Yance stuit op
problemen in
Midden-Oosten
KRANKZINNIGE MOORDENAAR TERRORISEERT NEW YORK
Zuid-Afrika
dreigt scholieren
met geweld
VEROVERAARS IN VREDESTIJD
Japan weigert
niet maar
maakt het
wel *vaak
erg moeilijk
7 BUITENLAND leidse courant
woensdag 3 augustus 1977 pagina 7
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON Een volgens de politie
krankzinnige moordenaar dreigt van grote
delen van New York een spookstad te
maken. Discotheken, bars, restaurants in
de stadsdelen Bronx, Queens en Brooklyn
blijven 's avonds leeg, in het donker durft
bijna niemand meer op straat, mensen
beloeren elkaar, er hangt een uiterst gela
den sfeer, aldus de beschrijving van een
woordvoerder van de New Yorkse politie.
Driehonderd politiemensen zijn met de
zaak belast, maar in feite is de politie nog
nauwelijks een stap verder dan iets meer
dan een jaar geleden, toen de moordenaar
zijn eerste slachtoffer maakte. Intussen
heeft hij zes jonge mensen dood geschoten
en er zeven meestal ernstig verwond. Zijn
zesde dodelijke slachtoffer, de 20-jarige
Stacy Moskowitz, overleed deze week in
een New York's ziekenhuis, bijna 40 uur
nadat zij en haar vriend in het hoofd
waren geschoten. Haar eveneens 20-jarige
vriend overleefde de aanslag, maar moet
een oog missen en zal door het andere
waarschijnlijk slechts beperkt kunnen
zien.
De moordenaar, die zich in april in een
brief aan de politie „De zoon van Sam"
noemde en meedeelde een vrouwenhater te
zijn, heeft het voorzien op aantrekkelijke
jonge vrouwen met lang bruin haar. Hij
maakt steeds gebruik van een zogenaamde
.44 Bulldog-revolver. Tot nu toe opereerde
hij uitsluitend in het oostelijk deel van
Bronx en het noorden van Queens. Zijn
laatste aanslag pleegde hij echter in Broo
klyn, ruim 15 kilometer van zijn vorige
„werkterrein". Hij heeft intussen vijf vrou
wen en een man vermoord en vier vrou
wen en drie mannen ernstig verwond.
Stacy en haar vriend Robert Violante wer
den evenals in de voorgaande gevallen in
het hoofd geschoten. Violante was het eer
ste slachtoffer, dat een vaag signalement
kon geven, maar de politie twijfelt of zij
daar gezien zijn verwondingen, veel waar
de aan moet hechten. Volgens Violante is
de dader een blanke van 25 30 jaar, ruim
1.70 m. lang en tegen de 70 küo zwaar.
Na de aanslag op Stacy en haar vriend
konden meteen een twaalftal personen van
de lijst van verdachten worden wegge
streept, omdat ze allemaal ten tijde van de
aanslag door de politie werden gescha
duwd. De politie maakt zich behalve over
nieuwe aanslagen vooral ook ernstig be
zorgd over groepjes verontruste burgers
die op eigen initiatief op onderzoek uit
gaan. Wij stellen medewerking van het
publiek op hoge prijs, maar met dergelijke
particuliere akties kunnen de grootste on
gelukken gebeuren, aldus een politie
woordvoerder.
President Sadat (rechts) en de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Cyrus Vance, tijdens de persconferentie die zij
gisteren in Alexandrië gaven na hun tweedaags gesprek over het
Midden-Oosten.
ALEXANDRIË (UPI/AFP) De
poging van de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Cyrus Vance om in het Midden-
Oosten de grondslag te leggen
voor een vredesconferentie in
Genève, die in het najaar gehou
den zou moeten worden, is giste
ren kennelijk op ernstige moei
lijkheden gestuit Zeker één van
de voorstellen van Vance was
voor de Egyptenaren niet aan
vaardbaar. Wel is aanvaard dat
een werkgroep van ministers
van de betrokken landen medio
september bijeen kan komen, in
New Vork of elders.
