GONKOSTENMATIGING
N 1978 VERSTERKEN
Overleg Zuidmolukkers moet weer beginnen
F ormatieoverleg
begint met
grondpolitiek
ÊeidocSouAO/nt
Schiphol voorlopig nog in het rood
Nieuw systeem
rijkssubsidie
bejaardenoorden
Minister Lubbers:
Kabinetsformatie en
broekriempolitiek
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 25 JUNI 1977
PAGINA
IIPHOL (ANP) De rendementspo-
van het bedrijfsleven is in Neder-
id erg moeilijk in vergelijking met die
andere landen. In Nederland moet
irom het accent erg liggen op verbete-
g van de winstgevendheid. De loon-
stenmatiging zal in 1978 moeten wor-
geintensiveerd. Minister Lubbers
n economische zaken heeft dit gister-
ond op Schiphol gezegd bij zijn terug-
er van de jaarlijkse ministersconferen-
van de OESO (Organisatie voor Eco-
mische Samenwerking en Ontwikke-
ig) te Parijs."
is geen kritiek uitgeoefend op de
ïte, waarin het Nederlandse beleid is
•icht op economische groei. Men heeft
;n beroep gedaan op de landen met
ote betalingsbalansoverschotten om de
sen zouden krijgen. De ministersconfe
rentie kwam tot de slotsom, dat aan die
oproep van verleden jaar redelijk goed
gevolg is gegeven en dat dit redelijk goed
heeft uitgewerkt. Dat blijkt onder meer
hieruit, dat de Verenigde Staten inmid
dels een land met een betalingsbalanste
kort zijn geworden, dat het Japanse beta
lingsbalansoverschot aan het verminde
ren is en dat het Engelse betalingsbalan
stekort aan het kleiner worden is. Neder
land en Westduitsland hebben weliswaar
nog een aanzienlijk overschot op de beta
lingsbalans, maar aldus minister Lub
bers: „Dat moet je niet overtrekken".
De ministersconferentie vond dat Neder
land en West-Duitsland een redelijk ex
pansieve politiek voeren en er was dan
ook geen kritiek. Wat Nederland betreft
:rin aanwezige ruimte te benutten voor was er begrip voor onze noodzaak de
tra stimulering van de groei. Verleden
is dat wel gebeurd, in het belang
n de landen, die er minder goed voor
lan en die daardoor grotere exportkan-
loonkostenontwikkeling en dus de inflatie
zoveel mogelijk in te tomen en voor het
feit, dat ons betalingsbalansoverschot
voor een belangrijk deel wordt veroor
zaakt door de aardgasexport. De over
schotten, die een aantal landen, waaron
der Nederland, hebben op hun betalings
balans, moeten in versterkte mate wor
den gebruikt voor de internationale kre
dietverlening, zo was het oordeel van de
ministersconferentie.
De conferentie heeft niet besloten tot een
verandering in de richting van het econo
misch beleid, dat bestaat in het balance
ren binnen de zeer nauwe marge, die er
is tussen het stimuleren van de economie
en het opnieuw aanjagen van de inflatie.
De inflatie is overigens minder terugge
drongen dan de ministers hadden ge
hoopt. De economische groei van de wes
terse wereld werd als „niet helemaal
teleurstellend" ervaren, aldus de minister
Lubbers.
In de Verenigde Staten en Japan is de
groei heel behoorlijk. Wat de economi
sche groei betreft behoort Nederland tot
de middengroep, wat de omvang van de
inflatie betreft tot de achterhoede. De
ministers waren niet somber over de
economische toestand en vooruitzichten
van het westen. Zij waren het erover
eens, dat de huidige economische struc-
tüurmoeilijkheden een vraagstuk vor
men, dat slechts op middellange termijn
zal kunnen worden opgelost. Met andere
woorden: de wereld zal nog jaren worste
len met de problemen van inflatie en
grote werkloosheid.
De ministers waren het er verder over
eens, dat er behoefte is aan een aanvul
ling van het arbeidsmarktbeleid voor de
mensen, die langere tijd werkloos zijn.
