weekpuzzel door dr. Pluizer
bi
b:
H
M
[Q
M
H
H
H
M
b
b
b!
b
b
0
b
b
P
b
b
N
b
p
b
N
N
M
P
M
N
W
M
N
3
M
b
V
b
bi
H
b!
b
H
b
dierenportret
sterrenhemel
oplossing vorige puzzel
NR. 34
DOORLOPER
ra
U
d
d
d
mm
wf'w*
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 27 AUGUST
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig:
Mevr. M. v.d. Broek-de Tombe, Morsweg 146, Leiden.
Zeven gulden vijftig:
Mevr. Th. Zandbergen-Zwetsloot. Haarlemmerstraatweg 12, Oegstgeest.
Vijf gulden:
B. H. Wisman. Israëlhove 6. Sassenheim.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van „Puzzel 34" vóór woensdagmiddag
12.00 uur opsturen naar:
Leidse Courant, postbus 11, Leiden.
Horizontaal:
1 edelgesteente - knollen opleverend ge
was - bloem; 2 zeilvaartuig - groot Turks
vaartuig; 3 suikersoort - vermakelijk -
delfstof; 4 doek die de negers om hun
lichaam dragen uitroep - modder- of
slijkstroom bij de uitbarsting v.e. vulkaan
Bulgaarse munt - weefsel v.e. spin; 5
voorzetsel - heilige - zoogdier - schuw
dier - muzieknoot; 6 zijrivier van de Fulda
- plaatkiewig weekdier - produkt voor
het vullen van b.v. stoelzittingen - Ned.
omroepvereniging (afk.); 7 oud Romeins
muntstuk - uitroep - voorzetsel - dieren
verblijf; 8 het zachte binnenste van brood
- roofvogel - lummel; 9 sportman - eelt-
knobbel - Japans bordspel; 10 ongeloof
waardig verhaal - vogel - voorzetsel -
plaats in de Betuwe; 11 vonk - identiek
- troep; 12 bonnenpen - dieren - voorzet
sel - plaats op de Veluwe - aardrijkskun
dige afkorting rekenkundig vraagstuk;
13 boom - maand - nummer (afk.) -
bijwoord van tijd - zinnebeeld v.e. behaal
de overwinning - gesloten; 14 beroep -
boom - met grote doorsnede - sporteve
nement (afk.) - aarden vaas; 15 aquarium
visje - hoogste punt - vruchtbare woes
tijnplaats - hoogste vioolsnaar; 16 vloei
stof - plechtige gebeurtenis - dikke pap
- bouwkundig ingenieur (afk.) - officiële
naam voor Ierland; 17 afbeeldsel - stekel-
huidig dier.
Verticaal:
1 soort gebakje - deel v.e. viool - soort
schoenhak; 2 sierplant - beroep (vr.) -
op die manier; 3 trouwe vriend (fig.) -
verfstof; 4 vóór de middag (afk. Latijn)
- traagheid - uitroep - symbool voor
selenium - ontstekingskoord; 5 Tibetaans
leeuwhondje - Europeaan - onsmakelijk
- lidwoord; 6 Hindoesekte - ernstig -
signaal - persoonlijk vnw. - insekt; 7 leer
van de banen van projectielen - bezoede
ling van iemands goede naam; 8 uitroep
- ouderwets - onderdeel v.e. tennispartij
- kattekruid; 9 zuigwind - rangtelwoord
- zetel v.h. reukzintuig - Japanse gordel;
10 hoewel - stookplaats - vierendeel; 11
bontsoort - fraai plantje - verfrissende
lekkernij; 12 bundel bloemen - klooster
overste - bergnimf - dieregeluid; 13 be
woner van land in Afrika - aardappelziek
te - waterkoud; 14 deel v.e. vaartuig -
gewonden bundel - plaats in de Betuwe
- flauw (van spijzen); 15 voedingsgewas
- vrouwelijk rund - gaspeldoorn - leuk,
grappig; 16 veulen of kalf van één winter
- kosmetisch artikel - scherppuntig deel
v.e. plant - muzieknoot; 17 vlug - praat
grage vogel - afzondering - oude leng-
teëenheid.