Vance heeft de Egyptenaren een plan
voorgelegd dat de terugtrekking van de
Israëlische troepen uit bezet Arabisch
gebied koppelt aan de volledige erken
ning van Israël door de Arabische lan
den. Beide elementen bestrijken een pe
riode van vijf jaar, hetgeen veel te lang
is volgens de Egyptenaren.
Wel zagen de Egyptenaren iets in de
suggestie van Vance de PLO aan de
conferentie in Genève te laten deelne
men, mits de Palestijnen het kader aan
vaarden waarin deze conferentie wordt
gehouden, d.w.z. het kader van resolutie
242 van de Veiligheidsraad die erkenning
van Israël binnen veilige grenzen in
houdt. Dit voorkomt dat de Palestijnen
hun handvest zouden moeten wijzigen,
terwijl zij toch indirect Israël aanvaar
den.
Vance is vandaag in Beiroet en reist
morgen door naar de Syrische hoofdstad
Damascus, waar een akkoord tot stand
is gekomen tussen Syrië en de Palestij
nen over een gezamenlijk standpunt met
betrekking tot de voorstellen van Vance.
Dit houdt een zelfstandige Palestijnse
deelname aan de conferentie in Genève
in een voor Israël onaanvaardbare
zaak en de erkenning van het recht
van de Palestijnen om in de bezette
gebieden van Gaza en de linker Jordaan-
oever een onafhankelijke staat te vesti
gen.
CIA deed
veel
proeven
met LSD
NEW YORK (AP) - De
Amerikaanse televisie
Maatschappij NBC, heeft
geheime documenten ont
huld waaruit sou blijken
dat de experimenten van
de CIA met drugs aanmer
kelijk veelomvattender
zijn dan dese geheime
dienst eerder had toegege
ven.
Het rapport van de NBC
volgt op een rapport van de
New York Times, dat de
CIA gedurende 25 jaar ze
ker 25 miljoen dollar heeft
uitgegeven aan experimen
ten door bekende medische
onderzoekers, universitei
ten en ziekenhuizen naar
mogelijkheden om de men
selijke geest te controleren
door middel van o.a. LSD.
Voor de proeven maakte
men gebruik van patiënten
van psychiatrische klinie
ken, gevangenen en patiën
ten van particuliere klinie
ken en openbare Ameri
kaanse ziekenhuizen, zon
der dat dezen daarvan op
de hoogte waren.
JOHANNESBURG (RH) De
Zuid&frikaanse minister van
justitie Jimmy Kruger heeft
met harde maatregelen ge
dreigd als de boycot van de
Afrikaanse scholieren voort
duurt. We zullen hard optreden
tegen „deze onzinnige rebellie
en verzet". Kruger verlangde
ook dat de zwarte Zuidafrika
nen akkoord gaan met de ge
meenteraden die de blanke au
toriteiten willen instellen in de
zwarte woongebieden.
Kruger zei dat hij „niet onder
de indruk is" van de „commissie
van tien", een groep burgers uit
Soweto die een blauwdruk voor
zelfbestuur heeft uitgewerkt Hij
had vooral bezwaar tegen de
sympathieën van de commissie
van tien, waarvan de meeste
leden volgens hem tot de black
power-beweging behoren. In
veel zwarte wijken zijn de door
de regering benoemde bantoe-'
adviesraden afgetreden onder
druk van militante studenten. In
Uitenhage, bij Port Elizabeth
heeft de bantoeraad eveneens
zijn aftreden aangekondigd. In
de zwarte steden Atteridgeville
en Saulsville bij Pretoria heeft
een werkgroep van Afrikanen
ook deze regeringsplannen voor
bantoegemeenteraden afgewe
zen. Het lijkt er op dat de „com
missie van tien" uit Soweto el
ders navolging vindt
Sinds vorige week zijn er dage
lijks incidenten in de zwarte
woonwijken, waarbij tot dusver
drie doden zijn gevallen.
