d/l
Olie uit leisteen kan Amerika
uit zijn energieproblemen helpen
Kamers inrichten: eerst op pap ié
h
P4NE
Veel
aandacht
voor
lipstick
Meloencactus knalt haar zaden in 't rond
En toch
weer olie'
WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1977
LEIDSE COURANT
De make-uphuizen hebben
zich dit jaar erg bekommerd
om de lipstick; Het is een van
de meest gevraagde cosmeti
sche artikelen, vandaar de te
dere zorg. Pierre Robert haalt
er „Salsa" bij, de muziek ont
staan in de Latijns-Ameri
kaanse barrio (wijk), wild en
ritmisch. „Salsa" schijnt ook
een levensstijl te zijn, die het
Zweedse concern interessant
genoeg vindt om er een „Sal
sa-look" voor op de markt te
brengen, geinspireerd op de
Salsa-mode, geschapen door
de Puerto Ricanen met helde
re kleuren en zigeunerachtig
wijde rokken. Daarbij hoort
dan (volgens Robert) warm
bruin lipstick „Sunny Brown".
Daarover met een penseel
Glossy Lips aanbrengen.
Warm rose is ook een nieuwe
kleur die met bijpassende na
gellakken zijn te combineren.
Het Huis Dior heeft rondgeke
ken in de Parijse Opera. Zijn
visagist Serge Lutgens voelde
zich aangetrokken tot het rood
pluche van de stoeltjes, de pre
cieuze sfeer die daar moet
hebben gehangen toen het
schildersoog van Toulouse
Make-up van Dior
Hautrec er zijn modellen ont
dekte. Dior noemde zijn drie
nieuwe lipsticks (met bijpas
sende nagellak) „Tubereuse",
„Rouge de Serre" en „Rouge
de Swann", naar Charles
Swann, een van de bekendste
karakters uit de romans van
Proust. Dior's lippenstiften
zijn van een rijk rood tot flu
welig karmozijn irat een zijde
achtige structuur. Max Factor,
altijd op de bres voor vrouwe
lijkheid geeft zijn lippestiften
niet alleen kleur maar ook
smaak mee. De California
„Mucho Gusto" serie (Spaeins
geinspireerd) in bruin-oranje-
helder-paarsrood en bruin ge
ven de lippen gusto" mee van
sinaasappel, triple-sec likeur -
kersen - pepermunt, en Mora-
In deze herenpullover van Ar
mani zijn twee modetendensen
verenigd, Grieks dessin voor
de ingebreide strepen en aan
gebreide boorden en manchet
ten. Een deel van het voor
pand is van wasleer. Moderne
boothals (Galke).
ES
LI
Bij woninginrichting en -ruimteverdeling is duidelijkheid gebo
den. Onverwacht opduikende trappetjes, vreemd vestopte hoek
jes, portaaltjes in oude grachtenhuizen mogen sfeer geven,
mensen die makkelijk en modern willen wonen, verkiezen
overzichtelijkheid en praktische opstelling van meubels. De
schoonmaak-procedure verloopt (vooral voor werkende vrou
wen) dan met minder moeite.
Punt één: weg met de sleur!
Niemand hoeft zich te storen
aan twee draadjes die uit het
plafond komen, als hij een
nieuwe woning betrekt. De
lamp kan best ergens anders
hangen dan precies in het mid
den van de kamer. Met een
aftakking (leiding ingehakt in
de muur) of slim verstopt (wel
goedgekeurd snoer gebruiken)
achter klimplanten kan het
lichtpunt verplaatst worden en
veel gezelliger verlichten. Eco
nomische inrichting maakt
korte metten met schuin in
een hoek geplaatste meubels.
De driehoekige ruimte daar
achter gaat verloren. Boven
dien doet het schuine gedoe
afbreuk aan de rust en het
evenwicht in de kamer. De
dode hoek is ook een stofnest
Alles recht is hygiënischer,
geeft overzicht en een „duide
lijke" looprichting. De zithoek
mag besloten zijn. Men moet
er in kunnen neervallen met
een kop thee en een boek.