De OESO-landen hebben besloten over
dit vraagstuk te overleggen en het te
bestuderen. Daarbij zal speciaal de na
druk worden gelegd op de jeugdwerk
loosheid. Verder is het besluit genomen
de internationale handel te bevorderen
en niet tot beschermende invoerbeperkin
gen over te gaan."
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Aanstaande maandagavond zullen kabinets
formateur Den Uyl en de fractieleiders Van Thijn (PvdA),
Van Agt (CDA) en Terlouw (D '66) gaan onderhandelen over
een regeling voor de grondpolitiek. Dit is een van de meest
gevoelige onderwerpen bij de formatiebesprekingen, omdat
het kabinet-Den Uyl ten val is gekomen door een menings
verschil tussen PvdA en CDA over de grondpolitiek.
Als basis voor de komende besprekingen zullen de voorstel
len dienen, die Den Uyl afgelopen woensdag met betrekking
tot de grondpolitiek aan de drie genoemde fractievoorzitters
heeft voorgelegd. Tijdens een drie uur durend beraad hebben
Den Uyl, Van Thijn en Van Agt en Terlouw gistermiddag
besloten de voorstellen van de formateur met betrekking tot
de vermogensaanwasdeling, de wet op de ondernemingsraden
en de nieuwe investeringsregeling pas vrijdag te gaan behan
delen.
De fractieleiders willen deze drie hervormingsvoorstellen
liever bespreken in samenhang met-de beleidsplannen op
sociaal-economisch en financieel gebied. Woensdag zal Den
Uyl over die plannen een nota aan de formatiepartners
aanbieden.
Unaniem waren Den Uyl en de fractieleiders het er gisteren
over eens, dat er nu flinke vaart achter de formatiebesprekin
gen gezet moet worden. Het regeringsprogramma voor een
nieuw te vormen kabinet moet zo snel mogelijk opgesteld
worden.
Volgens CD A-fractieleider Van Agt is tijdens het beraad van
gisteren een goede sfeer geschapen voor de besprekingen van
volgende week.
Formateur Den Uyl strijkt over zijn gladgeschoren wangen als reactie op de opmerking van de heer
Van Agt (rechts) toen hij de fotograaf opmerkte: "Als ik dit had geweten had ik me even geschoren
Waarop Den Uyl antwoordde: "Dat geeft niet. dat wordt je hier wel...". Het vrolijke tafreel speelde
zich af in de kamer van de premier waar hij gistermiddag met nog twee andere fractievoorzitters,
Terlouw en Van Thijn. sprak over de vorming van een nieuw kabinet.
Drs. Reehorst
burgemeester
van Haarlem
Den Haag (ANP) Drs. J.
Reehorst is per 16 augustus
benoemd tot burgemeester
van Haarlem. Sinds 1973 is
hij burgemeester van Vel-
sen. Drs. Reehorst is 54
jaar, katholiek en lid van
de PvdA. Hij volgt mr. dr.
L. de Gou (60) op die eind
1976 om gezondheidsrede
nen afscheid nam.
Paus waarschuwt
Lefebvre voor
laatste maal
VATICAANSTAD (AFP) -
Paus Paulus heeft mgr Lefeb
vre in een brief gewaarschuwd
dat de priesterwijdingen die hij
op 29 juni in het Zwitserse
Econe wil verrichten, een „on
herstelbare breuk" met de r.k.
kerk zotiden betekenen. Dit
heeft de woordvoerder van het
Vaticaan gisteren bekendge
maakt.
De Franse aartsbisschop Marcel
Lefebvre leidt een traditionalis
tische beweging in weerwil van
een verbod van de paus die hem
in de uitoefening van kerkelijke
taken geschorst heeft.
Paus Paulus riep mgr Lefebvre
nog eenmaal dringend op af te
zien van de voorgenomen wij
ding van priesters. Hij ant
woordde op een brief van de
bisschop waarin deze zich onder
voorwaarden breid had ver
klaard de priesterwijding voor
lopig uit te stellen.
