde Molukker. jj was erg moeilijk te verstaan ge zijn hese zware stem. :h wist Willem de rechtbank duidelijk te maken, dat hij t aandacht wilde voor de ■strijd. Op vragen van de .'sident of hij niet vindt dat de na Wijster ingestelde com- Tie Kobben die aandacht werd gegeven antwoordde „Wij krijgen daar niets van ioren. Het stelt allemaal niets »r. We weten zelf niet wie er laai in die commissie zit- Hoofddoel was volgens lem S. het vrijkrijgen van 21 id-Molukkers die gevangen en voor andere akties, om irna met hen naar een onbe- nd land af te reizen. De ver- :hte vertelt vervolgens hoe enkele andere jongens ge- lagd heeft mee te doen aan schoolbezetting. De groep gaderde eerst in een flat in sen, later in een schuur in vensmilde. Het was volgens rc,r si>k\' uvj s r Tijdens het proces uitten gemaskerde Molukkers gisteren hun misnoegen over de Nederlandse democratie. Willem S, vanaf het eerste mo ment de bedoeling een school te bezetten, eerst in een later sta dium is de gedachte aan een nieuwe treinkaping opgekomen. De bezetting van de openbare basisschool in Bovensmilde zou door zes personen uitgevoerd worden. Op het laatste moment hebben Ronny L. en Junos R. gekozen voor deelname aan de treinkaping, omdat zij bezwaren hadden tegen het gijzelen van kinderen. Zij zouden dol ge weest zijn op kleine kinderen en niet hebben willen meewerken aan het plan Bovensmilde. De beslissing over te stappen naar de trein betekende indirekt de dood van Ronny die bij de be vrijding 'van de trein door de mariniers om het leven kwam. En daarmee kwam rechtbank president Fliek gisteren voor het eerst met de vraag of de schoolbezetters zich nu werke lijk gerealiseerd hadden wat de ze gijzeling voor kinderen bete kent Tot Willem S.: „Heeft u erbij nagedacht welke schade zo'n gebeurtenis kinderen kan berokkenen?". De verdachte reageerde uiterst fel: „Over de schade die de Nederlandse rege ring ons volk heeft toegebracht wordt nooit gesproken". De pre sident opnieuw: '„Heeft u de schade afgewogen tegen het doel wat u nastreeft?". Willem S. na lang zwijgen: „We hebben de kinderen onrecht willen aan doen, maar wij moesten wel om onze vrienden vrij te krijgen". De verdachte vertelt daarna dat het eerst in de bedoeling lag de school al een week eerder te bezetten. Toen waren de voorbe reidingen voor de treinkaping echter nog niet gereed. De beide groepen hebben zaterdag voor de akties nog een gezamenlijke eindbespreking gehad. Die vond plaats in de voormalige christe lijke school in Bovensmilde die als politiepost in gebruik is. Toen stond het gebouw nog leeg en werd het door kapers en bezetters gehuurd onder het mom er met een muziekgroepje te repetereren. Op zondagavond is de groep schoolbezetters bij elkaar gekomen in de schuur achter de woning van Izaak T. in Bovensmilde. Daar heeft men de nacht doorgebracht en van daar is de volgende morgen (maandag 23 mei) precies om negen uur de aktie op school ingezet. De vier schoolbezetters hadden hun wapens waaronder twee stenguns, twee pistolen, een vuurbuks, een jachtgeweer en een scherpe handgranaat on der hun kleding in hun tassen verborgen. Ze zijn de hoofdin gang van de school binnenge stapt en hebben zich daar ver volgens verspreid. Onder bedreiging van de wa pens zijn de 111 kinderen en de vijf leerkrachten in het over blijflokaal samengevoegd. Wil lem S. over de dag dat het ultimatum zou aflopen: „Wij hadden gezegd, dat er voor twee uur antwoord moest zijn op on ze eisen: vrije aftocht met de 21 gevangenen en een deel van de gijzelaars naar Schiphol en ver volgens naar een onbekend land. Om kwart voor twee heeft dr. Mulder, die namens de rege ring het kontakt onderhield, mij gebeld met de mededeling dat de regering wilde onderhande len. Men heeft zich echter nooit aan de afspraken gehouden". Volgens hem en de andere be zetters is er een keiharde toezeg ging gedaan dat wanneer de kinderen vrij kwamen zij vrije aftocht zouden krijgen. Willem S.: „Even later kwamen ze