Voor een lange kamer is een
kloeke bank of een lage kast,
die er wezen mag, dwars op
de muur geplaatst, nu juist
een arrangement om de knus
heid van galanter dagen te
suggereren.
Ander stijltje is bank en lage
kast met de achterkanten (dus
ruggelings) tegen elkaar aan te
zetten. Open haarden worden
vaak in hoge stenen muren
ingebouwd. Strak en alweer
practisch is om daarvoor een
stuk of twaalf kubussen in
afwisselende vorm van zitele-
menten en poefs te stapelen.
In rustig groen, zwart (chic),
oker, gebroken wit of corde-
roy hetgeen leuk effect geeft
bij hoogpolig vloerkleed. Een
man, die de hele dag onder
spanning heeft gewerkt, komt
echter een „eigen stoel" toe.
Zo'n stoer geval met draaivoet
zodat meneer van de een naar
de ander kan kijken misstaat
allerminst in zo'n zithoek, bij
voorbeeld rechts van de
haard. Er zijn modellen met
ruimte voor boeken, kranten,
zijn pijp of sigaren. Ideaal be
kledingsmateriaal is ongelakt
rundleer, waarin desnoods be
schadigingen van de huid (be
wijst echtheid...) maar zeker
de nerf te zien is. Fluweel voor
zo'n mannestoel is afschuwe
lijk; een grof wollen weefsel
wil nog wel eens voldoen.
Maar dan in naturel kleur.
De Rotan schommelstoel uit
de koloniale tijd staat ook
goed bij alternatieve meubels
als zit-elementen, bielzen tafels
en dergelijke; maar niet iedere
man houdt van dat geschom-
mel en tenslotte rust hij beter
uit op een zachter ondergrond
dan op een rieten zitting. Eén
afwijkend meubelstuk, toch
passend in een indrukwekken
de a an bouwcombinatie, is
nooit weg.
ms /I
cijf? J
"1
le
d:
AFMETINGEN KAMER 680 360 cm
Het inrichten van een kamer kan men het beste eerst op papier doen,
om gesleep ie voorkomen
Scheiding
Een duidelijke scheiding tus
sen eetgedeelte en zithoek
knjg je door twee soorten
vloertjedekking te nemen of
met niveauverschil van 18 cm
door er een tweede vloer op
te maken. Voor het eetgedeelte
waar de kinderen rondhannes-
sen met hun speelgoed is vi
nyl, linoleum, colyvinyl of ster
ke matting geschikt. Platte ta-
pijttegels, die vervangen kun
nen worden bij vlekken zijn
ook aanbevelenswaardig. Het
zitgedeelte van de grote (even
tueel doorgebroken) kamer
heeft dan als gezegd een
warm, hoogpolig tapijt of par
ket, opgevrolijkt door een Per
zisch kleedje (uitverkoop Pers
jes zijn honderden guldens
goedkoper).
De plaats van de tafel is in een
interieur van het grootste be
lang. Hij moet voor de samen
hang zorgen van bank en fau
teuils,
Bijzettafeltjes
Hoektafels zijn handig. Ze
sparen ruimte en geven een
paar keramieklampen gelegen
heid naast de bank te worden
gezet. In dit geval smeekt het
ir.terieur om enkele bijzettafel
tjes om her en der mee rond
te slepen, naar gelang er gas
ten zijn of het gezin groot is.
