ZANDBERGEN SLAGERIJEN
FELSENSTEINS
„FIGARO"
Giselle op hoog
festivalniveau
de stam
Beelden kijken in paleis op de Dam
Fascinerende
Houdini-symfonie
van Peter Schat
Weer en geen weer voor Residentie-Orkest
Expressief zangrecital
Tom Krause
Op het gebied van het lied lijkt
dit Holland Festival bepaald een
succes. Na goede concerten van
Gundula Janowitz en Cathy
Berberian en met Dorthy Dor-
row nog in het verschiet, was de
bariton Tom Krause wederom
een schot in de roos. Met pianist
Irwin Gage, die bij Gundula Ja
nowitz reeds zijn grote gave als
pianist en begeleider ten toon
spreidde in een soepel uiterst
genuanceerd en gevoelig spel,
zong Tom Krause een program
ma met liederen van Schubert,
Brahms, Ravel Sibelius en
Moessorgski.
Het hoogtepunt van dit in kwali
teit wat ongelijke recital lag
voor de pauzebij de liederen
van Brahms en erna bij Sibe
lius.
De donker getimbreerde bariton_
heeft een grote omvang en
wordt geschraagd door een per-
fekte adembeheersing. Waar het
aan nuanceringsvermogen ont
breekt, maakt de zanger veel
goed door zijn vaak intens door
voelde interpretaties. Zijn stijl is
vrij robuust en bereikt soms
bijna opera allure. Met de Don
Quichotte liederen van Ravel
overschreed Krause in een wat
al te uitbundige vertolking deze
grens. In de Sibelius liederen
trof hij de donkere romantische
sfeer prachtig. De beklemmende
tragiek van de vier liederen en
dansen van de Dood van Mous-
sorgsky, met hun hoogtepunt in
het laatste lied van veldheer,
stelden een beetje teleur. Het
leek of de zanger vermoeid was
en zich met meer zo volledig
kon geven als bijvoorbeeld in de
ontroerende Brahms liederen.
Het publiek in het niet geheel
gevulde Diligenba dwong Krau
se nog een Sibelius toegift af,
waarvan hij vooraf de inhoud
kort verklaarde, net als bij een
van de andere liederen waarvan
om onbegrijpelijke redenen de
Holland Festival leiding niet in
staat was gebleken deze in de
programma tekst op te nemen.
JJB.
HETLOONTtffc
BESLIST DE ËB
MOEITE OeStaLan
het Noordeinde binnen te
wippen.U ontdekt hier de meest
complete collectie
MODERNE en
KLASSIEKE
ZITMEUBELEN
Zaterdag konden voor het eerst beelden worden gekeken. Hier gebeurt dat door prinses Beatrix en
prins Claus. Links oud-hoofddirecteur van het Amsterdamse Rijksmuseum dr. A. van Schendel.
Ook zaterdag werd de nieuwbouw in gebruik genomen van het Museum Kröller Muller te Otterloo.
Prinses Beatrix zou de feestelijke opening verrichten, maar vanwege de afloop van de gijzeling werd
het een strikt informele aangelegenheid met het prinselijke paar als eregasten.
Amsterdam Tot en met 11 september is het
Paleis op de Dam in Amsterdam voor het
publiek geopend in verband met een tentoon
stelling gewijd aan de beeldhouwkunst waar
mee het gebouw is versierd. Het voormalige
Amsterdamse raadhuis uit de Gouden Eeuw,
de grootste bloeitijd van Amsterdam, is name
lijk verlucht met een overvloed aan klassicisti-
sche beeldhouwwerken van de beeldhouwer
Quellien en zijn medewerkers. Vooral de be
roemde Burgerzaal en de „Vierschaar" (het
voormalige gerechtshof aan de voorzijde van
het paleis, waar de doodvonnissen werden uit
gesproken), zijn - rijk voorzien van Quelliens
sculpturen. Over het algemeen gaan ze over
macht, rijkdom en rechtschapen bestuur.