Generaal David Kriel, hoofd
van de Zuidafrikaanse oproer
politie, heeft aangekondigd dat
er massale arrestaties zullen
volgen als de rust in Soweto niet
terugkeert.
De schoolstaking in de zwarte
woonwijken rond Johannesburg
en Pretoria duurt onverminderd
voort De Afrikaanse scholieren
eisen dat ze gelijk worden ge
steld met blanke scholieren.
Rustige
demonstratie
op Aruba
Oranjestad De voor gisteren
aangekondigde demonstratie op
Aruba is rustig verlopen. Onge
veer 5000 mensen kwamen voor
het bestuurskantoor in Oranjes
tad bijeen, Waar zij toegespro
ken werden door de leider van
de Arubaanse MEP-partij, Beti-
co Croes. De actie was gericht
tegen de deelname van de poli
tieke partij PPA in de nieuw
te vormen Antilliaanse rege
ring.
De MEP-leider, beperkte zich
gisteren tot nogmaals de motie
ven van de Arubaanse strijd
naar voren te brengen. Hij wees
erop dat de PPA niet de wens
van het Arubaanse volk naast
zich neer mag leggen. Deelname
van de PPA aan de centrale
regering betekent verraad, al
dus Croes. De wens van het
volk van Aruba is, volgens de
leider van de partij die bij de
jongste verkiezingen de meeste
stemmen haalde, algehele onaf
hankelijkheid.
Carter: gebruik
marihuana geen
misdrijf
WASHINGTON (DPA) Het
bezit van geringe hoeveelheden
marihuana moet volgens presi
dent Carter voortaan niet meer
als een misdrijf, maar slechts
als een overtreding worden be
straft
In een boodschap aan het Con
gres over het misbruik van
drugs m de Verenigde Staten
wees de president er gisteren
op, dat meer dan 45 miljoen
Amerikanen wel eens marihua
na hebben geprobeerd en naar
schatting 11 miljoen het regel
matig roken. Als wij het bezit
van kleine hoeveelheden mari
huana uit de criminele sfeer wil
len halen, houdt dit geen legali
sering in. Het betekent slechts
dat de straffen worden vermin
derd en dat een geldboete in
plaats van een gevangenisstraf
wordt opgelegd, aldus het Ame
rikaanse staatshoofd.
Frankrijk
„nooit meer
in NAVO"
BONN (AP) De Franse pre
mier Barre heeft in een vraag
gesprek met het Westdultse
weekblad Stern gezegd dat
Frankrijk nooit meer zijn
strijdkrachten zal plaatsen on
der het commando van de NA
VO. „Wij zijn niet zo aanmati
gend dat wij ons bezig wensen
te honden met de verdediging
van anderen. Wij zullen slechts
onsself verdedigen."
Maar de premier richtte een
„ernstige waarschuwing" tot
eventuele agressors van de lan
den van het Pact van Warschau
„dat ingeval van een gewapende
invasie van ons (Westduitse)
frontgebied, de vitale belangen
van Frankrijk al lang zouden
zijn geschaad lang voor deze
invasie onze grenzen bereikt".
Gearresteerde vrouw
herkend als deelneemster
aanslag op bankier Ponto
FRANKFORT (DPA) Drie dagen na de moord op de 53-jarige
Westduitse bankier Jürgen Ponto heeft de weduwe van het
slachtoffer de gisteren in Frankfort aangehouden 23-jarige Eleono-
re Pönsgen herkend als deelneemster aan de aanslag op de
bankier. De politie speurt nog naar de advocaatsdochter Susanne
Albrecht en een onbekende man, die ook bij de moord zijn
betrokken.