Eén lage tafel in het midden
is soms moeilijk bereikbaar,
omdat er tussen zitmeubels en
tafel 40 50 cm loopruimte
moet zijn. Meer ruimte doet
een aanslag op de besloten
heid. Ronde tafels vergroten
de afstand, maar ze geven
meer loopruimte en staan
vriendelijker, voornamer en
origineler. Ambachtelijke ta
fels zonder opsmuk of een
mooie mahoniehouten tafel op
één poot passen helemaal in
het systeem. De eettafel dient'
uit het midden te worden ge
plukt en tegen een wand ge
schoven als men met de tradi
tie wil breken van dineren in
het centrum van de eetka
mer... Aan de kanten waar de
stoelen staan is minimaal 90
cm ruimte nodig; 1 meter tus
sen tafel en wand is gewenst.
Aan zo'n tafel van 120 m x 80
cm tegen de muur of voor het
raam kan men vijf stoelen zet
ten. Door een blad uit te trek
ken kunnen er trouwens 7
mensen aan zitten (3 aan elke
lange zijde). Om bij een reeds
bestaande opstelling verande
ring aan te brengen, is het niet
nodig meteen de schouders on
der een kast te plaatsen. Geen
gesjouw voordat men op een
stuk étalagekarton een platte
grond van de kamer op schaal
(1:20) heeft gemaakt. Dit wil
zeggen dat elke r
moet worden gede<
Is de kamer f~"
deelt men dit cijfef
De uitkomst is 34
die in de schets de
voorstelt, wordt d;
lang. Bevindt de
zich op 240 cm i
dan wordt dat op t^
gedeeld door 2"
ren, ramen en scho<I
tij geeft men op'
plaats aan met
dwarsstreepjes. Vai
bels worden platteg
maakt op anders g<^
ton. ,1
Is het tafelblad 120C
komt er op de sche 1
dig rechthoekje varj
rest is duidelijk. L
plattegrondjes wor
knipt en dan maai
Kijken waar de tel<
staan, waar die grog
het ouderlijk huis?*
wel op de draair» I
deuren, de loopruin: I
maten van zit- enet"
beien. Hoge meubel
kastwanden willen
loopruimte dan lag
of poefs. Anders on2
schuifelen langs H
en de Winkler Prinsfjj£j^
Een binnenhuisarclen v
zijn „kamers" op ^ris
zelfde manier in.
wordt uitgevoerd
plattegrondjes. Gez, wei
leuk functioneren, a aj
zelfs een spel van n Qpn
het eerste grootvad(takij
bureau in de kami^
dak" geeft...? Het iten2
leuk werkje vooreiiO{
herfst 's Zomers ^mjij
mers vaak een and^ j,
ling dan 's winters.
peert met mooi we»
beeld de meubels z
een mooi uitzicht
heeft. In de winter
liever voor een z
warmtebron op of Til
het straatbeeld
:T
nl|
De tweehuizige (mannelijke en
vrouwelijke bloempjes in één
plant), „Euphorbia Melofor-
mis" of „Meloencactus" komt
uit Z.-Afrika's Westkust, met
name de kleine Karro, een
woestijngebied. Ze is echter
een wolfsmelk met bijzondere
eigenschappen, die fijnproe
vers doen watertanden. Voor
de mooie bloemen hoeft men
haar niet te kopen, ze is meer
een curiositeit, leuk om aan
een verzameling toe te voegen.
Vooral door haar manier van
zaad zetten, maar daarover
straks. De bolvormige stam
van de „Euphorbia Melofor-
mis" (loot uit een wijdvertakte
familie) draagt ribben, waarop
na de bloei de verdroogde
bloemstengels als een soort vo
gelnest van onooglijke stekels
blijven zitten. Hiervan moet
men zich niets aantrekken. De
ze vertakkingen die er drie of
vier jaar over gedaan hebben
om zo'n grillig patroon te ma
ken, worden op den duur ver
drongen of naar de zijkanten
geduwd door de nieuwe bloei.