weer met een smoes. Ook wij zouden net als de kinderen een besmet telijke ziekte hebben en daarom voorlopig het land niet uitkun nen. Zo werd je steeds bedon derd. Toen heb ik tegen Max Papilaja gezegd: .Jullie moeten het nu overnemen. Nu wij de kinderen kwijt zijn, zijn jullie de voornaamste troef'. Ook Gustaaf T (24) uit Assen zegt aan de aktie te hebben meegedaan, omdat er na Wijster en Amsterdam niets gebeurd is. De besnorde leerlingschilder draagt het haar tot op de heu pen en is gekleed in een zwart T-shirtje en een ribfluwelen broek. Door zijn vrienden wordt hij ook wel Utah genoemd. Gus taaf vertelt de rechtbank overi gens dat in de school iedereen Maatje genoemd werd, omdat men het beter achtte schuilna men te gebruiken. Gustaaf liet er geen onduidelijkheid over be staan. Hij had aan de aktie deel genomen om naar het buiten land te gaan en vandaar de strijd tegen Indonesië voort te zetten. Ook hij noemde liever de naam van dat land van waaruit die strijd moest beginnen niet Even als S. vertelde deze bezet ter er geheel op te hebben gere kend dat de Nederlandse rege ring zeer snel plat zou gaan voor de kindergijzeling. „Heeft u dat nooit bezwaard?", vroeg mr. Fliek. De verdachte: „We hebben het wel besproken, het is niet gemakkelijk maar het moest gebeuren. Wel hadden we afgesproken dat er in geen ge val slachtoffers zouden mogen vallen. De president: „U zegt te vechten voor een vrij Ambon waar nu mensen onderdrukt zouden worden en u doet dat met onderdrukking van on schuldige kinderen, dat begrijp ik niet Wilt u mij dat eens uitleggen?". Het blijft stil in de rechtzaal. Doodstil. Uiteindelijk klinkt het: „Ik kon niet anders". Ook Gustaaf vertelt dat 'onder handelaar' Mulder in een tele foongesprek met hem vrije af tocht heeft beloofd aan de ka pers als zij alle kinderen zouden vrijlaten. Dat moet in de nacht van de vrijlating gebeurd zijn. Gustaaf: „Wij voelden ons alle maal opgelucht, ook de leer krachten. Nog dezelfde dag zou een bus komen om ons naar Schiphol te brengen. Tijdens het wachten op dat vervoermiddel zijn we allemaal in slaap geval len. Gustaaf erkent hoe de gijze laars hen op dat moment had den kunnen overmeesteren of de vlucht hadden kunnen ne men. De leerkrachten deden het niet uit angst de passagiers in de trein in gevaar te brengen. Direkt na dit gebeuren hebben de bezetters de onderwijskrach ten beloofd dat er niets zou gebeuren. Pratend over de be vrijding van de school op 11 juni zegt Gustaaf: „Toen de ma riniers kwamen was ik niet van plan terug te vechten, ik ver wachtte dat ze me zouden dood schieten". Toen de president vroeg: „Had u dat gewild", zegt de verdachte zachtjes: „Ja, waarom niet?". De rechtbank hoort vandaag de treinkapers. De Haagse rechtbankpresident zal volgende week dinsdag uit spraak doen. SCHOOLHOOFD VAN VLIET: 'Regering deed kapers toezegging' „De regering heeft de Zuidmolukse treinkapers en schoolbezetters toege zegd dat hun aftocht met gijzelaars naar Schiphol geregeld was". Dat heeft het 37-jarige schoolhoofd Eduard van Vliet uit Bovensmilde giste ren verklaard voor de rechtbank in Assen. In een getuigenverklaring die rechtbankpresident mr. F. C. Flier voorlas, zei Van Vliet, dat rijkspsychiater dr. Mulder hem in een tele foongesprek met het crisis centrum had gezegd, dat de aftocht naar Schiphol „was geregeld". Dit jaar zullen de Nederlandse burgers en het bedrijfsle ven rond acht miljard gulden opbrengen via het gebruik van aardgas. Dat is een bijzonder respectabel bedrag, waarvan de schatkist in de afgelopen jaren vele zaken heeft gefinancierd, die anders via een aanzienlijke verzwaring van de druk der directe of indirecte belastingen betaald hadden moeten worden. Of in het geheel niet tot stand zouden zijn gekomen. Want een ieder weet, dat de grenzen van de belastingheffing in ons vrijwel zijn bereikt, zo niet overschreden. Vandaar ook de noodzaak tot bezuinigen. De cijfers over de groei van ons nationaal inkomen, het bedrag