Tijdend de tentoonstelling krijgt het publiek de
gelegenheid dit alles van nabij te bekijken. Bij
een groot deel van de beelden en reliefs is dat
gewoonlijk moeilijk wegens de hoge plaatsing.
Daarin is nu verandering gebracht door de
plaatsing van toneelkijkers, trappen en ver
hoogde stellingen. Voorts zijn er fotografische
vergrotingen en enkele voorstudies van de beel
den, uitgevoerd in terracotta. Het geheel is
voorzien van een uitgebreide toelichting in
woord en beeld.
De toelichting is, met het oog op de toeristen,
zowel in het Engels als in het Nederlands
gesteld.
i
Grote
belevenis
Walter Felsenstein, die in 1975 stierf, was
een van de heel groten in het rijk van de
opera. Vóór de laatste wereldoorlog regis
seerde hij aan alle grote theaters in Euro
pa. Daarna kreeg hij bijna dertig jaar de
kans in Oostberlijn zijn idealen volledig te
verwezenlijken. Hij was de laatste repre
sentant van het muziekdramatische ensem
ble-theater: niet zingen met acteren maar
zingen met actie, desnoods met minder
mooie stemmen. Met reizende vokale ster
ren kon hij niet werken; hij moest de hele
bezetting permanent in zijn greep hebben.
van een
voorbij
tijdperk
Helms van het Haagse Con
gresgebouw komt de eer toe
dat we op het laatste moment
hier nog iets van die specifieke
grootheid mochten ervaren.
Als Amsterdam en Rotterdam
hadden meegewerkt, zouden
we ook Felsensteins legendari
sche „Ritte^ Blaubart" van Of
fenbach nog hebben kunnen
zien. Kortzichtig plaatselijk
chauvinisme belette dat. Zo
bleef het bij zijn visie op Mo-
zarts „Figaro".
Persoonlijk opgegroeid met de
ideeën van Wallerstein, die an
dere operareus, kon ik mij aan
Felsenstein moeilijk gewonnen
geven. De „Figaro" van zater
dag stond natuurlijk op hoog
niveau, maar naar mijn inzicht
speelde de al te uitbundige
actie vaak de muziek weg, ze
ker in de recitatieven. De
zangkunst was vakkundig
maar niet overrompelend; diri
gent en orkest namen vaak te
hoge tempi maar waren licht
en helder en onderhorig aan
Felsensteins principes. We wis
ten wat Götz Friedrich, Fel
sensteins leerling en eens zijn
„kroonprins", in Amsterdam
deed en nog zal doen: ook bij
hem overwoekert de regie
soms de muziek.
Felsensteins „Figaro" ging in
een minitieus bijgewerkte ver
taling en in een andere' scene-
indeling. Felsenstein nam
nooit genoegen met niet steeds
opnieuw geteste tradities. Hij
had er jaren voor over aan de
hand van autografen en oude
documentatie na te gaan hoe
het moest. Dramatisch is zijn
„Figaro" logischer dan wij ge
wend zijn; de aankleding was
tegelijk sober en licht maar
ook rijk en kostbaar in de
toegepaste materialen. Ook
daarover had Felsenstein
ideeën waaraan niet te tornen
viel.
Het was een belevenis deze
„Figaro" te mogen zien. Voor
détailkritiek is geen ruimte die
is trouwens zinloos. Felsen
stein beheerst nog altijd van
de eerste tot de laatste maat
wat er gebeurde. Daarom een
onvoorwaardelijk eresaluut
aan deze grote operaman, ook
van wie er anders over denkt.
Vanavond is het voor het
laatst nog mogelijk deze on
miskenbare grootheid van een
definitief voorbij tijdperk te
ondergaan. Laat u die kans
niet ontglippen.
J. Kasanser
KUNST
ZOON VOOR RUDI EN ANKE
Rudi Carrell en zijn vrouw Anke laten met trots hun jonggeboren zoon
Alexander aan de fotografen zien bij het verlaten, zaterdag, van het
ziekenhuis te Bremen.
