Leiden als garnizoenstad
Verdwijnen Doelenkazerne
betekent het einde van
SLOOPPANDEN
MONU
m
Nesten jonge poesjes overspoelen dierenasiel
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Honderdvijfenvijftig jaar oud is de
-Leidse Doelenkazerne volgend jaar als de meedogen
loze bulldozers een einde maken aan dit brok ge
schiedenis en daarmee meteen afrekenen met het
laatste dat Leiden naast universiteitsstad nog ken
merkt als een oude garnizoenstad. Want nu de ge
meenteraad onlangs akkoord ging met het ontwerp-
structuurplan voor het Doelenterrein, lijkt niets de
ondergang van deze kazerne meer in de weg te staan.
Zoals bekend is het Doelenter
rein al geruime tijd geleden op
geëist door de Rijksuniversiteit
van Leiden die er een nieuw-
bouwplan op wil uitvoeren. Een
plan dat in de plaats komt voor
de torenhoge flat die eens nog
eens was gedacht aan de Witte
Singel, maar die intussen naar
het land der fabelen is verwe
zen. Weliswaar is men tijdig tot
inkeer gekomen zodat deze oude
monumentenstad niet opge
scheept zit met een torenflat die
boven alles uittroont, maar of
datgene wat voor dit plan in de
plaats komt alom moet worden
toegejuichd is ook op zijn minst
een punt van diskussie. Nu moet
immers het terrein van de Doe
lenkazerne ten offer vallen aan
de expansie van de universiteit,
die nieuwe huisvesting wil voor
ondermeer de universiteitsbi
bliotheek, de faculteit der god
geleerdheid en die der letteren.
Daartoe is een miljoenenplan
ontworpen in combinatie met de
aan de andere kant van de sin
gel gelegen gronden die al ei
gendom zijn van de universiteit
Er zijn mensen die het Doelen-
terrein een heel andere bestem
ming willen geven dan die uni
versitaire. Al meer dan een jaar
geleden kwam de vereniging
Pieters- en Academiewij k al met
een zelf uitgedachte suggestie
hei Doelenterrein te bestemmen
voor woningbouw. Ook in de
gemeenteraad hebben deze ge
luiden geklonken: met name het
CDA heeft zich steeds verzet
tegen de bouwplannen voor de
universiteit op dit terrein: men
vond het wenselijk dat de toe
komst van het Doelenterrein
zou worden bezien in bet licht
van een totaal structuurplan
voor de binnenstad. Toch is de
universiteit tot op heden als
overwinnaar uit de bus geko
men, maar Leiden zou Leiden
niet zijn als er toch nog niet de
nodige addertjes onder het gras
verscholen lagen, waardoor het
volgend jaar best nog wel eens
heel anders met het Doelenter
rein zou kunnen gaan lopen
Monument
De laatste weken is er in deze
stad een levendige diskussie
ontstaan over de vraag of het
Doelenterrein in zijn geheel nu
wel of niet op de lijst van be
schermde monumenten staat
Een vraag die van wezenlijk
belang is voor de toekomst van
dit terrein, want als de Doelen
kazerne beschermd monument
is, dan kan dat wel eens het
einde betekenen van de univer
sitaire plannen. Maar alvorens
een antwoord te vinden op deze
belangrijke vraag lijkt het ver
standig eens met eigen ogen een
kijkje te nemen op dit terrein
om eerst eens te zien wat er
volgend jaar mogelijk verloren
zal gaan. Dat deed de Leidse
Courant in gezelschap van me
vrouw M. Bosch—Gans en de
heer J. A. F. Doove, die beiden
ijveren voor het ongeschonden
blijven van het Doelenterrein en
met de kazernecommandant, de
Kapitein J. M. Mol, die al tweee-
neenhalf jaar het commando
over de kazerne voert
Centraal op het Doelenterrein
ligt de appèlplaats, waar iedere,
morgen de Nederlandse drie
kleur in top gaat Door insiders
die plaats vindt in het kader
van de spreiding der rijks
diensten. Op zich een merk
waardige zaak als men zich rea
liseert dat de kokschool slechts
een kleine 10 man burgerperso
neel telt Het lijkt goedkoper
dit aantal van WW te voorden
dan hiertoe een geldverslinden
de tweede verhuizing naar bet
noorden op touw te zetten, te
meer waar de omtovering van
de Ripperda-kazerne in Haar
lem tot kokschool ook al zo'n
drie miljoen zoo gaan kosten,
hetzelfde bedrag dat de univer
siteit voor de overdracht van
het Doelen terrein zon moeten
neertellenJe reinste geld
smijterij zou je zeggen.
