Wieteke van Dort en
Aart Staartjes als
Pin keivrouw en -man
MERKWAARDIG DRAMA IN
LANDHUIS VAN JUAN BUNUEL
TERUGBLIK
IN BIOSCOOPFILM HARRIE GEELEN:
hou t1
het l
scherm
in het
oog
TELEVISIE VANAVON
TELEVISIE WOENSDAi
RADIO VANAVOND
Han
RADIO WOENSDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT;
DINSDAG 19 JULI 1977 PAGI^S
Harry Geelen.
Vijf weken van zestien werkuren per etmaal
heeft Harrie Geelen schrijver ojn. van de
tv-series De weg naar Hameien en Q Q
aan zijn schrijftafel doorgebracht, maar toen
zat het erop: bet serip voor bioscoopfilm voor
het gezin, handelend over het volk van Finkel
tje, gebaseerd op de boeken van de onlangs
overleden schrijver Dick Laan. Geelen vertelt
er, als artistiek leider bij Martin Toonder Stu
dio's in Nederhorst den Berg graag over, zit
tend op de trap naar Kasteel Nederhorst Hij
kan zelfs het script tonen, een groot pak be
schreven en ingetekende vellen, per vel al een
kunstwerk dat voordurend in de slotgracht
dreigt te waaien. Pas wanneer de enorme goud
vissen in deze gracht één vel met lange tanden
besnuffelen, besluit Geelens het pak maar op
te bergen. Hij is er heel trots op.
Niet ten onrechte. De bioscoopfilm „Pinkeltje"
die vermoedelijk in de paasvakantie van vol
gend jaar de bioscopen bereikt Geelen: ,Jk
denk dattie met kerst af is" zit vol trucage
en mag toch niet overdreven duur worden. Dat
werd voor Harrie Geelen de reden waarom hij
thuis de hele film eerst, in kleur, als strip
tekende, met aanwijzingen voor camerastanden,
beeld voor beeld.
Geelen: „In feite maak ik de film twee keer.
Eerst gewoon met de hoofdrolspelers buiten en
later vól ik de Pinkeltjes in. Moeilijk. De Pinkel
tjes zijn kabouters die in de film ongeveer
vijftien centimeter groot worden. Aart Staartjes
speelt de rol van Pinkeltje Witbaard, Wieteke
van Dort wordt Pinkelotje, de vrouw van Pin
keltje. Bob de Lange speelt de rol van de
schrijver Dick Laan, de enige mens die door
de Pinkeltjes in Pinkelland wordt vertrouwd. De
andere mensen worden door de Pinkeltjes boze
lobbessen genoemd. Vergeet niet dat alleen Pin
keltje Witbaard mensen heeft gezien; hij vertelt
er alleen maar over, in Pinkelland."
Spanning
De spanning in deze Pinkeltje—film legde Dick
Laan er zelf al in, want alle 29 boeken over
Pinkeltje kennen de dreiging dat Pinkelland
door de mensen zal worden ontdekt Dat ge
beurt steeds bijna, zeker als booswichten op
onderzoek uitgaan. Deze booswichten worden
in de film, die later mogelijk op tv wordt
getoond, gespeeld door Sacco van der Made,
Fred Hugas en Paul Meijer.
De avonturen van Pinkeltje in de film zijn
nieuw; Harrie Geelen heeft geen boek willen
verfilmen. Wel had hij er al een aantal van
gelezen en bekwaamde hij zich verder in zijn
studie der Pinkels. Op grond van die kennis
schreef hij een nieuw verhaal, waarover me
vrouw Laan waakte. Harrie: .Hoewel ik sommi
ge gebeurtenissen bedacht die voor mij nieuw
leken, had Laan er zelf al mee gewerkt Toch
Wieteke van Dort.
had ik mevrouw Laan nodig, die beter dan ik
wist wat haar man belangrijk vond en wat niet"
In de boeken zijn de Pinkels niet veel groter
dan een pink, maar die lengte vond Geelen
minder bruikbaar. „Met die lengte kan je ze nog
maar net een lucifertje laten dragen, daarom
maakte ik ze groter. Met nog heel ontroerende
effecten, juist door de tegenstellingen in grootte.
Heb je eerst een scène gehad met normale
mensen en zet je dan de camera op twee Pinkels
die moeizaam en tree voor tree een voor hen
grote trap beklimmen, dan krijg je een heel
mooi effect. Of, ik noem maar wat het hulpelo
ze versjouwen van een potlood. Je hebt alle
gelegenheid grapjes te maken. Ergens zegt zo'n
klein Pinkeltje tegen schrijver Dick Laan: „U
hebt een nogal zachte stem, zal ik even roepen."
