Leven
met antiek
Armoede en onzekerheid
in Chili breiden zich uit
Dertien leden van Moskouse academie
van wetenschappen ontvangen doopsel
kerk
wereld
KARDINAAL EN BISSCHOPPEN
Korte metten
Mgr. Thomas Fee
primaat van Ierland
Jezuiet uitgewezen
uit Rhodesië
BOEK VAN
DE MAAND
Chileense bisschoppen onder
voorzitterschap van kardinaal
Silva Henriquez van Santiago
hebben de boerenbevolking
van hun land bet dringende
advies gegeven om óóopera-
ties te vormen. Samenwerking
van de landbouwbevolking is
de enige manier om de huidi
ge moeilijkheden het hoofd te
bieden, zo verklaren zij.
In de verklaring, die kardinaal
Silva Henriquez samen met
zes bisschoppen uit overwe
gend landbouwgebieden heeft
uitgegeven, wordt de regering
Pinochet verweten, dat zij de
boerenbevolking te weinig
steunt De boeren krijgen te
weinig geld voor hun waren,
terwijl bovendien dat geld
door de inflatie snel in waarde
vermindert.
De bisschoppen constateren,
dat de boeren tégen al die
problemen niet op kunnen en
er steeds meer toe neigen hun
land te verkopen. Verkoop van
land lost de problemen echter
niet op, aldus de bisschoppen.
De boeren kunnen de moeilijk
heden alleen te lijf in samen
werking.
In een schets van de algemene
situatie zeggen de bisschop
pen, dat in Chili de armoede
en onzekerheid zich uitbrei
den. Zij noemen twee oorza
ken: de werkloosheid en de
regeringspolitiek, die steeds
ten nadele van de armen uit
valt. De bisschoppen waar
schuwen, dat al die problemen
de mensen de moed doen ver
liezen.
Als gevolg hiervan constateren
de bisschoppen, dat de gezin
nen kapot gaan, dat het alco
holisme toeneemt en dat de
waardigheid van de mens
steeds minder in tel is. Een
maatschappij, waarin de men
selijke waardigheid wordt ge
schonden en waarin geld de
voornaamste drijfkracht der
i is, kan niet goed zijn,
aldus de bisschoppen.
Zij dringen er bij de boeren
-op aan om coöperaties te vor
men teneinde gezamenlijk in
staat te zijn nieuwe technische
hulpmiddelen te gebruiken en
de werkloosheid te bestrijden.
Het boerenbestaan is ondanks
alles te goed om weg te gooien,
aldus de bisschoppen.
Een enkele priester beeft in
het verloop van enen jaar der
tien leden van de academie
van wetenschappen in Mos
kou gedoopt Dit beeft een
geestelijke, wiens naam met
opzet niet wordt genoemd,
verklaard tegenover het in
Brussel verschijnende blad
„Cahiers du Samisdat".
Van de Sovjet-academie van
wetenschappen maken 690
Sovjetrussische en zeventig
buitenlandse leden deel uit Zij
kan worden gezien als een
toonaangevende instantie bin
nen de wetenschapsbeoefening
in de Sovjet-Unie.
Naar de mening van deskundi
gen ondermijnt het feit dat
Sovjet-wetenschappers, die bo
vendien leden van de acade
mie zijn, zich laten dopen de
sovjet-ideologie volledig. Vol
gens de leer van het marxis
tisch leninisme, waaraan in de
Sovjet Unie alléén weten
schappelijke betekenis wordt
toegekend, is elk geloof in God
een burgerlijk overblijfsel,
waarvan Lenin uitdrukkelijk
betoogde, dat het bij de weten
schappelijke verlichting van
de grote massa vanzelf zou
verdwijnen.
Volgens het in Warschau ille
gaal verschijnend „Opinia"
heeft de aartsbisschop van
Krakau, kardinaal Karol Woj-
tyla, in een preek met nadruk
de perscensuur in Polen gekri
tiseerd. Hij noemde de dag
bladpers in Polen een „instru
ment van de machthebbers".
Hij deed een dringend beroep
op de Poolse pers „samen met
allen, wie bet heil van ons
vaderland ter harte gaat, een
dienaar van de mensenrecb-
ten en van de rechten van bet
volk te worden, in plaats van
bepaalde berichten samen te
stellen of slechts bepaalde
meningen en eenzijdige opi
nies te verbreiden".