Hutspot
wordt deze plaats van grote mo
numentale waarde geacht, om
dat er ondergronds tal van his
torische schatten liggen. Het
verhaal gaat zelfs dat er onder
grondse gangen zouden zijn die
van de Academiewijk naar de
Pieterskerk en het Stadhuis lo
pen, vermoedelijk daterend uit
de veertiende eeuw.
De appèlplaats is omzoomd
door gebouwen uit verschillende
tijdvakken, waarvan ongetwij
feld het oudste en het waarde
volst is het naast de Jorispoort
gelegen hofje. Voor de ene helft
is dit het domein van de kok
school, voor de andere zetelt
hier een dépendance van het
legermuseum. In de plannen
van de universiteit zou een deel
van dit hofje gesloopt moeten
worden
Aan het water van de Doelen
en Groenhazegracht prijkt nog
een restant van de voorganger
van de Doelenkazerne: de St
Jorispoort van de Jorisdoelen
die rond 1800 werden gesloopt
Deze voorloper van de kazerne
werd in 1645 gebouwd naar het
ontwerp van stadsarchitect
Arent van 's-Gravezande. De
compleet verwaarloosde en in
de loop der tijden roetzwart ge
worden poort toont St Joris in
gevecht met de draak. De Joris
poort is eigenlijk het enige on
derdeel van het Doelenterrein,
waarvan iedereen de monumen
tale waarde erkent.
Langs het water van de Doelen
gracht voorts een aantal opslag
plaatsen uit een later stadium,
zonder monumentale waarde,
waar volgens de jongste plan
nen huizen gebouwd zouden
moeten worden. De wandeling
komt dan uit bij de zogenaamde
„Beatrixpoort", genoemd naar
Hare Koninklijke Hoogheid, die
tijdens haar studententijd haar
auto placht te stallen bij de
militairen die dan zo bereidwil
lig waren de opgelopen deuken
te verwijderen opdat haar vader
niet kennis zou nemen van haar
werkelijke rijkunst
Vlak bij deze Beatrixpoort de
voormalige stallen uit de tijd
dat de cavalerie nog in de Doe
len huisde en waar thans de
militairen de kunst leren om in
20 minuten complete maaltijden
te bereiden. Daarnaast dan de
enige manége die Leiden binnen
haar grenzen heeft, nu domein
van militaire auto's en alleen
nog dienstdoend als manége bij
hoogtijdagen als 3-oktober en de
bloemencorso's. Een gebouw
dat zeer wel in zijn oude glorie
te herstellen zou zijn, en daar
heeft in de laatste gemeente
raadsvergadering het WD-
raadslid en voormalig kazerne
commandant Th. Wessels ook
een pleidooi voor gehouden.
Geldsmijterij
De historische appèlplaats midden op het Doelenterrein met op de achtergrond de
voorzijde van het hofje.
De wandeling is dan rond bij
de onderofficiersmess, een hou
ten noodgebouw dat een perma
nent karakter heeft gekregen.
Daar vertelt de kapitein Mol
dat de mare van het vertrek
van de kokschool eigenlijk al 15
jaar door Leiden gaat en inder
daad is «inflg epn maanH of
twee de kogel door de berk:
met ingang van het najaar 1978
zal Leiden geen kokschool meer
hebben. Na de volgende zomer
zal bet terrein worden ont
ruimd en verhuist men naar de
Bipperdakaaerne in Haarlem,
waar vroeger de rijopleiding
gevestigd was. Na zeven jaar
pakken de militaire koks dan
opnieuw hun biezen om naar
bet hoge noorden te trekken,
waar in bet communistische
bolwerk Vlagtwedde de mi
litairen voortaan hun opleiding
zullen krijgen, een verhuizing
Ook commandant Mol heeft zijn
wenkbrauwen gefronst toen hij
vernam dat na allerlei alterna
tieven, waaronder Ede, Harder
wijk en Ermelo, uiteindelijk
Vlagtwedde als toekomstige
kokschoolstandplaats uit de bus
was gekomen. Overigens zal ka
pitein Mol die tweede verhuizing
niet meer actief meemaken,
want over twee jaar gaat hij
met pensioen. Dat neemt niet
weg dat hem het verdwijnen
van de kokschool uit Leiden
bijzonder ter harte gaat. De
kokschool heeft onder zijn lei
ding een traditie voortgezet, een
traditie van dienstbaarheid aan
de Leidse bevolking, denk maar
eens aan de hutspotmaaltijden
die de militairen op zo'n voor
treffelijke wijze wisten te brou
wen. Het zal voor een echte
Leidenaar ook een hard gelag
zijn als hij zich na volgend jaar
van dit voedsel uit blik zal moe
ten bedienen.