Humor
Dit soort grapjes kan van Harrie Geelen veel-
vul dig worden verwacht; Geelen—hunor of dat NHclT film
van Dick Laan? Harrie weet er wel een ant
woord op: „Van ons beiden. Ik heb grapjes
getekend die ik terug vond in tekeningen in
boeken van Laan die ik niet kende".
Zijn de boeken bestemd voor de kleine lezertjes,
de film is bestemd voor het hele gezin. Geelen:
„Als het wordt zoals ik vind dat het moet
Aart Staartjes.
worden, maken we een film die niet onderdoet
voor werk van Walt Disney. Maar wat een werk!
Want je moet voortdurend rekening houden met
de technische mogelijkheden. Je filmt eerst op
locatie, in een Amsterdams huis, op de hei, in
bossen, met normale mensen en gewone came
ra's. Later, als we de Pinkeltjes opnemen, ac
teurs met normale lengte die in de film 15
centimeter moeten worden, moet je rekening
houden met brandpuntafstanden, de hoek van
de camera. Van elke shot buiten moet je aante
keningen maken, op de milimeter nauwkeurig.
Anders komen de Pinkels onlogisch, niet goed
in de film. En dan de kleuren. Voor de Pinke
l—opnamen maken we gebruik van de chroma-
key—techniek, werken we met camera's die
ongevoelig zijn voor blauw. Dat houdt in, dat
in de buitenopnamen weinig blauw mag voorko
men, anders mis je de aansluiting buiten— en
studio—opnamen."
Harrie Geelen is bij Toonder in vaste dienst
als filmer, schrijver en tekenaar en hij compo
neert ook nog reclame jingles. Op grond van
deze ervaringen is hem gevraagd de film te
maken met Cinecentrnm, Toonder cpiStudio
Wisseloord. Dat hij ook voor de KRO series
maakte, staat er los van. „Dat was werk voor
de avond en de weekeinden. Ik hoefde er niet
van te leven."
Dat twee plannen niet doorgingen, is voor Geel
den daarom minder terleurstellend. „Ik had
plannen voor een serie „Langzullezeleven", over
twee mannen die hebben gedood maar in de
Hemelpoort nog een kans krijgen vérder te
leven als ze niet zelf worden gedood, ook niet
per ongeluk. De KRO vond het leuk maar te
duur. Ook had Geelen graag verder willen
schrijven aan nieuwe avonturen van de Hame
laars, maar ook daar was de KRO tegen. Geel
en: „Ik weet niet waarom, maar ik had door
willen gaan. Overigens kan ik altijd bij de KRO
aankloppen. Ik heb nog een idee voor een
andere serie, „Jorrik", over een jongen die
merkwaardige avontuurtjes beleeft, zoals het
vinden van de krant van morgen.
Harrie grijnst er artistiek bij, maar wil wel eerst
zijn Pinkeltje—film afmaken. „En misschien ga
ik wel door, met het maken van dit soort films."
Indien de tijd dit toelaat, want in het Hilversum-
se „De Vaart" hangen in juli schilderijen van
Geelen. De man zelf, samenvattend: „Men zal
niet kunnen zeggen dat ik onopgemerkt in dit
leven voorbij ben gegaan". Zelfs zijn soep eet
hij twee keer zo snel als een gewoon mens.
F.L. BROMBERG
Juan Bunuel, zoon van de be
roemde en morbide filmer Luis
Bunuel, voelt niets voor de
wreedheid en het sarcasme in
de films van zijn vader. Hij
kijkt veel opgewekter tegen het
leven aan, maar deelt met zijn
vader het gevoel voor het onge
rijmde. Laat de vader dit terug
slaan op in de mens aanwezige
desastreuze krachten, de zoon
zoekt het in de inwerking van
de bovennatuur op de natuur.
Zo ook in zijn film „Ontmoe
ting met de vrolijke dood", die
de KRO vanavond op de tv zet.
Het gaat hierin om een meisje,
dat verliefd wordt op een land
huis waar de meest merkwaar
dige dingen gebeuren, die uit
groeien tot een compleet dra
ma. Voor deze film kreeg Juan
Bunuel een belangrijke Franse
filmonderscheiding.
Ned. 1,19.55 uur.