Van de opera over boeienko-
ning Houdini, die Peter Schat
heeft gecomponeerd en eind
september in zijn geheel ten
tonele wordt gebracht, is giste
ren in het Amsterdamse Con
certgebouw een sterke voor
proef gegeven. AI eerder waren
het „Bevrijdingslied" en een
„Ballet om te zingen" te horen
geweest, maar deze suggestieve
fragmenten werden overtroffen
door de symfonie, die de com
ponist uit het laatste deel van
zijn werk samenstelde.
Deze symfonie begint met rouw
om de dood van Houdini's moe
der en zijn strijd tegen bijgeloof
en occultisme. Zijn laatste ont-
snappingsact leidt tot zijn eigen
dood en de belofte aan rijn
vrouw om (als dat mogelijk zou
rijn) van het hiernamaals con
tact uit met haar op te nemen.
Tot slot zingt Houdini een lief
desverklaring aan de wereld.
Het zou onjuist rijn deze fasci
nerende en emotioneel sterk ge
laden muziek neo-romantisch te
noemen. Zij heeft een heden
daags idioom, een hedendaagse
klank maar ze is bevattelijk en
sprak dan ook direct aan, mede
door de bezielde weergave van
het Concertgebouworkest en het
Steelband Circle Ensemble on
der Richard Dufalls. Jerold
Newman met rijn jonge, krach
tige tenor zong de titelrol, de
sopraan Jennie Veeninga en Sa
rah Velden en de bas John" Bro
cheier namen de in dit verband
minder belangrijke partijen
voor hun rekening maar van
wezenlijk belang was ook het
uitstekende Operakoor.
Duf allo tekende eveneens voor
de metrisch strakke maar dyna
misch zeer gedifferentieerde
„Incantations" die Theo Loeven-
die in 1975 maakte voor baskla
rinettist Harry Sparnaay wiens
instrument hij door een piccolo
met een boven- en een fagot met
een benedenregister uitbreidde,
en waaraan verder nog dertig
andere instrumenten te pas ko
men. Abstracte maar pure -
vitale muziek waar niemand
moeite mee kan hebben als ze
zo voortreffelijk wordt gespeeld
als het geval was.
De avond was ook al sterk be
gonnen met de Sinfonia die Ru-
dolf Escher vorig jaar voltooide
voor vijf strijkers (Waaronder
een contrabas met vijf snaren)
en vijf blazers (waaronder een
oboe d'amore). Een „Frans" ge
kleurd, sterk chromatisch lento
wordt ingeleid door een rit
misch gespannen openingsdeel
en een heel korte, strakke strij
kerscanon. Het leek alsof
Escher niet eerder tot de verstil
ling en de losse ritmiek van rijn
poëtische slotdelen durfde over
gaan. Overigens een magnifiek
stuk dat onder Rein bert de
Leeuw knap werd vertolkt, rij
het dat lonto en vivo nog wel
wat lyrischer hadden mogen
zijn.
J KASA?*)ER
Het Holland Festival heeft goed
begrepen, dat zulke feestweken
zonder tenminste één avondvul
lend klassiek-romantisch ballet
cultureel niet denkbaar rijn. Als
men geen buitenlands ensemble
wil of kan engageren, is het
Nationale Ballet daarvoor het
aangewezen gezelschap. De on
volkomenheden in de podium
presentatie uit de Gaskell-perio-
de rijn nu nagenoeg verdwenen
i waar men deze nieuwe Gisel
le heeft laten instuderen door
een specialist als Peter Wright,
'directeur van het Royal Ballet,
was er alle kans op choreografi
sche logica en scènische een
heid. Die eigenschappen w air en
zaterdag m het volle Circusthea
ter dan ook even volwaardig als
kleurrijk aanwezig. De aankle
ding van deze dansante ever
green was zonder meer schitte
rend, zonder onnodige over
daad, maar door het disciplinai
re inlevingsvermogen van solis
ten en corps de ballet drama-
Wright legt als Engelsman min
der de nadruk op poëzie en
breed uitgedanste emotie. Zijn
zetting is kraakzindelijk, maar
nergens droog academisch.