Men moet zich niet voorstellen
dat er fraaie lila kelken of
rode bloesems tevoorschijn
komen, integendeel, de nieuwe
bloempjes zijn niet groter dan
een gele speldeknop. Maar het
is een overwinning als ze zich
aandienen. Om die spanning
verdraagt de liefhebber het
stekelig gedoe op de ribbelige
bol met liefde. Deze Euphor-
biasoort heeft een luidruchtige
manier van voortplanten. In
de kas, waar deze succulenten
gekweekt worden, knallen de
zaden in het rond als men
daartegen niets onderneemt.
Om aan dit geschut paal en
perk té stellen sluiten sommi
ge kwekers de „Euphorbia Me-
loformis" als de zaden rijp
worden op in een schoenen
doos om het nakroost op te
vangen.Het gaat tussen de
kartonnen wanden dan echter
te, keer of daar iemand met
een klapperpistooltje zit te
schieten. Wie zo'n plant in huis
heeft moet ook maar van het
foefje gebruik maken. Niet al
leen dat men de zaadjes be
houdt, ze rijpen door de
warmte sneller in een doos. Na
de bloei kan men dus zelf
gaan kweken. In de natuur
zijn geen dozen, vandaar dat
in de woestijn meters van de
moederplant verwijderd kleine
Euphorbia'tjes van deze soort
de kop uit het zand steken,
(vergelijk Springbalsemien).
Deze kleintjes, eenmaal
„schietklaar", planten zich dan
weer verder voort Zo komt er
een wijdverbreide vermenig
vuldiging tot stand. En hierop
zijn veel planten uit die moeite
hebben hun geslacht door kli
maatinvloeden overeind te
houden. Het zijn echter ook de
barre omstandigheden die hen
taai maken en toerusten met
„instrumentarium" voor over
levingskansen. (Dikke knollen
of vlezige bladeren om water
te hamsteren om op te teren
etc.). Behandeling van de
„Euphorbia Meloformis": sim
pel, weinig water, geen „hart-
begieting" (bovenop). Voor een
plant met een mooie maat, ter
grootte van een vuist bijvoor
beeld, betaalt men 35.-.
lts
riste
"cht
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON En toch ziet het er naar
uit, dat het weer de olie zal zijn die de
Verenigde Staten voorlopig van veel, zo
niet alle, energieproblemen kan verlossen.
Geen gewone olie, zoals die thanq op grote
schaal uit de bodem wordt gehaald, wiaar
olie van vergelijkbare kwaliteit, gewonnen
uit leisteen. Deze oliehoudende leisteen (oil-
shale) komt in gigantische hoeveelheden
voor in de Rocky Mountains-staten Colora
do, Wyoming en Utah. De rotsachtige bo
dem naar herbergt een olievoorraad, die
groter is dan die van 's werelds grootste
olieland,Saoedi-Arabië, en dietwintigmaal
zo groot is als de eigen Amerikaanse reser
ve aan wat we dan maar zullen noemen
gewone olie. De voorraad wordt geschat op
circa 1,8 biljoen barrel, goed voor een weel
derig energie-leven van zo'n 140 tot 150
jaar.
De ontdekking van de wonderlijke kwalitei
ten van deze leisteen is niet van recente
datum. Tot voor kort ontbraken echter de
aandrift, het geld en de technische middelen
om er wat mee te doen en daarnaast te
voorkomen, dat dit prachtige bergland zo
ongeveer compleet zou worden vernietigd.
De Indianen, die deze streek ooit bevolkten,
spraken al vol ontzag over „de rotsen die
branden", maar de eerste werkelijke ontdek
king van de ware aard van dit gesteente,
deed een van de pioniers, die eind vorige
eeuw in dit gebied neerstreken. Hij bouwde
een fraai houten huis met daarin een prach
tige uit leisteen opgebouwde open haard. Hij
nodigde zijn buren uit om het huis te helpen
inwijden, stak de open haard aan en een
uur later was zijn huis in de vlammen
verdwenen.