j-Ï
w
9
VI
O
b
SS
.1
b
b
UI
Amerika heeft er weer een aantal
getalenteerde jongeren bij! Dat
bleek heel duidelijk bij de wedstrij
den om het Studentenkampioen
schap. die gehouden werden op
de Universiteit van Wisconsin. Win
naars werden de achttienjarige
Martin Fleisher en Alan Heubert
(22). die de monsterscore van
66,7% behaalden en daarmee bijna
zes volle tops op hun naaste con
currenten voor bleven.
In het onderstaande spel demon
streren ze een fraai staaltje tegen
speltechniek, dat geroutineerder
spelers niet zouden hebben kun
nen verbeteren.
Met noord als gever en niemand
kwetsbaar opende zuid in de derde
hand met een conventionele 1 kla
veren. noord wees met 1 ruiten af,
waarna zuid met een 2 SA herbie
ding aangaf over 21 of 22 punten
te beschikken. Noord trok de stou-
o V 9 6 4
B 8 7 6 3
B 10 7 2 ♦H 5 4
«310752 N H 8 6 4 v
087 WO oHB10
*H 5 2 Z *94
A 6 3
«3AVB
CA532
♦A V 10
te schoenen aan en verhoogde tot
3 SA. waarna west met schoppen
2 uitkwam.
Op tafel werd de 8 gelegd, maar
Fleisher (oost) liet zich niet verlei
den en speelde rustig (en terecht!)
de 5 bij. Zou oost de heer hebben
gelegd, dan zou later schoppen
vrouw in noord de entree voor de
klaveren zijn geworden, nadat kla
verheer er uit was gespeeld.
De leider vertrouwde de zaak niet
helemaal, maar werd daar niet
minder hulpeloos door. Na ampele
overweging besloot hij tenslotte de
door de theorieboeken aanbevolen
speelwijze te kiezen en de slag
met het aas te nemen, in de hoop
dat west inderdaad onder schop
penheer was uitgekomen, zodat
schoppenvrouw alsnog een entree
zou worden. Hierna vervolgde hij
met klaveraas en -vrouw, maar
west wachtte met nemen tot de
derde klaverronde, waarna ruiten
8, via de 9 en 10 voor het aas was.
Vervolgens kwam een kleine
schoppen op tafel, maar oost nam
de vrouw met de heer en speelde
schoppen terug.
Heubert kon nu eerst twee schop
penslagen incasseren alvorens rui
ten na te spelen en de leider
moest op de vierde schoppen een
kaart kwijt. Hij koos voor een rui-
tentje, kon in de elfde slag met
succes op hartenheer snijden maar
kwam niet verder dan twee harten
slagen, twee klaverslagen alsmede
een ruiten- en een schoppenslag,
hetgeen drie down betekende en
een bijzonder magere score ople
verde.
Natuurlijk is het achteraf erg be
grijpelijk, en misschien zijn er wel
spelers die het tegenspel van oost
„elementair" zullen noemen, maar
ik zou toch niet graag de spelers
de kost willen geven die in de
eerste slag schoppenheer bijspe
len.
„De derde man zo hoog hij kan"
is echter een kreet die de goede
bridgers allang zijn vergeten.
iso°
Het viel te verwachten dat het
spelpeil in de meestergroep van
het KSH-toernooi niet zo hoog zou
zijn. Niet alle buitenlanders staan
garant voor spel van klasse. Bo
vendien. de Nederlandse top is
veel breder dan in welk ander land
ter wereld. Rusland uitgezonderd.
Toch was het opvallend dat in de
meestergroep zulke grote fouten
werden gemaakt.
Het eerste fragment is uit de partij
tussen Elena Michailovskaja, de
Russische wereldkampioene, en
Theo Buitendorp, Suriname's num
mer twee. Het diagram geeft de
stand aan na 40.30—25 van Mi
chailovskaja.