Meer dan 320 bijbelonderzoe
kers uit de gehele wereld ne
men tot zaterdag deel aan de
tweeëndertigste jaarvergade
ring van de interconfessionele
vereniging „Studiorum novi
testamenti societas". De bij
eenkomst wordt in het Duitse
Tubingen gehouden in ver
band met het vijfhonderdjarig
bestaan van de Eberhard-
Karlsuniversiteit
Zes bijbelgeleerden uit vijf
landen, onder wie de Ut
rechtse hoogleraar dr. A. R.
Hulst, werken aan een herzie
ning van de Hebreeuwse
grondtekst van het Oude Tes
tament. Het is de bedoeling,
dat bet werk in 1979 wordt
afgerond. De voornaamste
taak van de zes is het vergelij
ken van varianten en het kie
zen van de tekst die weten
schappelijk het meest verant
woord is. Ear belangrijke
steun daarbij vormen de bij
belgedeelten die te Qumran
aan de Dode Zee werden ge
vonden.
Bij de aardbeving op het Indo
nesische eiland Soembawa
zijn geen slachtoffers gevallen
onder de Nederlanders daar.
Op het eiland wonen vijf Ne
derlandse gezinnen, uitgezon
den door de gerèformeerde
zending of het gereformeerde
werelddi akonaat Ook is er
een zending van de vrijge
maakte gereformeerde kerk.
De leden van de hervormde
kerk van Amsterdam kunnen
voor bet komend seizoen kie
zen uit een aanbod van 117
activiteiten, als cursussen, ge
sprek*- en werkgroepen en di
verse trainingen voor kerke
lijke medewerkers. Het lijvige
programma is toegezonden
aan alle leden van de her
vormde kerk van negentien
tot vijfenveertig jaar. De er
varing wijst uit, dat een dui
delijk overzicht wervend
werkt op kerkleden die zich
niet meer zo thuisvoelen bij
de traditionele kerkelijke ac
tiviteiten.
KUNST
Paus Paul us heeft mgr. Tho
mas Fee, president van het
St.-Patrickcollege in Maynoo-
th, een van de belangrijkste
groot-seminaries in de Ierse
republiek, tot aartsbisschop
van Armagh en primaat van
geheel Ierland beboemd.
De nieuwe primaat (53) is ge
boren te Crossmaglen in
Noord-Ierland. Hij is gepromo
veerd in de Keltische taal- en
letterkunde en geeft er de
voorkeur aan Tomas O'Fiaich
te worden genoemd. In de offi
ciële bekendmaking van het
Vaticaan wordt echter zijn ve
rengelste naam Thomas Fee
gebruikt.
Naar men verwacht zal hij
een komend consistorie t
kardinaal worden verhevel
Hij volgt als primaat wijleJ
kardinaal Conway op.
Armagh ligt in Noord-Ierlai
en de nieuwe primaat u
waarschijnlijk een belangrijn
rol spelen bij de pogingen hr
conflict tussen protestanten e
rooms-katholieken in Ulster a
regelen. Enkele uren na zijl
benoeming leverde hij kritia
op de sectarische paramilitai
organisaties en op de veili,
heidstroepen om „hun exce
sen".
Pater Dieter Scholx, secretaris
van de commissie „justitia et
Paz" (Gerechtigheid en Vre
de) van de Rhodesische bis
schoppenconferentie, moet
het land verlaten. De 39-jarige
jezuiet heeft zich herhaalde
lijk ingezet voor de zwarte
bevolking en aan de blanke
minderheidsregering schen
ding van mensenrechten ver
weten.
Samen met de voorzitter van
de commissie, de in februari
uitgewezen bisschop Donal
Lamont, heeft hij geprotes
teerd tegen folteringen en an
dere vormen van mishande
ling van de zwarte bevolking.
De commissie „Justitia et
Pax" heeft verschillende rap
porten uitgebracht, die Rho
desische misstanden in de ge
hele wereld bekend maakten.
Binnenkort zou de publikatie
te verwachten zijn van een
rapport, waarin wordt aange
toond dat slachtingen die vol
gens de regering worden i
gericht door guerrillastrijder
in feite worden veroorzar
door als vrijheidsstrijders v
momde regeringstroepen.
langs heeft ook de Wereldr
van Kerken op deze mett
gewezen.
Pater Scholz, die afkomstig r
uit Berlijn en sinds 1969 werk',
zaam is in Rhodesië, heeft ver',
geefs tegen zijn uitwijzing gejJ.
protesteerd. Een verzoek vat
de jezuiet om, vergezeld doe
een bisschop, zijn aktiviteitó
te verantwoorden tegenovC
de autoriteiten, werd afgei
zen met de opmerking
wensen niemand van jullie Ij
zien". Eerst moest
Scholz binnen een week I
land verlaten. Nu is deze I
riode verlengd tot een r
Volgens het bestuur van
jezuieten wordt de secreta"
van „Justitia et Pax"
september in Berlijn
wacht
directeur
Boymans-muse"
ROTTERDAM B en li
Rotterdam zullen de
raad voorstellen dr.