De naïeven
In de reeks „Naïeve schilders"
op KRO-tv zijn nu de Duitsers
aan de beurt Het overzicht van
de Duitse zondagsschilders
biedt een even bont beeld als
onlangs de Vlaamse en Neder
landse. Als „vader" van de Duit
se naïeven wordt Adelbert Trill-
hase beschouwd. Hij werd door
de nazi's als „ontaarde kunste
naar" aangemerkt en overleefde
dat niet Trillhase overleed in
1936. Na de oorlog werd zijn
werk beroemd en kreeg hij vele
navolgers. In verschillende mu
sea en particuliere verzamelin
gen treft men zijn werk aan. De
schilderijen van Trillhase heb
ben alle kenmerken van de
„naïeve" kunst: de verhoudin
gen kloppen niet, de bewegin
gen zijn onnatuurlijk en de ge
zichten stereotiep. Een van de
jonge Duitse schilders, die in
deze aflevering voorkomt, is de
Hamburgse politie-agent Man
fred Söhl, wiens werk deze
maand wordt tentoongesteld in
Scène uit de film „Ontmoeting met de vrolijke dood" met Francoise Fabian als de moeder en Jean—Mare Bory als
de vader van het meisje, dat vreemde dingen beleeft irv een landhuis.
het Westfriese Museum te
Hoom. Söhl schildert veel on
derwerpen van de waterkant,
dijklandschappen, vissen. Maar
ook de havenbuurt, waar hij als
politieman vaak komt, is een
dankbaar onderwerp. Eveneens
in Hamburg woont de schilder
Rudolf Stapler, afkomstig uit
'een familie van kleine winke
liers. Hij was nog maar net vol
wassen toen de oorlog uitbrak.
Na de oorlog werkte hij eerst
als monteur en later als vracht
wagenchauffeur. Nu is hij als
ammanuensis/laborant werk
zaam op een gymnasium. Op
school is Söhl beginnen te schil
deren. Hij maakt zijn doeken
uiterst zorgvuldig en in zeer fel
le kleuren. Uwe Börm, in 1943
geboren, schildert in twee stij
len: die van de naïeven en in die
van de z.g. hyperrealisten. In
Höhr-Genzhausen bij Koblenz
woont, zeer teruggetrokken, de
bejaarde Josef Wittlich. Hij
staat bekend als een zonderling
en-heeft inderdaad een zeer ei-
gen stijl van leven. Zijn motie
ven ontleent Wittlich aan bertav
neringen aan de eerste werel
doorlog, aan reklame drukwerk
van warenhuizen, aan stuiverro
mans en geïllustreerde' tijd
schriften. Frank Keklawka
woont in Dortmund, waar hij in
1925 is geboren. Hij werkt op
een staalfabriek. Zoals dat met
de meeste naïeven het geval is,
haalt ook hij zijn onderwerpen
uit zijn naaste omgeving. Hij
verwerkt tevens in sjn schilde-
rijen en dat is typisch voor
de naïeven zijn jeugdherinne
ringen. Friedlich Gerlach, in
1972 gestorven, was mijnwerker.
Hij stond bekend als een som
ber man wat ook in zijn werk
tot uitdrukking komt Voorts
komen in deze dokumentaire
voor de 73-jarige uit Oost-Prui
sen afkomstige Minna Ennulat,
de in 1902 geboren Max Raffler,
die bekend staat als de Rous
seau van de Amersee. Hij woont
in Greifenberg en schildert veel
religieuze onderwerpen waaron
der dorpsprosessies van het
Beierse platieland. Zijn be-
faamdste werk is de Kruisweg
in de kerk van Windach. De
laatste in de reeks Duitse naïe
ven is de jonge Silvia Garde die
in de omgeving van Keulen
woont.
Ned. 1,21.50 uur.
Gemini Man
De dagelijks een kwartier on
zichtbare Gemini Man zorgt er
ditmaal voor, dat monsters van
een alternatieve brandstof niet
in verkeerde handen komen. In
tussen vraag je je wel af wat
een onzichtbare man eigenlijk
op de tv doet?
Ned. II, 20.25 uur.
Columbo
Op geld beluste mensen, onder
wie ook een liefhebber van exo
tische planten, laten zich op
slinkse wijze gelden. Columbo
kijkt daar echter met zijn sche
ve oog dwars doorheen.
Ned. II, 21.55 uur.
Morgenmiddag
Om de vakantieverveling te ver
drijven morgenmiddag „Kijk
doos" voor de kinderen, waar
van een aflevering van „De be
ste Karlsson van de wereld" en
„De Reisen van Kim".