Het is verbazend te zien dat deze
zet wordt gevolgd door 40.
...12—18? van de Surinamer. Er
is nu een bekende winst binnen
bereik voor de Russin, namelijk
25-20 24x15 35—30, dreigt 30-24
waartegen 1520 geen verdedi
ging is. dus 23—29 33x24 en nu
lijkt 11—17 voor evenwicht te zor
gen. maar dan brenat 28—23
18x20 27—22 17x28 32x3 de Rus
sin winst, daar 21—27 3x25 27—31
3 ij
m hub.t
MICHAILOVSKAJA
25—9 31x33 9x39 wel uit is. De
Russin laat deze winst glippen en
speelde na 12—18? 41.26-22? en
dan zijn de beste kansen opeens
voor Buitendorp: 41. ...24—29
42.33x24 19x30 42.35x24 23-28
43.32x12 21x41 45.22—17 11x22
46.12—7 41—47 47.7—2 47x15
48.2x19 22—27 49.43—39 27-31
50.44—40 31—36, nu is de tijd
nood voorbij en kan de schade
BADIALI
worden opgenomen. Het ziet er
niet best uit voor de Russin.
51.39—34 15—47 52.40-35 47—15
53.19—46 25-31 54.35-30 15-33
55.45-5 9-13 56.34—29 dat
moest een keer komen, 56.
...33x35 57.25—20 13—18
58.5—10 een slimme zet zal blij
ken. 58. .18—22 een voor de
hand liggende foutzet: winst
brengt 35—13 met op 20—14
13-4 10-15 36—41 enz.
59.20—14 35-13 60.10-15 13—4
61.14—10 31—37 62.10—5 36—41
63.5—28 en remise gegeven,
uiteindelijk een juiste uitslag: bei
den hebben de winst verzuimd.
Winst en verlies lagen ook dicht
bij elkaar in de partij BadialiSta-
nek. De Tsjech is nummer vijf in
zijn land dat toch al niet hoog
staat aangeschreven. Desondanks
alle lof voor Stanek die meer dan
zijn best doet, maar in het eindspel
en het spel met de klok faalt. Een
voorbeeld is zijn partij met Badiali,
de Italiaanse leraar Engels, die
merkwaardig genoeg in een verlo
ren stand was terechtgekomen, zie
tweede diagram met de stand na
46.45—40.
Stanek heeft winnend voordeel,
maar na 46..2429? werden de
bordjes verhangen, al kan men'
niet ontkennen dat de Italiaan zich
laat kennen als een sluwe vos.
47.21—17 22x11 48.30-24 29x20
19x30 verliest ook 49.39—33 28x39
50.45-34 39x30 51.35x4 7—12
52.4—15 20—25 53.15-29 12—17
54.29—33 en wit wint
In onze huizen is veel dierenleec
In onze gezegende tijd van hoog
conjunctuur willen de ouderen het
nog wel eens over die „goeie ou
we tijd" hebben, om dan onmid
dellijk gecorrigeerd te worden
door leeftijdgenoten die hun het
tegendeel voorspiegelen. De slot
conclusie luidt dan uiteindelijk dat
men er toch wel op vooruit is
gegaan. Een zelfde samenspraak
zou, indien mogelijk, onder huis
dieren heel anders uitpakken.
Vroeger was voor de meeste huis
dieren wel de „goeie ouwe tijd".
Dieren werden over het algemeen
niet uit sentiment gehouden. Zij
moesten werken voor de kost. De
kat moest muizen vangen, de ter
rier ratten, de herdershond scha
pen hoeden, de erfhond dieven en
ander onguur volk buiten de deur
houden en de jachthond zijn baas
aan wild helpen. Voor „opvreters"
was geen plaats.