Want dat de kokschool ver
dwijnt staat definitief vast Wat
er voor in de plaats komt lijkt
de laatste dagen echter aller
minst meer zeker te zijn en
komt de vraag terug of het Doe
lenterrein nu wel of niet een
beschermd monument is. „Wis
en waarachtig wel", zeggen me
vrouw Bosch en de heer Doove.
„Om de drommel niet", stelt de
wethouder van stadsontwikke
ling, mr. C. WaaL En zij zijn niet
de enigen die elkaar tegenspre
ken. Dat doet men bijvoorbeeld
ook bij de Rijksdienst voor de
monumentenzorg in Zeist Ook
daar krijgt men twee tegenover
gestelde antwoorden wanneer
men met twee verschillende
ambtenaren te maken heeft ge
had. Toch lijkt het antwoord op
deze klemmende vraag vrij ge
makkelijk. Met de monumenten
wet in de hand moet allereerst
gekeken worden of in het kada
strale register een of meerdere
nummers worden gehanteerd
om het betrokken terrein aan te
geven. Het feit dat het hele Doe
lenterrein beschreven staat on
der nummer F 1363 zegt wat dit
betreft al genoeg. Volgens de
chef-monumentenzorg van de
gemeente, de heer Blaauw is het
bovendien belangrijk of er ach
ter het terrein de afkorting
„ged" (gedeeltelijk-red.) prijkt.
„Dat is niet het geval bij het
Doelenterrein en dus valt het
hele terrein inclusief een even
tueel urinoir van een week oud
onder het monument Doelenter
rein", aldus de heer Blaauw. Of
er een nadere omschrijving van
het monument bij staat doel vol-
De St. Jorispoort, de oude toegang tot het Doelenterrein, aan de Doelengracht.
Ondanks het slechte onderhoud straalt hier de geschiedenis van Leiden als garnizoen-
stad nog vanaf.
gens de heer Blaauw niet terza
ke: een dergelijke omschrijving
wordt door de monumentenwet
niet voorgeschreven.
Afvoeren
Op het eerste gezicht lijken me
vrouw Bosch en de heer Doove
met bon bewering dat bet bele
Doelen terrein monument is dus
stevig in hun schoenen te staan.
Maar ook dit is geen garantie
voor het ongeschonden blijven
van dit terrein. Op grond van
diezelfde monumentenwet kan
namelijk bijvoorbeeld wethou
der Waal de minister een ver
zoek doen het terrein van de
lijst van beschermde mooumen-
ten af te voeren. En als de
minister daar niet binnen zes
maanden op reageert wordt de
ze afvoering geacht te zijn ge
schied en staat niets de afbraak
van dit stukje historie meer in
de weg. Het kan er dus best nog
eens om gaan spannen bet ko
mende jaar
ARJEN BROEKHUIZEN
Het interieur van de voormalige Manége op het terrein, die het WD-raadslid Wessels
weer in oude glorie wil herstellen.
STADLEIDSE COURANTZATERDAG 9 JULI 1977 PAGINAj.