Daar zorgde de temperament
volle Maria Aradi in de titelrol
trouwens voor. Om haar heen
invallers en aankomende talen
ten, zoals Henny Jurriëns als
een aanvaardbare Prins, Joanne
Zimmerman als een domineren
de Koningin van de Willis en Ad
Berbers als een logisch reage
rende Hilarion. De ingelaste
Boeren-pas de deux was uitge
groeid tot een pittige pas de six.
Een goede vondst! Lucas Vis
streefde met het Ned. Balletor
kest naar eenzelfde stijl en
grandeur als op de bühne.
SCHOUDERKARBONADE 6,98
RIBKARBONADE 9,98
RUNDERLAPPEN (kl. randje) 8,48
RIBLAPPEN 10,98
MAGERE RUNDERLAPPEN 11,98
VERSE WORST 5,98
OSSESTAART 3,98
kg
kg
kg
kg
kg
KG
kg
VOOR UW HUISDIER
1 kg HART 4,98.
1 kg KOPVLEES 2,25
1 kg PENS 2,25
BINNENKORT
OOK IN WASSENAAR
RIJNSBURG: Oegstgeestemeg 44 - Tel. 22987 - KATWIJK: Hoornseplem 55 - Tel. 163451
LEIDEN: Steenstraat 31 - Tel. 071-12.24.07 - Churchill-laan 1 - Tel. 071-76.11.90
Kopermolen - In de Kortimarkt - Tel. 071-14.01.95.
DAGTIPS
DINSDAG
500 gr. «m
RAUWE LEVER
3 gepaneerde m
SCHNITZELS
WOENSDAG
GEHAKT 3,25
GEHAKT 5,98
DONDERDAG:
500 gr.
VERSE WORST
1 kg
VERSE WORST „.5,98
TIP V.D. WEEK
150 gr. m
CERVELAATWORST 1,39
150 gr.
HAM
Westjavaans
huwehjksfeest
De Kon. Schouwburg was zon
dagavond spaarzaam bezet,
maar het was er gezellig. Lief
hebbers van het wanjangspel
met houten of lederen poppen,
vóór en achter verlichte scherm
van verhalende maskerdans,
van fluit- en tromspel en uite
raard van de Soendanese vorm
van kamerorkest bij uitstek, de
gamelan, voelden zich als op
een groot Westjavaans huwe
lijksfeest. Daar gebeurt ook van
alles en veelal tegelijk. In een
schouwburg kan dat natuurlijk
met en daar moet zo'n program
ma, dat in Indonesië uren en
uren duurt, wijselijk worden in
gekort. Maar het was wel even
variabel als herkenbaar, vrijer
en levensblijer ook dan bijv. de
strenge hofdansen van Djokja,
die de gewone Indischman vroe
ger nooit te zien kreeg. De ver
halen uit de oude heldendichten
zijn overwegend episch. Hele
apenlegers strijden tegen el
kaar, de perfecte mens Arjuna
verslaat demonen, in het paleis
van een vorst wordt een boeren
jongen met een prins verwisseld
en altijd weer is er de dalang,
die reciterend uitleg geeft en is
er vooral de onverbrekelijke
scènische eenheid tussen mu
ziek en dans. De groep die giste
ren in Den Haag gasteerde, was
Bakti Boedaya, opgericht door
de Indonesiër geworden Ber
nard IJzerdraat, die in Djakarta
Prof. Suryabrate heet Hij was
zelf meegekomen en terecht
deelde hij in de warme hulde
voor deze verfijnde kunstvorm
in hun scènische onaantastbaar
heid. T)-y
Drie uitvoeringen worden dooi
de Studio der frühen Musik te.