Beeren, lector aan de rij jjj
versiteit in Groningen, L Ko
noemen tot directeur vjp»
Museum Boymans-Vai
gen in Rotterdam i
functie hij drs.
ben opvolgt, die met
gaat.
Antiek is in de mode. Voor veel men
sen vormt snuffelen in antiekwinkels,
op vielingen, beurzen en rommel
markten een geliefde vrijetijdsbeste
ding. Maar opgepast De gezellige,
terloopse sfeer van zo'n beurs of
markt wekt ten onrechte de indruk
dat er antiek te koop is voor een prik,
terwijl het juist voor potentiële ko
pers zaak zou zijn de nodige voorzich
tigheid te betrachten, want de aange
boden waar is soms dubieus en duur
der dan in een antiekwinkel.
Zomaar een waarschuwing uit .Leven
met antiek', dat als Boek van de
Maand van 1 september af verkrijg
baar zal zijn. De bedoeling van schrijf
ster Noortje de Roy van Zuydewijn is
daarmee meteen duidelijk. Ze wil an
tiekliefhebbers als een gids voorgaan
op hun speurtocht in het verleden
met vingerwijzingen naar het schone
en goede, maar ook de vele voetangels
en klemmen.
Een ware schat aan illustraties dient
daarbij als landkaart. Wèl een beper
king. .Leven met antiek' behandelt
voornamelijk hetgeen in Nederland is
vervaardigd en gebruikt tussen het
einde van de 18de en het begin van
de 20ste eeuw. Daarmee wordt een
kolossaal terrein braak gelaten. Maar
de schrijfster doet dit niet zonder
reden. Voorwerpen uit die tijd, zegt ze,
worden hier te lande het meeste aan
geboden en ze zijn nog betaalbaar, al
kan men niet meer op koopjes reke
nen (jammer toch dat het boek geen
enkele indicatie over prijzen geeft,
denkt de lezer dan onmiddellijk).
Voorts staat ons eigen land centraal,
vervolgt het voorwoord, omdat het
Nederlandse antiek verdrongen dreigt
te worden door de import van veelal
goedkoper antiek uit het buitenland.'
Wie antiek koopt van eigen bodem,
behoudt daarmee een stukje waarde
vol verleden' (waardevol ook als geld
belegging? Helaas geen schaduw van
een antwoord.)
En nóg een beperking dient vermeld.
.Leven met antiek" bevat de hoofd
stukken meubelen, klokken, aarde
werk en porselein, glas, ijzer, koper,
tin en brons, zilver en sieraden.
Een fikse greep, maar we missen
schilderijen, scheepsinstrumenten en
boeken, om iets te noemen zaken
die Nederland bepaald niet onbeken
der hebben gemaakt. We missen ook
wat er na de sluiting van veel kerken
op de markt is gekomen aan beelden,
kandelaars en wat dies meer zij.
Nu kun je op 160 bladzijden waarvan
de helft is besteed aan illustraties,
natuurlijk niet alles kwijt. Wat er alle
maal geschreven en beschreven staat,
dwingt toch al bewondering af. Zo is
er een beknopt, maar boeiend over
zicht van de elkaar opvolgende stijlpe
riodes vanaf Lodewijk XVI tot en met
de Amsterdamse School en de Stijl
groep onmisbare informatie voor
het dateren van een voorwerp. Zeer
terecht plaatst de schrijfster hier de
volgende kanttekening bij: Antiek is
een rekbaar begrip. Nog niet zo lang
geleden ging dit predikaat alleen naar
wat meer dan honderd jaar oud was.
Inmiddels zijn de grenzen verschoven.
Antiekhandelaren verkopen nu veelal
ook voorwerpen uit de periode tussen
1890 en 1930. De kwaliteit en de zeld
zaamheid van een object zijn minstens
even belangrijk als de ouderdom.'
Leuk is dat het behandelde antiek niet
alleen in een technisch en artistiek,
maar ook in een sociaal kader wordt
geplaatst. Voorbeeld: .Tinnen vorken
zijn een schaars artikel, tin is te zacht
voor zo'n kwetsbaar gebruiksvoor
werp. Het is ook mogelijk dat er min
der vorken zijn gemaakt dan lepels,
want in het doorsnee gezin aten de
mensen meestal slechts met een lepel
en de vingers.'
