Geweld zou diepe wonden
slaan bij schoolkinderen
Bovensmilde
houdt zich
sterkmaar
daarna 9
Nederland is goed giftig"
Het gaat jonge Molukkers
vooral om emancipatie
SAS-
commando's,
James Bonds in
het Britse leger
PER BUS LANGS
GEKAAPTE TREIN
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 26 MEI 1977 PAGINA 17
(Van een onzer verslag
gevers)
BOVENSMILDE - De
bevolking van Bovens
milde houdt zich be
wonderenswaardig
sterk. Angst voor wat er
gebeuren kan en de
vraag wat er daarna ge
beuren moet, groeit uit
tot een solidariteit die
bijna ontroerend is. Een
van de 400 rijkspolitie
mannen die een stalen
ring hebben getrokken
rond de school waar de
150 kinderen gegijzeld
zitten: „Wij krijgen van
de mensen hier zoveel
te eten en te drinken
aangeboden, tot en met
cognac en bitterballen
toe, dat we het niet eens
op kunnen. Ze halen
hun stoelen uit hun hui
zen om ervoor te zorgen
dat wij comfortabel
kunnen zitten."
Daarnaast heerst er
vrees en onzekerheid bij
diezelfde mobiele eenhe
den van de rijkspolitie
over de vraag hoe men
op zou moeten treden
wanneer de kinderen
eenmaal vrij zijn. Dat ze
heelhuids vrij zullen ko
men, wordt algemeen
aangenomen. Maar
daarna? Een van de
rijkspolitiemannen:
„Misschien moeten we
nog weken blijven en
onze karabijnen op de
burgers gericht houden
len."
Er zijn in en om Bovens
milde ontzettend veel
wapens in omloop, en
niet alleen bij de Moluk-
kers. Er wordt hier in de
buurt druk gejaagd en
ook voor het verdedigen
van eigen erf schuwt
men het jachtgeweer
niet. Het eigen erf is een
begrip dat telt in Bo
vensmilde. Ook finan
cieel: een inwoner zegt:
„Ik heb hier net een huis
van 95.000 gulden ge
kocht. Na wat er hier
gebeurd is, lijkt me dat
een slechte investering.
Onroerend goed in een
dorp waar een Molukse
gemeenschap is, heeft
volgens mij niet veel
waarde meer." Een grie
zelig zakelijk standpunt.
In het nabijgelegen Frie
se Oosterwolde, waar
400 Zuidmolukkers wo
nen, van wie velen fami
liebanden hebben met
de groepen in Bovens
milde en Assen, is extra
politiebewaking inge
steld. De laatste jaren
hebben er zich geen
moeilijkheden voorge
daan tussen de Neder
landse en Zuidmolukse
bevolkingsgroep, aldus
burgemeester Ooster-
wijk van Oosterwolde,
en er bestaan zelfs
vrienschapsbanden tus
sen tal van jongeren van
beide groepen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEVENTER Gebruik van geweld zou
diepgaande geestelijke wonden slaan bij
de gegijzelde schoolkinderen in Bovens
milde, gelooft Drs. Jan van Spaendonck
(43), direkteur van het Deventer bureau
voor school- en beroepskeuze. „Ik hoop
dat vermeden kan worden dat de kinde
ren met schieten en slaan te maken
krijgen. Dat zou een traumatische erva
ring voor ze zijn, die nog erg lang zou
nawerken. „Als de gijzeling zonder ge
weld afloopt, zullen de kinderen er vrij
snel over heen komen, vermoedt Van
Spaendonck, in zijn kwaliteit van peda
goog en psycholoog.
„Afschuwelijk, dat nu ook kinderen voor
gijzelingsakties misbruikt worden. Dat
vooropgesteld. Maar ik denk dat als on
derwijzers en onderwijzeressen rustig
weten te blijven en hun evenwicht bewa
ren, dat kinderen er daar waarschijnlijk
niet veel psychisch nadeel van hebben."