Kopschuw
schuw worden en de prijzen plotseling laten
zakken teneinde deze dreiging te keren", zo
vraagt men zich bijvoorbeeld bij het Ameri
can Petroleum Institute af. Bij een groot
proef pro jekt in Colorado, midden in de Roc
ky Mountains, waren aanvankelijk ook en
kele grote oliemaatschappijen betrokken,
maar de een na de ander trok zich terug.
Als laatste grote stapte onze eigen Shell er
eind vorig jaar uit.
Alleen de kleine Ashland oliemaatschappij
is nu nog over en is samen met een nieuw
opgerichte maatschappij, de Occidental Oil
Shale, druk doende te bewijzen dat alle
sceptici ongelijk hebben. Dat gebeurt dan
op 2500 meter hoogte in een berggebied, dat
zo'n dikke miljard vaten olie moet bevatten.
Vice-president, Dick Ridley, van Occidental
is overtuigd van het succes. Hij zegt in 1982
te kunnen starten met de commerciële pro-
duktie van 57.000 barrels per dag. In de
verdere toekomst acht hij een dagelijkse
produktie van 200.000 barrels haalbaar, te
gen concurrerende prijzen. Bovendien is er
volgens Ridley van luchtverontreiniging
nauwelijks sprake en garanderen de strenge
wettelijke verplichtingen tot herstel van de
bewerkte rotspartijen een minimale aanslag
op het landschap.
Omstreden is werkelijk fel omstreden. Kernenergie is eigen land en in sommige andere Europese
Olie, gas, leisteen, zon, wind, ze hebben dat wel. Kernenergie is niet oud, niet echt landen, telt ook Amerika flinke groepen die
allemaal zo hun eigen enthousiaste bewon- nieuw, maar omstreden, in vrijwel de hele kernenerige volstrekt verwerpen. De Ver-
deraars. Er zullen ook wel tegenstanders te wereld. En hoewel de oppositie in Amerika enigde Staten werken intussen al vijftien
vinden zijn, maar geen van deze bronnen lang zo fel niet is als bijvoorbeeld in ons jaar op commerciële basis met kernenergie.
Verbrijzeld
In de jaren daarna zijn talrijke pogingen
gedaan om de olie op verantwoorde wijze
uit de leisteen te halen. Het bleek om techni
sche, economische en landschappelijke rede
nen steeds een te groot probleem om de
enorme rotspartijen te vervoeren naar de
plek waar de bewerking zou plaatsvinden.
Sinds ekele jaren heeft men daarop een
eigenlijk simpel antwoord gevonden. Er
wordt geen stukje rots vervoerd, het proces
vindt in de berg zelf plaats. Maar dan nog
blijft het een kostbare aangelegenheid,
waarbij ook nog altijd aanzienlijke milieu
problemen aan de orde zijn. De oliemaat
schappijen bekijken het gebeuren erg scepti
sch. „Wat gebeurt er met de enorme investe
ringen in dit project, als de olielanden kop
Energie, waar haal je het vandaan? (slot)
Onze Amerikaanse correspondent besluit vandaag zijn serie artikelen over de Ameri
kaanse energieproblemen en de oplossingen die men in Amerika daarvoor hoopt te
vinden. Tijdens een reis van tien dagen door de Verenigde Staten heeft hij kennis
kunnen maken met de Amerikaanse aanpak van dit vraagstuk. Vandaag schrijft hij
over een soort olie die in grote hoeveelheden in Amerika aanwezig is: olie uit leisteen.
Vorige artiekelen artikelen deze reeks werden geplaatst in onze edities van 11,12,
16 en 18 augustus.
Een schematische voorstelling van de manier
waarop olie kan worden gewonnen uit leisteen.
In het midden een grote .zuil' Van verbrijzelde
leisteen. Via de bovenste tunnel wordt hete
lucht onder grote druk in de zuil gebracht. De
onderste tunnel is zo groot dat er een flinke
vrachtwagen naar binnen kan rijden. Er zijn
experimenten gaande om ook het gas dat bij
het proces vrijkomt te benutten voor energie
doeleinden.