Deze instelling van de praktische
Nederlander had gevolgen. Dieren
die gebruikt worden voor hun oor
spronkelijke taak kregen voldoen
de beweging en brachten hun da
gen niet in ledigheid door. Dat er
daarnaast ruimte was voor een
sentimentele band tussen dier en
mens, was voor beiden meegeno
men maar geen doel waarnaar ge
streefd werd. Na de krappe jaren
die volgden op de tweede wereld
oorlog kreeg men het uiteindelijk
beter en kwam er algemeen ruimte
voor dieren die hun dagelijkse kost
niet hoefden te verdienen. Door de
bevolkingsaanwas en de daaraan
verbonden huisvestingsproblemen
kwam er helaas ook minder ruimte
voor huisdieren. De explosieve
nroei van de huisdierenetnnel die
beslag kreeg, is echter de oorzaak
van veel dierenleed. Huisdieren
stellen eisen die niet gering zijn.
Veel mensen beginnen in een op
welling van 'oh, wat lief" aan een
dier, zonder de consequenties te
beseffen. Een kat kan zich nog zo
aan zijn huis hechten, hij wil zijn
baas ook wel regelmatig zien, zijn
aandacht hebben en zijn affectie
voor de mens kwijt kunnen.
Kortom, toch een zorg erbij. Een
hond heeft, uitgezonderd twee of
drie rassen, tenminste anderhalf
uur per dag vrije beweging nodig
om gezond en in conditie te blij
ven. Een vrije beweging krijgt hij
niet in de achtertuin.
Laat u daarom niet verleiden door
valse sentiment, waarvan u en het
dier de dupe worden. Elk dier
heeft een ander leefpatroon en
bepaalde gewoonten. Tegenwoor
dig is er gelukkig een overvloed
aan boeken op de markt, die een
uitgebreid antwoord geven op alle
vragen die het dier van uw even
tuele keuze betreffen. Met het le
zen en het kennen van de achter
gronden over het dier van uw
keuze wint men veel plezier aan
het houden van een huisdier. Het
observeren schept een band. Bo
vendien blijkt uit deze boeken ook
of het dier waarop u uw keuze wil
laten vatten aan de eisen voldoet.
Zo niet, zoek dan naar een huis
dier dat u wel kunt houden. Bij
een dergelijke handelswijze snijdt
het mes aan twee kanten. U heeft
meer plezier in het dier en het dier
in u. En de asiel's zitten niet meer
vol afdankertjes.
Als u voor de koop iets wilt lezen
Katten vragen niet alleen om een huis. zij willen ook
aandacht van hun baas.
aanbevelen:
De Nederlandse dierenarts dr. Ver-
wer schreef twee boeken waarin
nagenoeg alle facetten van de
hond naar voren komen. In „Het
grote hondenboek" gaat dr. Ver-
wer voornamelijk in op de „buiten
kant" en de aard van diverse hon
den. De prijs bedraagt 36,50. De
psychische achtergronden van het
hondengedrag behandelt hij in het
boek „wat bezielt die hond", prijs
29,90.
De beroemde kynoloog Eberhard
renlange waarnemingen. In „Hon
den zijn om van te houden" en
„Honden moet je serieus nemen"
komt hij vaak tot verrassende con
clusies. De prijs van beide boeken
bedraagt 28,50.
Kattenliefhebbers kunnen informa
tie putten uit de boeken „Katten
kennen" van Rosemarie Wolff en'
Helga Braemer, prijs 22,50.
„Over katten gesproken" van Gerd
Hausser. prijs 19,75 en „Practi-
sche kattengids", waarover kort
- r I door
I C. J. de Feijter
Van de generatie die het hoogte
punt van het Nederlandse schaken
hebben meegemaakt (het wereld
kampioenschap van Dr Euwe) zijn
er niet zo erg veel die nog aktief
in de schaakpraktijk bezig zijn.