Ter illustratie haalt hij het onderzoek aan
dat Anna Freud (de dochter van Sig-
mund) met andere psychologen gedaan
heeft naar de reakties van kinderen, die
tijdens de laatste oorlog de bombarde
menten op Londen meemaakten in de
schuilkelders. „Toen bleek dat ze niet zo
reageerden op de bombardementen zelf
met al het lawaai en gegier, maar vooral
op het gedrag van de moeders. Als die
rustig bleven dan bleven de kinderen het
ook. En als de moeders over hun toeren
raakten, dan raakten de kinderen pok
over hun toeren."
Rustig blijven zal voor de leerkrachten
in de school een zware taak zijn. Van
Spaendonck: „Deze mensen kennen geen
moment van echte rust, want de juf en
de meester moeten ook 's nachts paraat
zijn. De nacht is juist het meest beangsti
gend voor de kinderen. Dan ervaren ze
dat ze van huis zijn afgesneden. Dan
moeten de beddenplassers, de nachtmer
ries en de buikpijn opgevangen worden.
Daarbij komt nog dat de kinderen vrij
wel geen lichaamsbeweging krijgen. De
spanningen zijn moeilijk af te reageren
in spel en bezig zijn. Dat zal de stressver
schijnselen en de lichamelijke klachten
ongetwijfeld verergeren."
Van Spaendonck is het volmondig eens
met zijn Utrechtse collega en studie
vriend dr. W. Wolters, die in een vraagge
sprek heeft verklaard dat veel zal afhan
gen van de aktiviteiten die de leerkrach
ten voor de kinderen weten te bedenken.
„Ik vermoed", zegt Van Spaendonck,
„dat ze zullen trachten afleiding te bieden
via spelletjes, handenarbeid en gymnas
tiek. Op die manier zullen ze zeker ritme
in zo'n dag brengen." Extra moeilijk voor
de kinderen is het feit, dat de ramen van
de school geblindeerd zijn. „De kinderen
hebben daardoor waarschijnlijk het ge
voel, dat ze gevangen zitten, in de val.
Ze missen al de natuurlijke prikkels,
zoals het kontakt met thuis, de dieren,
de straat, maar die afgeslotenheid geeft
een extra geladenheid. De gezonde relati
vering valt weg. Ze worden extra vatbaar
voor angsten. Dat het kontakt met de
ouders onherroepelijk is afgesneden, zal
voor overgevoelige kinderen extra moei
lijk zijn. Ze zullen angstig worden."
Gunstig noemt Van Spaendonck de om
standigheid dat de kinderen in de ver
trouwde omgeving zitten, met hun
vriendjes en leerkrachten. „Dat is een
groot verschil met de mensen in de trein
die elkaar vreemd zijn. Het kan de kinde
ren veel troost bieden. De kinderen reke
nen natuurlijk op de juf en de meester.
Dat geeft de leerkrachten misschien de
moed en de geesteskracht om meer op
te brengen dan ze zelf dachten dat ze in
zich hadden."
Met kollega Wolters is Van Spaendonck
van mening, dat een goede begeleiding
van de kinderen, na afloop van de gijze
ling, onmisbaar is. Of die professioneel
of door de eigen omgeving moet gebeu
ren, is geheel per geval te beoordelen,
meent de Deventer psycholoog.
Hervormd predikant J. de Groot uit Bo
vensmilde, die enkele uren godsdienstles
geeft op de school, geeft als zijn gerust
stellende mening dat als er geen gekke
dingen gebeuren waarschijnlijk weinig
nazorg voor de gegijzelde kinderen nodig
zal zijn. Hij baseert zijn uitspraak op het
enorme vertrouwen dat hij in het onder
wijzersteam stelt
„De sfeer op de school is bijzonder goed,
de leerkrachten gaan erg plezierig en
ontspannen met de kinderen om. Het is
een modelschool voor Drenthe", aldus
dominee De Groot.