Volgens politiefunctionarissen heeft ook de huisbewaarder van de
familie Ponto de gearresteerde Eleonore Pönsgen herkend als 'een
van de vrouwen die de aanslag hebben gepleegd. Eleonore Pönsgen,
die bij haar arrestatie in haar woning geen verzet bood, heeft om
haar alibi te bewijzen verscheidene getuigen genoemd. Een deel
van hen bevestigde haar alibi.
De Actie Rode Morgen heeft opnieuw het persbureau Reuter in
Frankfort telefonisch laten weten dat de moord haar werk is
geweest. Ze eiste weer vrijlating van alle politieke gevangenen.
Gebeurt dit niet, dan zullen nog meer mensen die tot de klasse
der uitbuiters behoren, terechtgesteld worden, aldus Rode Morgen.
Piloten Aer Lingus staken
DUBLIN (AFP) Alle vliegers Zij eisen een loons-
van de Ierse luchtvaartmaat- verhoging van 25 procent en
schappij Aer Lingus zijn van- dreigen het komende weekeinde
daag een etmaal in staking ge- voor onbepaalde tijd aan de
gaan om hun looneisen kracht grond te blijven als de maat-
bij te zetten. schappij niet toegeeft
Treinbotsing in Spanje: 3 doden
Benidonn Bij een frontale een stuk enkels poor even buiten
botsing tussen twee Spaanse Villajojosa, 10 kilometer van Be-
personentreinen zijn gisteren in nidorm. Onder de doden zijn
tie buurt van Benidonn drie een aantal buitenlanders. Tot nu
mensen omgekomen en onge- toe is bekend dat een dode een
veer 40 gewond. Britse was en dat onder de ge-
Het ongeluk deed zich voor op wonden acht Britten zijn.
Flinke vertraging post uit Frankrijk
(Van onze correspondent)
PARIJS Als gevolg van sei
zoensmoeilijkheden bij de Fran
se posterijen is in de verzending
van post en met name van an
sichtkaarten naar het buiten
land aanzienlijke vertraging
ontstaan. Vooral worden prent
briefkaarten met bestemming
België, Duitsland, Groot-Brit-
tannië en Nederland bij gebrek
aan personeel niet meer in
Frankrijk gesorteerd, maar
naar de betrokken landen in de
vorm van groepszendingen ge
transporteerd.
In Japan wonen 500 Nederlan
ders. Niet alleen de mensen
van onse ambassade mi hun
gezinnen, maar ook zaken
mensen en vrouwen die met
Japanners getrouwd zijn. Op
de verjaardag van de konin
gin worden ze allemaal uitge
nodigd voor een feestelijte re
ceptie bij de ambassadeur. In
Nederland wonen 1400 Japan
ners. Dat verschil alleen al
toont aan dat Japan wel dege
lijk belangstelling heeft voor
Nederland.
Voor de Nederlandse meisjes
die op de ambassade in Tokio
werken, is Japan het veiligste
land ter wereld. Ze kunnen
overal gaan en staan zonder
gevaar lastig gevallen te wor
den, laat staan te worden be
roofd. Maar erg gelukkig rijn
die meisjes daar niet, want se
rijn volledig op zichzelf en op
collega's van andere ambassa
des aangewezen. Ze kunnen
tochtjes maken naar het
prachtige binnenland van Ja
pan, ze kannen skieën, ze kun
nen leren bloemschikken, een
warm contact met de Japan
ners is er niet bij.
Afgezien van bet feit dat Ja
panse mannen voor Europese
vrouwen onaantrekkelijk zijn,
zullen die mannen zich ook
niet met blanke vrouwen be
moeien. Als hij met ze zou
uitgaan, zou die vrouw als
publieke vrouw worden uitge
kreten en de man wel een
uiterst slechte beurt makv^n
bij zijn landgenoten. Hetzelf
de geldt voor een Japanse
vrouw, die met een Europese
man zou uitgaan.
De Japanner beweegt zich uit
sluitend in zijn eigen kring.
Ieder ander wordt beleefd en
voorkomend behandeld, maar
hij kan er nooit bij boren.