Maar één van hen. en dat is dan
dr. Euwe zelf, speelt nog steeds
mee in het profteam van Volmak
de club die een rits grootmees
ters het schaakveld in kan sturen
en dan ook de laatste jaren de
gedoodverfde winnaar is in de
kompetitie van de hoogste klasse
KNSB. En het mag wel eens wor
den gezegd dat onze 76-jarige Eu
we daar in het laatste seizoen nog
liefst 9 punten uit 13 partijen
scoorde! Wie in ons land doet hem
dat na?
Het gerenommeerde schaakblad
"64" schenkt daar aandacht aan
in het laatste uitgekomen nummer
(31). Het geeft daar de partij bij
die dr Euwe van Van Baarle won:
Wit: dr. M. Euwe
Engelse opening.
Zwart: J. van Baarle
1. c2-c4, Pg8-f6 2. Pb1-c3, g7-g6
3. g2-g3, <f7-d5 4. c4xd5, Pf6xd5
5. U1-g2, Pd5xc3 6. b2xc3, c7-c5
7. Ta1-b1, Wit zet direkt het
punt b7 onder druk. 7.Dd8-c7.
Zwart zit al een beetje in moeilijk
heden. de ruil op c3 was geen
beste keuze. 8. Dd1-a4, Pb8-d7.
Niet goed is hier: 8Ld7?
wegens 9. Tb7:, en dat kost
bloed zweet en tranen. 9. d2-d4,
U8-g7 10. Pg1-f3, 55 11. Lc1-f4,
e7-e5 12. d4xe5, Pd7xe5 13. 0-0,
a7-a6? Zwart speelt te passief.
Barden, die de partij bespreekt in
"64" wijst op 13De7 14. Pe5:,
Le5: 15. Le5:, De5: 16. Lb7:, Lb7:
17. Tb7:. Dc3: 18. Ta7:, Ta7: 19.
Da7:, waarna zwart wel een
pion heeft ingeboet, maar een te
genwicht heeft in pion c5. 14.
Tf1-d1, Lc8-f5? Nu gaat de partij
snel uit, deze toren dreigt, na ruil
van het paard, op d7 in te vallen.
15. Pf3xe5, b7-bS 16. Pe5-d3t, Dc7-
e7 17. 004-83, De7xe2 18. Td1-d2,
1
t»
fit11
1
H
«V
in
18 O
I
en zwart gaf op. hij blijft een
stuk achter.
Een knappe partij van dr. Euwe!
Een artikel van Jan Timman in zijn
rubriek Van 10 aug. j.l. in de Haag
se Post geeft me aanleiding om
over een daar gepubliceerde stu-
.die iets te zeggen. Ik kom daarbij
in het aangename gezelschap te
verkeren van drie schaakgroot
meesters. Na een beschrijving van
zijn verblijf in Genève besluit Tim
man met een studie die bij het
analiseren tesamen met Andersson
en Torre te voorschijn kwam en
deze studie heeft dus drie „va
ders". Na het geven van de oplos
sing besluit Timman met: „Het zou
een mooie „Excelsior" van de
randpion zijn. als de pion van h2
gestart was. maar ondanks her
haalde pogingen is het me niet
gelukt dit thema er geheel in te
vlechten".
Nu, dat geeft me dan mooi de
gelegenheid om deze studie te
vervolmaken, want die pion naar
h2 brengen is niet zó lastig. Ik zie
overigens met genoegen dat Tim
man aandacht heeft voor de studie
ën dat hij er mee instemt dat
een volmaakte excelsior pas ont
staat als de betrokken pion van het
beginpunt start. Omdat er dus nu
vier vaders van deze studie zijn,
heb ik een passend pseudoniem
bedacht en daarom breng ik deze
nu onder de naam:
Studie van mr. TAFT
'Zie diagram nr. 1.)
Wit: Kf6; pion: h2.
Zwart: Kh8, Pg7; pion: f5.
Wit begint en houdt remise.