De kabinetsformatie van drs. j. den Uyl is, zoals sommige
politici omschrijven, in de broekriemperiode terechtgeko
men. Dit betekent, dat de formateur', bedolven onder tal
van sombere sociaal-economische voorspellingen voor de
regeerperiode van het nieuwe kabinet, de mogelijke part
ners oproept hem en zijn ontwerp-regeringsprogram te
steunen en met hem als minister-president zonder dralen
de woelige politieke zee in te gaan. Want lang wachten is
er niet meer bij. De situatie wordt er niet rooskleuriger
op en wij politici moeten Nederland zo snel mogelijk erop
voorbereiden, dat de broekriem aangehaald moet worden.
En stevig ook, want in vier jaar tijd twintig miljard gulden
bezuinigen vijf miljard per jaar dat is nogal wat.
Bovendien zal financiën niet ieder jaar een voordeeltje van
zo'n slordige zes miljard hebben, zoals Duisenberg dit jaar
tot zijn verrassing heeft gevonden.
Zo ongeveer is de denkrichting, waarin de kabinetsforma
teur met zijn toekomstige partners wil praten. Als waar
schuwing laat hij dan ook nog weten, dat de mogelijke
partners over kwesties als grondpolitiek, ondernemingsra
den, vermogensaanwasdeling en investeringsrekening niet
te lang moeten tobben. Dat kan een land met zoveel
problemen in het vooruitzicht niet hebben. De ideeën van"
de formateur moeten deze partners daarom maar zonder
veel omwegen overnemen, om Nederland tot 1981 het hoofd
boven water te laten houden. Alsof het allemaal zo eenvou
dig ligt.
De vraag, welke garanties de mede-regeringspartners krij
gen, dat ook hun politieke programpunten in het regeerak
koord ingepast kunnen worden, heeft de formateur zelfs
nog niet eens aan de orde gesteld. Daarover moet nog
behoorlijk gepraat worden. Daarom nu al zeggen, dat de
kabinetsformatie tot mislukken gedoemd is, of door de
partners op zijn minst ernstig vertraagd wordt, is wel erg
voorbarig. Overleg immers betekent praten en door middel
van praten tot overeenstemming komen. Het is geen een
richtingsverkeer. Want zonder een behoorlijke overeenstem
ming gaan regeren betekent alle mogelijke risico's inbou
wen, die het land nu juist niet kan hebben. Dat heeft de
formatie-Burger en het daaruit ontstane kabinet-Den Uyl
ons duidelijk gewezen.
V OORAL ooral in de moeilijke periode, die de deskundi
gen voorspellen, zijn afgewogen standpunten veiliger, dan
de zogenaamde harde en bliksemsnelle afspraken zonder
enige nuancëT Want: „haastige spoed is nog altijd zelden
goed.
Missionarissen
Oeganda uitgezet
KAMPALA (ANP) - Vier Oos-
tenrijkse paters van Mill Hill
moeten op last van de Oegan-
dese autoriteiten het land ver
laten. Het zijn de enige Oosten
rijkse missionarissen, die in Oe
ganda werkzaam zijn.
Er werken in Oeganda 140 Ne
derlandse missionarissen, van
wie 77 priesters, 33 zusters, 13
broeders en 1 leek. De meesten
van hen zijn werkzaam in het
pastoraat of in ziekenhuizen.
In het voorjaar liepen ook van
enige tientallen Nederlandse
missionarissen de verblijfsver
gunningen af. Zij gingen in be
roep tegen de weigering de ver
blijfsvergunning te verlengen.
Daarop werd een voorlopige
verlenging verleend.
SCHIPHOL (ANP) Bij de huidige 18.189.400 gulden in 1975.
verwachtingen van de groei in het lucht- Het aantal passagiers dat
chartervluchten daalde met 8 procent ten
n, naar of opzichte van 1975. Deze daling werd vrij
verkeer zal voor de n.v. Luchthaven via Schiphol reisde is vorig jaar voor het wel uitsluitend veroorzaakt door de te-
Schiphol naar alle waarschijnlijkheid de eerst de acht miljoen gepasseerd: ruggang van het aantal vliegvakanties,
eerste jaren geen winst zijn weggelegd. 8.254.699, yijf procent meer dan in 1975.