De heer J. Wey, tweede handelssecretaris van onze ambassade in Tokio.
(Van onze speciale verslaggever P. J.
Prins)
Arie Groenevelt zou weinig kans krij
gen in Japan. De vakbonden zijn slap
pe aftreksels van wat wij onder de
stem van de arbeiders verstaan. Elk
bedrijf heeft zijn eigen vakbond, die
elk jaar eisen stelt Maar die eisen
zijn wel afgestemd op de mogelijkhe
den van bet bedrijf.
Als de directie die eisen redelijk vindt,
wordt er onderhandeld. En aangezien
iedereen het belang van de onderne
ming vooropstelt en bovendien ge
neigd is rekening te houden met de
ander, wordt er meestal een compro
mis bereikt Lukt dat niet mi vindt de
bedrijfsvakbond dat haar eisen ge
rechtvaardigd zijn, dan wordt er éen
staking uitgeroepen. Dat duurt een
dag of drie en dan gaan de onderhan
delingen door. Wordt er dan een over
eenkomst bereikt dan worden de ge
staakte dagen zonder betaling door
overwerk ingehaald, want het bedrijf
mag er niet onder lijden.
De heer J. Wey, handelssecretaris van
onze ambassade in Tokio, vertelt dat
verhaal om aan te geven met wat voor
mentaliteit je te maken krijgt als je
als Nederlander zaken wil doen met
de Japanners.
Zaken doen we inderdaad met Japan,
maar we worden er als natie niet
zoveel beter van. De Japanners ver
kochten aan ons voor 2,5 miljard gul
den vorig jaar en wij verkochten aan
de Japanners voor nog geen 750 mil
joen gulden. Met andere woorden: wij
verkochten aan hen maar voor een
kwart van de waarde die zij aan ons
verkochten.
De Japanse uitvoer naar Nederland
wordt elk jaar groter. Onze uitvoer
naar Japan blijft ongeveer gelijk. Al
leen al de invoer van Japanse auto's
was vorig jaar meer dan onze totale
uitvoer naar Japan.
Onvrije markt
Dat komt, zo meent de heer Wey,
omdat de Japanner veel zorgvuldiger
de markt bestudeert Neem auto's bij
voorbeeld. De meeste merken geven
een prijs „kaal" op. Wie zo'n auto
koopt moet er dan nog heel wat bijleg
gen, voor zaken als sieruitlaat, anten
ne, radio, etc. De Japanners hadden
dat al vroeg door en ze gingen auto's
verkopen waar alles al op en aanzat
Bovendien lijkt het alsof onze bedrij
ven weinig belangstelling hebben voor
Japan. Het is ver weg, men kan zich
daar moeilijk verstaanbaar maken en
wat zou men daar doen, terwijl men
in Europa een markt heeft van 280
miljoen consumenten.
Maar dat is niet alles. Bedrijven in
Nederland - en daarbuiten - die wel
naar Japan willen exporteren, lopen
tegen geweldige moeilijkheden aan.
Want de Japanners mogen wel roepen
dat er een vrije markt is, in de prak
tijk is dat wel wat anders.
Ten eerste bestaat die vrije handel
met Japan nog geen tien jaar. Voor
dien werd alles en iedereen van buiten
geweerd, en konden de Japanners al
leen Japanse produkten kopen. De
eigen industrie is nu zo sterk, dat ze
geen buitenlandse concurrentie meer
hoeft te vrezen.