Morgenmiddag Ned. 115.30 uur.
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
KRO
19.05 Wereldcircus
19.55 Au rendez-vous de la mort
joyeute, Franse speelfilm (1972)
NOS
21.35 Journaal
KRO
21.50 Duitse naïeve schilders, af!.
2
NOS
22.30 Journaal
22.35 Tour de France
NEDERLAND II
NOS
18.00 Tour de France, Ned. z
titels
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Nationale hitparade
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.25 Gemini Man, TV*erle
21.15 TelevIzJer Magazine
21.55 Columbo, TV-eerle
NOS
23.05 Journaal
DUITSLAND I
18.40 Tour de Francs
18.55 Journaal
19.00 Nieuws uit Noordrijnland-
Weatfalen
19.05 Volks- en vrljheldallr
19.15 Een huls voor ons, T
20.15 Hier und Haute
20.45 Recepttlps
21.00 Journaal 1
21.15 Kllmblm, TV-ser^e I
22.00 Der aufrechte Gang,^^
dultse speelfilm (1975)
24.00 Journaal V
DUITSLAND II
18.00 Journaal
18.10 Koraal-atol Tablteues
18.35 Draalschl|f
19.20 KJmba, de witte leeu
serie
19.45 De Wombels, poppen
ris
20.00 Journaal
20.30 Fantómaa ae dóchaliH
tómas fevient, Franse ap>
(1965) T
22.00 Journaal
22.15 Gezichtspunt
23.00 Fllmnleuws
23.45 Tour de Francs
23.55 Journaal
18.55 Beert|e Colargol
19.00 Tienerklanken
19.45 Journaal, Tour de FrarfDI
20.20 Laurel Hardy tar
20.50 De Middellandse Zee, v<
21.40 Uit de wereld van Dsije
passant ria
22.20 Journaal, Wetstraat dz:
NEDERLAND I
NCRV
15.30 Kijkdoos
15.45 De beate Karlaaon van de
wereld, afl. 3
16.10 Oe reizen van Kim, TV-serle
16.35 Het gebochelde paardje, te
kenfilm
DUITSLAND I
11.00 Journaal
11.05 Draaischijf
11.25 Dagboek
11.40 Baggermolens, documentai
re
12.20 De volmaakte liefde, TV-
spel
13.20 RondbUk
13.50 Persoverzicht
14.00 Journaal
17.15 Journaal
17.20 Geheimen der zee
DUITSLAND II
17.25 Tum meel Vs-
17.35 Zeven kleins Austn 1
TV-«arle
kaï
BELGIE
NEDERLANDS
15.15 Tour de France
17.30 Tip-Top
I
AVRO: 18.19 (S) The Starland Vocal
Band (gr.pl.) 18.30 Nws. 18.41 Per Sal-
do: zakelijke bespiegelingen. 18.55 (S)
Michel Legrand speelt en dirigeert ei
gen composities. NOS: 19.15 (S) Ac-
coord: intern, koorzang. AVRO: 20.00
(S) Hoogtepunten uit operettes (gr.pl.)
21.15 De avonturen van de gezusters
Wiedemeyer. radiostrip, deel 8. 21.35
(S) Pim Jacobs Platenscala. 22.30 Nws.
22.50 AVRO's Radiojourn. 22.55 (S) Se
renade in blue. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
NOS: 18.00 Nws. 18.11 Echo. 18.30 (S)
Metropole orkest. 19.00 (S) Bel Canto
op de zomeravond. 19.30 Somsl^
het licht een andere kleur - menslif
hun dierbare momenten. 20.00 m
20.05 Overweging. 20.15 (S) HdM
Festival 1977: Cathy Berberian mfr
nobegeleiding. 21 40 Theater: Rij w
menade, hoorspel. NOS: 23.00 (S| 1
het oog op morgen, waarin on
Aktual. overz 93 10 De kr»** "n
gen. 23 20 Den Haag vandaag e
Yoga. 23.55 Nws.
HILVERSUM
NOS: 18.03 De vacaturebank.
19.02 (S) Popreconstructie. 20.(
Nashville. 21.02 (S) Pcpdonder, n
en inform, met report. VARA's!
tocht. 23.02 (S) Wachten op m
nacht. 0.02 (S) Nacht-drie-raai. 2J
Peter Holland. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM I
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt-soos.