De n.v. verwacht tot 1980 of 1981 niet Voor dit jaar wordt een groei verwacht
uit de rode cijfers te zullen komen. van acht negen procent t /dat\ j
De luchthaven heeft in 1976 een verlies Het vrachtvervoer steeg in 1976 met 13 terdam Au- Lmes (RAL) gaat een onder-
geleden van 18.761.900 gulden, tegen procent tot 256,5 miljoen kilo. Het aantal zoek instellen naar de vervoersbehoefte
Zestienhoven
De nieuwe luchtvaartonderneming Rot-
voor Zestienhoven. Zij wil daarmee aan
tonen dat er een markt is voor de aange
vraagde luchtlijnen van Rotterdam naar
diverse Europese bestemmingen. De RAL
heeft daarvoor tot dusver geen mede
werking verkregen van de gemeente Rot
terdam. Die wil Zestienhoven zo snel
mogelijk dicht hebben om er woningen
te kunnen bouwen.
Botha ging
„door hel" in
Washington
WASHINGTON Rtr) De
Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken Pik Botha
heeft in Washington „een week
in de hel achter de rug".
Na afloop van zijn besprekingen
met Amerikaanse regeringsver
tegenwoordigers zei Botha giste
ren op een persconferentie dat
het Amerikaanse beleid volko
men onsamenhangend is. „Ze
stellen aan ons eisen die niet
gelden voor de rest van de we
reld". De Verenigde Staten pro
beren het in zuidelijk Afrika
van de Sowjet-Unie te winnen
door zich „nog radicaler voor te
doen" dan de Russen. .Volgens
Botha wordt het Amerikaanse
beleid béinvloed door de rassen-
situatie in de Verenigde Staten,
omdat Carter mede dankzij
stemmen van de negers gekozen
is.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG - Formateur
Den Uyl wil aan de politieke
partners bij de besprekingen
over de kabinetsformatie (Pv
dA, CDA en D'66) voorstellen
om de bijna 1800 bejaarde
noorden in ons land op een
andere wijze te gaan financie
ren. De huidige demissionaire
regering heeft daarover deze
week een advies gekregen van
een speciale commissie die
zich met de financiering van
bejaardenoorden heeft bezig
gehouden.
Dit advies houdt in, dat be
jaardenoorden niet meer indi
rect door de overheid moeten
worden gesubsidieerd (name
lijk via de uitkeringen die be
jaarden uit de algemene bij
standswet krijgen) maar di
rect. De overheid zou dan de
netto-exploitatiekosten van al
le bejaardentehuizen recht
streeks voor 100 procent moe
ten gaan subsidiëren. De be
woners van de bejaardenoord
en zullen dan via een belas
tingaanslag een bepaald be
drag terugvnoeten betalen aan
de overheid. De grootte van
het belastingbedrag zal afhan
kelijk zijn van de draagkracht
van de betalers. Er zal echter
een gemiddeld tarief worden
toegepast, hetgeen betekent
dat bejaarden in dure tehuizen
hetzelfde gaan betalen als be
jaarden in goedkope tehuizen.
Op dit moment zijn de jaar
lijkse exploitatielasten voor al
le bejaardentehuizen in ons
land tezamen ongeveer 2,5 mil
jard gulden. De helft daarvan
werd tot nu toe door de alge
mene bijstandswet betaald. De
andere helft betaalden de be
woners van de tehuizen uit
eigen middeen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllll
Bewaking
uit
voorzorg
Honderden politie
mannen hebben
gisteren de binnen
stad van Maastricht
bewaakt. De politie
verwachtte waar
schijnlijk ongere
geldheden van een
bruiloftsfeest in het
Maastrichtse woon
oord voor Zuid-Mo-
lukkers in de buurt
schap Heer. Daar
stond een grote
feesttent opgesteld,
waar tweeduizend
gasten werden ver-|
wacht. Bij de huwe-,
lijksvoltrekking op
het stadhuis waren1
evenwel maar twin-'
tig gasten aanwe
zig.
Illllllllllllllllllllllllllllllllll
Amerikaanse
neutronengra
naat wellicht
naar Europa
Washington (DPA) Vol
gens een bericht in de ge
woonlijk goed geïnfor
meerde Washington Post
treft het Amerikaanse mi
nisterie van defensie voor
bereidingen een deel van
de Amerikaanse artillerie
in Europa uit te rusten met
de nieuwe neutronengra-
naat.