Het proces zelf is qua voorbereiding nogal
kostbaar, maar niet al te ingewikkeld. Er
wordt een forse tunnel in de berg uitgehou
wen. Via deze tunnel wordt een bepaald
rotsgedeelte met explosieven verbrijzeld. In
een binnenkort nieuw te ontwikkelen „mijn"
gaat men op deze wijze een rotspartij te lijf
van ruim 35 bij 35 meter en een hoogte van
ruim 80 meter. Via een tunnel wordt er
vervolgens onder hoge druk stoom in de rots
gebracht. Ongeveer op deze wijze wordt in
feite afgemaakt, waar de natuur nog niet
aan was toegekomen: het vervaardigen van
vloeibare olie.
Minder veelbelovend, althans voor de Ver
enigde Staten, is het winnen van olie uit
zandsteen. In de staat Utah bevindt zich
echter toch nog altijd zoveel van deze olie
houdende zandsteen, dat er volgens deskun
digen minstens 25 miljard barrel olie uit te
halen moet zijn. Maar buurman Canada lijkt
op dit gebied een grote toekomst tegemoet
te gaan. De Canadese voorraad wordt ge
schat op 600 miljard barrel. Ook hier hou
den de hoge kosten (de olie wordt via een
met de leisteen vergelijkbare methode ge
wonnen) een commerciële exploitatie voorlo
pig nog tegea
jj-
tse
Het land telt 64 kerncentrales^
plannen van presidentCarter iseei
de bouw van nog eens ruim 17i
Wat dat betreft zijn er dan ook
verschillen tussen de vorige en
Amerikaanse regering. Een bedt
schil bestaat wel hierin, dat presr "|4
een streep wil zetten door de X
zogenaamde „snelle kweekreact»
band met de produktie van plu
met dit proces gepaard gaat Me
kun je een atoomboom verva
president Carter meent, dat hij^V
tocht tegen de verspreiding van 1
niet oprecht kan voeren als hij ii
land de produktie van plutonium
Het ziet er echter naar uit, dat fc§x
slag in het Congres gaat verliep
nog een veto en het daarmee geien
de gezichtsverlies lijken de boi^^
tweede snelle kweekreactor (er €n
twaalf jaar een nog steeds expensct
Idaho) te kunnen verhinderen. 1^
zal hoe dan ook een aanzienlij^,
spelen in de Amerikaanse eneLat
ning. Een aan de kernenergie ver^ 1
niek, die van de kernfusie, waar^eB
deskundigen veel minder risico's^
zijn, wordt pas tegen het eind var^e
commercieel toepasbaar geacht.
ltd
Voorlopig zal de discussie over
zich dan ook wel blijven toespij*1"
gevaren ervan. Voorstanders s^01
een uitermate schone, goedkope^e
energiebron. Robert G. Sachs, diil)e:
het reusachtige Argonne-labor£e.r
Chicago, dat ooit betrokken r u
vervaardiging van de eerste Af?r
atoombom, noemt kernenergie dé' l
gelijkheid om de natuur zo goe#®r
te bewaren. „Wij werken hier aFei
jaren dagelijks met kernenergie
nooit iets ernstigs gebeurd. Ongel*™'
je nooit helemaal uitsluiten, maPc*1
is wel uiterst minimaal", aldus Sai
Op het Worldwatch-instituut in I
denkt men er heel anders over.* -
cher Denis Hayes heeft er vorir*1
dik rapport aan gewijd, dat groti
in de Verenigde Staten heeft qt
Hayes meent, dat kernenergie ri^
de veiligheid met zich meebrengt^
zijn in de historie. „Het is wl
dergelijke krachten op de roepen^
als het roosteren van een boterh^og
dien heeft de wereld deze energi
nodig. Amerika heeft de wereld
tijdperk ingeleid, het moet nu s^ns
dememen om de wereld er
halen', aldus Hayes. ato