Ten tweede is de vrijheid van handel
beperkt door allerlei moeilijkheden
die de buitenlandse fabrikant op zijn
weg vindt Het distributiesysteem bij
voorbeeld, dat in Japan uiterst inge
wikkeld is. De importeur is nooit tege
lijk de distributeur, dat wil zeggen de
man die de goederen naar de consu
ment brengt Als de spullen zijn inge
voerd gaan ze eerst naar de groothan
del, dan naar een kleinere groothan
del, dan via twee andere schijven naar
de klpiph»"dH en dan pas naar de
consument Dat is een traditioneel sys
teem waar niet aan te tornen valt en
dat de produkten, ook de Japanse,
nodeloos duur maakt
Ten derde zijn er allerlei technische
belemmeringen bij de invoer. Neem de
bloembollen, een goed Nederlands
produkt dat hier aan de hoogste eisen
moet voldoen. Dat is voor Japan niet
genoeg. Om heel, heel zeker te zijn dat
de bol geen ziekten bevat, wordt hij
eerst letterlijk schoongepoetst, dan
moet hij een jaar in Japanse grond
en als hij dan nog geen ziektever
schijnselen vertoont mag hij worden
verkocht Gevolg: bij aankomst kost
de bol 30 yen, een kwartje, na dat jaar
kost hij 400 tot 450 yen, dat is vier
gulden.
Niemand in Japan zal beweren dat'
men daar de Nederlandse bloembollen
niet wil, maar de voorschriften voor
de gezondheidszorg vereisen deze in
gewikkelde procedure. En welke bol-
lenkweker heeft er dan nog zin in?
Barrières
De Japanners doen heftig geïrriteerd
over de Amerikaanse en Europese ei
sen tot beperking van de Japanse
uitvoer, maar ze hebben een flinke
portie boter op hun hoofd. De „na
tuurlijke barrières" voor invoer in hun
land zijn zo groot dat buitenlandse
produkten vrijwel geen kansen krij
gen. Bovendien zijn de Japanners
meesters in het rekken van onderhan
delingen. Als er werkelijk ernstige
klachten zijn, bijvoorbeeld van de Eu
ropese scheepsbouwers over de dump
prijzen die de Japanners berekenen,
dan geven ze iets toe en komen dan
met een tegenklacht Bijvoorbeeld: jul
lie doen niet genoeg moeite om in onze
markt te komen. Of ze laten sommige
goederen wel gemakkelijker toe, zoals
scheerapparaten of koffiezetters van
Philips, om ze vervolgens na te maken
met nog wat slimme extra snufjes. En
dus kan Philips het verder wel verge-
tea
Zijn er dan helemaal geen mogelijkhe
den in Japan? Toch weL Bijvoorbeeld
als men gebruik weet te maken van
het Japanse snobisme. Een voorbeeld:
Japanse auto's zijn van uitstekende
kwaliteit In Japan zelf rijden sleeën
van eigen makelij, die wij hier nog
nooit gezien hebben en die best tegen
de Amerikaanse sleeën opkunnen.
Maar wie echt wil laten zien dat hij
in goede doen is, koopt een Mercedes
450 SL of een Jaguar.
Japanse parfums zijn uitstekend,
maar Lanvin's parfums worden goed
verkocht ook al zijn ze vijfmaal zo
duur. Dat geldt ook voor Zwitserse
horloges en Zweedse meubelen.
Helaas heeft Nederland geen speciali
teiten waar de Japanners belangstel
ling voor hebben, of het moet onze
zuivel zijn. Maar ook chemische arti
kelen en huishoudelijke electrische ap
paraten maken een kans. Er komen
op onze ambassade ook wel aanvra
gen van Nederlandse fabrikanten, die
met grote aandacht worden behan
deld, maar tot nu toe heeft al dat werk
maar bitter weinig vruchten afgewor
pen.
De na-oorlogse wereld heeft Japan
opnieuw onderschat Te laat hebben
we ontdekt dat de uiterst gediscipli
neerde Japanse samenleving bezig
was de wereldmarkten te veroveren.
Een vreedzame verovering, die al zo
veel Westerse concurrenten tot de on
dergang heeft gebracht dat ze nu aan
de rand van een economische oorlog
staan. Het is het soort oorlog dat geen
overwinnaars kent maar dat wel veel
slachtoffers vergt en waarvan het
einde nog lang niet in zicht is.