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek Hond
koekt huis". In deze rubriek wordt een bond beschreven die
in bet asiel verblijft om daar een zekere dood tegemoet
te ga-n, tenzij bet dier een goed tehuis vindt De in de
rubriek beschreven bonden zijn alle door bondebezitters
naar bet asiel gebracht Om uiteenlopende redenen, vaak
begrijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in
Mond zoekt buisbeschreven dieren zijn alle goed gezond,
hebben een wormkunr ondergaan en zijn volledig ingeënt
Tegen betaling van ca. 60 gulden ten bate van zwerfdieren
zijn ze af te balen. Adres: Nieuw Leids dierenasiel, Besjes
laan 6b, Leiden, teL 131670. Geopend dl t/m vr. 10.00-12.00
en 14.00-17.00 uur. Zaterdags van 10.00-12.00 en 14.00-16.00
uur. Zondags en 's gesloten.
In het asiel gaan de zaken voor wat
betreft de honden naar omstandigheden
redelijk goed. Aanvankelijk werd ver
wacht dat na het begin van de bouw
vakvakantie er een grote toeloop van
honden zou ontstaan. Deze „dog rush"
is echter vrijwel uitgebleven. Er worden
zelfs vrij veel honden afgehaald En zo
kon het gebeuren dat Wil Hele deze
week vijf hokken leeg heeft staan. En
het is natuurlijk niet de bedoeling dat
deze hokken opgevuld worden: elke
hond in een asiel is er een te veeL
Vrij van problemen is Wil Hele echter
niet Nu de poezen de lente in de kop
hebben gehad, zo'n maand of twee gele
den, zijn de gevolgen daarvan bijna
pijnlijk merkbaar. Een ware stortvloed
van jonge poesjes heeft het asiel over
spoeld. In totaal heeft Wil Hele zo'n
twintig jonge poesjes rondloper, alsme
de drie moederpoezen. De leeftijd van
de poesjes varieert van zes tot twaalf
weken. Bijna alle poezen zijn fang? de
weg gevonden en door politie of een
toevallig passerende dierenvriend in het
asiel in veiligheid gebracht Een inden-
tieke situatie als bij de honden dus,
alleen met dit verschil dat deze poesjes
vaak nog slechts enkele% dagen oud zijn.
De eigenaren hadden beter de diere
narts kunnen inschakelen. Zelfs het
doen inslapen van de poesjes is heel
wat menselijker dan het achterlaten
van de dieren als oud vuil op een hoek
van een straat of in een weiland Op
die dierenarts dient overigens toch wat
vaker een beroep te worden gedaan
Indien een kattenbezitter geen nest jon
gen wil, dan is sterillisatie een goede
oplossing. Sterilisatie is mogelijk vanaf
negen maanden. Een petr zal door de
ingreep niet lui en vadsig worden, zoals
vaak wordt beweerd.
De collectie jong grut in het asiel be
staat uit vijf nesten. Het grootste nest
telt vijf katjes van ongeveer tien weken
oud. Ze zijn zwart met wit en allemaal
even ondeugend Ze zijn gevonden
langs de weg en dus nu moederloos. Ze
zijn er echter niet minder speels om.
Het tweede nest bestaat uit vier poezen,
ongeveer zeven weken oud Ze zijn klei
ner dan die uit het eerste nest en
daarom ook wat minder ondernemend.
Ook deze exemplaren hebben zwart als
hoofdkleur met een beetje wit er tussen
door. Net als bij het eerste nest ont
breekt de moeder. Nest nummer drie
is geheel Cypers. Drie schooiertjes van
ieder acht weken. Kleur; het bekende
zwart met bruin. Ook al zonder moeder.
Dan zijn er twee nesten van twee Cy
perse poezen beiden met moeder. De
jonkies zijn een week of tien oud Tot
slot is er nog een moeder die, wat karig
bedeeld is met kroost Eén poesje. Wit
met een klein beetje zwart Negen we
ken geleden werd dit diertje geboren
Alle jongen zijn volledig ingeënt en
ontwormd En allemaal even lief. Ze
kosten tien gulden per stuk.
Fabian
Terwijl zijn soortgenootjes als warme
broodjes over de toonbank gaan, bij
wijze van spreken, heeft Fabian, de
Foxterrier van vorige week het er maar
moeilijk mee. Nog steeds heeft zich
geen nieuwe baas voor hem aangemeld
terwijl kü vorige week toch zo zijn best
1 gedaan -
heeft gedaan om goed voor de dag te
BART SPIJKER Speelse jonge poezen, te kust en te keur in het dierenasiel
Grote toevloed
vakantiehonden
bleef uit