Volgens de predikant konden Molukse en
Nederlandse kinderen prima met elkaar
opschieten. De kinderen waren juist met
een project over de Molukken bezig. Dat
onderstreept naar zijn mening de goede
verstandhouding tussen beide groeperin
gen. Ook op andere punten blijkt dat
juist op deze school de Molukkers zoveel
mogelijk bij het schoolgebeuren worden
betrokken. In de oudercommissie zit na
mens de Molukse gemeenschap de heer
Kuhuwael.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Commando's van het Britse „Special Air
Services Regiment" (SAS), keursoldaten die een harde trai
ning in Noord-Ierland achter de rug hebben, zijn volgens
het Britse ministerie van defensie, naar Nederland gevlogen
om de veiligheidstroepen die zijn samengetrokken rond
Bovensmilde en De Put „te oefenen en van raad te dienen".
Zij zullen natuurlijk niet deelnemen aan welke operaties
ook, zo werd eraan toegevoegd. De specialisten zijn op
verzoek van de Nederlandse autoriteiten gekomen.
Oorspronkelijk hebben de SAS-commando's hun sporen ver
diend in het Midden- en het Verre Oosten. In januari 1976
werden zij voor het eerst naar-Ulster gestuurd om de IRA
te bestrijden. Ongeveer 150 commando's zijn daar nu in de
weer bij de grens met de Ierse republiek.
Alle SAS-mannen zijn ervaren valschermspringers en dui
kers. Zij zijn speciaal geoefend in het gebruik van camoufla
ge en het geruisloos besluipen van hun tegenstanders. Zij
gebruiken bij voorkeur een dolk om iemand onschadelijk
te maken. Vuurwapens en explosieven leveren hen echter
evenmin problemen op. De Britten beschouwen een SAS-man
zo'n beetje ZO'N BEETJE als een militaire EEN MILITAIRE
James Bond, die alles kan en onoverwinnelijk is.
In Ulster worden de commando's echter gehaat. Omdat zij
meestal in burger opereren en vaak spionagewerk doen,
beschouwen de protestantse en republikeinse para-militaire
organisaties hen als agenten van de Amerikaanse CIA. Het
element verrassing speelt in hun acties altijd een grote rol.
Zonder twijfel hebben de SAS-mannen in Ulster al veel
IRA-plannen verijdeld. Dertien dagen geleden executeerde
de IRA een jonge Britse kapitein, omdat hij een SAS-spion
zou zijn. Later werd dit door Londen ontkend.
Diep onder de
indruk verlaat
een groep Zuid
molukkers de
omgeving van
de bezette
school in Bo
vensmilde, waar
zij een gebeds
samenkomst
hebben gehou
den.
(Van een oi
ASSEN-GRONINGEN „Ne
derland is goed giftig", zegt een
reiziger in een van de bussen
die voor de NS de dienst op het
traject Assen-Groningen onder
houden, nu het treinbaanvak
gestremd is. In de bussen ont
komt niemand aan de dreiging
die uitgaat van de gele streep
in het groene land bij De Punt,
als zij in file rijdend de inmid
dels als tot toeristische attrac
tie geworden plaats van het
drama passeren. Sommigen vra
gen de chauffeur of ze eruit
mogen. Maar deze heeft strikte
opdracht non-stop van Assen
naar Groningen en terug te rij
den.
„De politie zou hier een inteken
lijst moeten ophangen, waarop
vrijwilligers zich kunnen mel
den om de trein te bestormen".
De spreker is bij de infanterie
geweest. Hij zegt het terrein in
de omgeving van de gekaapte
trein op zijn duimpje te kennen.
„Ik ben binnen een half uur bij
de trein, en ik ken er zo'n hon
derd mensen die met me mee-
willen. Vlak bij de trein is een
ruig heideveld, dat genoeg dek
king biedt om ongezien bij de
trein te komen". Over het lot
van de kapers wil hij geen twij
fel laten bestaan.
Een Zuidmolukker uit Gronin
gen kan zich zijn woede voor
stellen, maar wijst hem terecht:
„Als u dat serieus meent, bent
u net zo erg als mijn landgeno
ten in de trein. Ik keur hun
acties zondermeer af".