dus, dat alle Nederlanders met elkaar verdienen, zijn over 1977 verre van rooskleurig. De groei is er uit. En die groei is binnenkort ook uit de opbrengsten van het aardgas. TERWIJL werkgevers en werknemers het niet eens worden over een sociaal akkoord, terwijl opnieuw is gebleken hoe klein de beschikbare ruimte is, dient minister Lubbers een energienota bij de Kamer in. Die nota is niet geschreven vanuit de bedoeling om de inkomsten van de Staat te vergroten, maar om het energieverbruik binnen de perken te houden. Op zich een nobel doel. De instrumenten, die de regering hiertoe wil hanteren, waaronder een forse stijging van de prijs van het aardgas, roepen evenwel vraagtekens op. ENERGIEBESPARING door isolatieverbetering, door een goede voorlichting en door nieuwe methoden die ten doel hebben meer profijt van de energiebronnen te verkrijgen, kunnen niet krachtig genoeg worden gesteund. Maar het doet wat vreemd aan als de regering ook de prijs van het aardgas als instrument hanteert en dan ook nog doet alsof het om een nieuw beleid gaat Reeds in de z.g. meerjarenra mingen, gepubliceerd in de Miljoenennota van vorig jaar, is met hogere aardgasopbrengsten gerekend. Bovendien heeft het prijsbeleid bijvoorbeeld bij de benzine geen remmende invloed van enige betekenis op het gebruik gehad. Dat zal bij het aardgas evenmin zo werken nu dit aardgas een nationale bron voor woningverwarming is geworden. Als het dan in werkelijkheid gaat om dreigende gaten in de schatkist op te vullen is het beter dat ook te zeggen. De regering bewaart deze „surprise" kennelijk voor Prins-, jesdag. Dat was onnodig en overbodig. Het energieprijsbe- leid zal nauwelijks tot besparing dwingen, het zal wel de krappe beurzen in 1978 nog krapper maken. Treinkaping kostte NS miljoenen De negentien dagen duren de gijzeling van de trein bij De Punt heeft NS 3,5 mil joen gulden gekost,. Tij dens de gijzeling derfde NS twee miljoen gulden aan reizigersinkomsten. Het op lappen van de bij de gijze ling zwaar beschadigde trein kostte nog eens circa acht ton. De rest van de drieënhalf miljoen gulden schade ging op aan overige kosten, zoals het huren van buwsen etc. nog niet be kend is of een bij wie NS de schade NS-woordvoer- der. Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De PvdA-fractie in de Tweede Kamer beeft staatssecretaris Hendriks van Volksgezondheid gevraagd per patiënt een medicijnkaart in te voeren. Daarop zal dan moeten worden vermeld welke medicij nen een patiënt gebruikt en hoeveel. Volgens de fractie van de PvdA zou met de invoering van zo'n kaart de taak van artsen en apotheken worden vergemakke lijkt, want bijverschijnselen door een ongelukkige combina tie van diverse "pillen" zouden dan sneller in het oog lopen. Zoals bekend studeert de Ko ninklijke Nederlandse Vereni ging ter Bevordering der Phar- macie, al enkele jaren op deze materie. Op het apothekers-con gres dat momenteel in Den Haag gehouden wordt zijn zelfs twee computers te zien, waar mee deze medicijnbewaking wordt gedemonstreerd. De Pv dA heeft bij de staatssecretaris ook aangedrongen op een wets wijziging, die het mogelijk zal moeten maken dat apothekers hun beroep uitoefenen in dienst verband van een ziekenfondsa potheek of in een wijkgezond heidscentrum. De fractie pleitte ook voor het waarborgen van de "patiënten rechten", zoals trouwens ook het CDA deed. Maar daarbij was er ook ernstige kritiek op het beleid van de staatssecreta ris. De PvdA-fractie verweet hem laksheid ten aanzien van de verkeersveiligheid. Waarom, zo vroeg de PvdA bij de behan deling van de nieuwe wet voor zieningen gezondheidszorg, laat de bewindsman zich niet gelden als onnodig levens worden be dreigd en anderen onnodig li chamelijk letsel oplopen door dat men zich niet aan de maxi mum-snelheid houdt? (STERDAM (ANP) In het tsterdam-Rijnkanaal bij Mui- is gisteren het stoffelijk :rschot aangetroffen van de jarige Italiaan Luigi Radice. t slachtoffer werd op 31 au- itus de