Dat publiceren onder pseudoniem
was jaren terug hier nog wel in
zwang. Zo ging mr. Oskam eens
met een probleem dat hem niet
goed wilde lukken naar de pro-
bleemkomponist Van Eelde. en sa
men maakten ze toen een mooi
anihilatieprobleem. En dat werd
dan gepubliceerd onder de naam
„van de kameel os". Van Eelde was
bij het onderwijs en het was nog
in de tijd van de verbuigings-"n",
maar, zei Van Eelde, het is zo toch
wel goed, want je kunt niet zeggen
dat een os mannelijk is.
En Kok en Selman maakten samen
eens een studie en toen die af was
kwam het vraagstuk weer naar
voren onder welke naam deze stu
die nu het licht moest zien. Sel
man stelde, na even peinzen, vóór:
Weet je wat, we nemen onze beide
namen achterste voor, de jouwe
eerst. Maar Kok deed er niet lang
over om dat af te wimpelen. Er had
dan n.l. boven gestaan: „Kok nam
les" en dat was hem toch te gor
tig. Het boven bovenstaande studie
geplaatste pseudoniem is samen
gesteld uit de voorletters van de
vier vervaardigers, vandaar!
En dan nu de oplossing: 1. Kf6-gS,
Kh8-g8 2. h2-h4, Kg8-f
Kf7-e6 4. h5-h6, Pg7-el
Pe8-d6 6. h7-h8P!, Pd6-<
f4, Ke6-f6 8. Ph8-f7,
houdt remise.
Zo'n achtereen doorstort
vanaf het beginpunt n
een „Excelsior-pion" ei
dan weer terug naar eei
van Sam Loyd uit de vc
Nauw hierbij aansluiten
die van de in 1911 geb<
sche komponist V. Jak
in dit jaar overleed. De
nist heeft zo'n 150 s
maakt, de meeste nau
partij verwant.
V. Jakimtsjik
Sjachmaty v. SSSR 1976
(Zie diagram nr. 2.)
Wit: Ke2; pion: h4.
Zwart: Kb3, Pd8; pion: fi
Wit begint en houdt rem\.M
Precies hetzelfde materfdelijl
eerste studie dus. Wit rr aang
nen met: 1. Kf3 walandse
de beste kansen houdt eo veel
1. Pc6 te antwoorcjragei
Kc4 3. Kf4, Pe7 4. h6, fleelte
Ke6 6. h8Pt, Ookigiga
paardpromotie. 6. tijke V
Pc6 8. Kf3, Pc5f 9. Kfljoen
Kf5, Ke7 11. Ke4, Kf8 Hengs i
13. Ke6, Pc6 14. Pf7;taan
remise. Er valt nog vtar zij
kluiven over voor de geïtcussir
de lezer om de mi nu het I
varianten voor wit te virx
In de volgende rubriek€we'
oplossingswedstrijd. Om tegei
bleemliefhebbers ook e1^1
kans te geven zijn twee v™"er
beschikbare boeken beWblJ I
prijs voor twee tweezette
driezetten, de laatste ijeslotl
moeilijk; de andere vie6™06
dienen dan als prijs vooFken
dies, die. als ze voor de oon\
geen prijs opleveren danvord<
'schaakgenot zullen versqfi
De uitslag van de lopend K!
moet nog enige tijd over
dat de inzendtermijn nê>°S 1
verstreken.
uïjft
iselir
Dndb
irder
n e>
isho
Dolfijn en Veulen; klein maar fijn t ijs
Delphinus of Dolfijn is weliswaar
een klein, maar ook een erg mooi
sterrenbeeld, dat al in de oudheid
bekend was. Er is zelfs een mythe
omheen gemaakt en zelfs meer
dan een. Volgens sommigen was
Delphinus de zoon van de zeegod
Triton en hij redde de zanger
Arion. Deze was per schip op weg
van Corinthe naar Sicilië. De be
manning sloeg een begerig oog op
de prijzen die Arion gewonnen had
en zij besloot zich van hem te
ontdoen. Arion vroeg de schepelin
gen om een laatste gunst: of hij
nog eenmaal op de citer mocht
spelen. Dat mocht, maar, aange
trokken door de melodie, kwam
een school dolfijnen aangezwom
men. waarop Arion in het water
sprong en door Tritons zoon, Del
phinus, een van de dolfijnen, aan
land werd gebracht. Waarmee
laatstgenoemde de hemel verdien
de.