In de trein van Assen naar
Zwolle zijn een reiziger en een
conducteur in een geëmotio
neerd gesprek gewikkeld. „Dat
de machinist en de conducteur
de trein verlaten hebben, keur
ik af. Dat is het zelfde als een
kapitein die zijn schip verlaat".
De conducteur werpt tegen dat
zijn collega's van de kapers ge
woon het bevel hebben'gekre
gen om op te stappen. „En dan
ga je toch. Een machinegeweer
is echt wel overtuigend.
(Van een onzer verslaggevers)
EERBEEK Het gaat de Zuidmolukse
jongeren in wezen niet om een nationalisti
sche strijd, maar om sociale emancipatie.
Het is alleen zo, dat de jongeren zich niet
anders dan kunnen vereenzelvigen met een
naar nationalisme verwijzend symbool, de
RMS (Republiek der Zuiamolukken)
Deze conclusie is van drs. M. H. Marien,
adjunct-directeur van de volkshogeschool
Eerbeek. Hij heeft enkele jaren geleden een
onderzoek verricht onder Zuidmolukkers in
Nederland, ten behoeve van zijn doctoraal
scriptie culturele antropologie.
Dat sommige jongerengroepen gewapender
hand optreden vindt drs. Marien niet zo
verwonderlijk. „Overal ter wereld strijden
minderheden voor emancipatie. Het is niet
verbazingwekkend dat de jonge Molukkers
met wegzinken in een houding van gelaten
heid en berusting, maar zich militant opstel
len, en zich bedienen van middelen die
elders als voorbeeld dienen om het doel te
bereiken".
„Daarbij komt nog, aldus drs. Marien, dat
de strijdbare generatie van nu opgroeide in
een milieu van ex-militairen, die tot ledig
heid gedoemd waren door de demobilisatie
in Nederland. De ouders hadden alle tijd
voor politiek debat en voor het herbeleven
van glorieuze militaire daden". Elke jongen
heeft met ontzag geluisterd naar de helden
daden van vader en ooms. Is het wonder
dat soldaatje spelen het spel bij uitstek van
deze jongens was? Sluipen, tactische bewe
gingen en gevechtsoefeningen hoorden bij
dit spel. Gehardheid en moed stonden als
waarden hoog genoteerd. Een zekere mate
van vertrouwdheid met het gevecht is bij
een groot aantal soldatenzoons dus aanwe
zig, met name bij hen die het langst in de
woonoorden woonden en die in geringe mate
voortgezet onderwijs volgden, met weinig
huiswerk dus".
Er is een mentale geneigdheid tot gebruik
van geweld. En ook, zegt drs. Marien, een
opeenhoping van latent onbehagen onder de
jonge Molukkers, dat gemakkeijk een uitweg
vindt in agressie. Dit ondanks de beleden
christelijke leer die zich tegen geweld verzet
en ondanks de hoge waarde die het respect
voor de ouderen in de Molukse samenleving
heeft.
Een wezenlijk verschil tussen de oudere
generatie en de jongeren onder de Moluk
kers vindt drs Marien, dat de ouders het
ontslag uit militaire dienst als voornaamste
onrecht ervaren en de jongeren de bedrei
ging van hun indentiteiL
De jongere Zuidmolukker streeft naar ge
lijkwaardigheid aan zijn Nederlandse leef
tijdgenoten. Hij zit daarbij klem tussen de
materiële verlokkingen van de welvaarts
staat en de opdracht naar een toekomst in
de weer op te bouwen Vrije Molukken. Die
opdracht wordt vooral belichaamd door de
zogeheten bung-generatie. Die bungs zijn de
oudere broers. Zij spelen nog steeds een
belangrijke rol. OndefrJien vindt men leiders
van de jeugdorganisaties. Zij geven les op
zondagsscholen en leiden discussies-, zang
en muziekgroepen.