schedel ingeslagen in Amsterdase woning. De ïsterdamse politie onder- kt bovendien de wurginoord de 18-jarige Ingrid Deen. ar lichaam werd gisteroch- ld op straat gevonden, verband met de dood van de liaan heeft de politie vijf ver- jchten aangehouden, waaron- r de vrouw van het slachtof- Onder de verdachten is ook |ar 17-jarige vriend, die als pfddader wordt beschouwd, ft lijk, dat aan een betonnen al was gebonden, werd gevon- jn op aanwijzing van het vijf- De 18-jarige Ingrid Deen, slachtof fer van een wurgmoord. Jit 18-jarige meisje stond bij de had haar in de nacht van maan- litie geregistreerd als een dag op dinsdag afgezet in de regloopster, die zich overgaf Utrechtsestraat, haar „werkter- n de prostitutie". Haar vriend rein". I^FALMEN (ANP) Voor de tweede keer binnen ruim drie weken een vijftienjarige jongen uit het Limburgse Swalmen gearres- erd in verband met een moordpartij waarbij twee jongemannen in doodgeschoten en waarvoor reeds zijn 55-jarige vader en zijn B-jarige broer in arrest verblijven. Te jongen werd de eerste keer samen met zijn vader en zijn broer p7 augustus gearresteerd, maar later op vrije voeten gesteld., J>ordat hij zijn eerder tegenover de rechter-commissaris afgelegde •rklaringen inmiddels heeft ingetrokken, is hij thans opnieuw Sjjngehouden. de schietpartij in Swalmen werden de 22-jarige Martin Blomen l? diens 23-jarige zwager Udo Oispuu gedood. Zij werden slachtof- -rirs van een jarenlange vete tussen de twee families. Éi gevolg van diezelfde vete werd al eerder een neef van Martin ■men, begin juli op de kermis met een mes doodgestoken. De rvoor aangehouden verdachte is ook weer een lid van de andere imilie. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het mi nisterie van Justitie streeft ernaar, om ver oordeelden sneller hun straf te laten uitzitten. Nu nog verloopt er in vele gevallen te veel tijd tussen het moment van veroordeling en het tijd stip waarop iemand de gevangenisstraf moet on dergaan. De reden hier van is dat de helft van de veroordeelden de kans aangrijpt om uitstel of gratie te vragen. Er is een enorme achterstand in de uitvoering van de straffen. Zo'n 11.500 ver oordeelden moeten nog de cel in. Als veroordeel den een oproep krijgen om gevangenisstraf uit te zitten, wordt daarop di kwijls niet gereageerd. Dit blijkt in vele geval len pas later bij controle. Staatssecretaris Zeevalking (Justitie) probeert wat orde op zaken te stellen. De administra tie wordt gestroomlijnd, zodat sneller bekend wordt, wanneer mensen niet op een oproep tot het melden bij de gevangenis reageren. In vele gevallen zal dan de veroordeelde met spoed worden opgehaald. In de Justitiële administratie zit ten trouwens ook veroordeelden die niet meer in ons land ver blijven. Ook dat maakt de zaak onoverzichtelijker. Gewerkt wordt aan het „schonen" van de administratie, zodat een veel duidelijker beeld van het aantal veroordelingen, tijdstip van von nis enz. ontstaat. Voorlopig zal de tijdelijk weer in gebruik genomen gevangenis in Grave nog open blijven om een snellere doorstroming bij het uitzitten van de gevangenis straffen te bevorderen. Ook en kele huizen van bewaring blij ven in functie om veroordeelden sneller hun straf te doen onder gaan. Het is niet de bedoeling dat de achterstand in de tenuit voerlegging van straffen zal worden verkleind door strafver mindering of zelfs kwijtschel ding. Staatssecretaris Zeevalking stelt dat iedere veroordeelde drie maanden na het onherroepelijk worden van het vonnis zijn straf kan ondergaan, mits aan een eerste oproep daartoe gehoor wordt gegeven. De laatste tijd meldt echter nog niet de helft van de opgeroepenen zich on middellijk. De administratie wordt hierdoor gecompliceer der, aldus de staatssecretaris in antwoord op vragen van het Tweede Kamerlid Roethof (Pv dA), wat vertraging in de hand werkt Prijs der Kritiek voor ,De Appel' Regisseur Erik Vos (midden) mocht gisteren in Amsterdam de prijs van de Nederlandse