Dolfijn staat oostelijk van de helde
re ster Altair (sterrenbeeld Arend)
in het nog sterrenrijke gebied dat
direct op de Melkweg aansluit. De
vier voornaamste sterren vormen
tezamen een ruit. In 1967 werd in
Dolfijn een nova ontdekt, een
schijnbaar exploderende maar in
werkelijkheid een imploderende
ster (alleen de buitenste atmosfeer
wordt in de ruimte geslingerd).
Deze nova, oorspronkelijk een ster
van de twaalfde grootte, had een
maand nodig om met het blote
oog waarneembaar te worden.
Maandenlang bleef de magnitude
5 en pas na zeven jaar was de
magnitude tot 11 afgenomen.
Equuleus, veulen of paardje, staat
zuidoostelijk van Dolfijn en is een
klein en tamelijk onopvallend ster-
gebied en volgens de mythologie I
was het ooit door Hermes, de
boodschapper van de goden, ten I
geschenke gegeven aan Castor, I
een van de Tweeling.
De voornaamste sterren van Dolfiin
zijn Alpha Delphini, Svalocin gehe
ten. Deze ster is een blauwe dwerg
met een schijnbare helderheid van
3,86 en staat 270 lichtjaren van
ons vandaan. Bëtha Delphini (Ro-
tanev) is eveneens een dwerg die
96 jaar van ons vandaan staat.
Van Equuleus is Kitalphar (Alpha
Equulei) de belangrijkste ster. Het
is een spectroscopische dubbel
ster. die op een afstand van 146
lichtjaren een schijnbare magnitu
de van 4,14 heeft.
hoofdsterren v's abs af"
magn. stand
NGC 7006
d
b\ DOLFIJN
Dolfijn:
a. Svalocin
b. Rotanev
3.86 -0.74 270
3.72 2.11 68
4.12 1.53 107
e.
3.98
-0.62
270
f.
4.69
0.84
192
d.
4.53
0.10
250
Veulen:
a. Kitalphar
4.14
0.87
146
b.
5.14
1.51
172
c. (d)
4.76
1.06
179
d.
4.61
3.59
52
e. (d)
5.28
1.67
172
CONJUNCTIES:
4 sept. 22h. Mars in conjunctie met
Jupiter. Dit gebeuren heeft plaats
in het sterrenbeeld Tweeling.
5 sept. 8h. Maan in conjunctie met
Aldebaran in de Stier.
7 sept 9h. Maan in conjunctie met
!^ars. -ïu li 3h.30 gaat het middelpunt iPJT
7 sept. 7h. Maan in coniunct.e met Iön dosor ha, uiak uan"ds rfll
Jupiter
10 sept. 21 h. Maan in conjunctie
met Venus rr~
11 sept 13h. Maan in conr®
met Saturnus
18 sept. 13h. Venus in conr*1
met Satumus in de Leeuw r11
22 sept. 3h Venus in conreB
met Regulus (hoofdster vP
Leeuw).
HERFST: op 23 septembr®
Dolfijn bevat verder nog twee bol
vormige sterrenhopen. NGC 6934
en N G C 7006 op resp. 54.082
en 195.480 lichtjaar afstand en een
planetaire nevel. NGC 6905, op
een afstand van 7135 lichtjaar. De-
zon door het vlak van de e£j*
en daarna begint de astro???
sche herfst m*
hij
Maan: op ond«gr
28 aug. 20.10 2 sept. 20.19 10.0'ad
5 sept. 14.33 7 sept. 23.44 14.4 zo
13 sept. 9.23 12 sept. 04.0117.2'dc
20 sept 6.18 17 sept. 10.13 19.5!
97 fPnt R17 99 cent