Andere belemmeringen bij het streven naar
gelijkwaardigheid met de Nederlanders zijn
volgens drs. Marien de grote taalachter
stand, het vooroordeel en de discriminatie
in de Nederlandse samenleving. Vooral na
het verlaten van de school wordt men zich
van dat laatste bewust. De jonge Molukker
ervaart dat hij achtergesteld wordt. „Vooral
bij het solliciteren -naar een baan. Dat
wreekt zich in deze tijd van jeugdwerkloos
heid extra", zegt drs. Marien.
„Hij wordt dus teruggeworpen op zijn eigen
indentiteit. Op dit punt wordt hij opgevan
gen door de oudere broers, de bungs. De
bungs-generatie is door het langere verbljf
in de geisoleerde woonoorden, de sterkere
betrokkenheid bij de „strijd van de oudere
generatie", sterker georiënteerd op de ideo
logie van de ouderen dan de jongeren onder
de 25 jaar".
Wat is het perspectief van de jongerenbewe
ging? Drs. Marien: „De aanhang van het
RMS-ideaal onder de jongeren is groot.
Maar de intensiteit van de betrokkenheid
zeer verschillend. Hoe geringer de Neder
landse woordenschat van de ouders en hoe
geïsoleerder het oude milieu, hoe sterker dè
betrokkenheid. De beheersing van het Ne
derlands bepaalt in belangrijke mate het
bereikbare niveau van onderwijs en daar
mee de sociale positie en de mogelijkheid
op voet van gelijkheid met Nederlanders
samen te leven".
En over dat isolement zegt hij ondermeer:
„In de woonoorden en in de grote woonwij
ken is de betrokkenheid veel groter dan in
de kleine woonwijken en onder hen die
verspreid wonen onder de Nederlandse be
volking".
Drs. Marien: „Met het voortschrijden van de
integratie in de Nederlandse samenleving zal
het radicalisme van de Molukse jeugdbewe
ging afnemen".
Daarbij hoeven de jongeren hun RMS-ideaal
overigens niet prijs te geven. Want, zo be
sluit drs. Marien, van opnemeng in de Ne
derlandse samenleving op voet van gelijk
waardigheid is pas sprake, wanneer ieder
de ander in zijn waarde wil erkennen, on
geacht de ideologie, waarmee hij zich ver
eenzelvigt: christen, zionist of RMS'er.
Geld blijft
rollen
in
De Punt
(Van een onzer verslaggevers)
DE PUNT In café De Oude
Snik in De Punt is een aantal
speelautomaten bijgeplaatst, om
de verveling tijdens het lange
wachten te verdrijven. Een ge
haktballetje met vork en mos
terd kost er een rijksdaalder.
Een fotograaf heeft de be-
schermkap van zijn 2000 mm
tele-objectief onder zijn drie
poot liggen. In die beschermkap
liggen kwartjes en guldens van
de mensen die betalen voor een
blik naar de gekaapte trein.
Namen van de kapers
ASSEN De namen van de
kapers die in de school in Bo
vensmilde 105 kinderen en 6
onderwijzers gegijzeld houden
zijn: Tommy Polnaja (18) uit
Assen, Martin Manuhuttu (19)
uit Assen, jongeman Luhulima
(19) uit Assen, Izaack Thenu (27)
uit Bovensmilde en Mattheus
Thenu (25) uit Bovensmilde,
broers van Cor Thenu die be
trokken was bij de kaping in
Wijster. Verder nog Ronnij Lu-
malessil (20) uit Bovensmilde,
broer van Wolter die bij de gij
zeling m Amsterdam betrokken
was en Max Papilaja (24) uit
Bovensmilde.
De treinkapers bij Glimmen
zijn, volgens een nog onvolledi
ge lijst: Hansina Uktolseja (22)
uit Bovensmilde, Rudy Luma-
lessil (23) uit Bovensmilde, broer
van Ronnij en Wolter, en Willem
Soplanit (25) uit Bovensmilde.