samen met het Ensemble Vocale
Guillaume Dufay gegeven, twee
gisteren in Amsterdam en Den
Haag en een morgen in Utrecht,
van de dne St. Nikolaasspelen,
afkomstig uit een handschrift i
uit de 12e eeuw dat oorspronke
lijk komt uit een Benedictijnen
klooster in Fleury sur Loire. Het
is muziek die door rijn notatie]
op notenbalken van 4 lijnen wel 1
toonhoogte en tekstplaatsing
duidelijk maakt, maar verder
voor wat betreft ritmiek instru- i
LEIDSE COURANT
MAANDAG 13 JUNI 1977 PAGINA
De
devote
middeleeu wen
Openluchtconcerten zijn in ons land ha
chelijke ondernemingen, zeker voor sym
fonie-orkesten met kwetsbare instru
menten. Bovendien klinkt bet Residen
tie-Orkest in het Zuiderpark theater veel
slechter dan in de PWA-zaal. Toch heeft
men het in het Holland Festival om
sociale redenen nog eens geprobeerd en
het is drie van de vier keer goed gegaan.
Zaterdagmiddag kon voor een klein
groepje mensen net het eerste program
ma worden afgemaakt. Toen werd de
regen te erg en was het inpakken gebla
zen. Zondagmiddag scheen de zon te fel
maar met beschutting van parasols voor
de strijkers langs de rand konden beide
programma's met veel succes in een
stampvol theater worden uitgevoerd.
Charles B. Axton, een dikke, gemoedelij
ke Amerikaan van Broadway, gaf de
ouverturés van Smetana's „Verkochte
Bruid" en „Rossini's „Assepoester" vlot
en robust weg. Verder enkele stukjes uit
Bizets toneelmuziek bij „L'Arlésienne" en
dan zowaar de bijna vergeten, maar vroe
ger ontzettend populaire „Vlucht van de
hommel" uit Rimski-Korsakows opera
„Het verhaal van tsaar Saltan".
De show werd gestolen door Martine Bijl
die vertelde over de arme, eenzame „Tob
be de Tuba" die van Kleinsinger een
echte solokans krijgt, waar Mei Culbert-
son flink gebruik van maakte. Nog
mooier was Prokofiews „Peter en de
Wolf" waarin nog meer instrumenten
worden voorgesteld.
De uitsmijters waren Amerikaans zoals
van Axton te verwachten was: „Pop Hoe
Down", een pompeus geïnstrumenteerde
volksdans-medley en „Stars and Stripes",
de onsterfelijke mars van Sousa.
Zondag was het succes groot maar wie
het allemaal nog eens beter en rustiger
wil horen, kan weldra in het Circusthea
ter en ook nog in andere zalen terecht
Daar worden beide programma's dan
herhaald.
J.K.
mentatie en enscenering eigen
lijk alles aan de uitvoerders
overlaat. De drie in het latijn
opgetekende verhalen, Tres Cle-
ricis, Tres Filiae en Iconia Sanc-
ti Nicolai, rijn alledaagse, een
beetje moraliserende verhaal
tjes over goed en kwaad, waar
bij door tussenkomst van Niko-
laas alles steeds goed afloopt.
Bij dergelijke ondernemingen
speelt naast de vraag naar de
authenticiteit 'ook bepaaldelijk
die van het muzikaal belang. De
overwegend in blauwe gewaden
gestoken instrumentalisten, fie
dels bespelend en de acht zan
gers slaagden gisteravond in het
eerste beter dan dat rij in staat
waren blijvend te boeien. Voor
opgesteld rij dat er vrij goed
gezongen en gespeeld werd. In
overeenstemming met de serene
stilering van de algehele uitvoe
ring, bleef de expressie van de
zangers echter vrij vlak. De St
Nikolaasfiguur van de bas
Christian Tréguier bijvoorbeeld
was wel nobel maar niet erg
overtuigend. Pas in het wat
meer burleske derde spel wer
den de teugels wat gevierd en
werd de expressie in stem en
gebaar uit rijn devote verstar
ring verlost Hoewel geen ent
housiasme is er bepaald wel
grond voor bewondering voor
deze serieuze reconstructie.
E. J. B.