Tips zijn voor aankomende antieklief
hebbers het belangrijkst en aangezien
het boek van de maand zich duidelijk
op deze groep richt, bevat het de
nodige adviezen. Bescheiden uitgangs
punt:
.Gevoel voor kwaliteit valt niet uit
een boek te leren. De praktijk is de
beste leerschool. Door veel antiek te
zien en te vergelijken komt men het
meeste aan de weet. Een aantal mu
sea in ons land bezitten verzamelin
gen 18de, 19de en vroeg-20ste eeuwse
kunstnijverheid. Wie met een goed en
gaaf stuk antiek thuis wil komen, zou
die collecties grondig moeten bekij
ken'.
Ook waarschuwingen tegen veilingen.
.Reclameren is hoogst zelden mogelijk
Voorwerpen van gelakt blik, eerste 30 jaar 19de eeuw.
in het geval dat een voorwerp na de
koop gebreken blijkt te vertonen. Ge
kocht is gekocht.
Een trucje dat wel eens wordt uitge
haald, is het plakken van het veiling
nummer over een beschadiging heen.
Een greep uit andere onaangename
verrassingen: koppen en schotels pas
sen niet bij elkaar, terrines staan op
verkeerde onderschotels, deksels pas
sen niet op schalen en op karaffen en
flacons zitten stoppen die er niet bij
horen. Kasten en doosjes missen vaak
sleutels een ramp wanneer ze op
slot zijn.'
Een slechte imitatie valt snel door de
mand, kan men elders bij de tips
lezen. De achter- en onderkant bij
meubels uit de Louis XVI-periode is
meestal ruw afgewerkt en zeker niet
gebeitst of geverfd. Pas in de vroege
19de eeuw begon men ook de onzicht
bare delen van een meubel beter af
te werken. Het gedeelte van de voet
waarop een antiek drinkglas staat,
moet aan de onderzijde door het ge
bruik een netwerk van fijne krassen
vertonen, op namaak antiek glas zijn
veelal slechts enkele onbeholpen kras
sen aangebracht. Antieke tinnen kan
nen bestaan uit twee horizontale de
len, nieuwe vertonen vaak verticale
soldeernaden. Wanneer een kan hele
maal geen naden heeft, is hij niet lang
geleden tot stand gekomen op de for-
ceerbank.
Merken zijn geen garantie voor de
oudheid van een voorwerp. Ze kunnen
kortgeleden met authentieke stempels
zijn ingeslagen.
Zo gaat het nog een hele tijd door.
Los van de aangestipte beperkingen is
.Leven met antiek' een waardevolle
gids voor ieder die zijn eerste verken
ningen waagt in het sprokkelbos van
de antiek. Het boek kan hem er boven
dien bij helpen niet in een volstrekte
jungle terecht te komen.
Leven met antiek. Uitgeverij J. H.
Gottmer, Haarlem. Van 1 september
tot en met 1 oktober 19 gulden 50.
Daarna 32 gulden 50.
PIET SNOEREN
LEIDSE COURANT/
WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1977 PAGI
W. A. L. Beeij
wordt
De selectiecommissie
de kandidaten unan
Beeren gekozen. Hij is
op de voordracht
Beeren was
het dagblad Het
tenschappelijk r
hoofdconservator aan
Gemeentemuseum,
servator en
teur van het Stedelijk
in Amsterdam en
pelijk
ningen, waar hij nu
de kunstgeschiedenis
nografie.
Hij publiceerde o.m
sayistisch overzicht v
derne kunst, dat als
haal" in 1962
hoofdredacteur van
diek
toonstelling „Sons
de perken". Vorig
veerde hij op de
relatie tot kunst:
moderne
kunstpolitiek en
Presley
erfenis aan
vader en
MEMPHIS - Elvis
heeft zowel zijn
cilla als zijn aanstaande
sloten van een aandeel
erfenis, zo blijkt uit het
ent.
De nalatenschap van de
zanger, die geraamd wore
miljoenen, zal ten
van Presley's
Lisa-Marie,
moeder en zijn 62-jarige vj
die vrij over het geld ma
schikken en mogelijk ookj
cilla zal bedenken.
Presley scheidde in 1973
Lisa Marie's moeder, de
31-jarige Pris cilla
Presley had sinds enige tij<
gang met de 20-jarige G
Alden, die na zijn overl
beweerde dat het de bedo
was rond kerstmis dit jas
trouwen. Volgens de auto
ten van Tennessee zal het
minstens 60 dagen duren
men precies weet hoevee
koning van de rock heeft i
laten, temeer waar de roya
nog binnenkomen na opn
een miljoenenverkoop van
ten.