theater critici in ontvangst nemen, die hem werd aangereikt door Jan Hein de Groot (rechts). De „prijs der Kritiek" viel aan de Haagse toneelgroep „De Appel" toe, om dat deze groep in hecht teamver band en met bescheiden middelen een unieke vorm van theater tot stand brengt. Vooral de bewerking van klassiek toneel tot eigentijds theater, zoals „De Storm" van Sha kespeare, oogstte veel bijval bij de theatercritici. Informateurs bespreken ook zetelverdeling (Van onze parlementaire redac tie) DEN HAAG De informateurs Veringa en Den Uyl zullen zich de komende dagen niet alleen bezig houden met de nog reste rende onderdelen van het tus sen PvdA, CDA en D'66 te slui ten regeerakkoord, maar ook aandacht besteden aan de zetel verdeling van het nieuwe kabi net Over dit laatste bestaat nog ver schil van mening tussen PvdA en CDA. De PvdA wil acht mi- ninisterposten, maar het CDA wil er in ieder geval evenveel. Daar de PvdA ook de minister president levert, zal de verde ling vermoedelijk worden: zeven PvdA, zeven CDA en een of twee D'66. De bezetting van de minister sposten zal uiteindelijk een zaak worden voor de formateur. (Van een onzer verslaggevers) GRONINGEN De Koninklijke Nederlandse Zuivelbond FNZ gaat voorstellen in de zuivel-cao bindende arbitrage over materie le zaken op te nemen. Voorzitter drs. R. Zijlstra van de zuivelbond vertelde dit vandaag in de jaarvergadering in Groningen. Hij blijft van mening dat «staking ook als uiterste redmiddel in de zuivel niet gehanteerd mag worden, daarbij verwijzend naar de stakingen in de zuivel begin dit jaar. Afwijzend, zo deelde hij verder mee, zal de FNZ reageren op de brief waarin de voedingsbonden FNV bij wijze van ultimatum vroegen aan de zuivelindustrie haar investeringsplannen ter beslis sing voor te leggen aan het Productschap voor Zuivel. Hij vindt het maken van afspraken daarover in het Productschap irreëel. Zijlstra stelde verder dat de zuivelindustrie een bedrijfstak is die fundamenteel gezond is, uitbreiding vertoont en daardoor vrijwel geen werkloosheid kent. Met genoegen constateerde Zijlstra dat Nederland nog steeds de belangrijkste zuivelexporteur ter wereld is. "Wij nemen 25 procent van de export voor onze rekening". In 1976, en ook in 1977 is deze positie in de EEG als in de wereld als geheel stabiel gebleven. Zijlstra vond'verder dat gezocht moet worden naar afzetbevorderende maatregelen. "Het overschot aan melk en boter is immers niet het gevolg van een te grote productie capaciteit, maar op wereldschaal bekeken het gevolg van een gebrek aan koopkrachtige vraag", aldus Zijlstra. (Van onze parlementaire redactie) UTRECHT Het Christelijk Nationaal Vakver bond (CNV) ziet, in tegenstelling tot de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) op dit moment geen heil in het voeren van economische boyco tacties tegen Zuid-Afrika. Men acht dergelijke acties alleen verantwoord als het zeker is dat de zwarte bevolking van Zuid-Afrika ermee gediend b en als er een redelijke kans van slagen bestaat. In het algemeen is het CNV van oordeel dat de Nederlandse overheid en de Nederlandse organisa ties van werkgevers en werknemers effectieve steun moeten verlenen aan pogingen om het apart heidssysteem in Zuid-Afrika van binnenuit uit te hollen. Dit blijkt uit de beleidsconclusies die de verbondsraad van het CNV heeft getrokken uit een rapport over het bezoek dat een CNV-delegatie onder aanvoering van voorzitter Jan Lanser dit voorjaar aan Zuid-Afrika heeft gebracht Volgens de CNV-verbondsraad dient de Neder landse vakbeweging er bij werkgevers van bedrij ven die vestigingen hebben in Zuid-Afrika op aan te dringen, de zwarte vakbonden te erkennen en te aanvaarden als onderhandelingspartners. Ook in ondernemingsraden moet regelmatig de rol aan de orde worden gesteld die Nederlandse moeder bedrijven spelen met betrekking tot het beleid dat wordt gevoerd door hun vestigingen in Zuid-Afri ka.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 9