De neutronengranaten zou
den doordeskundigen als
een "positief afschrikkings
middel" worden geken
schetst, omdat ze in ernsti
ge gevallen waarschijnlijk
eerder worden gebruikt
dan andere atoomwapens.
Voorstanders van het nieu
we wapen geven op van de
"humanere werking" van
het tuig. Neutronengrana
ten doden de tegenstander
dank zij de vrijkomende
straling, zonder hem zware
lichamelijke verwondingen
toe te brengen. Daarnaast
is de explosieve werking
slechts klein. Het Pentagon
heeft zich onthouden van
commentaar op het bericht.
Onlangs nog was in Was
hington bekend geworden
dat de Amerikanen hun in
Europa gestationeerde Lan-
ce-raket met neutronenkop
pen willen uitrusten.
Van onze parlementaire redactie
DJ5N HAAG Toen de Tweede Kamer
vrijdagmorgen vroeg voor de zomervakan
tie uiteenging, hadden sommige kamerleden
een wat onbevredigend gevoel over het
debat met betrekking tot het regeringsbe
leid tijdens de gijzelingen in Drenthe. Dit
onbevredigde gevoel is ontstaan doordat de
regering in haar antwoord zoveel vragen
onbeantwoord heeft gelaten en nauwelijks
is in gegaan op enkele fundamentele kwest
ies. Maar meer nog is de onvoldaanheid
veroorzaakt doordat het debat in het begin
is blijven steken. Dat kon niet anders, maar
de onvoldaanheid is er niet minder om.
Het antwoord van de regering bood betrek
kelijk weinig nieuwe gezichtspunten en fei
ten en was voor een belangrijk deel een
herhaling van de al bekende stellingname
en verdediging van het beleid. Zo verklaarde
minister-president Den Uyl nog eens wat hij
bedoeld had met zijn mededeling dat hij de
afloop van de gijzelingen voor de regering
„als een nederlaag" had ervaren. Een neder
laag, omdat de gewelddadige beëindiging
slachtoffers had geëist en het de regering
niet was gelukt door overreding de halsstar
rige treinkapers tot andere gedachten te
brengen. Den Uyl verdedigde dat de over
heid zo nodig van geweld gebruik moest
maken, maar dan wel, nadat ze zich vele
malen heeft bedacht". Want liever kiest hij
de dialoog, laat hij het oordeel over terreur
daden over aan de rechter. Vice-premier
Van Agt herhaalde de doelstellingen van de
regering tijdens de gijzelingen.
De Tweede Kamei kon niet anders doen dan
het beleid onderschrijven, in het besef dat
de regering onder hoogspanning heeft ge
werkt en uiterst moeilijke beslissingen heeft
moeten nemen. Onvoldoende kwam echter
uit de verf of na de vorige gijzelingen wel
voldoende was gedaan om nieuwe terreur
daden van losgeslagen Zuidmolukse jonge
ren te voorkomen. Onduidelijk was wat de
regering doet en kan doen om én de relatie
met de Zuid-Molukkers te verbeteren en een
vertrouwensband te kweken én tevens be
paalde extremistische figuren in de gaten te
houden.
Regering en parlement staan nu voor de
opgave het gesprek voort te zetten. Over
enkele maanden zal dan ook dieper inge
gaan moeten worden op de positie van de
Zuid-Molukkers in de Nederlandse samenle
ving, op de politieke idealen die bij deze
mensen leven, op pogingen om tot een bete
re opneming van deze mensen in de Neder
landse samenleving te komen.
Het debat begint dus nu eigenlijk opnieuw,
nadat de zaak van de Zuid-Molukkers vele
vele jaren is verdrongen en weggestopt.
Opnieuw zal bezien moeten worden wat ons
land moet met „dit volk in ballingschap",
zoals Schakel (CDA) in zijn welsprekend
betoog zei. Regering en parlement staan
daarbij opnieuw voor de keuze om duidelijk
te maken dat het met de onhaalbaar geacht
politieke idealen van de Zuid-Molukkers
niets van doen heeft en dat de Zuid-Moluk
kers zoals mevrouw Kappeyne (WD) in
haar scherp geformuleerde rede zei op
nieuw zullen moeten kiezen tussen integratie
hier of teruggaan naar Indonesië.