(7.30 Nws. 7.41 Aktua. 8.30 Nws. 8.36
Gym voor de huisvrouw). 10.00 (S) Een
oude hit in nieuwe snit. 10.30 Nws.
10.33 (S) Pierewaaien, licht progr. 11.45
Cafè-chantant. 12.26 Meded. voor land
en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Aktua
II. 13.00 (S) Rambles go go. 13.30
Sport na sport. Voor jongens en meis
jes. 4.00 (S) Specialiteiten la Carte.,
muzikaal wensprogr. 15.00 (S) Als dat
zou kunnen, verzoekpl. progr. (15.30
uitleg. Rubriek van het ministerie van
Onderwijs en Wetenschappen. 17.30
Nws. 17.32 Aktua-maoazine).
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym. 7.20
De cirkel... gesloten. (8.00 Nws. 8.11
Dingen van de dag. Aansl. VARA's voet
tocht.) 9.35 Waterst. 9.40 Lichte muziek.
10.00 Z.l. maakt Radioweekblad. 11.00
Nws. 11.03 De VARA feliciteert. 12.00
Een van de elf - Middelburg. 13.00 Nws.
13.01 Dingen van de dag. Aansl. VARA's
voettocht. 13.40 Een middagje Stoomra
dio. 16.00 Nws. 16.03 Paniek op Gany-
medes, hoorspelserie (8). 16.45 l
gramm.muz. 17.00 (S) Promenad:
kest. RVU: 17.35 Huwelijk, gezi
maatschappij (3). VARA: 17.55 M
HILVERSUM III
HILVERSUM IV
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het li
woord. 7.08 (S) Te Deum Laudi
7.30 (S) Preludium. 9.00 Nws. 9.(
Missen voor de Bergkerk in Eis<
10.00 (S) Orkestpalet. 11.07 (S)
nieuws. 12.00 (S) Pianowerken
Romantiek. 12.25 (S) Opnamen
Prom. Orkest m.m.v. sopraan e
Koor. 13.00 (S) In de schaduw v
meesters: werken van Antonin en
Vranicky. 14.00 Nws. 14.02 (S) Ee
natuur. 15.00 (S) In kleine bez<
liederen van Wolf en Brahms. 15.
Muziek van eigen tijd. 15.57 (S) P
met werken van Tomas Marca.
Gisteravond heb ik uiteraard
naar het vervolg van „Antonius
en Cleopatra" in de prachtige
opvoering van de „Royal Sha
kespeare Company" en de wer
kelijk onvolprezen televisieregi
stratie van Jon Scoffield geke
ken. Dat was toch werkelijk een
belevenis. Ik vroeg mij achteraf
even af of er op de internationa
le televisiemarkt niet meer pro
ducties te koop zouden zijn,
waarmee de verschillende om
roepen de zomermaanden ver
antwoord zouden kunnen opvul
len. En het hoeven natuurlijk
niet per se klassieke drama's te
zijn. Uiteraard bedoel ik dat
met het oog op het volgende
zomerseizoen. Voor dit jaar is
er, vrees ik, geen redden meer
aan.
Dries van Agt bleek van zijn
ontsnappingspoging naar de
Tour de France te zijn terugge
keerd en zat in het NOS-jour-
naal alweer uit te leggen waar
om hij niet wilde formeren.
.Achter het nieuws" was uite
raard ook in de kabinetsforma
tie gedoken.
Er werd ons onder meer uitge
legd wat de VAD zoal inhoudt,
nadat het overigens vorige v
in „Den Haag Vandaag" al
een keer even beknopt als o
zichtelijk door Ton Planken]
gedaan. Ed van Thijn, voon
van de PvdA-fractie, uitte 2
na de pedalerende
druk van zijn CDA-coi
van de weeromstuit in wieleij
men en meende dat Van
„een mooie solo had gerej
maar in het zicht van de fa
een verkeerde afslag had gi
men". Robert Jasper Grootv
de anti-rookmagiër van well
was weer eens in het niey
Als ik alles goed heb begrej
is hij door burgemeester
Polak van Amsterdam met I
(Roberts) zelfgebouwd vlot
„de tand des tijds" uit
Wittenburgergracht gezet
grond van een verordening
tegen de milieuvervuilu.g
gaat. Wat met wegneemt,
Grootveld zich in zijn creat
teit bedreigd voelde. Hij lel
enigszins uit waarom, maart
de hand op het hart, ik kon
geen touw aan vast knopen, i
zaten trouwens allemaal aan
vlot, denk ik.
HERMAN HOFHUB