Trage formatie
formatie hun aanwezigheid vereist. De for
matie verloopt wat traag. Het einde is nog
lang niet in zicht. Zo langzamerhand ga je
je afvragen, of het toch niet beter geweest
was als de Koningin eerst een informateur
voor de terreinverkenningen had benoemd.
Te meer omdat formateur Den Uyl zich als
minister-president met het beleid inzake de
gijzelingen heeft moeten bemoeien. En trou
wens als minister-president genoeg te doen
heeft. Komende week moet hij bijvoorbeeld
voor Europees beraad naar Londen. De
echte formatie-onderhandelingen moeten
nog helemaal op gang komen, maar komen
de week zal er nog maar weinig voortgang
kunnen worden gemaakt. In juli moet het
kabinet zich bezighouden met de voorberei
ding van de rijksbegroting 1978, zodat
men met de formatie in augustus zit voor
men het weet. En dan te bedenken dat
formateur Den Uyl op de avond van 1 juni,
toen hij de formatie-opdracht had ontvan
gen, heeft gezegd na zo'n zes weken wat
meer zicht te hebben.
Voor de Tweede Kamer als geheel mag dan
de vakantie tot eind augustus zijn ingegaan,
verscheidene politici zullen aan het Binnen
hof gekluisterd blijven omdat de kabinets
Drie weken na de formatie-opdracht is de
formateur gekomen met een memorandum
over de vier zgn. hervormingsvoorstellen.
Gistermiddag heeft een ontmoeting van de
formateur met mr. Van Agt (CDA), drs. Van
Thijn (PvdA) en dr. Ter louw (d'66) plaatsge
had. Den Uyl had gistermiddag al met de
eerste formatie-onderhandelingen willen be
ginnen, maar mr. Van Agt wilde niet .inhou
delijk' praten, en alleen „procedureel" zoals
dat in het Binnenhofse jargon heet. Woens
dag was formateur Den Uyl nog bezig met
het geven van een toelichting op zijn voor
stellen inzake grondpolitiek, herziening on
dernemingsraden, vermogensaanwasdeling
en wet investeringsrekening tot steun aan
het bedrijfsleven, of mr. Van Agt liet een
mededeling verspreiden dat hij vrijdag niet
aan de bespreking met de formateur zou
deelnemen. Van Agt moest zich namelijk
eerst met het kamerdebat inzake de gijzelin
gen bezighouden en daarna moest hij de
CDA-fractie raadplegen over de voorstellen
van Den Uyl.
De formateur nam nogal kriegelig kennis
van de mededeling van Van Agt. Later heeft
hij de CDA-leider opgebeld en hem toch
weten te bewegen te komen, zij het dat
alleen erover zou worden gepraat hoe de
gang van zaken tijdens de onderhandelingen
moet zijn. Het CDA heeft er namelijk be
zwaren tegen eerst te spreken over de vier
hervormingsvoorstellen, zonder dat bekend
is met welke voorstellen formateur Den Uyl
voor het totale sociaal-economische beleid
komt. De christen-democraten zijn wat hui
verig door den Uyl te worden „ingepakt"
Er bestaat wantrouwen tussen PvdA en
CDA over en weer, maar bij het CDA komt
daarbij een zekere beduchtheid voor de
handigheden van „Jopie Slim". Men moet
daar niets hebben van een soort salamitac
tiek, waarbij Den Uyl stukje voor beetje de
instemming van de christen-democraten
voor onderdelen van een regeringsprogram
probeert te verkrijgen. Als het CDA het
totale sociaal-economische program van for
mateur Den Uyl krijgt te zien, dan weet het
beter waar het aan toe is en met welke
tegenvoorstellen het moet komen. De forma
teur streeft ernaar in de loop van deze week
het aanvullende sociaal-economische deel
met voorstellen voor bestrijding werkloos
heid, loonmatiging, prijsbeleid enz. gereed te
hebben. Voorlopig zijn de onderhandelaars
nog lang niet toe aan de „spijkerharde" en
„nagelvaste" afspraken, waarmee PvdA en
CDA elkaar rondom de formateur willen
vastpinnen.
